Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 20

Ahnekihte Madamadau Pwung nan Doadoahk en Kalohk

Ahnekihte Madamadau Pwung nan Doadoahk en Kalohk

“Kamwarak werentuhke . . . oh dehr mweidohng pehmw kan en kommoal.”​—EKL. 11:6, NW.

KOUL 70 Rapahki me Warohng kan

AUDEPEN ONOP *

Mwurin Sises ketidahla nanleng, sapwellime tohnpadahk ko kalohk ni ngoang nan Serusalem oh pil ekei wasa teikan (Menlau kilang parakrap 1)

1. Mehn kahlemeng dah me Sises ketikihda ong sapwellime tohnpadahk ko, oh ia duwen arail mwekidki? (Menlau kilang kilel ni kilin Kahn Iroir wet.)

EREIN sapwellime doadoahk en kalohk nin sampah, Sises kin ketin pousehlahte kalokalohk oh koapworopworki me aramas akan pahn rong ih, oh e kupwurki sapwellime tohnpadahk kan en pil wia duwehte. (Sohn 4:35, 36) Ni Sises eh ketin ieiang sapwellime tohnpadahk ko, irail kin kalohk ni ngoang. (Luk 10:1, 5-11, 17) Ahpw ni ahnsou me Sises ketin selidi oh kamakamala, tohnpadahk ko sohla men kalohk erein ahnsou kis. (Sohn 16:32) Mwurin eh ketin iasada, Sises ketin kangoange irail en pousehlahte kalohk. Oh mwurin eh ketidahla nanleng, irail uhdahn kalohk ni ngoang me kahrehda arail imwintihti ko nda: “Kilang! kumwail kadirehkihla Serusalem amwail padahk.”​—Wiewia 5:28.

2. Ia duwen Siohwa eh ketin kapaiahda doadoahk en kalohk?

2 Sises ketin kaweid ahn tepin Kristian ko doadoahk en kalohk, oh Siohwa ketin sewese irail. Eri, me tohto kin pwungki dahme re kin kalohki. Karasepe, nan Pendekos pahr 33, mpen aramas 3,000 papidaisla. (Wiewia 2:41) Oh nempehn tohnpadahk kan pousehlahte kekeirda laud. (Wiewia 6:7) Sises pil ketin kohpada me aramas tohto pahn mwekidki rongamwahwo ni imwin rahn akan.​—Sohn 14:12; Wiewia 1:8.

3-4. Dahme kahrehda doadoahk en kalohko kin apwal nan ekei wasa, oh dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?

3 Kitail koaros kin nantihong en ahnekihte madamadau pwung nan kalohk. Nan ekei sahpw, e kin mengei en wia met. Dahme kahrehda? Pwehki me tohto perenki onop Paipel me kahrehda ekei irail anahne awih lao mie emen Sounkadehde me pahn kak onop rehrail. Ahpw nan ekei wasa, sounkalohk kan diarada me e apwal en kalohk pwehki aramas akan sohte kin kalapw mi ni imwarail kan, oh irail kan me mi nan imwarail sohte kin perenki rong duwen Paipel.

4 Ma ke kin mi wasa ehu me doadoahk en kalohko apwal, iren sawas kan nan iren onop wet pahn seweseiuk. Kitail pahn koasoiapene dahme ekei kin wia pwehn tuhwong aramas tohto nan kalohk. Oh kitail pahn koasoiapene dahme kahrehda kitail kak ahnekihte madamadau pwung mehnda ma aramas akan rong de soh.

AHNEKIHTE MADAMADAU PWUNG MA E APWAL EN TUHWONG TOHNIHMW KAN

5. Soangen kahpwal dah kan me Sounkadehde tohto kin lelohng?

5 E kin wie apwahpwalla ong Sounkadehde kan en koasoiong aramas akan ni imwarail kan. Ekei sounkalohk kan kin kalohk wasa kan me ihmw kan kin kelpene. Ele mie sounsilasil men me sohte kin mweidohng emen en pedolong ma sohte mweimwei sang emen me kin mi nan ihmwo. Ekei sounkalohk kan kak kalohk ihmw lel ihmw, ahpw me malaulaute me re kin tuhwong. Pil ekei sounkalohk kan kin kalohk wasa kan me aramas malaulaute kin kousoan ie. Ele sounkalohk ko anahne seiloakla wasa doh pwehn tuhwong aramas emen, ahpw ele aramaso sohte mi ni imweo. Ma kitail lelohng soangen kahpwal pwukat, kitail en dehr uhdi. Dahme kitail kak wia pwehn powehdi soangen kahpwal pwukat oh koasoiong aramas tohto?

6. Ia duwen sounkalohk kan ar duwehte sounlaid kan?

6 Sises ketin kapahrekihong doadoahk en kalohko laid. (Mark 1:17) Ekei sounlaid kan ele kin laidki rahn kei ahpw sohte koledi mwahmw. Ahpw irail sohte kin uhdi, irail kin wekidala mwomwen arail kin laid. Irail kin wekidala ahnsou, wasa, de wiepen laid. Kitail pil kak wia soangen wekidekla pwukat nan atail kalohk. Kitail pahn koasoiapene soahng kei me kitail kak wia.

Ni omw kin kalohk wasa kan me tohnihmw kan sohte kin kalapw mi ni imwarail, song wekidala omw ahnsoun kalohk, omw wasahn kalohk, de wiepen kalohk pwehn kak tuhwong irail (Menlau kilang parakrap 7-10) *

7. Dahme kak wiawi ni atail wekidala atail ahnsoun kalohk?

7 Song wekidala ahnsoun kalohk pwehn kak tuhwong aramas. Kitail pahn tuhwong aramas tohto ma kitail kalohk ni ahnsou me irail kakete mi ni imwarail kan. Met pwehki sohte lipilipil ahnsou dah, irail koaros pahn anahne pwurala ni imwarail kan! Riatail Kristian tohto diarada me e mwahu en kalohk mwurin souwas de ni soutik pwehki re kak diarada aramas tohto. Patehng met, tohnihmw ko ele kin kommoal mwahu oh men koasoi ni soangen ahnsou ko. De ke kak song wia dahme emen elder me adaneki David wia. E nda me mwurin ih oh iengeo kin kalohk nan wasahn kalohk ehu, ira kin pwurala ni ihmw kan me sohte towe nin tapio. E nda, “I uhdahn pwuriamweikihla uwen tohtohn tohnihmw ko ni ahnsou me se pwurala.” *

Ni omw kin kalohk wasa kan me tohnihmw kan sohte kin kalapw mi ni imwarail, song wekidala omw ahnsoun kalohk (Menlau kilang parakrap 7-8)

8. Ia duwen atail kak kapwaiada Eklesiasdes 11:6 nan atail kalohk?

8 Kitail anahne nantihong rapahki aramas akan ni imwarail kan. Ih met me kitail sukuhlkihsang iren Paipel en tepin iren onop wet. (Wadek Eklesiasdes 11:6, NW.) * David, me kitail koasoiapene mwoweo, sohte uhdihsang kalohk. Ni ehu ihmw, e tuhwongdi tohnihmwo mwurin eh kin pwurupwurehng pwurala ahpw sohte tuhwong. Tohnihmwo men koasoia Paipel oh nda, “I mihkier wasaht mpen sounpar waluh, oh saikinte pak ehu me I koasoiong emen Sounkadehdehn Siohwa.” David nda, “I diarada me ni omw pahn nannanti oh tuhwongdi aramas akan ni imwarail, irail kin kalapw men rong dahme kitail kin kalohki.”

Ni omw kin kalohk wasa kan me tohnihmw kan sohte kin kalapw mi ni imwarail, song wekidala omw wasahn kalohk (Menlau kilang parakrap 9)

9. Dahme ekei Sounkadehde kan kin wia pwehn tuhwong aramas akan me apwal en tuhwong ni imwarail?

9 Song wekidala wasahn kalohk kan. Pwehn tuhwong aramas akan me kin apwal en diar irail ni imwarail kan, ekei sounkalohk kin wekidala arail wasahn kalohk. Karasepe, kalohk nanial oh doadoahngki deupen pwuhk kan wia wiepen kalohk mwahu ehu en tuhwong aramas akan me kin kousoan nan ihmw kan me sohte mweidada kalohk ihmw lel ihmw. Met kahrehda Sounkadehde kan en kak koasoiong aramas akan me kousoan nan ihmw pwukat. Pil ehu, sounkalohk tohto diarada me aramas akan perenki koasoi oh ale neitail sawasepen Paipel kan ni wasahn kommoal, mwemweit, ni wasahn netinet, oh wasahn pesines kan. Emen sounapwalih me kin seiloak nan Bolivia me adaneki Floiran nda: “Se kin kohla ni wasahn netinet oh pesines kan nanpwungen kulok 1:00 oh 3:00 ni ahnsou me wasahn netinet ko sohte nohn kedirepw. At koasoiong aramas ako kin kalapw pweida mwahu oh se pil kin tapiada onop en Paipel.”

Ni omw kin kalohk wasa kan me tohnihmw kan sohte kin kalapw mi ni imwarail, song wekidala omw wiepen kalohk (Menlau kilang parakrap 10)

10. Dahme ke kak wia pwehn kalohk ong meteikan?

10 Song doadoahngki ehu wiepe tohrohr. Ele mwein ke kin pwurupwurehng pwurala pwe ken tuhwong emen. Ke kin kohla ni soangsoangen ahnsou kan ahpw ke saik tuhwong ih ni imweo. Mie ahl teikan me ke kak tuhwong ih? Katarína nda, “I kin ntingihada kisinlikou ong irail kan me I sohte kak tuhwong irail ni imwarail, oh koasoia dahme I men ndaiong irail.” Dahme kitail kak sukuhlkihsang dahme wiawihong ih? Song en tuhwong koaros nan omw wasahn kalohk ni ahl sohte lipilipil pwehn kapwaiada omw doadoahk en kalohk.

AHNEKIHTE MADAMADAU PWUNG NI ARAMAS AKAN AR SOHTE MEN RONG

11. Dahme kahrehda ekei sohte kin men rong dahme kitail kalohki?

11 Ekei aramas sohte men rong dahme kitail kalohki. Irail sohte medewe me irail anahne esehla duwen Koht oh Paipel. Irail sohte kamehlele Koht pwehki irail kin kilang kahpwal tohto nan sampah wet. Irail sohte men esehla Paipel pwehki re kin kilang kaunen pelien lamalam kan me kin nda me re peikiong Paipel ar wiahda sapwung tohto. Ekei kin nsenohkihte arail doadoahk en mwohni, arail peneinei, de pein arail kahpwal kan, oh medewe me Paipel sohte kak sewese irail. Ia duwen atail kak ahnekihte peren ni irail kan me kitail kin kalohk ong ar medewe me dahme kitail kin kalohki sohte kesempwal?

12. Ia duwen atail doadoahngki Pilipai 2:4 eh kak sewese kitail nan kalohk?

12 Kasalehda me ke nsenohki meteikan. Me tohto nin tapio sohte kin men rong ahpw mwuhr irail kin mwekidki rongamwahwo ni arail kilang sounkalohko eh uhdahn nsenohkin irail. (Wadek Pilipai 2:4.) Karasepe, David me kitail koasoiapene mwoweo, nda, “Ma emen kin nda me e sohte men rong, se kin kihdi nait Paipel de nait pwuhk kan oh nda: ‘I kak menlau kalelapak dahme kahrehda komw ahnekihki soangen madamadau en?’” Aramas kak pehm ni emen eh nsenohkin irail. Ele irail pahn manokehla dahme kitail nda, ahpw irail pahn tamatamante arail pepehm ni atail koasoiong irail. Mehnda ma tohnihmw kan sohte mweidohng kitail en koasoi, kitail kak kasalehda sang ni atail wiewia oh pohn mesatail me kitail nsenohkin irail.

13. Dahme kitail kak wia pwe aramas akan en kak men rong dahme kitail padahngki?

13 Kitail kin kasalehda atail nsenohki tohnihmwo ni atail wekidala dahme kitail kin koasoia oh uhd koasoia dahme tohnihmwo pahn men rong. Karasepe, kitail kak kilang me mie nein tohnihmwo seri? Ele pahpao de nohnou men rong dahme Paipel kaweidki duwen apwalihada seri de ia duwen en ahneki peneinei nsenamwahu. Ia duwe, kitail kilang me mie loahk kan ni arail wenihmwo? Ele kitail kak pilada en koasoia duwen tiahk mwersuwed me kahrehiong aramas tohto en masak. Mwein tohnihmwo pahn perenki rong me tiahk mwersuwed kan sohla pahn wiawi. Ahnsou koaros me ke tuhwong aramas akan me perenki rong, song en sewese irail en wehwehki ia duwen kaweid en Paipel eh kak sewese irail. Katarína, me kitail koasoiapene mwoweo nda, “I kin katamankihong ie ia duwen padahk mehlel eh kamwahwihala ei mour.” Eri, Katarína kin kamehlele dahme e kin koasoia, oh aramas ako kak kilang met sang ni mwomwen eh koasoi.

14. Nin duwen me Lepin Padahk 27:17 mahsanih, ia duwen sounkalohk kan ar kak sawaspene?

14 Ale sawas sang meteikan. Ni mwehin tepin Kristian ko, Pohl padahkihong Timoty ia duwen eh kak kalohk oh padahk, oh e kangoangehki Timoty en sewese meteikan en pil wia duwehte. (1 Kor. 4:17) Duwehte Timoty, kitail kak sukuhl sang irail me koahiek kan nan atail mwomwohdiso. (Wadek Lepin Padahk 27:17.) Medewehla mehn kahlemeng en brother men me adaneki Shawn. Erein ahnsou ehu, e kin pioneer nan kisin wasa ehu me dohsang kahnimw me pali laud en aramas ako sohte men rong ehu pelien lamalam likin arailo. Ia duwen eh kolokolete eh peren? E nda: “Ni ahnsou me kak, I kin iang emen kalohk. Ni at kin tangatangala ni ihmw ko, se kin doadoahngki ahnsowo pwehn sawaspene oh kamwahwihala at koahiek en padahk. Karasepe, se pahn koasoiapene dahme tohnihmwo nda oh mwomwen at sapeng. Kiht eri koasoiapene dahme se kak wia mwuhr ni ahnsou me tohnihmw men pahn nda soahngohte.”

15. Dahme kahrehda kapakap kin kesempwal ong atail kalohk?

15 Kapakapki sawas sang rehn Siohwa. Peki sawas sang rehn Siohwa ahnsou koaros me ke kin kalohk. Kitail anahne sapwellime manaman en sewese kitail ni soahng koaros me kitail kin wia. (Mel. 127:1; Luk 11:13) Ni omw peki sawas sang rehn Siohwa, kasalehda ni oaritik dahme ke anahne. Karasepe, peki en ketin sewese iuk diar emen me men sukuhlki duwen ih oh perenki rong. Kowe eri nantihong en kalohk ong koaros me ke tuhwong.

16. Dahme kahrehda wia pein omw onop Paipel kin kesempwal nan atail doadoahk en kalohk?

16 Wiahda ahnsou ong pein omw onop. Paipel mahsanih: “Kadehdehiong pein kumwail kupwuren Koht, kupwure me mwahu, me unsek oh me e kin ketin kupwurperenki.” (Rom 12:2) Ni atail kin onop, kitail kin esehla mwahu duwen Koht. Eri, ni atail kin koasoiaiong meteikan duwen ih, irail pahn kilang me kitail uhdahn kamehlele dahme kitail ndinda. Katarína me kitail koasoiapene mwoweo, nda: “Me keren, I esehda me I anahne kalaudehla ei pwoson ekei tepin padahk kan en Paipel. Eri I onopki kanahieng mehn kadehde kan me kasalehda me mie Sounkapikpatail, me Paipel iei uhdahn Mahsen en Koht, oh me Koht sapwellimanki pwihn ehu me kin wia wiliepe rahnwet.” Katarína nda me eh wia pein eh onop Paipel kin kakehlakahla eh pwoson oh kalaudehla eh peren nan kalohk.

DAHME KAHREHDA KITAIL EN AHNEKIHTE MADAMADAU PWUNG NAN KALOHK

17. Dahme kahrehda Sises kin ketin kolokolete madamadau pwung nan sapwellime doadoahk en kalohk?

17 Sises kin ketin kolokolete madamadau pwung oh ketin pousehlahte kalokalohk mendahki ekei sohte men rong sapwellime padahk. Dahme kahrehda? E mwahngih me aramas akan anahne esehla dahme mehlel, oh e kupwurki sewese aramas tohto ni uwen me e kak. E pil mwahngih me ekei aramas sohte pahn men rong nin tapio ahpw mwuhr re pahn men rong. Medewehla dahme wiawihong pein eh peneineio. Erein sounpar siluh elep me e ketin kalokalohk nin sampah, sohte emen rie ko wiahla sapwellime tohnpadahk. (Sohn 7:5) Ahpw mwurin eh ketin iasada, irail wiahla Kristian kei.​—Wiewia 1:14.

18. Dahme kahrehda kitail en pousehlahte kalohk?

18 Kitail sehse ihs me pahn ehu rahn alehda padahk mehlel en Paipel me kitail kin kalohki. Ekei kin pwand en esehla padahk mehlel sang ekei. Pil irail me sohte men rong kitail pahn kilang atail wiewia mwahu oh atail peren, oh ele ehu rahn irail pahn tepida “kalinganahda Koht.”​—1 Pit. 2:12.

19. Nin duwen me 1 Korint 3:6, 7 mahsanih, dahme kitail anahne tamataman?

19 Mendahte kitail me kin padokedi oh kalamwuri, kitail anahne tamataman me Koht me kin ketin kakairada. (Wadek 1 Korint 3:6, 7.) Getahun, brother men me kin papah nan Ethiopia, nda: “Daulih sounpar 20, ngehite kelehpw me Sounkadehde nan wasa me I kin mi ieo. Ahpw met mie sounkalohk 14. Meh ehk silimen me papidaisla, iangahki ei pwoudo oh nait seri silimen. Meh 32 me kin kalapw iang towehda at mihtingo.” Getahun perenki me e kin pousehlahte kalokalohk oh awih Siohwa en ketin sewese aramas akan en wiahla sapwellime tohnkaudok kan!​—Sohn 6:44.

20. Ni ahl dah kan me kitail duwehte irail kan me kin kapitala aramas?

20 Mouren aramas koaros kin kesempwal ong Siohwa. E ketikihong kitail pwais kaselel en iang sapwellime Ohlo kapokonepene aramas sang wehi koaros mwohn koasoandi wet pahn imwisekla. (Ak. 2:7) Atail doadoahk en kalohk kak pahrekiong doadoahk en kapitala aramas. Oh kitail rasehng pwihn ehu me kolahng kapitala aramas kei me tengala nan pwoahr loal ehu. Mendahki ekeite irail me diarada emen, doadoahk me tohndoadoahk ko koaros wia kin kesempwal. Met duwehte doadoahk me kitail kin wia nan kalohk. Kitail sehse ia uwen tohtohn aramas me pahn pitsang en Sehdan koasoandi wet. Ahpw Siohwa kak ketin doadoahngki emen nanpwungatail pwehn sewese irail. Andreas, me kin kousoan nan Bolivia, nda: “I kilang me me tohto kin doadoahkpene pwehn sewese emen en sukuhlki padahk mehlel oh papidaisla.” Kitail en ahnekihte soangen madamadau pwungo nan atail doadoahk en kalohk. Ma kitail wia met, Siohwa pahn ketin kapaikitailda, oh atail doadoahk en kalohk pahn kihong kitail peren laud.

KOUL 66 Kalohki Rongamwahu

^ par. 5 Ia duwen atail kak ahnekihte madamadau pwung nan kalohk mendahki tohto sohte men rong de pil sohte tohn ihmw kan? Iren onop wet pahn kihda ahl kan me kak sewese kitail en ahnekihte madamadau pwung.

^ par. 7 Sounkalohk kan anahne doadoahngki wiepen kalohk pwukat nan iren onop wet ni ahl ehu me pahn idawehn kosonned kan me irehdi mwomwen omw doadoahngki ire me pid duwen tohn wasao.

^ par. 8 Eklesiasdes 11:6 (NW) mahsanih: “Kamwarak werentuhke ni menseng oh dehr mweidohng pehmw kan en kommoal lao lel ni soutik, pwe ke sehse mehnia me pahn pweida, ma me de mwo, de ma koaros pahn pweida.”

^ par. 61 WEHWEHN KILEL: (sang powe lel pah): Pwopwoud ehu kalohk nan wasa ehu me apwal en diar tohnihmw kan. Keieun tohnihmwo kohla doadoahk, keriaun tohnihmwo kohla imwen wini, oh kesiluhn tohnihmwo kohla netinet. Pwopwoudo tuhwong tepin tohnihmwo ni ara pwurala mwuhr rahnohte. Ira tuhwong keriaun tohnihmwo ni ara kalokalohk karanih ni imwen winio. Ira koasoiong kesiluhn tohnihmwo ni ara doadoahngki delepwohn.