Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 12

Ahnsou Dah me Keieu Mwahu en Koasoi?

Ahnsou Dah me Keieu Mwahu en Koasoi?

“Mie . . . ahnsoun nennenla oh ahnsoun koasoi.”​—EKL. 3:1, 7, NW.

KOUL 124 Loalopwoat Ahnsou Koaros

AUDEPEN ONOP *

1. Dahme Eklesiasdes 3:1, 7, NW padahkihong kitail?

EKEI kitail kin perenki koasoakoasoi. Meteikan kin nennen. Nin duwen me iren Paipel me tepin iren onop wet kasalehda, mie ahnsoun koasoi oh mie ahnsoun nennenla. (Wadek Eklesiasdes 3:1, 7, NW.) Ahpw ele kitail kin men ekei riatail Kristian kan en perenki koasoi. Oh ele kitail kin men ekei en sohte kalapw koasoi.

2. Ihs me ahneki pwuhng en koasoanehdi koasoandi kan ong ahnsou dah oh ia duwen atail en koasoi?

2 Lokaia iei kisakis ehu sang rehn Siohwa. (Eks. 4:10, 11; Kaud. 4:11) Nan sapwellime Mahsen, e kin ketin sewese kitail en ese ia duwen atail pahn doadoahngki kisakis wet ni pwung. Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene mehn kahlemeng kan nan Paipel me pahn sewese kitail en ese ahnsou dah en koasoi oh ahnsou dah en nennenla. Kitail pil pahn kilang ia sapwellimen Siohwa madamadau duwen dahme kitail kin ndaiong meteikan. Keieu, kitail pahn koasoiapene ahnsou dah me kitail en koasoi.

AHNSOU DAH ME KITAIL EN KOASOI?

3. Ni duwen me Rom 10:14 mahsanih, ahnsou dah me kitail en koasoi?

3 Kitail en ahnsou koaros onopada en koasoia duwen Siohwa oh sapwellime Wehio. (Mad. 24:14; wadek Rom 10:14.) Ni atail wia met, kitail kin kahlemengih Sises. Ehu kahrepe keieu kesempwal me Sises ketikihdohki sampah iei en padahkihong meteikan dahme mehlel duwen Semeo. (Sohn 18:37) Ahpw kitail anahne tamataman me mwomwen atail koasoi pil kin kesempwal. Eri ni atail koasoiaiong meteikan duwen Siohwa, kitail anahne wia met ni “mpahi oh wahu laud,” oh kitail anahne kasalehda me kitail kin nsenohki ahn aramaso pepehm oh dahme e kin kamehlele. (1 Pit. 3:15) Eri kitail sohte pahn koasoiongete aramaso, ahpw kitail pahn pil padahkih irail oh ele sair mohngiongirail.

4. Nin duwen me Lepin Padahk 9:9 mahsanih, ia duwen atail koasoi eh kak sewese meteikan?

4 Elder kan anahne koasoi ma re kilang me riarail Kristian kan anahne kaweid. Ei mehlel, re pahn anahne pilada ahnsou me mwahu en koasoi pwe ren dehr kanamenekihala aramaso. Re pahn men awih lao re kelehpwla. Elder kan kin ahnsou koaros nantihong koasoi ni ahl ehu me sohte pahn kihsang wahu en me ale kaweido. Ahpw irail kin kasalehiong meteikan kaweid en Paipel kan me kak sewese irail en mwekid ni loalokong. (Wadek Lepin Padahk 9:9.) Dahme kahrehda e kesempwal me kitail en eimah pwehn koasoi ni ahnsou me mie anahnepe? Tehk karasepe riau me wekpeseng: Nan ehu karasaraso, ohl emen anahne kapwungala nah pwutak ko, oh nan karasaras teio, lih emen anahne koasoiong ohl emen me pahn wiahla nanmwarki.

5. Ni ahnsou dah me Samworo Lapalapo Ilai anahne koasoi ahpw e sohte koasoi?

5 Samworo Lapalap Ilai naineki pwutak riemen me e kin uhdahn poakohng. Ahpw, pwutak ko sohte kin wauneki Siohwa. Ira ahneki pwukoa kesempwal ehu. Ira samworo kei me kin papah nan tehnpas sarawio. Ahpw ira kin doadoahngki pwukoa wet ni ahl sapwung, ira kasalehda me ira sohte douluhl wauneki meirong kan me kin kowohng Siohwa, oh ira sohte kin namenengki ara wia tiahk samin me pid wia nsenen pwopwoud. (1 Sam. 2:12-17, 22) Nin duwen me Kosonned en Moseso kasalehda, nein Ilai pwutak ko anahne kamakamala, ahpw Ilai ihte lipwoare ira oh mweidohng ira en pousehlahte papah ni impwal sarawio. (Deud. 21:18-21) Ia sapwellimen Siohwa madamadau ong mwomwen en Ilai eh apwalihala kahpwalo? E ketin mahsanihong Ilai, “Dahme ke waunekihki noumw pwutak kan sang ngehi?” Siohwa eri ketin koasoanehdi en ketin kemehla pwutak riemeno.​—1 Sam. 2:29, 34.

6. Dahme kitail sukuhlkihsang Ilai?

6 Kitail sukuhlki mehn kasukuhl kesempwal ehu sang Ilai. Ma kitail diarada me kompoakepatail de kisehtail men kauwehla sapwellimen Koht kosonned, kitail anahne koasoiong aramaso, katamankihong ih duwen sapwellimen Siohwa koasoandi kan. Eri kitail anahne tehk mwahu me e ale sawas me e anahne sang irail wiliepen Siohwa kan. (Seims 5:14) Kitail sohte men duwehte Ilai me kin wauneki kompoakepah de kiseh men laudsang eh wauneki Siohwa. Kitail anahne eimah pwehn koasoiong emen me anahne kapwungpwungla, ahpw atail nantihong wia met kak imwila mwahu. Kilang wekpeseng en ahn Ilai mehn kahlemeng oh ahn lih en Israelo, Apikail.

Apikail wia mehn kahlemeng mwahu duwen en pilada ahnsou me keieu mwahu en koasoi (Menlau kilang parakrap 7-8) *

7. Dahme kahrehda Apikail koasoiong Depit?

7 Apikail pwoudiki ohl kepwehpwe men me ede Napal. Ni ahnsou me Depit oh nah ohl ko tangatangasang Nanmwarki Sohl, irail kin iang nein Napal sounsilepen sihpw kan pere nah pelin mahn kan sang sounpirap kan. Ia duwe, Napal kalahnganki arail sawas? Soh. Ni Depit eh peki rehn Napal en kihong ih oh nah ohl ko mwenge oh pihl, Napal lingeringerda oh lipwoare irail. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Imwilahn met, Depit koasoanehdi en kemehla ohl koaros nan imwen Napalo. (1 Sam. 25:13, 22) Dahme kak kauhdi kahpwal wet? Apikail esehda me e anahne nda mehkot, eri ni eimah e kohieila pwehn tuhwong ohl 400 ko me duhpek, lingeringer, oh onopadahngehr mahwen oh koasoiong Depit.

8. Dahme kitail sukuhlkihsang ahn Apikail mehn kahlemeng?

8 Ni Apikail eh tuhwong Depit, e koasoi ni wahu oh ni ahl ehu me kasalehda eh eimah oh me kahrehiong Depit en men wia dahme e nda. Mendahki kaidehn Apikail me kahrehda kahpwalo, e pekimahk ong Depit. E nda me e ese me Depit aramas mwahu men oh pahn wia dahme pwung oh e likih me Siohwa pahn ketin sewese ih. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Duwehte Apikail, kitail anahne ahneki eimah pwehn nda mehkot ma kitail kilang emen wia mehkot me kak kahrehiong ih en wiahda sapwung laud ehu. (Mel. 141:5) Kitail anahne kasalehda wahu, ahpw kitail pil anahne eimah. Ni atail kin kaweid aramas men ni limpoak, kitail kadehdehda me kitail kin wia kompoakepah mehlel men.​—Lep. Pad. 27:17.

9-10. Dahme elder kan anahne tamataman ni arail kaweid meteikan?

9 E uhdahn kesempwal me elder kan en ahneki eimah pwehn koasoiong irail kan nan mwomwohdiso me wiahda sapwung ehu. (Kal. 6:1) Elder kan ni aktikitik pohnese me irail pil soh unsek oh ele ehu rahn anahne kaweid. Ahpw elder kan sohte kin mweidohng met en kauhdi irail sang en panawih irail kan me anahne peneu. (2 Tim. 4:2; Taitus 1:9) Ni arail kin kaweid emen, irail kin song en doadoahngki arail kisakis en koasoi oh padahki ni koahiek oh kanengamah. Irail poakohng riarailo, oh limpoak wet kin kamwakid irail en sewese ih. (Lep. Pad. 13:24) Ahpw dahme keieu kesempwal ong irail iei en wauneki Siohwa sang ni arail utung sapwellime koasoandi kan oh perehsang mwomwohdiso kahpwal.​—Wiewia 20:28.

10 Sang nin tapio, kitail koasoiapenehier ahnsou dah me kitail en koasoi. Ahpw, mie ahnsou kan me e pahn keieu mwahu en nennenla. Soangen kahpwal dah me ele kitail kakete lelohng ni soangen ahnsou ko?

AHNSOU DAH ME KITAIL EN NENNENLA?

11. Karasaras dahieu me Seims doadoahngki, oh dahme kahrehda met konehng?

11 E kak apwal en kaunda atail koasoi. Emen sounnting en Paipel, Seims, doadoahngki karasaras ehu me konehng pwehn kawehwehda kahpwal wet. E nda: “Ma emen sohte kin sapwungala ni lokaia, ih aramas unsek men oh pil kak kaunda paliwere pwon.” (Seims 3:2, 3) Sahl, de mete ehu, kin pirapiriong ni moangen oh ewen oahs men. Ni soundake oahso eh kin waik sahl ko, e kak kaweid oahso de kauhdi. Ma soundake oahso sohte koledi mwahu sahl ko, oahso kak tangseli oh kahrehda kahpwal ong ih oh me dakeo. Pil duwehte met, ma kitail sohte kaunda atail koasoi, e kak kahrehda kahpwal laud. Kitail pahn koasoiapene ekei ahnsou kan me kitail anahne “waik sahl ko” oh kauhdi atail koasoi.

12. Ahnsou dah me kitail en “waik sahl ko” oh kauhdi atail koasoi?

12 Dahme ke kin wia ma riatail Kristian men ese mehkot me irail sohte konehng ndaiong meteikan? Karasepe, ma ke tuhwong emen me kin mi nan sahpw ehu me atail doadoahk keinapwidi, ke pahn idek reh en ndaiong uhk soahng koaros duwen mwomwen atail doadoahko eh kin wiawi nan sahpwo? Mehlel, ke sohte idek pwehki ke men irail en lelohng apwal. Kitail poakohng riatail kan oh kitail kin nsenohki dahme kin wiawihong irail. Kitail pil men kasalehda ni oaritik soahng kan ni atail kapakapkin irail. Ahpw, met iei ahnsou me kitail anahne “waik sahl ko” oh kauhdi atail koasoi. Ma kitail idingkihong emen en ndaiong kitail mehkot me sohte konehng en nda, kitail sohte kin kasalehiong ih limpoak, de ong Kristian kan me kin koapworopworki me e pahn nennenla oh sohte ndahda duwen arail doadoahk. Ni mehlel, sohte emen rehtail men kalaudehla kahpwal en riatail Kristian kan me kin mi nan sahpw kan me atail doadoahk keinapwidi. Pil duwehte met, sohte riatail Kristian men me kin papah nan soangen sahpw pwukat men ndahda soahng koaros duwen Sounkadehde kan me mi wasao ar kin wia doadoahk en kalohk de doadoahk teikan me re kin wia.

13. Nin duwen me Lepin Padahk 11:13 mahsanih, dahme elder kan anahne wia, oh dahme kahrehda?

13 E uhdahn kesempwal me elder kan en kapwaiada kaweid en Paipel me kileldi nan Lepin Padahk 11:13 ni arail sohte pahn ndaiong meteikan soahng kan me re sohte ahneki pwuhng en ese. (Wadek.) Met kin wia mehkot me apwal, ahpw mehlel ma elder men pwopwoud. Pwopwoud ehu kin kolokol ara nanpwungmwahu en kehlail sang ni ara kin kalapw koasoipene oh ehukihpene soahng rir kan, pepehm kan, oh ara kapwunod kan. Ahpw elder men kin pohnese me en dehr kasalehda “koasoi rir” kan en irail me mi nan mwomwohdiso. Ma e wia met, irail sohla pahn koapworopworki ih oh e pahn kauwehla eh adamwahu. Irail kan me ahneki pwukoa nan mwomwohdiso sohte kak “loh riau” de koasoi likamw. (1 Tim. 3:8; ntp.) Met wehwehki me irail en dehr pitih meteikan de perenki lipahned. Ma elder men poakohng eh pwoud, e sohte pahn ndaiong soahng kan me e sohte anahne ese.

14. Ia duwen en elder men eh pwoud eh kak sewese ih en kolokolete eh adamwahu?

14 Lih pwopwoud men kak sewese eh pwoudo kolokolete eh adamwahu sang ni eh sohte pahn idingkihong ih en koasoia soahng kan me meteikan sohte anahne ese. Ni lih pwopwoud men eh kapwaiada kaweid wet, e sohte ihte utung eh pwoudo ahpw e pil kasalehda eh wauneki irail kan me koasoiaiong eh pwoudo soahng kan me rir. Oh me keieu kesempwal, e kaperenda Siohwa pwehki e kin iang wiahda popohl oh minimin nan mwomwohdiso.​—Rom 14:19.

IA SAPWELLIMEN SIOHWA MADAMADAU ONG DAHME KITAIL KIN NDA?

15. Ia sapwellimen Siohwa pepehm duwen kompoakepahn Sohp ohl silimeno, oh dahme kahrehda?

15 Kitail kak sukuhlki soahng tohto sang nan pwuhken Sohp duwen ahnsou dah oh ia duwen atail en koasoi. Mwurin Sohp eh lokolongki soangsoangen kahpwal kansensuwed kan, ohl pahmen kohdo pwehn kansenamwahwihala oh kihong kaweid. Ohl pwukat sohte koasoi erein ahnsou laud. Ahpw sang ni koasoi kan me ohl silimen pwukat nda mwuhr​—Elipas, Pildad, oh Sopahr—​e sansal me irail sohte kihong ahnsou en medemedewe ia duwen arail kak sewese Sohp. Ahpw irail medemedewe ia duwen arail kak kadehdehda me Sohp wiadahr mehkot sapwung. Irail nda soahng kei me mehlel, ahpw pali laud en dahme re ndahki Sohp oh Siohwa sohte mehlel de sohte kadek. Irail kapwukoahki me Sohp wia aramas suwed men. (Sohp 32:1-3) Dahme Siohwa ketin wia? E ketin engiengda pahn ohl silimeno. E ketin kahdanekin irail pweipwei oh mahsanihong irail en peki Sohp en kapakapkin irail.​—Sohp 42:7-9.

16. Dahme kitail kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng suwed en Elipas, Pildad, oh Sopahr?

16 Kitail sukuhlki mehn kasukuhl kei sang mehn kahlemeng suwed en Elipas, Pildad, oh Sopahr. Keieu, kitail en dehr kadeik riatail Kristian kan. (Mad. 7:1-5) Ahpw, kitail anahne rong kanahieng irail mwohn atail pahn koasoi. Ihte ni ahl wet me kitail pahn kak wehwehki arail irair kan. (1 Pit. 3:8) Keriau, ni atail pahn koasoi, kitail anahne tehk mwahu me atail lokaia kan kin kadek oh pwung. (Ep. 4:25) Oh kesiluh, Siohwa uhdahn ketin nsenohki dahme kitail kin ndaiong meteikan.

17. Dahme kitail kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en Elihu?

17 Kapahmen en ohl me mwemweitla rehn Sohp iei Elihu, emen kisehn Eipraam. E kin rongorong ni Sohp oh ohl silimeno ar wie koasoakoasoi. E sansal me e kin rongorong kanahieng dahme irail ndinda pwehki en kak kihda kaweid me kadek ahpw ni inen me sewese Sohp en kapwungala eh madamadau. (Sohp 33:1, 6, 17) Dahme keieu kesempwal ong Elihu iei en kawauwihala Siohwa ah kaidehn pein ih de emen tohrohr. (Sohp 32:21, 22; 37:23, 24) Sang ahn Elihu mehn kahlemeng kitail sukuhlki me mie ahnsoun nennenla oh rong. (Seims 1:19) Kitail pil sukuhlki me ni atail pahn kihda kaweid, oh dahme keieu kesempwal ong kitail iei en kawauwihala Siohwa, ahpw kaidehn pein kitail.

18. Ia duwen atail kak kasalehda me kitail kin kalahnganki kisakis en koasoi?

18 Kitail kak kasalehda me kitail kin kesempwalki kisakis en koasoi sang ni atail idawehn kaweid en Paipel kan duwen ahnsou dah oh ia duwen atail en koasoi. Koht ketin doadoahngki Nanmwarki loalokongo Solomon en ntingihedi: “Lokaia ehu ni ahnsou me konehng duwehte apel me wiawihkihda kohl oh kapwatkihda silper.” (Lep. Pad. 25:11NW) Ni atail rong kanahieng dahme meteikan nda oh kitail medewe mwohn atail koasoi, atail lokaia kan kak duwehte apel ko me wiawihkihda kohl​—kesempwal oh kaselel. Eri, mendahki ma kitail perenki koasoi de sohte kalapw koasoi, atail koasoi kan pahn kakehlakahda meteikan, oh Siohwa pahn ketin kupwurperenkin kitail. (Lep. Pad. 23:15; Ep. 4:29) Ih ahl wet me keieu mwahu en kasalehda atail kalahnganki kisakis wet sang rehn Koht!

KOUL 82 “Amwail Marain en Sansal”

^ par. 5 Mahsen en Koht audaudki kaweid kan me kak sewese kitail en ese ahnsou dah me kitail en koasoi oh ahnsou dah me kitail en nennenla. Ni atail ese oh doadoahngki dahme Paipel mahsanih, atail koasoi kan pahn kaperenda Siohwa.

^ par. 62 WEHWEHN KILEL: Sister men kihong emen sister kaweid erpit.

^ par. 64 WEHWEHN KILEL: Brother men kihda iren sawas kan me pid mwakelekel.

^ par. 66 WEHWEHN KILEL: Ni ahnsou me konehng, Apikail koasoiong Depit, me imwila mwahu.

^ par. 68 WEHWEHN KILEL: Pwopwoud ehu sohte koasoiahda soahng kan duwen atail doadoahk nan sahpw kan me atail doadoahko keinapwidi.

^ par. 70 WEHWEHN KILEL: Elder men tehk mwahu me sohte emen kak rong dahme e nda ni eh koasoia soahng rir kan me pid mwomwohdiso.