Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 49

“Mie Ahnsou” ong Doadoahk oh Kommoal

“Mie Ahnsou” ong Doadoahk oh Kommoal

“Kitail kohla kelehpwla oh ekis kommoal.”​—MARK 6:31.

KOUL 143 Pousehlahte Doadoahk, Mwasamwasahn, oh Kasikasik

AUDEPEN ONOP *

1. Ia ahn aramas tohto ar madamadau ong doadoahk?

IA DUWEN pali laud en aramas akan nan omw wasa ar kin kilangwohng doadoahk? Nan sahpw tohto, aramas akan kin uhdahn doadoahk laud oh kihong ahnsou laud ong doadoahk laudsang mahs. Aramas me kin doadoahk nohn daulihala kin kalapw sohte arail ahnsou ong kommoal, ahnsou ong arail peneinei, de ahnsou ong sukuhlki duwen Koht. (Ekl. 2:23) Weksang met, ekei aramas sohte douluhl men doadoahk oh kin wiahda kahrepe kan en dehr doadoahk.​—Lep. Pad. 26:13, 14.

2-3. Mehn kahlemeng dah kan me Siohwa oh Sises ketikihda me pid doadoahk?

2 Weksang madamadau sapwung en sampah ong doadoahk, tehk ia duwen Siohwa oh Sises ara ketin kilangwohng doadoahk. Kitail ese me Siohwa kin ketin kupwurperenki doadoahk. Sises ketin kasansalehda met ni eh mahsanih: “Semei kin ketin pousehlahte doadoahk lao lel met oh I pil kin pousehlahte doadoahk.” (Sohn 5:17) Medewehla doadoahk koaros me Koht ketin wia ni eh ketin kapikada tohnleng tohto oh audepen pahnlahng. Kitail pil kilang soahng kaselel tohto me Koht ketin kapikada nin sampah wet. E pwung dahme sounmelkahkao nda: “Maing KAUN, ia uwen tohtohn wiepen nin limomwi kan! Ia uwen omwi kupwurokong ni omwi ketin wiairailda! Sampah inenen direkihla wiepen nin limomwi kan.”​—Mel. 104:24.

3 Sises ketin kahlemengih Semeo. E iang sawas ni Koht eh “ketikihong lahng powe.” E patopato limwahn Siohwa nin duwen “sounsawas emen.” (Lep. Pad. 8:27-31) Ahnsou reirei mwurin mwo, ni Sises eh ketiket sampah, e ketin wiahda doadoahk me uhdahn mwahu. Doadoahk wet kin rasehng kisin tungoal ong ih, oh eh doadoahko kin kadehdehda me Koht ketin poaronehdo ih.​—Sohn 4:34; 5:36; 14:10.

4. Dahme kitail kak sukuhlkihsang Siohwa oh Sises duwen kommoal?

4 Ia duwe, sapwellimen Siohwa oh Sises mehn kahlemeng kan me pid doadoahk laud kin wehwehki me kitail sohte anahne kommoal? Uhdahn soh. Siohwa sohte kin ketin ngirala, eri e sohte anahne kommoal. Ahpw Paipel mahsanih me mwurin Siohwa eh ketin kapikada nanleng oh sampah, e ketin ‘tokedi sang eh doadoahk oh kommoaldi.’ (Eks. 31:17) Met kadehdehda me erein ahnsou kis Siohwa ketin uhdihsang sapwellime doadoahk en kepikipik oh kupwurperenkihda dahme e ketin wiahda. Oh mendahki Sises ketin doadoahk laud erein eh ketiket sampah, e pil ketikihongete ahnsou pwehn kommoal oh iang sak rehn kompoakepah kan.​—Mad. 14:13; Luk 7:34.

5. Dahme kin apwal ong me tohto?

5 Paipel kangoange sapwellimen Koht aramas akan en kin perenki doadoahk. Sapwellime ladu kan en kin pwerisek ahpw en dehr pohnkahke. (Lep. Pad. 15:19) Ele ke ahneki doadoahk en mwohni pwehn apwalih omw peneinei. Oh sapwellimen Krais tohnpadahk kan koaros iang pwukoahki doadoahk en kalohki rongamwahwo. Ahpw, ke pil anahnehte wiahda ahnsou ong kommoal. Ke kin ekei pak apwalki koasoanehdi ni toupahrek omw ahnsou ong doadoahk en mwohni, kalohk, oh kommoal? Ia duwen atail ese ia uwen ahnsou kitail en doadoahk oh uwen ahnsou ong kommoal?

EN TOUPAHREK

6. Ia duwen Mark 6:30-34 eh kasalehda me Sises sapwellimanki madamadau toupahrek ong doadoahk oh kommoal?

6 Me pid doadoahk, toupahrek kin kesempwal. Koht ketin kamwakid Nanmwarki Solomon en ntingihedi: “Mie ahnsou ong . . . wiewia koaros.” Solomon nda me mie ahnsou ong padokedi, kauwada, mwahiei, kouruhr, kahlek, oh pil wiewia teikan. (Ekl. 3:1-8NW) E sansal me soahng kesempwal riau anahn nan mour, met iei doadoahk oh kommoal. Sises sapwellimanki madamadau toupahrek ong doadoahk oh kommoal. Ni ehu ahnsowo, wahnpoaron ko pwurodohsang arail wia doadoahk en kalohk. Re inenen kedirepwla me kahrehda e “solahr arail ahnsoun kommoal de pil mwenge.” Sises mahsanih: “Kitail kohla kelehpwla oh ekis kommoal.” (Wadek Mark 6:30-34.) Mendahki ih oh sapwellime tohnpadahk ko sohte kin ahnsou koaros kak kommoalla mwahu nin duwen me re mwahuki, Sises mwahngih me irail koaros anahne kommoal.

7. Ia duwen atail kasawih mwahu kosonned en Sapad eh sewese kitail?

7 Ekei pak kitail koaros anahne kommoal de wekidala mwomwen atail koasoandi kan ong rahn koaros. Kitail kak kilang met sang koasoandi ehu me Koht ketikihong sapwellime aramas akan mahso, me iei Sapad me kin wiawi wihk koaros. Kitail sohte mi pahn Kosonned en Moseso, ahpw kitail kak paiekihda met sang ni atail tehk dahme koasoandio kin ndahki Sapad. Dahme kitail sukuhlki kak sewese kitail en kasawih mwahu atail kin kilangwohng doadoahk oh kommoal.

SAPAD​—AHNSOUN KOMMOAL OH WIA KAUDOK

8. Nin duwen me Eksodus 31:12-15 mahsanih, Sapad wia rahnen dah?

8 Paipel mahsanih me mwurin “rahn” weneu en sapwellime doadoahk en kepikipik eh imwisekla, Koht ketin uhdi kapikada soahng kan nin sampah. (Sen. 2:2) Ahpw, Siohwa ketin kupwurperenki doadoahk oh e kin “ketin pousehlahte doadoahk” ni ahl teikan. (Sohn 5:17) Koasoandi en Sapad me kin wiawi wihk koaros kin rasehng sapwellimen Siohwa rahn en kommoal me kileldi nan Senesis. Koht mahsanih me Sapad kin wia kilel ehu nanpwungen ih oh mehn Israel kan. E wia rahnen ‘kommoal unsek me kasarawihla ong ih.’ (Wadek Eksodus 31:12-15.) Kehkehliko en dehr doadoahk ni rahno kin kadoadoahk ong koaruhsie, pil iangahki seri kan, lidu kan, oh pil mahn akan. (Eks. 20:10) Met kin mweidohng ahnsou mwahu ong aramas akan en kalaudehla arail ahnsou ong kaudokiong Koht.

9. Madamadau sapwung dahieu duwen Sapad me ekei aramas ahneki ni mwein Siseso?

9 Rahnen Sapado kin mwahu ong sapwellimen Koht aramas akan; ahpw kaun en pelien lamalam kan ni mwein Siseso wiahda kosonned kakos kan ong ia duwen arail en peikiong kosonned en Sapad. Irail nda me e kauwehla kosonned en dolung wahn wihd de kamwahwihala me soumwahu men ni rahn en Sapad. (Mark 2:23-27; 3:2-5) Soangen madamadauo sohte kin kasalehda sapwellimen Koht madamadau, oh Sises ketin kasalehda ni sansal ong irail ko me pahn rong ih.

Sapwellimen Sises peneinei kin doadoahngki rahnen Sapad pwehn kaudokiong Koht (Menlau kilang parakrap 10) *

10. Dahme kitail kak sukuhlki sang Madiu 12:9-12 duwen sapwellimen Sises madamadau ong Sapad?

10 Sises oh sapwellime tohnpadahk mehn Suhs kan kin kasarawih Sapad pwehki irail mi pahn Kosonned en Moseso. * Ahpw Sises ketin kasalehda sang ni eh mahsen oh wiewia me e sohte sapwung en kadekohng oh sewese meteikan ni rahnen Sapad. E mahsanih ni sansal: “Eri kosonned mweidada wia mehkot me mwahu ni rahnen Sapad.” (Wadek Madiu 12:9-12.) E sohte ketin medewe me en kadekohng oh sewese meteikan wia soahng kei me kin kauwehla rahnen Sapad. Sapwellimen Sises wiewia kan kasalehda ehu kahrepe me uhdahn kesempwal duwen Sapad. Pwehki sapwellimen Koht aramas akan kin kommoal sang arail doadoahk en rahn koaros, irail kak medemedewehte arail kaudokiong Koht. Sises ketin tikida nan peneinei ehu me kin wiahki Sapad rahnen kaudokiong Koht. Kitail ese met pwehki dahme kitail wadek duwen Sises ahnsou me e ketiket Nasaret, eh wasahn kousoano. Paipel mahsanih: “Nin duwen eh kin ketin wia ni rahnen Sapad, e ketilong nan sinakokeo oh ketida pwe en ketin wadawad.”​—Luk 4:15-19.

IA OMW MADAMADAU ONG DOADOAHK?

11. Ihs me wiahda mehn kahlemeng mwahu ong Sises me pid doadoahk?

11 Sosep ahneki sapwellimen Koht madamadau ong doadoahk ni eh kin kasukuhlih Sises en ketin wiahla kapinte men. (Mad. 13:55, 56) Oh Sises ele mwahngih duwen Sosep eh kin doadoahk laud rahn koaros pwehn apwalih eh peneinei laudo. Mwuhr Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Tohndoadoahk men kin warohng ale pweine.” (Luk 10:7) Ei, Sises mwahngih duwen doadoahk laud.

12. Mehnia iren Paipel kan me kasalehda dahme Paipel mahsanihki duwen doadoahk laud?

12 Wahnpoaron Pohl pil kin doadoahk laud. Eh doadoahk me e keieu kesempwalki iei en padahkihong meteikan duwen Sises oh sapwellime padahk kan. Ahpw Pohl pil kin doadoahk pwehn apwalih pein ih. Mehn Deselonika ko pohnese duwen eh “doadoahk laud oh nannanti ni rahn oh nipwong” pwe en dehr kihong mehmen “katoutou pweilaud ehu.” (2 Des. 3:8; Wiewia 20:34, 35) Ele Pohl koasokoasoia duwen eh doadoahk en sounwia ihmw likou. Ni ahnsou me e mi Korint, e kin mihmi rehn Akwila oh Persila oh “iang ira doadoahk, pwe irail kin wiahda ihmw likou.” Ni Pohl eh nda me e kin doadoahk “ni rahn oh nipwong,” e sohte ndinda me e sohte kin uhdihsang doadoahk. E kin kommoal sang eh doadoahko ni rahnen Sapad. Rahno kin kihong ih ahnsou mwahu en kalohk ong mehn Suhs kan, me pil kin kommoal ni rahnen Sapad.​—Wiewia 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.

13. Dahme kitail kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en Pohl?

13 Wahnpoaron Pohl wiahda mehn kahlemeng mwahu ehu. E anahne wia doadoahk en mwohni, ahpw e pil tehk mwahu me e kin kaukaule iang doadoahk sarawio en kalohki rongamwahu duwen Koht. (Rom 15:16; 2 Kor. 11:23) E kangoange meteikan en wia duwehte. Eri, Akwila oh Persila wia ‘iengen Pohl tohndoadoahk kan nan doadoahk en Krais Sises.’ (Rom 12:11; 16:3) Pohl kangoange mehn Korint ko en “wia soahng tohto nan doadoahk en Kauno.” (1 Kor. 15:58; 2 Kor. 9:8) Siohwa pil ketin kamwakid wahnpoaron Pohl en ntingihedi: “Ma emen sohte men doadoahk, a en dehr mwenge.”​—2 Des. 3:10.

14. Ia wehwehn sapwellimen Sises mahsen nan Sohn 14:12?

14 Doadoahk me keieu kesempwal ni imwin rahnpwukat iei doadoahk en kalohk oh katohnpadahk. Ni mehlel, Sises ketin kohpada me sapwellime tohnpadahk kan pahn wia doadoahk me pahn laudsang me e ketin wiahda! (Wadek Sohn 14:12.) E sohte mahmahsanih me kitail pahn wiahda manaman kan duwehte me e ketin wiahda. Ahpw sapwellime tohnpadahk kan pahn kalohk oh padahk ong aramas tohto, nan wasa tohto, oh pil ahnsou werei sang me e ketin wiao.

15. Peidek dah kan me kitail anahne pein idek rehtail, oh dahme kahrehda?

15 Ma ke ahneki doadoahk en mwohni, pein idek rehmw peidek pwukat: ‘Meteikan nan ei wasahn doadoahk kin ese ie nin duwen tohndoadoahk pwerisek men? I kin kanekehla ei doadoahk ni ahnsou me kileldi oh ni uwen me I kak?’ Ma ke kak sapeng ei, eri omw kaunen doadoahko mwein pahn koapworopworkin uhk. Oh aramas akan ni omw wasahn doadoahko ele pahn men rong rongamwahwo. Ke pil anahne pein idek peidek pwukat duwen omw kin kalohk oh katohnpadahk: ‘Meteikan kin ese ie nin duwen tohndoadoahk pwerisek men nan doadoahk en kalohk? I kin kaunopada mwahu ong me I pahn tepin tuhwong kan? I kin pwurala mwadang rehn me perenki rong? Oh I kin kaukaule iang soangsoangen wiepen kalohk kan?’ Ma ke kak sapeng ei, ke pahn diar peren nan omw doadoahko.

IA OMW MADAMADAU ONG KOMMOAL?

16. Ia duwen sapwellimen Sises oh wahnpoaron ko ar madamadau ong kommoal eh weksang madamadau en aramas tohto rahnpwukat?

16 Sises mwahngih me ekei pak ih oh sapwellime wahnpoaron ko anahne kommoal. Ahpw aramas tohto ni ahnsowo oh ni ahnsouwet kin duwehte ohl kepwehpweo nan sapwellimen Sises karasaraso. Ohlo pein kamehlelehiong ih: “Nna kommoalla, mwengemwenge, niminim oh pereperen.” (Luk 12:19; 2 Tim. 3:4) E medewe me dahme keieu kesempwal nan mour iei en kommoal oh pereperenki soahng kan. Weksang met, Sises oh wahnpoaron ko sohte kin nsenohkihte kaperenda pein irail.

Ahneki madamadau toupahrek ong doadoahk oh kommoal pahn mweidohng kitail en medemedewehte wia doadoahk mwahu kan me kin kaperenda kitail (Menlau kilang parakrap 17) *

17. Ia mwomwen atail kin doadoahngki atail ahnsoun kommoal en doadoahk?

17 Rahnwet, kitail kin song en alasang Sises ni atail kin doadoahngki ahnsoun kommoal en doadoahk kaidehn ongete kommoal ahpw en pil wia me mwahu ni atail kin kalohk ong meteikan oh iang towehda mihting en Kristian kan. E uhdahn kesempwal ong kitail en wia doadoahk en katohnpadahk oh towehda mihting kan. Ihme kahrehda kitail kin wia uwen atail kak en wiewiahte soahng pwukat ong Siohwa. (Ipru 10:24, 25) Mendahki ma kitail seiloakla wasakis, kitail kin kaukaule iang towehda mihting kan wasao, oh wiahda ahnsou pwehn koasoiaiong meteikan duwen Paipel.​—2 Tim. 4:2.

18. Dahme atail Nanmwarki, Krais Sises, kupwurki kitail en wia?

18 Ia uwen atail kalahnganki me atail Nanmwarki, Krais Sises, kin ketin toupahrek oh sewese kitail en ahneki madamadau toupahrek ong doadoahk oh kommoal! (Ipru 4:15) E kupwurki kitail en kommoalla mwahu nin duwen me kitail anahne. E pil kupwurki kitail en doadoahk laud pwehn apwalih atail anahn kan oh en iang doadoahk kaperen wet en katohnpadahk. Nan iren onop en mwuhr, kitail pahn koasoiapene dahme Sises ketin wiadahr pwehn doareikitailla sang ehu wiepen kalidu me uhdahn lemei.

KOUL 38 E Pahn Ketin Kakehlaiukada

^ par. 5 Paipel padahkihong kitail ia duwen atail en ahneki madamadau toupahrek ong doadoahk oh kommoal. Iren onop wet pahn doadoahngki karasepen rahnen Sapad me mehn Israel ko kin wia wihk koaros pwehn sewese kitail en kasawih mwomwen atail madamadau ong doadoahk oh kommoal.

^ par. 10 Tohnpadahk ko uhdahn wauneki kosonned en Sapad me kahrehda ren uhdihsang arail kaunopada mehn kapwohtik oh leh pwohmwahu kan ong kahlap en Sises lao rahnen Sapado imwisekla.​—Luk 23:55, 56.

^ par. 55 WEHWEHN KILEL: Sosep iang eh peneineio kohla ni sinakokeo ni rahnen Sapad.

^ par. 57 WEHWEHN KILEL: Pahpa men me kin doadoahk pwehn apwalih eh peneineio doadoahngki eh ahnsoun kommoal ong kalohk oh mihting, pil ahnsou me ih oh eh peneineio seiloakla ehu wasa.