Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Kahlemengih Sapwellimen Siohwa Irair en Kadek

Kahlemengih Sapwellimen Siohwa Irair en Kadek

“Ngehi, KAUN-O, Koht emen me diren kalahngan oh kadek.”​—EKS. 34:6.

KOUL KAN: 57, 147

1. Ia duwen Siohwa eh ketin kasalehiong Moses duwen ih? Dahme kahrehda met kesempwal?

EHU ahnsou Siohwa ketin kasalehiong Moses duwen ih sang ni eh ketin padahkihong ih mwareo oh ekei sapwellime irair kaselel kan. Siohwa kakete ketin kasalehda sapwellime manaman de erpit, ahpw e ketin tepikihda mahsanih duwen sapwellime mahk oh kadek. (Wadek Eksodus 34:5-7.) Moses anahne ese ma Siohwa pahn ketin utung ih. Eri Siohwa ketin kasalehiong ih irair kan pwehn kadehdehda me e uhdahn kupwurki sewese sapwellime ladu kan. (Eks. 33:13) Ia omw pepehm en ese me Siohwa uhdahn ketin nsenohkin kitail? Iren onop wet pahn koasoia duwen kadek, me iei en poakehla meteikan me mi nan lokolok oh uhdahn men sewese irail.

2, 3. (a) Dahme kasalehda me aramas akan kin kasalehda kadek? (b) Dahme kahrehda e kesempwal kitail en kalaudehla atail sukuhlki duwen kadek?

2 Siohwa kin ketin kadek, oh aramas akan wiawihda rasehng ih. Eri aramas akan, pil irail kan me sehse Siohwa, kin kasalehda kadek oh nsenohki meteikan. (Sen. 1:27) Nan Paipel, kitail kin wadek duwen aramas tohto me kin kasalehda kadek. Karasepe, ni Solomon eh anahne diarada mehnia lih me wia nohno en seri men, e kasonge ira ni eh nda me serio en lompeseng. Uhdahn nohno en serio poakehla nah serio, ih eri peki rehn nanmwarkio en mweidohng lih teio en ale serio. (1 Nan. 3:23-27) Pil ehu karasaras me pid kasalehda kadek iei nein Parao serepeino. Ni ahnsou me serepeino kilangada seri pwelelo Moses, e esehda me serio mehn Ipru men oh anahne kamakamala. “E ahpw poakepoakehda” serio oh lemehda en apwalihada oh wiahkihla nah.​—Eks. 2:5, 6.

3 Dahme kahrehda kitail anahne kalaudehla atail sukuhlki duwen kadek? Pwehki Siohwa ketin kupwurki kitail en kahlemengih ih. (Ep. 5:1) Mendahki kitail kapikipikda ahneki irair wet kadek, kitail soh unsek oh kin kalapw roporop ong pein kitail. Ele ekei pak e apwal en pilada ma kitail pahn sewese meteikan de medemedewehte pein kitail. Dahme kak sewese kitail en kalaudehla atail kasalehda kadek? Keieu, kitail pahn tehkpene ia duwen Siohwa oh meteikan arail kasalehda kadek. Keriau, kitail tehk ia duwen atail kak kahlemengih sapwellimen Koht kadek oh dahme kahrehda e mwahu kitail en wia met.

SIOHWA KETIN WIA MEHN KAHLEMENG UNSEK EN KASALEHDA KADEK

4. (a) Dahme kahrehda Siohwa ketin poaronehla tohnleng kan Sodom? (b) Dahme kitail kak sukuhlkihsang dahme wiawihong ahn Lohd peneineio?

4 Paipel kin kasalehda mehn karasepe tohto me pid Siohwa eh kin ketin kasalehda kadek. Karasepe, medewehla dahme e ketin wiahdahr ong Lohd. Wiewia suwed kan en mehn Sodom oh Komora uhdahn “kansensuwedihada” ohl lelepeko Lohd. Aramas akan wasao sohte wauneki Koht, oh Siohwa ketin pilada me re warongete mehla. (2 Pit. 2:7, 8) Siohwa ketin poaronehla tohnleng kan rehn Lohd pwehn ndaiong ih me Sodom oh Komora pahn sohrala oh e anahne tangasang wasao. Paipel mahsanih: “Lohd ahpw peikasalda; a KAUN-O ketin kupwurehla. Ihme tohnleng ko alehte pehn Lohd, pehn eh pwoud, oh pehn nah serepein ko, oh kahreirailieisang nan kahnimwo.” (Sen. 19:16) Duwehte Siohwa eh ketin wehwehki ahn Lohd irairo, kitail kak kamehlele me e ketin wehwehki kahpwal koaros me kitail ahneki.​—Ais. 63:7-9; Seims 5:11; 2 Pit. 2:9.

5. Ia duwen Mahsen en Koht eh padahkihong kitail en kasalehda kadek?

5 Siohwa sohte ihte ketin kasalehda kadek ahpw e ketin padahkihong sapwellime aramas akan en pil kasalehda kadek. Medewehla ehu kosonned ko me e ketikihong mehn Israel kan. Ma aramas emen pweipwandkihong emen tohrohr mwohni, me kihong aramaso mwohnio kak kihsang ahn aramaso sekido pwehn wia mehn kadehde me me pweipwando pahn pwain ong ih mwohnio mwuhr. (Wadek Eksodus 22:26, 27.) Ahpw e anahne kapwurehla sekido rehn aramaso mwohn kihrlahn ketipin pwe aramaso en dehr kopou nipwongo. Emen me sohte kin kadek ele sohte pahn men kapwurehla sekido, ahpw Siohwa ketin padahkihong sapwellime aramas akan en kin kasalehda kadek. Dahme mouren kosonned wet padahkihong kitail? Dehr pohnsehsehla anahn akan en iangatail Kristian kan. Ni ahnsou me kitail kak sewese riatail Kristian men me lellong lokolok, kitail en men wia met.​—Kol. 3:12; Seims 2:15, 16; wadek 1 Sohn 3:17.

6. Dahme kitail kak sukuhlkihsang sapwellimen Siohwa kadek ong mehn Israel dipan ko?

6 Siohwa kin ketin kadek ong mehn Israel ko pil ni ahnsou me re wiahda dihp. Kitail wadek: “KAUN-O, Koht en ar pahpa kahlap ako, ketin usehlahte kadakadarodohng irail soukohp kei pwe re en kapehm sapwellime aramas akan, pwehki eh kupwurki kamourirailla, oh doarehla Tehnpas Sarawio.” (2 Kron. 36:15) Pil duwehte, kitail anahne kasalehda kadek ong irail kan me sehse Siohwa oh ele pil kakete koluhla oh wiahla kompoakepah. Siohwa sohte ketin kupwurki aramas akan en sohrala nan kadeik me pahn wiawi ahnsou kohkohdo. (2 Pit. 3:9) Eri ni eh miehte ahnsou, kitail men ehukihong aramas koaros uwen atail kak sapwellime rohng en kadeik oh sewese me tohto en paiekihda sapwellimen Koht kadek.

7, 8. Dahme peneinei ehu kamehlele duwen Siohwa eh ketin kasalehda kadek ong irail?

7 Rahnwet, sapwellimen Siohwa ladu tohto kin paiekihda sapwellime kadek. Karasepe, nan pahr 1990 samwa nan Bosnia, soangsoangen pwihn en keinek kan kin pei oh kemehla emenemen. Peneinei ehu me mi wasao naineki pwutak men me sounpar 12 oh adaneki Milan. Milan, rie pwutako, eh pahpa nohno, oh pil Sounkadehde teikan dake ehu bus sang Bosnia kohkohlahng Serbia. Re kohkohlahng mihting tohrohr ehu me ahn Milan pahpa nohno koasoanehdi en papidaisla ie. Ahpw ni idin Bosnia, sounpei kei tehkada me peneineio kohsang ehu pwihn en keinek tohrohr oh ndaiong irail en doudihsang buso. Irail eri mweidohng Kristian teiko nan buso en pousehlahte arail seiloako. Erein rahn riau, sounpei ko sohte mweidohng peneineio en kohkohla. Mwuhr, kaun en pilismeno delepwohni kaun me lapalap sang ih oh idek dahme en wiahiong peneineio. Peneineio kesinente wasao oh kak rong dahme kaun lapalap en pilismeno sapengki, “Wahla irail oh kasikihdi!”

8 Ni sounpei ko ar wie koasoakoasoi, aramas riemen kohdo oh tuhwong peneineio. Ira mwengininginkihong peneineio me ira pil Sounkadehde kei oh me Kristian ko nan buso ndaiong ira dahme wiawio. Sounkadehde riemeno ndaiong Milan oh rie pwutako en douda nan werera sidohsao pwehn kotehla idin wasao pwehki sounpei ko sohte kin tehk nein seri kan doaropwe ko. Brother riemeno eri padahkihong pahpa nohno en kohla apali kehlo me wia idin wasao oh tuhwong ira pali teio. Milan uhdahn masepwehkada, e sehse ma e pahn kouruhr de sengiseng. Eh pahpa nohno idek: “Ke leme re uhdahn pahn mweidohng kiht en kohkohla?” Ahpw ni arail kohkohla sang wasao, e mwomwen me sounpei ko sohte kilang irail. Milan oh rie pwutako tuhwong ara pahpa nohno apali idin wasao oh irail kohla ni wasahn mihting tohrohro. Irail kamehlele me Siohwa ketin sapengala arail kapakap kan! Kitail ese sang nan Paipel me Siohwa sohte kin ahnsou koaros ketin perehla sapwellime ladu kan ni soangen ahl wet. (Wiewia 7:58-60) Ahpw nan irair wet, Milan nda: “E mwomwen me tohnleng kan perehla mesen sounpei ko oh me Siohwa ketin doareikitala.”​—Mel. 97:10.

9. Ia sapwellimen Sises pepehm ong pokono me idawehnla ih? (Menlau kilang tepin kilel.)

9 Sises kin ketin wia mehn kahlemeng uhdahn mwahu en kasalehda kadek. E ketin poakehla aramas ko pwehki e mahsanihada me “re rasehng sihpw kei me sohte silepahr.” Eri, dahme e ketin wia? “Ih eri ketin tapihada kawehwehiong irail soahng tohto.” (Mad. 9:36; wadek Mark 6:34.) Weksang met, Parisi ko sohte kin kasalehda kadek oh sohte men sewese aramas ko. (Mad. 12:9-14; 23:4; Sohn 7:49) Duwehte Sises, ke kin uhdahn men sewese aramas akan oh padahkihong irail duwen Siohwa?

10, 11. Kitail anahne kasalehda kadek nan irair koaros? Menlau kawehwehda.

10 Met sohte wehwehki me kitail anahne kasalehda kadek nan irair koaros. Karasepe, Nanmwarki Sohl ele medewe me e kasalehda kadek ni eh sohte kemehla Akak, nanmwarki en Amalek oh imwintihti en sapwellimen Koht aramas akan. Sohl pil sohte kemehla nein mehn Amalek ko mahn ako koaros. Ahpw Siohwa ketin mahsanihong Sohl en kemehla mehn Amalek ko koaros oh neirail mahn koaros. Pwehki Sohl sapeik, Siohwa ketin soikala ih nin duwen nanmwarki men. (1 Sam. 15:3, 9, 15) Siohwa ketin wia Sounkopwung men me pwung me kak ketin mwahngih mohngiong en aramas oh me ketin mwahngih ahnsou me konehng en kasalehda kadek. (Koul Ked. 2:17; Esek. 5:11) Ni ahnsou keren e pahn ketin kadeikada koaros me sohte kin peikiong ih. (2 Des. 1:6-10) Ahnsowo kaidehn ahnsou me Siohwa pahn ketin kasalehda kadek ong me suwed kan. Ahpw sang ni eh pahn ketin kasohreirailla, e pahn ketin kasalehda kadek ong me pwung kan me e pahn ketin doarehla.

11 Mehlel, kaidehn atail pwukoa en kadeikada ma aramas akan en mour de mehla. Ahpw kitail en wia uwen atail kak ahnsou wet pwehn sewese aramas akan. Ia ekei ahl mwahu kan me kitail kak kasalehda kadek ong meteikan? Iet ekei.

IA DUWEN ATAIL KAK KASALEHDA KADEK

12. Ia duwen omw kak kasalehda kadek ni omw sewese meteikan?

12 Ken kin men sewese aramas rahn koaros. Siohwa ketin kupwurki me Kristian kan en kasalehda kadek ong mehn mparail oh ong riarail Kristian teikan. (Sohn 13:34, 35; 1 Pit. 3:8) Ehu wehwehn kasalehda kadek iei en “iang me lokolok kan lokolok.” Aramas kadek men kin song en sewese irail kan me kin lokolok. Eri kitail en rapahki ahnsou mwahu kan en sewese meteikan, ele sang ni atail pahn sewesehki ekei arail doadoahk en nan ihmw de kohla wia arail netinet ape.​—Mad. 7:12.

Kasalehda kadek ni omw kin sewese meteikan ni ahl me mwahu (Menlau kilang parakrap 12)

13. Dahme sapwellimen Koht aramas akan kin wia mwurin kahpwal laud kan?

13 Iang sawas wasa kan me lelohng kahpwal laud. Ni atail kin kilang aramas akan lelohng lokolok pwehki kahpwal laud kan duwehte rerrer en sahpw de iloak laud ape, kitail men kasalehiong irail kadek. Aramas akan kin ese sapwellimen Siohwa kan pwehki arail kin sewese meteikan nan soangen ahnsou ko. (1 Pit. 2:17) Karasepe, nan Sapan, mie sister men me kousoan wasa ehu me ohkihla rerrer en sahpw oh iloak laud nan pahr 2011. E nda me ni eh kilang irail kan me toukihda pein irail oh kohdo sang wasa kan nan Sapan oh pil sahpw teikan pwehn kamwahwihala ihmw kan oh Wasahn Kaudok kan, met kin “kangoange oh kansenamwahwihala” ih. E pil nda: “Dahme wiawi sewese ie en pohnese me Siohwa kin ketin nsenohkin kitail. Oh iengetail Sounkadehde kan kin nsenohki emenemen. Riatail Kristian tohto nan sampah pwon kin kapakapkin kitail.”

14. Ia duwen omw kak sewese me soumwahu oh mah kan?

14 Sewese irail me soumwahu oh mahla. Ni atail kilang aramas akan kin lellong lokolok pwehki soumwahu de mahla, kitail kin men kadek ong irail. Kitail kin kasikasik en kilang imwiseklahn kahpwal pwukat, eri kitail kin kapakapki Wehin Koht en pweida. Ni ahnsowohte, kitail kin wia uwen me kitail kak pwehn sewese me soumwahu oh mah kan. Emen sounnting en pwuhk ntingihedi me ehu rahno, eh nohno me mahlahr oh ahneki soumwahu en Alzheimer, sapwungdihong nan eh likowo. Erein eh nohno kamwakamwakel, mie me letelet ni wenihmwo. Sounkadehde riemen me kin kalapw mwemweitla reh me mi ni wenihmwo. Sister ko idek ma ira kak sawas. Liho nda: “E kanamenek, ahpw kumwa kak.” Sister ko iang ih kamwakelehda wasao. Ira eri wiahda nime tea, oh mihmi ekis pwehn koasoiong ih. Nein liho pwutako uhdahn kalahnganki oh nda me Sounkadehde ko kin “kapwaiada dahme re kalohki.” Ia duwe, omw kasalehda kadek ong me soumwahu oh mah kan kin kamwakid uhk en wia uwen omw kak koaros en sewese irail?​—Pil. 2:3, 4.

15. Ia duwen atail doadoahk en kalohk eh kin sewese meteikan?

15 Sewese aramas akan en esehla Siohwa. Ehu ahl me keieu mwahu en sewese aramas akan iei en padahkihong irail duwen Koht oh sapwellime Wehi. Pil ehu ahl iei en sewese irail en kilang dahme kahrehda peikiong sapwellimen Siohwa koasoandi kan kin mwahu ong irail. (Ais. 48:17, 18) Doadoahk en kalohk wia ahl kaselel ehu en kawauwih Siohwa oh kasalehda kadek ong meteikan. Ia duwe, ke kak kalaudehla omw doadoahk en kalohk?​—1 Tim. 2:3, 4.

KASALEHDA KADEK PIL MWAHU ONG UHK!

16. Ia duwen atail kin paiekihda ni atail kin kasalehda kadek?

16 Irail me samanih palien roson en madamadau nda me en kin kasalehda kadek kak kamwahwihala atail roson oh atail nanpwungmwahu rehn meteikan. Ni omw kin sewese irail kan me kin lokolok, omw peren kin laudla, omw koapworopwor laudla, ke sohla nohn sangat, oh sohla nohn ahneki madamadau sapwung duwen pein uhk. Kasalehda kadek kin mwahu ong uhk. (Ep. 4:31, 32) Ni limpoak eh kin kamwakid kitail en sewese meteikan, kitail kin ahneki nsenmwakelekel pwehki kitail ese me kitail kin wia dahme Siohwa ketin kupwurki kitail en wia. Kasalehda kadek pahn sewese kitail en wia pahpa nohno mwahu, ohl oh lih pwopwoud mwahu, oh kompoakepah mwahu kei. Patehng met, aramas akan me kin kasalehda kadek ong meteikan kin kalapw ale sawas ni ahnsou me re anahne.​—Wadek Madiu 5:7; Luk 6:38.

17. Dahme kahrehda ke men kasalehda kadek?

17 Mendahki atail kasalehda kadek kin mwahu ong kitail, kahrepe keieu kesempwal me kitail kin kasalehda kadek iei pwehki kitail men kahlemengih Siohwa oh kawahuihala ih. Ih me ketin wia Utupen limpoak oh kadek. (Lep. Pad. 14:31) E ketin wia mehn kahlemeng unsek ong kitail. Eri kitail wia uwen atail kak koaros en kahlemengih Koht sang ni atail kasalehda kadek. Eri kitail pahn karanihala riatail Kristian kan oh ahneki nanpwungmwahu rehn aramas akan.​—Kal. 6:10; 1 Sohn 4:16.