Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Ke Pahn Kapwaiada ni Mohngiong Unsek Dahme Ntingdier?

Ke Pahn Kapwaiada ni Mohngiong Unsek Dahme Ntingdier?

“Mepwukat koaros . . . ntingdier pwe en wiahla mehn kataman ehu ong kitail. Pwe kitail momour imwin ahnsou me nektehn leledo.”​—1 KOR. 10:11.

KOUL KAN: 11, 29

1, 2. Dahme kahrehda kitail pahn koasoiapene mehn kahlemeng en nanmwarki en Suda pahmeno?

 MA KE kilang emen kiriste pwupwudi nan ahl ehu, ke pahn uhdahn kanahieng ni omw alu wasao. Pil duwehte, sang atail kin kasawih sapwung kan me meteikan wiahda nan arail mour, kitail kak soikala wia soangen sapwung kohte. Karasepe, kitail kak sukuhlki sapwung en aramas akan nan Paipel.

2 Nanmwarki en Suda pahmeno me kitail koasoiapene nan iren onop en mwoweo kin papah Siohwa ni mohngiong unsek. Ahpw re pil wiahda sapwung laud kan. Paipel kilelehdi dahme wiawihong irail pwe kitail en kak doudouloale oh sukuhlki mehn kasukuhl kesempwal kan. Dahme kitail kak sukuhlkihsang dahme wiawihong irail oh ia duwen atail kak soikala wia soangen sapwung kohte me re wiahda?​—Wadek Rom 15:4.

KOAPWOROPWORKI LOALOKONG EN ARAMAS KIN IMWILA SUWED

3-5. (a) Mendahki Asa kin lelepek ong Siohwa ni mohngiong unsek, sapwung dahieu me e wiahda? (b) Dahme kahrehda Asa koapworopworkihla aramas ahnsou me Paasa uhwongada Suda?

3 Kitail pahn koasoiapene mahs duwen Asa. Asa koapworopworki Siohwa ahnsou me karis en sounpei en Idiopia rar kohdohng mahweniong Suda. Ahpw e sohte wia met ahnsou me e mahweniong nanmwarki en Israel, Paasa. Asa men kauhdi Paasa sang eh pwurehng kauwada kelen Rama, me wia kahnimw kesempwal ehu nan Israel me karanih irepen wehin Suda. (2 Kron. 16:1-3) Asa medewehda me e mwahu en pwain Nanmwarki en Siria pwehn sewese ih. Ni mehn Siria ko ar mahweniong kahnimw kan en Israel, Paasa “ahpw katokehdi kokoupen kelen mahweno nan Rama oh sohla doadoahk wasao.” (2 Kron. 16:5) Mwein Asa medewe nin tapio me e wiahda pilipil mwahu ehu!

4 Ahpw ia sapwellimen Siohwa madamadau ong met? Siohwa sohte ketin kupwurperenki Asa eh sohte koapworopworkin ih. E ketin poaronehla soukohp Ananai pwehn kapwungala Asa. (Wadek 2 Kronikel 16:7-9.) Ananai ndaiong Asa: “Sang met kohla mahwen pahn wiewiawi nan omwi wehi.” Asa ahnekihdi manaman pohn kahnimw en Rama, ahpw erein eh mour, ih oh nah aramas ako anahne pei nan mahwen tohto.

5 Nan iren onop en mwoweo, kitail sukuhlki me Koht ketin kupwurperenki Asa. Mendahki Asa sohte unsek, Koht ketin mwahngih me mohngiong en Asa kin poadidiong ih. (1 Nan. 15:14) Ahpw ni Asa eh wiahda pilipil suwed ehu, e sohte kak soikala imwila suwed en pilipilo. Dahme kahrehiong ih en koapworopworkihla pein ih oh pil meteikan ahpw kaidehn Siohwa? Mwein e medewe me e kak doadoahngki wiepen mahwen koahiek kan pwehn kana nan mahweno. De mwein e rong kaweid suwed en meteikan.

6. Dahme kitail kak sukuhlkihsang sapwung me Asa wiahda? Menlau kihda ehu karasaras.

6 Dahme kitail kak sukuhlkihsang sapwung me Asa wiahda? Nan soangen irair koaros, kitail anahne koapworopworki Siohwa a kaidehn pein atail madamadau. Kitail anahne peki sapwellime sawas, mehnda ma atail kahpwal kan tikitik de laud. E mwahu en medewe duwen met: Ia duwe, kitail kin ekei pak koapworopworkihla pein kitail ni atail song en kamwahwihala kahpwal ehu ni ahl me kitail medewe keieu mwahu? De kitail kin ahnsou koaros tehk mahs dahme Paipel mahsanih oh doadoahngki pwehn kapwungala kahpwal kan? Karasepe, ele mie pak me ke lelohng uhwong sang omw peneinei me pid omw pahn towehda mihting de mihting tohrohr ehu. Ia duwe, ke pahn peki rehn Siohwa en ketin kaweid oh seweseiuk en ese ia ahl me keieu mwahu en apwalihala irairo? De ia duwen ma ke sohla doadoahk erein ahnsou reirei ahpw ke diarada emen me men ken doadoahk ong ih? Ke pahn padahkihong me ke pahn kaukaule towehda mihting kan wihk koaros oh mendahkihla ma ke sohte alehdi doadoahko? Sohte lipilipil kahpwal dah me kitail ahneki, e mwahu en tamataman dahme sounmelkahkao nda: “Mweidohng KAUN-O pein kowe; likih, e ahpw pahn seweseiuk.”​—Mel. 37:5.

DAHME WEREK SUWED KAK KAHREHDA?

7, 8. Sapwung dah kei me Seosopat wiahda, oh ia imwilahn met? (Menlau kilang tepin kilel.)

7 Met kitail pahn koasoiapene mehn kahlemeng en nein Asa pwutako Seosopat. E ahneki irair kaselel tohto me kin kaperenda Siohwa. Oh ni eh kin koapworopworki Koht, Seosopat kin wiahda me mwahu tohto. Ahpw, e pil wiahda pilipil sapwung kan. Karasepe, e koasoanehdi me nah pwutako en pwoudikihda nein nanmwarki suwedo, Eihap, nah serepein. Mwuhr, mendahki kehkehlik me soukohp Maikaia ndaiong, Seosopat iangala Eihap oh mahweniong mehn Siria ko. Nan mahweno, mehn Siria ko kereniong kemehla Seosopat. (2 Kron. 18:1-32) Ni ahnsou me e pwurala Serusalem, soukohp Sehu idek reh: “Komwi kupwukupwure me tiahk mwahu ehu sewesehda me suwed akan oh uhpalihki me kin kailongki KAUN-O?”​—Wadek 2 Kronikel 19:1-3.

8 Ia duwe, Seosopat sukuhlki mehkot sang dahme wiawihong ih oh dahme soukohpo padahkihong? Soh. Mendahki eh poakohngete Siohwa oh men kaperenda, Seosopat pil pwurehng kompoakepahnkihda ohl emen me sohte men kaudokiong Siohwa. Ohl menet iei Nanmwarki Ahasaia, nein Eihap pwutako. Seosopat oh Ahasaia wiahda sohp kei, ahpw sohp ko ohla mwohn ira kak doadoahngki.​—2 Kron. 20:35-37.

9. Dahme kak wiawi ma kitail pilada en kompoakepahnki aramas me sohte kin papah Koht?

9 Dahme kitail kak sukuhlkihsang dahme wiawihong Seosopat? Seosopat wiahda dahme pwung oh “nantihong wia eh kak pwehn papah KAUN-O.” (2 Kron. 22:9) Ahpw, e pilada en werekiong irail kan me sohte kin poakohng Siohwa, oh met kahrehda kahpwal laud nan eh mour. Ni mehlel, e kereniong kamakamala. Tamanda iren Paipel wet: “Ma ke pahn padahngki mehkot sang rehn me loalokong kan, ke pahn pil loalokongla. A ma ke pahn kompoakepahnki me pweipwei kan, ke pahn ohkihla.” (Lep. Pad. 13:20) Kitail kin men padahkihong meteikan duwen Siohwa. Ahpw, e pahn keper en kompoakepahnkihla irail kan me sohte kin papah ih.

10. (a) Ma kitail men pwopwoudida, dahme kitail kak sukuhlkihsang Seosopat? (b) Dahme kitail en tamataman?

10 Karasepe, ma kitail men pwopwoudida, dahme kitail kak sukuhlkihsang Seosopat? Mwein kitail kakete tepida mwahukihda emen me sohte kin poakohng Siohwa. Ele kitail medewe me kitail sohte pahn diarada emen me kitail en pwoudiki nanpwungen sapwellimen Koht aramas akan. De ekei kisehtail kan kin ndindaiong kitail en pwopwoudida mwohn kitail mahla. Mehlel, Siohwa ketin kapikada kitail en ahneki pepehm en poakohng emen oh aramaso en poakohng kitail. Ahpw ma kitail sohte kak diarada emen me kitail en pwoudiki, dahme kitail pahn wia? En doudouloale dahme wiawihong Seosopat kak sawas. Seosopat kin kalapw rapahki kaweid sang rehn Koht. (2 Kron. 18:4-6) Ahpw ni ahnsou me Seosopat kompoakepahnkihda Eihap, me sohte kin poakohng Siohwa, Seosopat pohnsehsehla sapwellimen Siohwa kaweid kan. Seosopat anahne tamataman me Siohwa kin ketin “mwasamwasahn sampah pwon, pwehn ketin kakehlahda irail kan me arail mohngiong kin loalopwoatohng ih.” (2 Kron. 16:9) Kitail pil anahne tamataman me Siohwa kin kupwurki sewesei kitail. E ketin mwahngih atail irair oh kin poakohng kitail. Ia duwe, ke kamehlele me Koht pahn ketin apwalihala omw anahn en men emen en poakohng oh karanih iuk ni ahl me konehng? Kamehlele me e pahn ketin wia met ni ahnsou me konehng!

Kaleke kitail sang werekiong me sohte kin kaudokiong Siohwa (Menlau kilang parakrap 10)

DEHR MWEIDOHNG OMW MOHNGIONG EN AKLAPALAPALA

11, 12. (a) Dahme Esekaia wia me kasalehda dahme mi nan eh mohngiong? (b) Dahme kahrehda Koht ketin mahkohng Esekaia?

11 Mehn kasukuhl dah me kitail kak sukuhlkihsang Esekaia? Siohwa ketin sewese Esekaia en kilang dahme mi nan eh mohngiong. (Wadek 2 Kronikel 32:31.) Ahnsou me Esekaia uhdahn soumwahuda, Koht ketin mahsanihong ih me e pahn mwahula oh Koht pil ketikihong kilel ehu pwehn kamehlelehiong ih. Koht ketin wiahiong mweteo en pwurala kahk eisek mwuri. Mwuhr, kaun lapalap en Papilon ko pil men esehla duwen kilelo, oh re kadarodo wilieperail ko ren idek rehn Esekaia. (2 Nan. 20:8-13; 2 Kron. 32:24) Siohwa sohte ketin padahkihong Esekaia dahme en wia. Paipel mahsanih me Siohwa ketin “mweidala Esekaia en wia nsene” pwehn ketin kilang dahme Esekaia pahn wia. Esekaia kasalehiong mehn Papilon ko duwen eh kepwehpwe koaros. Met kasalehda dahme mi nan eh mohngiong. Ni ahl dah?

12 Esekaia aklapalapala. Eri, e sohte “kasalehda eh kalahnganki dahme KAUN-O ketin wiahiong.” Paipel sohte kasalehda dahme kahrehda eh madamadauo wekila. Mwein pwehki eh powehdi mehn Asiria ko de pwehki Koht ketin kamwahwihala ih. De ele pwehki eh inenen kepwehpwehla oh ndandla. Mendahki Esekaia papah Siohwa ni mohngiong unsek, mie ahnsou ehu me e aklapalapala oh kansensuwedihala Siohwa. Ahpw mwuhr, “Esekaia . . . aktikitikla,” oh Koht ketin mahkohng.​—2 Kron. 32:25-27; Mel. 138:6.

13, 14. (a) Soangen irair dah me kakete kasalehda dahme mi nan mohngiongitail? (b) Ia pahn mwomwen atail mwekidki ni meteikan ar kapinga kitail?

13 Dahme kitail kak sukuhlkihsang Esekaia oh sapwung me e wiahdao? Tamataman me ahn Esekaia aklapalapo sansalda mwurinte Siohwa ketin sewese ih en kalowehdi mehn Asiria ko oh kamwahwihala eh soumwahwo. Eri ma soahng mwahu kan wiawihong kitail de meteikan kapinga kitail, dahme kitail pahn wia? Mwomwen atail mwekidki met kak kasalehda dahme mi nan mohngiongitail. Karasepe, brother men ele kin doadoahk laud pwehn kaunopada padahk ehu oh wia padahko mwohn pokon laud ehu. Me tohto kapingahki dahme e wiahda. Ia duwen eh pahn mwekidki arail kapinga ih?

14 Kitail anahne tamataman ahnsou koaros dahme Sises mahsanih: “Kumwail pahn kin kapwaiada mehkoaros me kileldiong kumwail en wia, oh kumwail pahn kin nda, ‘Kiht, lidu soh katepe kei; ihte pwaisat, se en kapwaiada at pwukoa.’” (Luk 17:10) Tamataman me ni Esekaia eh aklapalapala, e sohte kalahnganki Siohwa eh ketin sewese ih. Eri ni meteikan ar kapingahki kitail padahk ehu me kitail wia, dahme pahn sewese kitail en aktikitikte? Kitail kak doudouloale dahme Koht ketin wiahda ong kitail. Kitail pil kak koasoia duwen ih oh ia duwen eh ketin sewese kitail. Iei ih me ketikihong kitail Paipel pil sapwellime manaman pwe kitail en kak wia padahko.

KANAHIENG NI OMW WIAHDA PILIPIL KAN

15, 16. Dahme Sosaia wiahda me kahrehiong en mehla?

15 A dahme kitail kak sukuhlkihsang Sosaia? Mendahki Sosaia wia nanmwarki mwahu men, e wiahda sapwung ehu me kahrehiong en mehla. (Wadek 2 Kronikel 35:20-22.) Dahme wiawi? Sosaia tepida mahweniong nanmwarki en Isip, Neko, mendahki sohte mie kahrepe en wia met. Ni mehlel, Neko padahkihong Sosaia me e sohte kohdohng mahweniong ih. Paipel mahsanih me dahme Neko ndinda iei me “Koht ketin mahsanihong.” Ahpw Sosaia mahweniong Neko oh kamakamala. Dahme kahrehda e mahweniong Neko? Paipel sohte kasalehda met.

16 Sosaia anahne diarada ma dahme Neko ndinda uhdahn kohsang rehn Siohwa. Ia duwen? E kak idek rehn Seremaia, emen sapwellimen Siohwa soukohp lelepek ko. (2 Kron. 35:23, 25) Pil ehu, Sosaia anahne tehkada ire mehlel ko. Neko kohkohlahng Karkemis pwehn mahweniong ehu wehi tohrohr, ahpw kaidehn Serusalem. Neko pil sohte lahlahwe mwaren Koht de pil sapwellime kan. Sosaia sohte medemedewe mwahu duwen mepwukat mwohn eh wiahda eh pilipilo. Ia mehn kasukuhlo ong kitail? Ni atail kin lelohng kahpwal ehu oh anahne wiahda pilipil, kitail en medemedewe mahs dahme Siohwa ele pahn kupwurki kitail en wia.

17. Ni atail kin lelohng kahpwal, ia duwen atail kak soikala wiahda sapwung ehu me duwehte me Sosaia wiahdao?

17 Ni atail pahn wiahda pilipil ehu, kitail anahne medewe mahs mehnia kaweid oh ire mehlel kan en Paipel me kak sewese kitail oh ia duwen atail kak doadoahngki. Ekei ahnsou, mwein kitail anahne kalaudehla atail roporop nan neitail sawaspen Paipel kan de pil idek rehn emen elder eh kaweid. Ahpw, eldero kak sewese kitail en medewe pil kaweid oh ire mehlel teikan en Paipel. Karasepe, sister men pwoudiki ohl emen me kaidehn Sounkadehdehn Siohwa. Sistero koasoanehdi rahn tohrohr ehu pwe en kin kohla kalohk. (Wiewia 4:20) Ahpw rahno leledo, eh pwoudo sohte men sistero en kohla kalohk. Eh pwoudo nda me ira sohla nohn ahneki ahnsou en koasoipene de wia soahng kan, oh e men ira en kohla mwemweit. Ele sistero pahn medewehda iren Paipel kan me kak sewese ih wiahda pilipil mwahu. E ese me e anahne peikiong Koht, oh Sises pil ketin kehkehlingkihong kitail en katohnpadahk. (Mad. 28:19, 20; Wiewia 5:29) Ahpw e pil tamataman me lih pwopwoud men anahne uhpah eh pwoud oh me ladu en Koht kan en kin toupahrek. (Ep. 5:22-24; Pil. 4:5) Ia duwe, eh pwoudo kin songosong en kauhdi ih sang kalohk, de eh pwoudo pekihte en iang ih rahno? Nin duwen sapwellimen Siohwa ladu kan, kitail men wiahda pilipil toupahrek me pahn kaperenda ih.

KOLOKOL MOHNGIONG UNSEK OH PEREPEREN

18. Dahme kitail kak sukuhlkihsang atail doudouloale duwen nanmwarki en Suda pahmeno?

18 Pwehki kitail sohte unsek, ele mie ahnsou me kitail kin wiahda soangen sapwung ko me nanmwarki en Suda pahmeno wiahda. Kitail kakete (1) koapworopworkihla pein atail madamadau, (2) pilada werek suwed, (3) aklapalapala, de (4) wiahda pilipil kan ahpw sohte medewe mahs ia kupwuren Koht. Ahpw, sohte kahrepen kitail en medewe me kitail uhdahn sohte kak kaperenda Siohwa. E ketin mwahngih soahng mwahu kan rehtail, duwehte eh ketin mahsanihada soahng mwahu kan rehn nanmwarki pahmeno. Siohwa pil ketin mwahngih ia uwen atail poakohng ih oh ia uwen atail kin inengieng papah ih ni unsek. Eri e ketikihong kitail mehn kahlemeng pwukat pwehn sewese kitail en soikala wiahda sapwung laud kan. Kitail en doudouloale koasoipen Paipel pwukat oh kalahnganki me Siohwa ketikihda mepwukat ong kitail!