Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

SANG NEITAIL PWUHK OH DIPWISOU EN MAHS KAN

Sidohsahn Pakair me me Tohtohie Ese

Sidohsahn Pakair me me Tohtohie Ese

“Mie sidohsahn pakair ehute ong doadoahk en Kauno nan Brazil oh aramas rar rar kei kin kahdaneki ‘weren Watch Tower sidohsahn pakair.’”​—Nathaniel A. Yuille, nan pahr 1938.

KEKEIRDAHN doadoahk en Wehio nan Brazil inenen wawai nan pahr 1930 samwa. Ahpw nan pahr 1935, pioneer riemen, Nathaniel oh Maud Yuille, ntingla rehn Joseph F. Rutherford, me ni ahnsowo kin tiengla mwowe oh apwalih doadoahk en kalohk. Ira toukihda ara ahnsou ong kalohk oh ntingihdi me ira pahn “perenki kohla wasa sohte lipilipil.”

Nathaniel, me wia engineer men me kommoaldihsangehr eh doadoahko, sounpar 62 ahnsowo. E wia sounapwalih doadoahk en kalohk ong mwomwohdisohn Sounkadehdehn Siohwa kan nan San Francisco, California, Wehin Amerika. E kin koasoanehdi doadoahk en kalohk wasao oh doadoahngki dipwisou kan me kin kihda ngilen padahk kan pwehn kalohki rongamwahwo. Dahme e esehla oh eh ineng en wia sapwellimen Koht doadoahk wia kapai ehu ong eh pwukoa kapw nin duwen sounepwelpen ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan nan Brazil, me wasahn kalohk inenen laud oh mie soangsoangen lokaia.

Nathaniel oh Maud lella Brazil nan pahr 1936, iangahki iangara pioneer oh sounkawehwe Antonio P. Andrade. Irail wahda kepwe kesempwal kei, me iei phonograph 35 oh pil sidohsahn pakair ehu. Brazil iei sahpw me kelimau en laud nan sampah pwon, oh mpen sounkalohk kan en Wehio meh 60 ahnsowo! Ahpw, dipwisou en kalohk kapw pwukat pahn sewese irail en kalohk ong aramas rar rar kei erein sounpar keite.

Sounpwong ehu mwurin Yuille ko lella Brazil, ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan koasoanehdi tepin mihting tohrohr en kalohk me wiawi nan kahnimw en São Paulo. (Erein mihting tohrohr pwukat, mie koasoandi kan ong brother oh sister kan ren kohla kalohk) Maud me tangahki sidohsahn pakairo me tepida pakairki padahk kan ong wehi pokon oh kahrehiong aramas 110 en towehda! Prokram en mihting tohrohro kalaudehla ahn sounkalohk ko arail eimah oh kamwakid irail en kalaudehla arail iang doadoahk en kalohko. Irail sukuhlki ia duwen arail pahn kalohk doadoahngki pwuhk oh testimony card kan, iangahki phonograph kan ni lokaiahn wai, Sehmen, Hungary, Poland, Spain oh mwuhr ni lokaiahn Portugal.

Sidohsa wet pakairki rongamwahwo ong aramas rar rar kei nan Brazil

Mihting tohrohr siluh me wiawi nan São Paulo, Rio de Janeiro, oh Curitiba nan pahr 1937 kamwadangihala doadoahk en kalohko. Sidohsahn pakairo iang irail kan me towehda mihting tohrohr ko kohla kalohk ihmw lel ihmw. José Maglovsky, me wia mwahnakapw men ahnsowo, mwuhr ntingihdi: “Se kin pwilikihdi sawaspen Paipel kan pohn deupen pwuhk ong mehn kasansal oh ahnsou me sidohsao kin pakairki padahk ehu, se kin lokaiahiong aramas akan me pedoisang imwarail ko pwehn kilang dahme wiewiawi.”

Papidais kin wiawi nan pillap kan erein aramas akan wie pampap de mihmiseli karanih wasao. Ia uwen met eh wia ahnsou mwahu en kalohki rongamwahwo doadoahngki sidohsahn pakairo! Padahk en papidais me Brother Rutherford wia kin peipeido sang speaker ko ni ngihl laud. Aramas akan me men ese dahme wiewiawi kapilpene sidohsao, rongorong ni padahko eh kawehwehdiong ni lokaiahn Portugal. Mwurin mwo, tohn papidais kan papidaisla erein ngilen koul kan ong Siohwa ni lokaiahn Poland wie kokoul. Brother oh sister kan iang koul ni soangsoangen lokaia. Pwuhken pahr (1938 Yearbook) koasoia: “E katamandohng emen duwen emenemen irail ko ni Pendekoso ar wehwehki pein arail lokaia.”

Rahn Sarawi koaros, mwurin mihting tohrohr ko, mehnda ma keteu de ketipin, sidohsao kin pakairki padahk kan en Paipel ong aramas akan nan wasahn mwemweit, wasahn kousoan, oh wasahn wiahda dipwisou kan nan werengen São Paulo oh kahnimw kan me karanih wasao. Sidohsahn pakairo kin kihda prokram me kin kaukaule wiawi sounpwong koaros ong aramas 3,000 me mi wasahn aramas tokutok kan mwail 60 dohsang paliepeng en palikapi en São Paulo. Kedekedeo, mwomwohdiso ieu me kin pweida mwahu miehla. Mendahki arail soumwahwo, sounkalohki Wehio pwukat ale mweimwei en mwemweitla nan pil ehu wasahn aramas tokutok pwehn kalohki rongamwahu en kamweit kan sang Paipel.

Padahk kan duwen Wehio me rekordi ni lokaiahn Portugal lella Brazil ni imwin pahr 1938. Ni rahnen kasarawi en me melahr akan (All Souls’ Day), sidohsahn pakairo tangala ni ehuehu wasahn sousou ko oh aramas 40,000 me kohlahng mwahiei rong ngilen padahk kan me kohsang sidohsao, duwehte “Ia Wasa me Melahr kan Kin Mi Ie?,” “Siohwa,” oh “Kepwe kan.”

Kaunen pelien lamalam akan lingeringerki padahk mehlel en Paipel pwukat ar kin wiawihong wehi pokon ni eimah oh idingkihong me lapalap kan en wasao ren kauhdi sidohsahn pakairo. Sister Yuille tamanda ehu ahnsowo me pahdere en wasao kangoange pwihn ehu en kapilpene sidohsao. Ahpw mayor en wasao oh pilismen ko leledo oh rong prokramo pwon. Mayoro kohkohla kolokol sawaspen Paipel kei. Sohte mwoarong laud me wiawi rahno. Mendahki uhwong laud, ripoht en Brazil nan pwuhken pahr (1940 Yearbook) kasalehda me pahr 1939 iei “ahnsou me keieu mwahu en papah Kaun Lapalapo oh kalohki duwen mwareo.”

Ni “weren Watch Tower sidohsahn pakairo” eh leledo Brazil, e uhdahn kawekila doadoahk en kalohk wasao. E wia sawas me keieu laud pwehn kalohkihong aramas rar rar kei padahk en Wehio. Mendahki sidohsa ndand wet netila nan pahr 1941, Sounkadehdehn Siohwa tohtohie kin pousehlahte kalohki rongamwahwo ong aramas akan me ahneki mohngiong mehlel nan wasahn kalohk laud en Brazil.—Neitail pwuhk oh dipwisou en mahs kan nan Brazil.