Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Kadek​—Irair Ehu me Kin Sansalda Sang Dahme Kitail Kin Nda oh Wia

Kadek​—Irair Ehu me Kin Sansalda Sang Dahme Kitail Kin Nda oh Wia

IA UWEN eh kansenamwahu ni meteikan ar kin kadek ong kitail! Kitail uhdahn kin kalahnganki ni atail ese me emen kin nsenohki kitail. Pwehki emenemen kitail kin perenki ni meteikan ar kin kadek ong kitail, ia duwen atail kak kakairada irair kaselel wet?

Pwehn wia aramas kadek men, ke anahne uhdahn nsenohki meteikan, oh ke anahne kasalehda met sang ni omw nda oh wia soahng kan pwehn sewese irail. Pwehki kadek kin sansalda sang wiewia kan, e sohte itar en kasalehda tiahk mwahu ihte pwe ken adamwahula. Kadek mehlel kin kohsang ahn emen kin kasalehda limpoak laud oh wehwehki pepehm en meteikan. Laudsang met, soangen kadek wet wia kisehn wahn sapwellimen Koht manaman me Kristian kan anahne kakairada. (Kal. 5:22, 23) Kitail anahne kakairada irair en kadek, eri kitail tehk ia duwen Siohwa oh sapwellime Ohlo ara ketin kasalehda irair wet oh ia duwen atail kak kahlemengih ira.

SIOHWA KIN KETIN KADEK ONG KOAROS

Siohwa kin ketin kadek oh nsenohki koaros, iangahki irail kan “me soh kalahngan oh suwed.” (Luk 6:35) Karasepe, Siohwa kin ketin “dakerki sapwellime ketipin pohn me suwed oh me mwahu kan oh kin ketin kamwerehdi keteu pohn me pwung oh pil me sapwung kan.” (Mad. 5:45) Eri, irail kan me sohte kin wiahki Siohwa Sounkapikparail pil kin paiekihdahte soahng kan me e ketikihda ni kadek ong mour oh re pil kak ahneki nsenamwahu.

Kitail kilang duwen karasepen kadek laud me Siohwa ketin kasalehiong Adam oh Ihp. Mwurinte ara dipada, Adam oh Ihp “pahda tehntuhke pihk kei, wiahkihda ara koahl oh koalehda.” Ahpw, Siohwa ketin mwahngih me ira pahn anahne likou mwahu pwe ren kak mour likin Ihden, wasa me pwehl en sampah riahkilahr “dihpw tekatek oh reh.” Eri ni kadek, Siohwa ketin sewesehla ira ni eh ketin kalikawihkinirahda “likou kilinmen.”​—Sen. 3:7, 17, 18, 21.

Siohwa kin ketin kadek ong “me suwed oh me mwahu kan,” ahpw e kin keieu kupwurki kadekohng sapwellime ladu lelepek kan. Karasepe, ni mwehin soukohp Sekaraiao, tohnleng men nsensuwedkihla aramas akan ar uhdihsang arail onohnsapahlih tehnpas sarawi en Serusalem. Siohwa ketin karonge ahn tohnlengo iren kapwunodo oh ketin sapengki ih “mahsen en kaloalamwahu kei.” (Sek. 1:12, 13) Siohwa pil ketin wia duwehte ong soukohpo Elaisa. Ehu ahnsowo, soukohpo inenen mworusala me kahrehda e patohwan peki rehn Siohwa en ketin mweidohng en mehla. Siohwa ketin pohnese ahn Elaisa pepehm kan oh ketin poaronehla tohnleng men pwehn kakehlaka ih. Laudsang met, Koht ketin kamehlelehiong soukohpo me e sohte kelekelehpw. Ni Elaisa eh alehdi mahsen kadek pwukat oh sawas me e anahne, e kakehr pousehla wia eh pwukoa. (1 Nan. 19:1-18) Nanpwungen sapwellimen Koht ladu kan, ihs me kin keieu kasalehda sapwellimen Siohwa irair en kadek?

SISES​—OHL UHDAHN KADEK MEN

Erein sapwellime doadoahk en kalohk nin sampah, me tohto kin esehki Sises nin duwen emen me kin ketin kasalehda kadek oh nsenoh. E sohte ketin lemei de limeidihd. Ni kadek e mahsanih: “Kohdo rehi, kumwail koaros me pwangadahr oh toutoulahr, I ahpw pahn kansenamwahwihkumwailla. . . . Pwe ei mehn wisik me kansenamwahu.” (Mad. 11:28-30) Pwehki sapwellime kadek, aramas akan kin idawehn Sises wasa koaros me e ketila ie. Sises ketin “poakeirailla” me kahrehda e ketin kamwenge irail, kamwahwihala arail soumwahu kan, oh padahkihong irail “soahng tohto” duwen Semeo.​—Mark 6:34; Mad. 14:14; 15:32-38.

Sises uhdahn kin ketin kadek. Met sansalda sang ni eh kin mwahngih irair en meteikan oh sang ni sapwellime wiewia ong irail. Ni mehlel, pil ni ahnsou kan me Sises sohte ketin kasik aramas akan en patohdo reh, e kin ketin kasamwo “ni kadek” irail kan me kin men tuhwong ih. (Luk 9:10, 11) Karasepe, e sohte ketin mahsen lemei ong lih me ahneki soumwahu en nta pwilipwil, ni ahnsou me liho doahke sapwellime likou puhpo pwehn mwahulahsang eh soumwahu samino. (Lip. 15:25-28) Sises ketin poakehla lih menet me wie lokolok erein sounpar 12. E mahsanihong liho: “Nei serepein, omw pwoson me kamwahwihiukala. Kohkohwei ni popohl oh kehlailda sang omw soumwahu apwalen.” (Mark 5:25-34) Ia uwen met eh wia mwekid kadek laud ehu!

KADEK KIN PIDADA OMW WIA SOAHNG MWAHU KAN ONG METEIKAN

Nan karasaras kan me kileldi poweo, kitail kilang me kadek mehlel kin sansalda sang wiewia kan. Sises ketin kasalehda anahnepen kasalehda kadek ni wiewia kan sang ni eh ketikihda karasaras en ohlen Sameriao. Mendahki mehn Sameria kan oh mehn Suhs kan kin kailokpene, ohlen Sameriao nan karasaraso poakehla ohl emen me loallap suwed kan pirapa, kemehda, oh kohkohlahsang ni eh kereniong pahn mehla nanialo. Kadek me kamwakid ohlen Sameriao en wia mehkot. E kihong leh oh wain pohn ahn ohlo ohla ko oh kidimpene oh wahla ih ni wasahn pweidi ehu. Ohlen Sameriao pwainla kaunen wasahn pweidio en apwalih ohlo oh pil nda me e pahn kapwungohng kaunen wasao pweinen soahng kan me e doadoahngki likin met.​—Luk 10:29-37.

Kadek kin kalapw sansalda sang wiewia kan, ahpw e pil kak sansalda sang lokaia kan me mwahu oh kin kamwakid kitail. Eri, mendahki ‘pwunod pahn kak adihasang atail peren,’ Paipel mahsanih me ‘lokaia kadek pahn kaperenihkitailda.’ (Lep. Pad. 12:25) Ni ahnsou me kitail kin kadek oh mwahu ong meteikan, kitail pahn nda soahng kan me pahn kangoange irail, oh met pahn sewese irail en peren. * Atail lokaia kadek kan pahn kasalehda me kitail nsenohkin irail. Pwehki kitail doadoahngki lokaia kadek kan pwehn kangoange irail, e pahn mengeiong irail en dadaurete kahpwal kan me re mi loale.​—Lep. Pad. 16:24.

KAKAIRADA IRAIR EN KADEK

Pwehki Koht ketin wiahda aramas akan “rasehng ih,” aramas koaros kak kakairada irair en kadek. (Sen. 1:27) Karasepe, Sulius, kaunen sounpei en Rom me apwalih kahre wahnpoaron Pohl kohla Rom, kin “kadek ong Pohl, oh mweidohng en kohla oh tuhwong kompoakepah kan, pwe en ale sang rehrail dahme e anahne” nan kahnimw en Saidon. (Wiewia 27:3) Ahnsou kis mwuhr, tohn dekehn Malda kan “inenen kadek” ong Pohl oh meteikan ni wararail sohpo eh ohla. Tohn deke ko saunda kisiniei ehu pwehn kakarakarih irail pwukat. (Wiewia 28:1, 2) Dahme re wiao uhdahn mwahu, ahpw pwehn uhdahn wia aramas kadek kei, kitail anahne wia laudsang en kadekohng meteikan ekeite pak.

Pwehn kaperenda Koht, kadek anahne ahnsou koaros wia mehkot me kitail kin kasalehda nan atail mour. Pwehki kahrepe wet, Siohwa mahsanihong kitail en “pwuhriong” nan limpoak me kin mwekidki kadek. (Kol. 3:12) Ei mehlel, e sohte kin ahnsou koaros mengei en wiahkihla sapwellimen Koht irair kaselel wet atail. Dahme kahrehda? Ele kitail sohte kin kasalehda kadek pwehki kitail kin namenek, sohte ahneki eimah, lelohng uhwong, de miehte irair en roporop rehtail. Mendahki met, kitail kak powehdi kahpwal pwukat sang ni atail likih sapwellimen Koht manaman oh kahlemengih kadek me Siohwa kin ketin kasalehda.​—1 Kor. 2:12.

Ia duwe, kitail kak rapahki soangen ahl kan pwehn kamwahwihala mwomwen atail kin kasalehda kadek? Kitail anahne pein idek rehtail: ‘I kin rong oh wehwehki pepehm en meteikan? I kin tehk anahn en meteikan? Iahd me I kadekohng emen me kaidehn kisehn ei peneinei de kompoakepahi keren?’ Kitail eri kak wiahda mehn akadei kan, duwehte esehla laud irail kan me mi karanih kitail, ahpw keieu irail kan nan mwomwohdiso. Ni ahl wet kitail kak esehla duwen irair kan me re mi loale oh arail anahn kan. Mwuhr, kitail anahne song en kasalehiong meteikan kadek ni ahlohte me kitail men irail en kadek ong kitail ma kitail mi nan arail irair. (Mad. 7:12) Siohwa pil pahn ketin sewese kitail en kakairada irair en kadek ma kitail peki sawas sang reh.​—Luk 11:13.

KADEK KIN KAHREHDA METEIKAN EN MEN KARANIHIUKALA

Ni ahnsou me wahnpoaron Pohl ntingihedi irair kan me e ahneki nin duwen sapwellimen Koht sounpapah men, e kapatahiong irairo “kadek.” (2 Kor. 6:3-6) Aramas akan kin men karanihala Pohl pwehki e kin nsenohkin irail. Met kin sansalda sang ni eh wiewia oh lokaia kadek kan. (Wiewia 28:30, 31) Duwehte met, kitail kak kahrehiong meteikan en men esehla padahk mehlel pwehki atail wiewia kadek kan. Ni atail kin kasalehda kadek ong aramas koaros, iangahki irail kan me kin uhwong kitail, kitail kak sewese irail en sohla nohn lingeringer de lemei ong kitail. (Rom 12:20) Kedekedeo, re pil kakete men esehla duwen rongamwahu en Paipel.

Ni ahnsou kohkohdo, nan Paradais sampah, me tohto me iasada pahn uhdahn perenki arail pehm kadek mehlel, ele ehdin arail pahn pehm met. Pwehki re kalahnganki met, re pahn pil kasalehiong meteikan kadek. Emen me sohte kasalehda kadek oh sewese meteikan pahn sohte kak mour nan Paradais kohkohlahte. Weksang met, irail kan me Koht ketin kupwurki en mour kohkohlahte pahn kin poakohng oh kadek ong emenemen. (Mel. 37:9-11) E uhdahn pahn wia sampah ehu me sohte keper oh me diren popohl! Ahpw, mwohn ahnsou kaselel wet pahn leledo, ia duwen atail kak paiekihda atail kin kasalehda kadek ahnsou wet?

KAPAI KAN ME KOHSANG OMW KASALEHDA KADEK

Paipel mahsanih: “Ke kin pein wiahiong uhk mehkot mwahu ni omw kin kadek.” (Lep. Pad. 11:17) Aramas akan kin men karanihala emen me kin kadek, oh re pil kin kadek ong ih. Sises mahsanih: “Mehn sosohngohte me kumwail kin sohngki meteikan, irail pahn pil sohngkin kumwail.” (Luk 6:38) Eri, e kin mengei ong aramas kadek men en rapahkihda oh kolokolete kompoakepah mwahu kan.

Wahnpoaron Pohl kangoange irail kan nan mwomwohdisohn Episos en “kadekpene, poakpene, oh mahkpene.” (Ep. 4:32) Mwomwohdiso ehu kin paiekihda laud ma koaros nan mwomwohdiso kin kasalehda kadek oh sewese emenemen. Irail pwukat sohte kin doadoahngki lokaia lemei de kansensuwed kan. Re sohte kin lipahned, ahpw re kin nantihong en lokaia ni ahl ehu me pahn sewese meteikan. (Lep. Pad. 12:18) Imwilahn met, mwomwohdiso kin kehlail oh papah Siohwa ni peren.

Ei, kadek iei irair ehu me kin sansalda sang lokaia oh wiewia kan. Ni atail kin kasalehda kadek, kitail kin kahlemengih irair kaselel en limpoak oh kadek en atail Kohto, Siohwa. (Ep. 5:1) Ni atail wia met, kitail kin kakehlakahda atail mwomwohdiso oh kahrehiong meteikan en men esehla padahk mehlel. Kitail en ahnsou koaros wia aramas ekei me kin kasalehda kadek nin duwen me me tohto kin ese!

^ par. 13 Kitail pahn koasoiapene ni ahnsou kohkohdo duwen irairo, kamwahu, nan oaralap duwau ko me koasoia duwen wahn sapwellimen Koht manaman.