Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Peidek kan Sang Sounwadawad kan

Peidek kan Sang Sounwadawad kan

Ihs irail ko me mwarenki mwar tohrohr me Sises mahsanih duwe ni soutiko mwohn eh pwoula, oh dahme kahrehda re mwarenki mwar tohrohr wet?

Ni soutiko mwohn eh ketin pwoula, Sises ketin kaweid sapwellime wahnpoaron ko en dehr kin men lapalapala nanpwungen riarail Kristian kan. E mahsanihong irail: “Nanmwarkien wehi kan kin men kaunda neirail aramas oh aramas akan kin kihong irail ko me ahneki manaman pohrail mwar tohrohr. A kumwail en dehr wia soahng wet.”​—Luk 22:25, 26, ntp.

Ihs irail ko me mwarenki mwar tohrohr me Sises mahsanih duwe? Nting kan pohn takai de mete, mwohni kan, oh nting teikan kasalehda me e wia tiahk ehu nan Krihs oh Rom en wauneki ohl oh kaun akan me mwarenki mwaro Euergetes. Wahu kohieng soangen aramas pwukat pwehki re kin kihda soangen sawas kesempwal kei ong wehipokon.

Nanmwarki tohto mwarenki mwar tohrohr wet. Nanpwungen irail pwukat iei kaun en Isip kan Ptolemy III Euergetes (pahr 247-222 mwohn Krais) oh Ptolemy VIII Euergetes II (pahr 147-117 mwohn Krais). Kaun en Rom kan Sulius Sihsar (pahr 48-44 mwohn Krais) oh Akustus (pahr 31 mwohn Krais lel pahr 14) pil mwarenki mwar tohrohr wet, iangahki nanmwarki Lapalap en Suda, Erod. Erod ele alehdi wahu en mwarenki mwar tohrohr wet ni ahnsou me e alehdi wihd sang sahpw teikan pwehn apwalihala duhpek laud me wiawi ong nah aramas akan oh e pil kihda likou kan ong me semwehmwe kan.

Ohl en Sehmen men me kin samanih Paipel, Adolf Deissmann, koasoia me me tohto mahso kin doadoahngki mwar tohrohr wet me kahrehda ni ahnsou me ke pahn song en rapahki mwar tohrohr wet nan kepwehn mahs kan, e pahn mengei oh mwadang ken diarada nting epwiki kei.

Eri, ia wehwehn sapwellimen Sises mahsen kan ni eh mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Kumwail en dehr wia soahng wet”? Ia duwe, Sises mahsanihong irail en dehr men sewese wehipokon, me iei, dehr nsenohki duwen anahn en aramas akan nan arail wasao? Uhdahn soh. Dahme Sises mahmahsanih pid dahme kin kamwakid emen eh kin kasalehda kadek.

Ni mwehin Siseso, aramas kepwehpwe kan kin nanti en wiahda adamwahu ong pein irail sang ni arail kin sawaskihda mwohni ong sipai oh mwadong kan me kin wiawi wasahn mwadong oh mwemweit kan, tehnpas sarawi kan, oh pil sewese soahng kan me pil duwehte met. Ahpw, re kin wia met pwe ren kak ale kaping sang meteikan, ndandla, de aramas en usada irail ni ahnsoun usuhs. Emen sounroporop koasoia, “Mendahki mie me kin sawaskihda ni mehlel mwohni sang arail kadek, mwekid wet kin kalapw wiawi pwehki madamadau roporop en politik.” Soangen madamadau en men lapalapala oh roporop wet iei me Sises ketin kangoange sapwellimen tohnpadahk kan en soikala.

Sounpar kei mwuri, wahnpoaron Pohl kasalehda duwen ire mehlel kesempwalohte duwen en ahneki madamadau pwung ni omw kin kihkihwei. E ntinglahng rie Kristian kan nan Korint oh ndaiong irail: “Emenemen en wia nin duwen me e koasoanedier nan eh mohngiong, kaidehn ni mehnseiren de ni idihd, pwe Koht kin ketin poakohng me kin perenki kihwei.”​—2 Kor. 9:7.