Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Kahlemengih Siohwa—Koht Emen me Kin Ketikihda Kangoang

Kahlemengih Siohwa—Koht Emen me Kin Ketikihda Kangoang

“Kitail kapinga kalahngan en Koht, . . . me kin ketin sewesei [“kangoange,” NW] kitail nan atail apwal akan koaros.”—2 KOR. 1:3, 4.

KOUL KAN: 7, 3

1. Ni Adam oh Ihp uhwongada Koht, ia duwen Siohwa eh ketikihda kangoang oh koapworopwor ong tohnsampah?

SIOHWA iei Koht emen me kin ketikihda kangoang. E kin ketin wia met sangete ahnsou me aramas akan dipada oh sohla unsek. Ni mehlel, mwurinte Adam oh Ihp uhwongada Koht, E ketikihda kokohp ehu me, ma aramas wehwehki, pahn kihda kangoang oh koapworopwor ong aramas akan en ahnsou kohkohdo. Kokohp wet mi nan Senesis 3:15 oh inoukihda me Sehdan me Tepil oh eh doadoahk suwed koaros pahn sohrala.​—Kaud. 12:9; 1 Sohn 3:8.

SIOHWA KETIN KANGOANGE SAPWELLIME LADU KAN MAHS

2. Ia duwen Siohwa eh ketin kangoange Noha?

2 Medewehla duwen Siohwa eh ketin kangoange sapwellime laduwo Noha. Aramas akan ni mwehin Nohao kin wia tiahk lemei oh samin, ahpw Noha oh eh peneineio kelehpw me kin kaudokiong Siohwa. Noha kakete luwetala. (Sen. 6:4, 5, 11; Sud 6) Ahpw Siohwa ketikihong Noha kangoang me e anahne pwehn pousehlahte kaudokiong Ih oh wia dahme mwahu. (Sen. 6:9) Siohwa mahsanihong Noha me E pahn ketin kasohrala sampah suwed en ahnsowo, oh E ketin kawehwehiong Noha dahme Noha anahne wia pwe ih oh eh peneineio en kak pitila. (Sen. 6:13-18) Ei, Siohwa Koht ketin kangoange Noha.

3. Ia duwen Siohwa eh ketin kangoange Sosua? (Menlau kilang tepin kilel.)

3 Mwuhr, Siohwa ketin kangoange sapwellime laduwo Sosua, me pahn wia pwukoa laud ehu mwuhr. Sosua anahne kahluwahlahng sapwellimen Koht aramas akan Sapwen Inowo oh kalowehdi sounpei kehlail kan en wehi kan me mi wasao. Siohwa mwahngih me Sosua ahneki kahrepe tohto en masepwehkada, ihme kahrehda E mahsanihong Moses: “Kaweidki Sosua dahme eh pahn wia. Kakehlahda kapehde, pwe e pahn kahluwa aramas akan pwe re en kolahng kousoanla nan sahpw me ke kilikilang en.” (Deud. 3:28) Eri pein Siohwa ketin kangoange Sosua ni eh mahsanih: “I ndahnguhkehr ke en kehlail oh kommwad! Ke dehr masak de lamalam tikitik, pwehki Ngehi, KAUN-O, omw Koht, me kin ieiang uhk wasa koaros me ke pahn kin kohla ie.” (Sos. 1:1, 9) Ke medewe ia ahn Sosua pepehm ong mahsen pwukat?

4, 5. (a) Ia duwen Siohwa eh ketin kangoange sapwellime aramas akan mahso? (b) Ia duwen Siohwa eh ketin kangoange sapwellime Ohlo?

4 Siohwa pil ketin kangoange sapwellime aramas akan nin duwen pwihn ehu. Karasepe, Siohwa ketin mwahngih me mehn Suhs ko pahn anahne kangoang ni arail sensel nan Papilon, oh e ketikihong irail kokohp kangoang ehu, me mahsanih: “Kumwail dehr masak, pwe I kin ieiang kumwail. Kumwail dehr perki mehkot, pwe ngehi me amwail Koht. I pahn kin kakehlakei kumwail oh sewesei kumwail; I pahn kin apwalih kumwail oh doareikumwailla.” (Ais. 41:10) Mwuhr, Siohwa ketin kangoange tepin Kristian kan mahs, oh e kin ketin kangoange kitail ni ahlohte.​—Wadek 2 Korint 1:3, 4.

5 Siohwa pil ketin kangoange sapwellime Ohlo. Mwurin Sises eh ketin papidaisla, e rong kapitie ehu sang nanleng me mahsanih: “Kowe, me iei nei pwutak kompoake, me I kin kupwurperenki.” (Mad. 3:17) Ke kak medewehla ia uwen mahsen pwukat eh kangoange Sises erein eh ketin wia sapwellime doadoahk en kalohk nin sampah?

SISES KETIN KANGOANGE METEIKAN

6. Ia duwen sapwellimen Sises karasaras en papah silimeno eh kak kangoange kitail?

6 Sises ketin kahlemengih Semeo sang ni eh ketin kangoange meteikan en kin lelepek. E ketin wia met sang ni eh wia karasaras en papah silimeno, ni eh mahsanih me soumaso kawauwih emenemen ladu lelepek ko ni eh nda: “Keieu mwahu, papah lelepek oh loalopwoat men kowe! Pwehki omw loalopwoat ni koadoahkpen mehkot tikitik, I pahn kihong uhk mehkot laud pwe ke en kin apwahpwalih. Keido pwe ke en iang nsenamwahuki ei pai.” (Mad. 25:21, 23) Mahsen pwukat kangoange sapwellime tohnpadahk ko en pousehlahte papah Siohwa ni lelepek!

7. Ia duwen Sises eh ketin kangoange sapwellime wahnpoaron ko, ahpw mehlel Piter?

7 Mendahki wahnpoaron ko kin akamaiki ihs nanpwungarail me keieu lapalap, Sises kin ketin ahnsou koaros kanengamah ong irail. E ketin kangoange irail en aktikitik oh papah meteikan, a kaidehn ren mwahuki meteikan en papah irail. (Luk 22:24-26) Mie pak me Piter kin wiahda sapwung kan oh kansensuwedihala Sises. (Mad. 16:21-23; 26:31-35, 75) Sises sohte ketin soikala Piter. Ahpw, e ketin kangoange Piter oh pil ketikihong ih pwukoa en kakehlakahda meteikan.​—Sohn 21:16.

KANGOANG ME KIN WIAWI MAHSO

8. Ia duwen Esekaia eh kangoange kaunen sounpei ko oh mehn Suda ko?

8 Pil mwohn sapwellimen Siohwa Ohlo ketidihdo sampah oh wia mehn kahlemeng, sapwellimen Siohwa ladu kan ese me re anahne kangoange meteikan. Medewehla duwen Esekaia. Ni ahnsou me mehn Asiria ko pahn mahweniong mehn Suda kan, e kapokonepene kaunen sounpei kan oh aramas akan pwehn kangoange irail, oh irail ‘kehlailkihda dahme e nda.’​—Wadek 2 Kronikel 32:6-8.

9. Dahme kitail kak sukuhlkihsang Sohp duwen en kihda kangoang?

9 Kitail kak sukuhlki duwen kangoange meteikan sang Sohp. Mendahki pein ih anahne kangoang, e padahkihong meteikan ia duwen arail en kihda kangoang. Sohp ndaiong ohl ko me kohdohng kangoange ih me ma e song en kangoange irail, e pahn kakete nda soahng kan me pahn kakehlakairailda oh kansenamwahwihirailla, a kaidehn soahng kan me pahn kamedekih irail. (Sohp 16:1-5) Ahpw mwuhr, Sohp ale kangoang sang Elihu oh Siohwa.​—Sohp 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10.

10, 11. (a) Dahme kahrehda nein Sepda serepeino anahne kangoang? (b) Ihs me kitail kak kangoange rahnwet?

10 Nein Sepda serepeino pil anahne kangoang. Eh pahpao, Sounkopwungo Sepda, pahn kohla mahweniong mehn Amon ko. Sepda inoukihda me ma Siohwa pahn ketin sewese ih en kana nan mahweno, aramas me pahn tepin tuhwong ih mwurin eh pwurala imweo pahn kohla papah Siohwa ni impwal sarawio. Mehn Israel ko kana nan mahweno, oh nein Sepda serepeino me tepin kohla tuhwong ih, ihte nah serien mwo. Sepda uhdahn nsensuwedkihla met. Ahpw e kolokolete eh inowo oh kadarala nah serepeino en papah ni impwal sarawio erein eh mour.—Sounkopwung 11:30-35.

11 Met apwal ong Sepda, ahpw ele e uhdahn apwal ong nah serepeino. Ahpw, serepeino men wia dahme eh pahpao inoukihda. (Sounkopwung 11:36, 37) Met wehwehki me e sohte pahn pwopwoudida de naineki seri. E sohte pahn mie kadaudoke. E anahne kangoang laud oh kamweit sang meteikan. Paipel mahsanih: “Eri e wiahla tiahk ehu nan Israel: Sounpar koaros, peinakapw kan en Israel kin kohla kangoange nein Sepda mehn Kileado nah serepeino rahn pahieu nan sounpar ehu.” (Sounkopwung 11:39, 40NW) Nein Sepda serepeino kin kahrehiong kitail en medewe duwen Kristian kan rahnwet me pilada mouren kiripw pwe ren kak wia soahng tohto ong Siohwa. Ia duwe, kitail kak kapinga oh kangoange irail?​—1 Kor. 7:32-35.

WAHNPOARON KAN KANGOANGE RIARAIL KRISTIAN KAN

12, 13. Ia duwen Piter eh ‘kakehlahda pwoson en rie kan’?

12 Pwongo mwohn Sises pahn pwoula, e mahsanihong wahnpoaron Piter: “Saimon, Saimon! Kilang pwe Sehdan aleier mweimwei pwe en song kumwail koaros duwehte soumwet men eh kin koahkoahsang kilin wahn pilawa. Ahpw I kapakapkin uhk, Saimon, pwe omw pwoson en dehr luwetala. Oh ni omw pahn sapahldohng rehi, ke pahn kakehlahda pwoson en riomw kan.”​—Luk 22:31, 32.

Nein wahnpoaron ko kisinlikou kan kangoange tepin Kristian ko, oh kisinlikou pwukat kin pil kangoange kitail rahn pwukat (Menlau kilang parakrap 12-17)

13 Piter iei emen irail ko me kin tiengla mwowe nan mwomwohdisohn tepin Kristian kan. (Kal. 2:9) E kangoange rie Kristian kan sang ni eh kasalehda eimah ni Pendekos oh pil mwurin mwo. Mwurin eh papahkiher erein sounpar tohto, e ntinglahng Kristian ko oh nda: “I wiadahr kisinlikou mwotomwoto . . . I men panawihekin [“kangoange,” NW] kumwail oh kadehdehiong kumwail me iei met kalahngan mehlelo en Koht. Eri, kumwail dadaurete.” (1 Pit. 5:12) Nein Piter kisinlikou kan kin kangoange Kristian kan nan eh ahnsowo. Kisinlikou pwukat pil kin kangoange kitail rahnwet. Ia uwen atail anahne kangoang wet ni atail awiawih pweidahn sapwellimen Siohwa inou kan!​—2 Pit. 3:13.

14, 15. Ia duwen pwuhken Paipel kan me wahnpoaron Sohn ntingihedi ar kin kangoange kitail?

14 Wahnpoaron Sohn pil wia emen me kin tiengla mwowe nan mwomwohdisohn tepin Kristian kan. E ntingihedi pwuhk en Rongamwahwo duwen sapwellimen Sises doadoahk en kalohk. Pwuhken Paipel wet kin kangoange Kristian kan erein sounpar tohto oh kin pousehlahte kangoange kitail rahnwet. Karasepe, nan pwuhken Sohn kelehpw me kitail wadek duwen Sises eh mahsanih me limpoak iei irair ehu me kin kadehdehda sapwellime tohnpadahk mehlel kan.​—Wadek Sohn 13:34, 35.

15 Kisinlikou siluh ko me Sohn ntingihedi pil audaudki padahk mehlel kesempwal kan. Ni atail kin mworuskihla dihp kan me kitail wiahda, en wadek duwen sapwellimen Sises pweinen pweipwei sapahlo eh “kamwakeleikitailsang nan dipatail akan koaros” kin kamweitkitailla. (1 Sohn 1:7) Oh ma kitail kin nsensuwedkihte atail dihp kan, kitail pahn nsenamwahula ni atail wadek me “Koht lapalapasang kadeikpen loalatail.” (1 Sohn 3:20) Sohn kelehpw me ntingihedi nan Paipel me “Koht iei limpoak.” (1 Sohn 4:8, 16) Keriau oh kesiluh en nah kisinlikou ko kin kapinga Kristian kan me kin “momourki me mehlelo.”​—2 Sohn 4; 3 Sohn 3, 4.

16, 17. Ia duwen wahnpoaron Pohl eh kangoange tepin Kristian ko?

16 Wahnpoaron Pohl pil wia mehn kahlemeng mwahu en kangoang rie Kristian kan. Mwurinte Sises ketin pwoula, pali laud en wahnpoaron ko mihmihte Serusalem, wasa me pwihn me kin apwalih mwomwohdiso kan ni ahnsowo mi ie. (Wiewia 8:14; 15:2) Kristian kan nan Sudia kalohki duwen Krais ong aramas akan me kin kamehlele Koht emente. Ahpw sapwellimen Koht manaman kahrehiong Pohl en kalohk ong mehn Krihk, mehn Rom, oh meteikan me kin kaudokiong koht tohto.​—Kal. 2:7-9; 1 Tim. 2:7.

17 Pohl kin seiloakla wasa me met adaneki Turkey, oh pil Krihs oh Italy. E kalohk ong irail kan me kaidehn mehn Suhs me kin kousoan wasa pwukat, oh e wiahda mwomwohdisohn Kristian kan. Mour sohte mengei ong Kristian kapw kan. Tohn sapwarailo kin kaloke irail, eri re anahne kangoang. (1 Des. 2:14) Mpen pahr 50, Pohl ntingihedi kisinlikou en kangoang ehu ong mwomwohdiso kapwo nan Deselonika. E nda: “Ahnsou koaros se kin kalahngankihong Koht ni at kin tamankumwailda koaros nan at kapakap kan, pwe se kin tamatamante mwohn silangin Samatail Koht duwen amwail doadoahk pwehki amwail pwoson, amwail nannanti pwehki amwail limpoak, oh amwail dadaur.” (1 Des. 1:2, 3NW) E pil peki rehrail en kakehlaka emenemen oh nda: “Kumwail kakehlakahda emenemen kumwail.”​—1 Des. 5:11.

PWIHN ME KIN APWALIH MWOMWOHDISO KIHDA MEHN KANGOANG

18. Ia duwen pwihn me kin apwalih mwomwohdiso ni mwehin tepin Kristian ko eh kangoange Pilip?

18 Ni mwehin tepin Kristian ko, Siohwa kin ketin doadoahngki pwihn me kin apwalih mwomwohdiso kan ni ahnsowo en kangoange Kristian kan koaros, iangahki irail ko me kin tiengla mwowe nan mwomwohdiso kan. Ni Pilip eh kalohki duwen Krais ong mehn Sameria kan, pwihn wet kin utung ih. Irail kadarala meh riemen sang iengarail ko, Piter oh Sohn, pwehn kapakapki Kristian kapw ko en ale sapwellimen Koht manaman. (Wiewia 8:5, 14-17) Pilip oh Kristian kapw ko kehlailkihda sawas me re ale sang pwihno!

19. Ia ahn tepin Kristian kan ar pepehm ni ar wadek kisinlikowo me kohsang pwihn me kin apwalih mwomwohdiso?

19 Mwuhr, pwihn wet pil anahne wiahda pilipil kesempwal ehu. Ia duwe, Kristian akan me kaidehn mehn Suhs anahne sirkumsaisla duwehte mehn Suhs ko, nin duwen me Kosonned en Moseso mahsanih? (Wiewia 15:1, 2) Mwurin pwihn wet kapakapki sapwellimen Koht manaman oh tehk iren Paipel kan, re pilada me met solahr anahn. Eri irail ntingihedi kisinlikou ehu me kawehwehda arail pilipilo oh kihong brother kan en wahlahng mwomwohdiso kan. Ni Kristian kan ar wadek kisinlikowo, “re ahpw perenkihda kowahlap mahsen en peneu [“kangoang,” NW] kan.”​—Wiewia 15:27-32.

20. (a) Ia duwen Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon eh kin kangoange kitail koaros? (b) Peidek dahieu me kitail pahn koasoiapene nan iren onop en mwuhr?

20 Rahnwet, Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon kin kangoange tohn Pedel kan, irail kan me kin doadoahngki pali laud en arail ahnsou ong papah Siohwa ni ahl tohrohr nan kalohk, oh kitail koaros. Duwehte Kristian kan ni mwehin wahnpoaron ko, kitail kin perenki soangen kangoang wet! Oh pwehn kangoange irail kan me kohkohsang padahk mehlel ren pwurodo, nan pahr 2015, pwihn wet wiahda kisin pwuhko Pwurodo Rehn Siohwa. Ahpw ia duwe, brother kan me kin tiengla mwowe kelehpw me pahn kangoange meteikan, de kitail koaros anahne wia met? Kitail pahn koasoiapene peidek wet nan iren onop en mwuhr.