Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Me Pwulopwul kan​—Kesihnenda Teng oh Pelianda Tepil

Me Pwulopwul kan​—Kesihnenda Teng oh Pelianda Tepil

“Kumwail pwuhriong nan tehtehn mahwen koaros me Koht ketikihong kumwail, pwe kumwail en kak pelianda kehlail en Tepil eh widing suwed kan.”​—EP 6:11.

KOUL KAN: 79, 140

1, 2. (a) Dahme kahrehda me pwulopwul kan kin kana ni arail peiong Sehdan oh ngehn suwed kan? (Menlau kilang tepin kilel.) (b) Dahme kitail pahn koasoiapene?

WAHNPOARON Pohl kin kapahrekiong Kristian kan sounpei kei. Kitail mi nan mahwen ehu, oh uhdahn mie atail imwintihti men! Kitail sohte kin mahweniong aramas, ahpw kitail kin mahweniong Sehdan oh ngehn suwed kan. Irail wia sounpei kei erein sounpar kid kei oh re uhdahn mai en pei. Eri mwein e mwomwen me kitail sohte kak kana nan mahwen wet, ahpw mehlel ma kitail pwulopwul. Ia duwe, me pwulopwul kan kak kana oh pelianda imwintihti kehlail pwukat? Ei, re kak oh re kin kana! Dahme kahrehda? Pwehki re kin ale kehl sang rehn Siohwa. Pil ehu, duwehte sounpei kan me kaiahnda mwahu, re kin ‘pwuhriong nan tehtehn mahwen koaros me Koht ketikihong irail’ pwe ren kaunopada ong mahwen.​—Wadek Episos 6:10-12.

2 Ni Pohl eh doadoahngki karasaras wet, ele e medemedewe duwen tehtehn mahwen me sounpei en Rom kan kin likawih. (Wiewia 28:16) Nan iren onop wet, kitail pahn tehkpene karasaras mwahu wet. Kitail pil pahn sukuhlki dahme ekei me pwulopwul kan ndahki duwen kahpwal oh kamwahu kan ni arail kin doadoahngki ehuehu tehtehn mahwen pwukat.

Ke Kin Doadoahngki Ehuehu Tehtehn Mahwen Pwukat?

“KATENG EN ME MEHLEL”

3, 4. Ia duwen padahk mehlel en Paipel eh duwehte mehn kateng en sounpei en Rom kan?

3 Wadek Episos 6:14. Mehn kateng me sounpei en Rom kan kin doadoahngki kin wiawihkihda mete pwehn pere lukeparail ko oh pil katengehdi ni lukeparail ko mehn perepen mwaremwarailo. Pil ni ekei mehn kateng kan, mie mete kehlail kei me kin koledi neirail kedlahs oh kisin kedlahs kan. Pwehki eh mehn katengo teng, sounpei men kakehr eimah nan eh mahwen.

4 Duwehte mehn kateng ehu, padahk mehlel me kitail sukuhlkihsang Mahsen en Koht kin pere kitail sang padahk likamw kan. (Sohn 8:31, 32; 1 Sohn 4:1) Oh ni atail kin kalaudehla atail sukuhlki en poakohng padahk mehlel sang Mahsen en Koht, e pil pahn mengeila ong kitail en mourki kosonned kan en Koht, de en ‘perehki mwaremwaratail kan perehpen pwung.’ (Mel. 111:7, 8; 1 Sohn 5:3) Pil ehu, atail wehwehkihla laud padahk mehlel pwukat pahn kalaudehla atail kak uhki padahk pwukat ni atail pelian atail imwintihti kan.​—1 Pit. 3:15.

5. Dahme kahrehda kitail en koasoi mehlel ahnsou koaros?

5 Ni padahk mehlel en Paipel eh kin tengediong kitail, kitail pahn men mour pahrekiong met oh koasoi mehlel ahnsou koaros. Dahme kahrehda kitail pahn liksang koasoi likamw? Pwehki likamw iei ehu tehtehn mahwen me Sehdan kin doadoahngki me kin keieu pweida. Likamw kin kamedekihala aramas me wiahda likamwo oh aramas me kamehlele likamwo. (Sohn 8:44) Eri mehnda ma kitail sohte unsek, kitail kin wia uwen atail kak en dehr likamw. (Ep. 4:25) Met pil kak apwal. Abigail me sounpar 18, nda: “En koasoi mehlel ele sohte kin ahnsou koaros mwomwen katapan, ahpw keieu ma lokaia likamw kak kapituhkala nan irair apwal ehu.” Eri dahme kahrehda Abigail kin ahnsou koaros koasoi mehlel? E nda: “Ni ei kin koasoi mehlel, I kin ahneki nsenmwakelekel mwohn Siohwa. Oh ei pahpa nohno oh pil kompoakepahi kan ese me re kak koapworopworkin ie.” Victoria me sounpar 23 nda: “Ni omw kin koasoi mehlel oh tengedihong dahme ke kamehlele, mwein meteikan pahn uhwong de lidere iuk. Ahpw ke kak paiekihda met: Ke pahn ahneki eimah, ke karanihala Siohwa, oh irail me kin poakohng uhk kin waunekin uhk.” Ke kilang dahme kahrehda e kesempwal en ahnsou koaros pwuhriong “kateng en me mehlel”?

Kateng en me mehlel (Menlau kilang parakrap 3-5)

“PEREHPEN PWUNG”

6, 7. Dahme kahrehda pwung kin kapahrekihong perepen mwaremwaratail?

6 Perepen mwaremwaren sounpei en Rom kan kin wiawihkihda lepin mete me patapat me ekis welikekla pwehn itar en kohieng ni mwaremwararailo. Lepin mete patapat ko kin katengtengkihdi ong lepin likou me wiawihkihda kilin mahn kateng tikitik kan. Pwopwarail ko pil kidikidkihla lepin mete me patapat oh pil katengtengdi ni lepin likou me wiawihkihda kilin mahn. Mehn pere mwaremwarerail ko kin ekis katikala arail mwekid, eri re anahne tehk ma lepin mete ko kin soandi mwahu. Ahpw mehn perepen mwaremwararailo pil kin pere arail mohngiong oh wasa teikan ni paliwararail sang kedlahs de arep kan!

7 Sapwellimen Siohwa koasoandi pwung kan, me kin pere “mohngiongitail,” de soangen aramas dah kitail, kak karasahiong mehn perepen mwaremwaratail. (Lep. Pad. 4:23) Sounpei men sohte pahn wiliankihdi mehn perepen mwaremwareo pil ehu mehn perepe mete me luwet. Ni ahlohte, kitail en dehr wiliankihdi sapwellimen Siohwa koasoandi kan ong dahme pwung ong dahme kitail medewe me pwung. Met sohte wia elen loalokong en pere pein mohngiongitail. (Lep. Pad. 3:5, 6) Ihme kahrehda kitail anahne kaukaule tehk me perepen mwaremwaratail kin pere mohngiongitail.

8. Dahme kahrehda kitail anahne peikiong sapwellimen Siohwa koasoandi kan?

8 Mie pak me ke kin medewe me sapwellimen Siohwa koasoandi kan kin kihsang omw saledek de kerempwa iuk sang wia dahme ke men wia? Daniel me sounpar 21, nda: “Sounpadahk kan oh iengei tohnsukuhl kan kin kapailoke ie pwehki ei kin idawehn koasoandi kan en Paipel. Erein ahnsou ehu, I loaltikila oh uhdahn nsensuwedla.” Ahpw ia eh pepehm ahnsouwet? E nda: “Kedekedeo, I kilang me mie kamwahupen en mourki sapwellimen Siohwa koasoandi kan. Ekei ‘kompoakepahi kan’ tepida doadoahngki wini en kasahliel; meteikan sohla iang sukuhl. E kansensuwed en kilang imwila suwed en arail mour. Siohwa kin uhdahn ketin pere kitail.” Madison, me sounpar 15, nda: “E uhdahn apwal ong ie en kolokolete sapwellimen Siohwa koasoandi kan oh sohte wia dahme iengei ko medewe me mwahu de kaperen.” Eri dahme serepein menet wia? E nda: “I kin katamankihong ie me I kin weuwa mwaren Siohwa oh me kasongosong kan iei elen en Sehdan eh kin kaskasikih ie. Ni ei kin powehdi kasongosong ehu, I kin nsenamwahula.

Perehpen pwung (Menlau kilang parakrap 6-8)

“SUHTIHADA KUPWUR EN NGOANG EN WASELI RONGAMWAHU EN POPOHL”

9-11. (a) Ni karasaras, suht dahieu me Kristian kan kin suhtihada? (b) Dahme kak sewese kitail en soanamwahu ni atail kin kalohk?

9 Wadek Episos 6:15. Sounpei en Rom men sohte kak kohla mahwen ma e sohte doadoahngki suht. Suht pwukat kin kidikidkihla kilin mahn pak siluh, oh e uhdahn kehlail. Suht pwukat kansenamwahu, eri sounpei men kak alu oh sohte kirisdi.

10 Duwehte suht ko me sounpei en Rom kan kin suhtihada pwehn sewese irail en pweida nan mahwen, suht kan me kitail kin suhtihada ni karasaras kin sewese kitail en “waseli Rongamwahu en popohl.” (Ais. 52:7; Rom 10:15) Ahpw, ekei pak kitail anahne eimah pwehn kalohk. Bo, me sounpar 20, nda: “I kin masak en kalohk ong iengei tohnsukuhl kan. I medewe I namenek. Ei kin tamanda ahnsowo, I sehse ia kahrepen I en namenek. Ahnsouwet I kin perenki kalohk ong iengei tohnsukuhl kan.”

11 Kristian pwulopwul tohto diarada me re kin soanamwahu ni arail kalohk ma re kin kaunopada mwowe. Dahme ke kak wia pwehn kaunopada? Julia me sounpar 16, nda: “I kin wahda sawaspen Paipel kan nan ahi kopwou en sukuhlo, oh I kin rong dahme iengei tohnsukuhl ko kin medemedewe oh kamehlele. Eri I kakehr medewe dahme pahn sewese irail. Ni ei kin kaunopada mwahu, I kak koasoiaiong irail dahme re pahn keieu paiekihda.” Makenzie, me sounpar 23, nda: “Ma ke kin kadek oh rong kanahieng, ke pahn kak esehda dahme iengomw kan kin lelohng. I kin tehk mwahu me I wadekehr sawasepen Paipel kan me wiawihda ong me pwulopwul kan. Ni ahl wet I kak kasalehiong iengei ko ehu ire sang nan Paipel de nan jw.org me pahn sewese irail.” En kaunopada mwahu ong kalohk kin duwehte omw “suhtihada” suht ehu me mwahu ong nehmw kan.

Suhtihada kupwur en ngoang (Menlau kilang parakrap 9-11)

“MEHN SANSAR LAUD EN PWOSON”

12, 13. Ia ekei ahn Sehdan “ketieu kisiniei” kan?

12 Wadek Episos 6: 16, NW. * Sounpei en Rom men kin wahda mehn sansar laud ehu me kak perehla pwopweo lel ni pwukieo oh pere ih sang kedlahs, ketieu oh arep kan.

13 “Ketieu kisiniei” dahieu me Sehdan kak kasikihkin uhk? Ele e kin uhwong uhk ni eh kin wiahda likamw kan duwen Siohwa. Sehdan men ken medewe me Siohwa sohte ketin poakohng uhk oh me sohte emen kin nsenohkin uhk. Ida, me sounpar 19, nda: “I kin kalapw medewe me Siohwa sohte kin ketin karanih ie oh e sohte kupwurki wia Kompoakepahi.” Dahme e wia ni eh kin ahneki soangen pepehm wet? “Mihting kan kin kalaudehla ei pwoson. I kin kalapw mwomwohdte wasao oh sohte iang pasapeng, I kin medewe me sohte me men rong dahme I pahn koasoia. Ahpw met, I kin kaunopada ong mihting kan oh song en iang pasapeng pak riau de siluh. E apwal, ahpw I kin nsenamwahula ni ei wia met. Oh riei Kristian kan kin uhdahn kangoange ie. I kin ahnsou koaros kohkohsang ni mihting kan oh ese me Siohwa kin ketin poakohng ie.”

14. Dahme kitail sukuhlkihsang dahme wiawihong Ida?

14 Uwen laud en mehn sansar me sounpei men kin doadoahngki sohte kin wekila. Ahpw nin duwen me kitail sukuhlkihsang dahme lelohng Ida, atail pwoson sohte duwehte met. Atail pwoson kak laudla de tikitikla, kehlailla de luwetala. Pein atail pilipil met. (Mad. 14:31; 2 Des. 1:3) Kitail anahne pousehlahte kalaudehla oh kakehlakahda atail “mehn sansar laud en pwoson” pwehn kak pere kitail!

Mehn sansar laud en pwoson (Menlau kilang parakrap 12-14)

“LISOAROP EN KOMOUR”

15, 16. Ia duwen atail koapworopwor eh duwehte lisoarop ehu?

15 Wadek Episos 6:17. Sounpei en Rom men kin doadoahngki lisoarop ehu pwehn pere moange, mese, oh tepinwereo. Ekei pak mie mehn ohntile ni lisoaropo me sounpeio kak koledi oh wahda.

16 Duwehte lisoarop ehu eh kin pere moangen sounpei men, atail “koapworopwor en mour soutuk” kin pere atail madamadau. (1 Des. 5:8; Lep. Pad. 3:21) Atail koapworopwor kin sewese kitail en medemedewehte sapwellimen Koht inou kan oh sohte mworuskihla atail kahpwal kan. (Mel. 27:1, 14; Wiewia 24:15) Ahpw ma kitail men atail koapworopwor en pere kitail, met anahne uhdahn mehlel ong kitail. Kitail anahne doadoahngki atail “lisoarop,” a kaidehn en kol ni pehtail!

17, 18. (a) Ia duwen Sehdan eh kak kahrehiong kitail en kihsang atail lisoarop? (b) Ia duwen atail kak kadehdehda me kitail saikinte lohdi pahn ahn Sehdan widing kan?

17 Ia duwen Sehdan eh kak kahrehiong kitail en kihsang atail lisoarop? Medewehla dahme e song en wia ong Sises. Sehdan ese me Sises pahn ketin wiahla kaun en tohnsampah. Ahpw mwohn met eh pahn wiawi, Sises anahne ketin lokolok oh pwoula. Oh Sises anahne ketin awih en wiahla Nanmwarki lao lel sapwellimen Siohwa ahnsou. Eri Sehdan kihong ih ahnsou mwahu en kaunda ni ahnsowo. Sehdan inoukihda me ma Sises pahn ketin poaridi oh pwongih ih, e kak wiahla kaun en sampah ahnsowohte. (Luk 4:5-7) Sehdan pil ese me Siohwa ketin inoukihda me e pahn ketikihong kitail soahng mwahu kan nan sampah kapwo. Ahpw kitail anahne awih pwe sapwellime inou en uhdahn pweida, oh pil ni ahnsowohte kitail kin pil ahneki kahpwal kan. Sehdan kin inoukihong kitail ahnsou mwahu en ahneki mour mwahu ahnsou wet. E mwahuki kitail en nsenohki mahs pein atail nsenamwahu a mwuhr Wehin Koht.​—Mad. 6:31-33.

18 Kristian pwulopwul tohto saikinte lohdi pahn ahn Sehdan widing kan. Karasepe, Kiana, me sounpar 20, nda: “I ese me ihte koapworopwor ong kamwahwihala atail kahpwal kan koaros iei Wehin Koht.” Ia duwen koapworopwor wet eh kamwakid eh madamadau oh mour? E kin sewese ih en tamataman me soahng kan nin sampah wet sohte pahn mihmi werei. Kiana sohte kin kihong eh ahnsou laud en medemedewehte doadoahk en mwohni nan sampah wet, ahpw e kin doadoahngki eh ahnsou oh kehl pwehn papah Siohwa.

Lisoarop en komour (Menlau kilang parakrap 15-18)

“KEDLAHS EN SAPWELLIMEN KOHT MANAMAN, ME IEI MAHSEN EN KOHT”

19, 20. Ia duwen atail kak kalaudehla atail koahiek en doadoahngki Mahsen en Koht?

19 Sounpei en Rom kan kin doadoahngki kedlahs kan me reireiki ins 20. Sounpei pwukat uhdahn koahiek en doadoahngki neirail kedlahs kan pwehki re kin doadoahngki rahn koaros.

20 Wahnpoaron Pohl nda me Mahsen en Koht kin duwehte kedlahs ehu. Siohwa ketikihong kitail kedlahs wet. Ahpw kitail anahne doadoahngki ni koahiek pwehn pere atail pwoson de kamwahwihala elen atail madamadau. (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15) Ia duwen omw kak kamwahwihala omw koahiek? Sebastian me sounpar 21, nda: “I kin ntingihedi ehu iretikitik sang ehuehu irelaud nan ei wadawad en Paipel. I kin kihkihpene iren Paipel kan me I keieu perenki.” Met kin sewese ih en wehwehki mwahu sapwellimen Siohwa madamadau. Daniel pil nda: “Ni ei kin wia ei wadawad en Paipel, I kin pilada iretikitik kan me I medewe pahn kak sewese aramas akan me I tuhwong nan kalohk. I diarada me aramas akan kin perenki rong ni arail kilang me ke kin uhdahn nsenohki duwen Paipel oh me ke kin wia uwen omw kak pwehn sewese irail.”

Kedlahs en sapwellimen Koht manaman (Menlau kilang parakrap 19-20)

21. Dahme kahrehda kitail en dehr masak Sehdan oh ngehn suwed kan?

21 Ni atail sukuhlki mehn kahlemeng en me pwulopwul kan nan iren onop wet, kitail sohte anahne masak Sehdan oh ngehn suwed kan. Mehlel me irail kehlail, ahpw re sohte kehlailsang Siohwa. Oh re sohte pahn mour kohkohlahte. Re pahn selidi oh sohte kak kamasak emen erein Kaundahn Krais Pahr Kido, oh mwurin mwo re pahn kasohrala. (Kaud. 20:1-3, 7-10) Kitail ese atail imwintihtio, eh widing kan, oh eh mehn akadei. Pwehki sapwellimen Siohwa sawas, kitail kak kesihnenda teng oh pelianda ih!

^ par. 12 Episos 6:16 (NW): “Ahnsou koaros, kumwail wahda mehn sansar laud en pwoson, pwe kumwail en kak kakunkihla nein me suwedo arep kisiniei kan koaros.”