1. Soangen irair kapwunod dah kan me sapwellimen Siohwa ladu tohto kin lelohng?

NAN sampah pwon, sapwellimen Siohwa ladu tohto kin lelohng soangen irair kan me kin kapwunode oh kamedekih irail. Ia duwe, ke kin kilang met nan omw mwomwohdiso? Ekei Kristian kin ahneki soumwahu laud de pahtoukihla mehlahn emen me re poakohng. Ekei kin dadaur pahn nsensuwed laud ni emen arail peneinei de kompoakparail keren eh kohkohsang padahk mehlel. Ekei pil kin lokolongkihte kahpwal laud kan duwehte rerrer en sahpw ape. Riatail Kristian pwukat koaros kin anahne kitail en kansenamwahwihala irail. Ia duwen atail kak sewese irail?

2. Dahme kahrehda wahnpoaron Pohl kin ekei pak anahne meteikan en kansenamwahwihala ih?

² Wahnpoaron Pohl kin lelohng irair keper tohto. (2 Kor. 11:23-28) E pil anahne dadaur pahn “kisin tek kis” me ‘kohieng ni paliwere,’ kakete kahpwal en roson. (2 Kor. 12:7) Oh e pil nsensuwedkihla laud Demas, ienge tohndoadoahk me iangih ahnsou kis, me kohkohsang ih “pwehki [Demas] poakohng koasoandi en mwehi wet.” (2 Tim. 4:10) Pohl wia Kristian keidi eimah men me kin ni sapan sewese meteikan, ahpw mie ahnsou me e pil kin mworusala.—Rom 9:1, 2.

3. Ia duwen Siohwa eh ketin kansenamwahwih oh sewese Pohl?

³ Pohl alehdi soangen sawas oh kamweit me e anahne. Ia duwen? Siohwa uhdahn ketin doadoahngki Sapwellime manaman pwehn kakehlaka ih. (2 Kor. 4:7; Pil. 4:13) Siohwa pil ketin doadoahngki Kristian teikan en kansenamwahwih ih. Pohl koasoia me ekei ienge tohndoadoahk kan “wialahr utupen nsenamwahu laud” ong ih. (Kol. 4:11) Nanpwungen irail kan me e nda  ederail ko iei Aristarkus, Dikikus, oh Mark. Irail kakehlakahda Pohl oh sewese ih en dadaurete. Irair dah kan me kahrehda irail Kristian silimen pwukat en ahneki koahiek en kansenamwahwih meteikan? Ia duwen atail kak idawehn arail mehn kahlemeng ni atail kin song en kansenamwahwih oh kangoange emenemen?

4. Ia duwen Aristarkus eh kasalehda me e wia kompoakepahn Pohl men me loalopwoat?

⁴ Aristarkus, emen Kristian sang Deselonika me mi Masedonia, wia kompoakepahn Pohl me loalopwoat. Tepin atail wadek duwen Aristarkus iei ni ahnsou me Pohl mwemweitla Episos ni kesiluh en eh seiloak en misineri. Nin doken Aristarkus ieiang Pohl, pwihnen moromor ehu koledi ih. (Wiewia 19:29) Ni eh saledekla, e sohte kohkohsang Pohl pwehn pein doarehla ih, ahpw ni loalopwoat e mihmihte reh. Sounpwong kei mwuhr, nan Krihs, Aristarkus pil ieiangete Pohl mendahki ahn Pohl imwintihti kan kin songosong en kemehla Pohl. (Wiewia 20:2-4) Mpen pahr 58, ni Pohl eh pekederla Rom nin duwen emen me selidi, Aristarkus iang ih nan seiloak reirei wet, oh erein seiloako, ira koaros iang lelohng kahpwal ni sohpo eh serada pohn madepei pwoat. (Wiewia 27:1, 2, 41) E mwomwen me ni ara lella Rom, Aristarkus pil iang Pohl selidi nan imweteng erein ahnsou kis. (Kol. 4:10) Eri e sohte kapwuriamwei me Pohl kin ale kangoang oh sawas sang soangen kompoakepah loalopwoat me duwehte met!

5. Nin duwen me Lepin Padahk 17:17 mahsanih, ia duwen atail kak wia kompoakepah loalopwoat men?

⁵ Duwehte Aristarkus, kitail kak wia kompoakepah loalopwoat men sang ni atail kin ieiangete riatail Kristian kan kaidehn ihte ni ahnsou mwahu kan ahpw pil “ni ahnsou apwal” kan. (Wadek Lepin Padahk 17:17.) Pil mwurin kahpwal ehu, ele riatail Kristian kan pil anahnehte kitail en kansenamwahwih irail. Frances, * me eh pahpa oh nohno koaros mehla pwehki kanser erein sounpwong siluh, nda: “I medewe kahpwal kan kin kahrehiong kitail en lokolongki ahnsou reirei. Oh I kin kalahnganki kompoakepahi loalopwoat kan me kin  taman me I wie lokolokte, mendahki ei pahpa oh nohno melahr wereila.”

6. Ma kitail kin loalopwoat, dahme kitail pahn wia?

⁶ Kompoakepah loalopwoat kan kin wiahda tounmetei kan pwehn sewese riarail Kristian kan. Karasepe, brother men me adaneki Peter ahnekihda soumwahu ehu me pahn mwadang suwedla oh kemehla ih. Eh pwoudo, Kathryn, nda: “Pwopwoud ehu nan at mwomwohdisou waikitla rehn toahkteo me padahkihong kiht duwen ahn Peter soumwahwo. Ira koasoanehdi ahnsowohte me ira pahn sewese kiht dadaur pahn irair apwalo oh ira kin ieiangete kiht ahnsou koaros me se anahne ira.” Ia uwen kansenamwahu en ahneki kompoakepah mehlel kan me kak sewese kitail en dadaur pahn atail kahpwal kan!

7-8. Nin duwen me Kolose 4:7-9 mahsanih, ia duwen Dikikus eh wia aramas likilik men?

⁷ Dikikus iei Kristian men sang wehin Eisia en Rom me wia iengen Pohl men me uhdahn lelepek. (Wiewia 20:4) Mpen pahr 55, Pohl wiahda koasoandi ehu en rikpene mwohni pwehn sewese Kristian kan en Sudia, oh e kakete mweidohng Dikikus en iang sawas ong pwukoa kesempwal wet. (2 Kor. 8:18-20) Mwuhr, ahnsou me Pohl tepin selidi nan Rom, Dikikus wia meninkeder men ong Pohl. E kin wahla nein Pohl kisinlikou kan oh eh lokaiahn kangoang ong mwomwohdiso kan nan Eisia.​—Kol. 4:7-9.

⁸ Dikikus wiewiahte kompoakepah likilik men ong Pohl. (Taitus 3:12) Kaidehn Kristian koaros ahnsowo kin likilik duwehte Dikikus. Mpen pahr 65, erein keriau en eh selidi, Pohl ntingihedi me ohl Kristian tohto nan wehin Eisia kin soikala werekiong ih, kakete pwehki ar masak soun uhwong kan. (2 Tim. 1:15) Ahpw, Pohl kak koapworopworki Dikikus oh e pil kihong ehu pwukoa tohrohr. (2 Tim. 4:12) Pohl uhdahn kalahnganki eh ahneki kompoakepah mwahu men duwehte Dikikus.

9. Ia duwen atail kak alasang Dikikus?

⁹ Kitail kak alasang Dikikus sang ni atail wia kompoakepah likilik men. Karasepe, kitail sohte kin ihte inoukihda en sewese riatail Kristian kan me anahne sawas ahpw kitail pil kin wia soahng kan me anahn pwehn sewese irail. (Mad. 5:37; Luk 16:10) Ni irail kan me anahne  sawas ar ese me re kak likih kitail, met kin uhdahn kansenamwahwihala irail. Emen sister kawehwehda dahme kahrehda. E nda: “Ke sohte anahne pwunodki ma aramaso me nda e pahn sawas pahn mi mwo ahnsou me ke anahne pwehn wia dahme e inoukihda en wia.”

10. Nin duwen Lepin Padahk 18:24 mahsanih, rehn ihs me irail me lokolongki kahpwal de nsensuwed kak diar nsenamwahu?

¹⁰ Irail kan me kin dadaur pahn kahpwal de nsensuwed kin kalapw diar nsenamwahu sang ni arail koasoiaiong kompoakparail likilik men duwen arail kahpwalo. (Wadek Lepin Padahk 18:24.) Bijay uhdahn nsensuwedla ahnsou me nah pwutako piskenla. E nda: “I anahne koasoiaiong emen me I kak likih duwen ei pepehm.” Carlos sohla ahneki pwais kaselelo me e ahneki nan mwomwohdiso pwehki e wiahda sapwung ehu. E nda, “I anahne emen me I kak ni saledek koasoiaiong ei pepehm kan ahpw sohte anahne perki me e pahn kadeik ie.” Carlos diarada me e kak koasoiong elder kan, me sewese ih en powehdi eh kahpwalo. E pil diar nsenamwahu ni eh ese me elder kan sohte pahn ndaiong meteikan dahme e ndaiong irail.

11. Ia duwen atail kak wia kompoakepah likilik men?

¹¹ Pwehn wia kompoakepah likilik men, kitail anahne kakairada irair en kanengamah. Ni ahnsou me ahn Zhanna pwoudo kohkohsang ih, e diar nsenamwahu ni eh ehukihong kompoakepah keren kan eh pepehm. E nda, “Irail kin kanengamah oh rong ie, mendahki I kin ele pwurupwurehng ndinda soahng tehieu.” Ke pil kak wia kompoakepah mwahu men sang ni omw kin rong mwahu.

12. Ihs me Mark, oh ia duwen eh kasalehda eh perenki sewese meteikan?

¹² Mark wia Kristian men sang Serusalem. Ih mehn Suhs. Aramas akan kin ese me kiseho Parnapas wia misineri men. (Kol. 4:10) E mwomwen me ahn Mark peneineio kepwehpwe, ahpw Mark sohte kin mwohneki mahs mwohni oh kepwe kan. Erein eh mour, Mark kin kasalehda eh perenki papah meteikan. Karasepe, mie ahnsou kan me e kin iang wahnpoaron Pohl oh wahnpoaron Piter papah ni ara kin kapwaiada ara pwukoa kan, ele Mark kin sawas pwainda kanara mwenge, rapahki wasa ira en mi ie, oh wia soahng teikan duwehte met. (Wiewia 13:2-5; 1 Pit. 5:13) Pohl nda me Mark wia ‘ienge tohndoadoahk ong Wehin Koht,’ oh pil wia “sawas en kakehlaka” ih.​—Kol. 4:10, 11, ntp.

13. Ia duwen 2 Timoty 4:11 eh kasalehda me Pohl kin kalahnganki en Mark kin papah ni lelepek?

¹³ Mark pil wiahla emen kompoakepahn Pohl kan me keren. Karasepe, ni kaimwiseklahn ahnsou me Pohl selidi nan Rom, mpen pahr 65, e ntingihedi nah keriaun kisinlikou ong Timoty. Nan kisinlikowo, Pohl peki rehn Timoty en kahrehda Mark oh kohla Rom. (2 Tim. 4:11) Pohl uhdahn kalahnganki Mark eh kin papah ni lelepek mahso, eri e peki Mark en iang mi reh ni ahnsou kesempwalo. Mark kin sewese Pohl, ele sang ni eh kin wahla kene mwenge de soahng kan me e anahne pwehn ntingihada kisinlikou kan. Soangen sawas oh kangoang me Pohl alehdi ele sewese ih en dadaur ni kaimwiseklahn rahn akan mwohn eh kamakamala.

14-15. Dahme Madiu 7:12 kak padahkihong kitail duwen en kihda sawas me anahn ong meteikan?

¹⁴ Wadek Madiu 7:12. Ni atail kin lelohng ahnsou apwal, ia uwen atail kin kalahnganki irail kan me kin kihda sawas kan me anahn! Ryan, me eh pahpao mehla nan aksident laud ehu, nda: “Mie soahng tohto me kitail kin wia ehuehu rahn me mwomwen kitail sohla kak wia ni ahnsou me kitail kin wie lokolok. E uhdahn kansenamwahu ni emen eh kin kihda sawas me anahn, mehnda ma pil tikitik.”

¹⁵ Ma kitail kin rong oh tehk mwahu soahng  kan, kitail kak diarada elen kihda sawas me anahn ong meteikan. Karasepe, sister men koasoanehdi en sewese Peter oh Kathryn, me kitail koasoia mwoweo, pwe ira en kak kohla rehn toahkte ko koaros me ira anahne tuhwong. Peter oh Kathryn solahr kak tangahki sidohsa, eri sistero koasoanehdi ahnsou ong irail kan nan mwomwohdiso me men sawas ren kak weliali ni arail sawaski mehn peidaid. Ia duwe, koasoandi wet sewese ira? Kathryn nda: “Se pehm me mwomwen mehkot sohla katoutouwih kiht.” Tamataman ahnsou koaros me ke kak uhdahn kansenamwahwihala meteikan ni omw wia soahng kan me tikitik de mengei pwehn sewese irail.

16. Mehn kasukuhl kesempwal dah kan duwen kansenamwahwih meteikan me kitail sukuhlki sang mehn kahlemeng en Mark?

¹⁶ Tohnpadahko Mark wia Kristian men me uhdahn kedirepw. E kin wia doadoahk kesempwal tohto ong Siohwa, iangahki ntingihada pwuhken Rongamwahwo me mi ni ede. Ahpw Mark kin kihong ahnsou en kansenamwahwih Pohl, oh Pohl kin saledek en peki sawas sang Mark. Ni emen nan eh peneineio eh kamakamala, Angela kin kalahnganki irail kan me men kansenamwahwih ih. E nda: “Ni kompoakepah mwahu kan ar kin uhdahn men sawas, e kin mengei en koasoiong irail. E mwomwen me irail men sewese ie oh sohte kin pweiek en wia met.” Kitail kak pein idek rehtail, ‘Aramas akan kin ese ie nin duwen emen me kin perenki kansenamwahwih riatail Kristian kan ni ahl me anahn?’

17. Ia duwen atail doudouloale 2 Korint 1:3, 4 eh kak kamwakid kitail en kansenamwahwih meteikan?

¹⁷ E mengei en kilang me riatail Kristian kan kin anahne meteikan en kansenamwahwih irail. Ele kitail kak pil doadoahngki soangen mehn kangoangohte me meteikan doadoahngki pwehn kansenamwahwihala kitail. Nino, sister men me eh nohno kahlapo mehla, nda: “Siohwa kak ketin doadoahngki kitail pwehn kansenamwahwih meteikan, ma kitail mweidohng ih.” (Wadek 2 Korint 1:3, 4.) Frances, me kitail koasoia mwoweo, nda: “Mahsen kan nan 2 Korint 1:4 uhdahn mehlel. Ni meteikan ar kansenamwahwihala kitail, kitail pil kak kansenamwahwihki meteikan.”

18. (a) Dahme kahrehda ekei kin pweiek en kansenamwahwih meteikan? (b) Ia duwen atail kak pweida ni atail kansenamwahwih meteikan? Menlau kihda ehu karasaras.

 ¹⁸ Kitail anahne rapahki ahl akan en sewese meteikan mehnda ma kitail kin ekis pweiek. Karasepe, ele kitail sohte ese dahme kitail pahn nda de wia ong emen me mi nan irair apwal ehu. Elder men me ede Paul tamanda duwen ekei irail kan me song en kansenamwahwih ih mwurin eh pahpao mehla. E nda: “I kilang me e sohte mengei ong irail en kohdo oh koasoiong ie. Irail sehse dahme re pahn nda. Ahpw I kalahngankihte arail ineng en men kansenamwahwih oh sewese ie.” Duwehte met, mwurin rerrer en sahpw laud ehu wiawi eh wasao, Tajon nda: “Uhdahn I sohte taman soahng koaros me aramas akan ntingihdo rehi ni rahn akan mwurin rerrer en sahpwo, ahpw I taman me re uhdahn nsenohki en tehk mwahu ma I mwamwahute.” Kitail kak pweida ni atail kansenamwahwih meteikan ma kitail kasalehda me kitail kin nsenohki.

19. Dahme kahrehda ke koasoanehdi teng en wia “utupen nsenamwahu laud” ong meteikan?

¹⁹ Ni atail kerenlahngehr ni imwin koasoandi wet, irair en sampah pahn susuwedla oh mour pahn apwahpwalla. (2 Tim. 3:13) Oh kitail pahn anahnehte meteikan en kansenamwahwih kitail pwehki atail soh unsek oh pwehki atail kin pwurupwurehng wiahda sapwung kan. Wahnpoaron Pohl kak dadaur ni lelepek lao e mehla. Ehu kahrepe me e kak wia met iei pwehki ienge Kristian kan kin kansenamwahwih ih. Kitail en kin loalopwoat duwehte Aristarkus, likilik duwehte Dikikus, oh perenki papah meteikan duwehte Mark. Ni atail wia met, kitail kak sewese riatail Kristian kan en kolokol teng arail pwoson.​—1 Des. 3:2, 3.