Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 46

Pwopwoud Kapw kan​—Wiahki Amwail Papah Siohwa me Keieu Kesempwal nan Amwail Mour

Pwopwoud Kapw kan​—Wiahki Amwail Papah Siohwa me Keieu Kesempwal nan Amwail Mour

“KAUN-O kin ketin sinsile oh doandoare ie; I kin likih.”​—MEL. 28:7.

KOUL 131 “Me Koht Ketin Kapatapenehr”

AUDEPEN ONOP *

1-2. (a) Dahme kahrehda pwopwoud kapw kan anahne likih Siohwa? (Melkahka 37:3, 4) (b) Dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?

KE PAHN kereniong pwopwoudida, de ke ahpwtehn pwopwoudla? Ma ei, ele ke kin kasikasik en ahneki mour nsenamwahu rehn me ke kin uhdahn poakohngo. Mehlel, mouren pwopwoud sohte kin ahnsou koaros mengei, oh mie pilipil kesempwal kan me kumwa anahne wiahda. Dahme kumwa kin wia ni amwa lelohng kahpwal kan oh pilipil kan me kumwa wiahda pahn kamwakid uwen nsenamwahu me kumwa pahn ahneki erein sounpar tohto. Ma kumwa kin koapworopworki Siohwa, kumwa pahn wiahda pilipil mwahu kan, amwa mouren pwopwoud pahn kehlailla, oh kumwa pahn ahneki nsenamwahu. Ma kumwa sohte doadoahngki sapwellimen Koht kaweid kan, kumwa kak lelohng kahpwal kan me pahn kahrehda apwal nan amwa mouren pwopwoud, oh kumwa sohte pahn nsenamwahu.​—Wadek Melkahka 37:3, 4.

2 Mendahki iren onop wet kin dokedoke pwopwoud kapw kan, e pahn koasoia duwen kahpwal kan me kak lelohng pwopwoud koaros. E pahn kasalehda dahme kitail kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en ekei ohl oh lih lelepek kan nan Paipel. Mehn kahlemeng pwukat padahkihong kitail mehn kasukuhl kan me kitail kak doadoahngki nan soangsoangen irair en atail mour, pil nan mouren pwopwoud. Kitail pil pahn kilang dahme kitail kak sukuhlkihsang koasoipen ekei pwopwoud kan nan atail ahnsou.

KAHPWAL DAH KAN ME PWOPWOUD KAPW KAN KAKETE LELOHNG?

Pilipil dah kan me kakete kauhdi pwopwoud ehu sang ara pahn kalaudehla ara papah Siohwa? (Menlau kilang parakrap 3-4)

3-4. Soangen kahpwal dah kan me pwopwoud kapw kan kakete lelohng?

3 Ekei ele kin kangoange pwopwoud kapw ehu en ahneki soangen mour me pali laud en aramas akan rahnwet ahneki. Karasepe, pahpa nohno kan oh pil kisehrail kan kak kangoange pwopwoud ehu en mwadang nainekihda seri. De kompoakparail kan oh tohn arail peneinei kak kangoange pwopwoud kapw kan en pwainda ihmw kapw oh audehkihla kepwe kaselel kan.

4 Ma pwopwoud ehu sohte kanahieng, ira kakete wiahda pilipil kan me kak kahrehiong ira en mihla nan pweipwand laud. Eri ira anahne doadoahk awa tohto pwe ira en pwainla ara pweipwand ko. Ara doadoahk en mwohni kak tepida kerempwahla ara ahnsou en wia pein ara onop en Paipel, kaudok en peneinei, oh kalohk. Ele ira pil sohte kin iang mihting kan pwe ira en doadoahk mwurin awahn doadoahk kan pwehn kalaudehla neira mwohni de kolokolete ara doadoahk ko. Ma ira wia met, eri mie soahng kaperen kan nan sapwellimen Siohwa doadoahk me ira sohte kak wia.

5. Dahme ke sukuhlkihsang mehn kahlemeng en Klaus oh Marisa?

5 Karasaras tohto kadehdehda me ma kitail kin kesempwalkihte en kepwehpwehla, kitail sohte pahn nsenamwahu. Medewehla dahme pwopwoud ehu me adaneki Klaus oh Marisa sukuhlkihsang met. * Ni ahnsou me ira pwopwoudida, ira koaros kin kihong pali laud en ara ahnsou ong ara doadoahk en mwohni pwe ira en kak mourki mour paiamwahu. Ahpw ira sohte uhdahn nsenamwahu. Klaus koasoia: “At kepwe kan tohtohsang dahme se anahne, ahpw sohte at mehn akadei kan en papah Siohwa. Ni mehlel, at mour uhdahn kapwunod.” Ele ke pil esehda me en kesempwalkihte en kepwehpwehla sohte kin wadohng uhk nsenamwahu mehlel. Ma met wiawihong uhk, dehr nsensuwed. Omw tehk ahn meteikan mehn kahlemeng mwahu kan kak seweseiuk en wiahda wekidekla kan me anahn. Keieu, kitail pahn koasoiapene dahme ohl pwopwoud kan kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en Nanmwarki Seosopat.

LIKIH SIOHWA, DUWEHTE NANMWARKI SEOSOPAT

6. Ia duwen Seosopat eh doadoahngki kaweid en Lepin Padahk 3:5, 6 ni ahnsou me karis en sounpei laud ehu kodohng mahweniong nah aramas ako?

6 Ohl pwopwoud kan, kumwail kin ekei pak medewe me amwail pwukoa kan nohn laud? Ma ei, ke kak paiekihda sang mehn kahlemeng en Nanmwarki Seosopat. Nin duwen nanmwarki men, Seosopat pwukoahki en apwalih eh wehio pwon! Ia duwen eh apwalih eh pwukoa laud wet? Seosopat wia dahme e kak wia pwehn pere eh wehio. E kakehlakahda kahnimw kan en Suda oh kihpene karis en sounpei kehlail ehu me tohtohki sounpei 1,160,000. (2 Kron. 17:12-19) Mwuhr, Seosopat lelohng kahpwal uhdahn laud ehu. Karis en sounpei laud ehu en mehn Amon, mehn Mohap, oh ohl akan sang nahna kan en Seir kodohng mahweniong ih, eh peneineio, oh nah aramas ako. (2 Kron. 20:1, 2) Dahme Seosopat wia? E sohpeiong Siohwa oh peki sawas oh kehl. Met pahrekiong kaweid mwahu me kileldi nan Lepin Padahk 3:5, 6. (Wadek.) Ahn Seosopat kapakap aktikitiko me kileldi nan 2 Kronikel 20:5-12 kasalehda uwen eh likih Seme limpoako nanleng. Ia duwen Siohwa eh ketin mwekidki ahn Seosopat kapakapo?

7. Ia duwen Siohwa eh ketin mwekidki ahn Seosopat kapakapo?

7 Siohwa ketin doadoahngki mehn Lipaio me adaneki Sahasiel pwehn mahseniong Seosopat. Siohwa ketin mahsanih: “Kumwail pahn koasoaneikumwaildi oh awih; kumwail ahpw pahn patohwan duwen KAUN-O eh pahn ketikihong kumwail en powehdi.” (2 Kron. 20:13-17) Kaweid pwukat sohte kin wiawi nan mahwen! Kaweid pwukat kohsang rehn Siohwa, a kaidehn sang rehn aramas. Seosopat uhdahn likih eh Kohto oh peikiong kaweid ko. Ni ahnsou me ih oh nah aramas ako kohieilahng mahweniong imwintihti ko, Seosopat ndaiong sounkoul ko, me sohte wa tehtehn mahwen, en tiengla mwohn nah kariso, a kaidehn sounpei keieu koahiek ko. Siohwa ketin kapwaiada sapwellime inowo ong Seosopat. E ketin kalowehdi karis en imwintihtio.​—2 Kron. 20:18-23.

Pwopwoud kapw kan kak wiahki arail papah Siohwa me keieu kesempwal nan arail mour sang ni arail kin kapakap oh onopki sapwellime Mahsen (Menlau kilang parakrap 8, 10)

8. Dahme ohl pwopwoud kan kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en Seosopat?

8 Ohl pwopwoud kan, kumwail kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en Seosopat. Kumwail me pwukoahki apwalih amwail peneinei, eri kumwail kin doadoahk laud pwehn pere oh pil sewese irail. Ni amwail kin lelohng kahpwal kan, ele kumwail kin medewe me kumwail kak pein apwalihala kahpwal pwukat. Ahpw dehr koapworopworki pein amwail kehl. Kelehpwla oh kapakapki sapwellimen Siohwa sawas. Patehng met, iang amwail pwoud kapakap sang amwail mohngiong. Rapahki kaweid sang rehn Siohwa sang ni amwail kin onopki Paipel oh sawasepen Paipel kan me sapwellime pwihn kin kihda, oh doadoahngki kaweid kan me kumwail diar. Ele ekei sohte pahn pwungki amwail pilipil kan me poahsoankihda Paipel, oh re pil kakete nda me kumwail pweipwei. Irail kakete nda me mwohni oh dahme mwohni kak pwainda iei me kak keieu pere amwail peneinei kan. Ahpw tamataman mehn kahlemeng en Seosopat. E likih Siohwa oh kadehdehda met sang ni eh wiewia kan. Siohwa sohte ketin likidmeliehla ohl loalopwoat menet, oh e sohte pahn ketin keseikumwailla. (Mel. 37:28; Ipru 13:5) Dahme pwopwoud kan pil kak wia pwe irail en kak ahneki mour nsenamwahu?

WIAHKI AMWAIL PAPAH SIOHWA ME KEIEU KESEMPWAL NAN MOUR, DUWEHTE AISEIA OH EH PWOUDO

9. Dahme kitail kak ndahki soukohp Aiseia oh eh pwoudo?

9 Dahme soukohp Aiseia oh eh pwoudo keieu kesempwalki nan ara mour iei ara papah Siohwa. Aiseia wia soukohp men, oh mwein eh pwoudo pil ahneki pwukoahn soukohp, pwehki Paipel kahdaneki ih “lih soukohpo.” (Ais. 8:1-4NW) Nin duwen pwopwoud ehu, ira kin mwohneki mahs ara kaudokiong Siohwa nan ara mour. Ira wia mehn kahlemeng uhdahn mwahu ong pwopwoud kan rahnwet!

10. Ia duwen en onopki kokohp kan en Paipel eh kak sewese pwopwoud ehu en koasoanehdi teng en wia uwen ara kak ong Siohwa?

10 Pwopwoud kan rahnwet kak alasang Aiseia oh eh pwoudo sang ni arail kin wia uwen arail kak nan sapwellimen Siohwa doadoahk. Irail kak kakehlakahla arail likih Siohwa sang ni arail kin onopkihpene kokohp en Paipel kan oh kilang ia duwen kokohp kan ar kin pweida ahnsou koaros. * (Taitus 1:2) Ira kak medemedewe dahme ira kak wia pwehn sewese pweidahn kokohp kan en Paipel. Karasepe, ira kak sewese kapwaiada sapwellimen Sises kokohpo me rongamwahwo pahn lohkseli nan sampah pwon mwohn imwio eh leledo. (Mad. 24:14) Uwen laud en pwopwoud ehu ara kamehlele me kokohp en Paipel pweipweidahr, ih uwen laud en ara pahn koasoanehdi teng en wia uwen ara kak ong Siohwa.

MWOHNEKI MAHS WEHIO, DUWEHTE PERSILA OH AKWILA

11. Dahme Persila oh Akwila kak wia, oh dahme kahrehda?

11 Pwopwoud pwulopwul kan rahnwet kak sukuhlsang pwopwoudo Persila oh Akwila. Ira mehn Suhs oh kin kousoan nan Rom. Ira rong rongamwahwo duwen Sises oh wialahr Kristian kei. Ele ira uhdahn nsenamwahuki mwomwen ara mour. Ahpw ara mour wekila ni soh kasikpe ni ahnsou me Nanmwarki Klaudius ruwese mehn Suhs koaros en kohkohsang Rom. Medewehla dahme wekidekla wet wiahiong ira? Ira anahne kohkohsang wasa me ira ahnlahr, rapahkihda imwara, oh pwurehng wiahda ara pesines en wia ihmw likou nan wasa kapw ehu. Ia duwe, wekidekla apwal ko pahn ireirahdihsang ara pahn wia uwen ara kak ong Siohwa? Ke eseier pasapengpen met. Nan ara wasahn kousoan kapwo Korint, Akwila oh Persila tepida sewese mwomwohdisou wasao oh kin iang wahnpoaron Pohl kangoange riarail Kristian ko. Mwuhr, ira keseula nan kahnimw teikan me anahn laud mie ong sounkalohk kan. (Wiewia 18:18-21; Rom 16:3-5) Ira kin uhdahn soupisek oh pil nsenamwahu!

12. Dahme kahrehda pwopwoud kan anahne wiahda mehn akadei kan en papah Siohwa?

12 Pwopwoud kan rahnwet kak alasang Persila oh Akwila sang ni arail kin mwohneki mahs Wehio nan arail mour. Ahnsou me keieu mwahu ong pwopwoud ehu en koasoiapene duwen ara mehn akadei kan iei mwohn ara pwopwoudida. Ni pwopwoud ehu ara ehupene oh wiahda mehn akadei kan en papah Siohwa oh nantihong laud en lel mehn akadei pwukat, ira pahn kak kilang duwen Siohwa eh kin ketin sewese ira. (Ekl. 4:9, 12) Medewehla dahme wiawihong Russell oh Elizabeth. Russell koasoia, “Mwohn at pwopwoudida, se kin koasoiapene at mehn akadei kan en papah Siohwa.” Elizabeth koasoia, “Se koasoiapene soahng pwukat pwehki ma se anahne wiahda pilipil kan mwuhr, se anahne tehk mwahu me at pilipil kan sohte pahn kauwehla at pahn kapwaiada at mehn akadei ko.” Ahn Russell oh Elizabeth irairo kak kahrehiong ira en keseula Micronesia pwehn papah wasa kan me anahn laud mie ong sounkalohk.

Pwopwoud kapw kan kak wiahki arail papah Siohwa me keieu kesempwal nan arail mour sang ni arail kin wiahda mehn akadei kan (Menlau kilang parakrap 13)

13. Nin duwen me Melkahka 28:7 mahsanih, dahme pahn wiawi ma kitail kin likih Siohwa?

13 Duwehte Russell oh Elizabeth, pwopwoud tohto piladahier en kihsang soahng kan me sohte nohn kesempwal nan arail mour pwehn doadoahngki arail ahnsou ni uwen me re kak ong doadoahk en kalohk oh padahngki duwen rongamwahwo. Ni pwopwoud ehu ara wiahda mehn akadei kan en wia uwen ara kak ong Siohwa oh nantihong en lel mehn akadei pwukat, soahng mwahu kan pahn wiawi. Ira pahn kilang duwen Siohwa eh kin ketin apwalih ira, ara likih ih pahn lalaudla, oh ira pahn uhdahn nsenamwahu mehlel.​—Wadek Melkahka 28:7.

LIKIH SAPWELLIMEN SIOHWA INOU KAN, DUWEHTE WAHNPOARON PITER OH EH PWOUDO

14. Ia duwen wahnpoaron Piter oh eh pwoudo ara kasalehda me ira likih inowo me mi nan Madiu 6:25, 31-34?

14 Pwopwoud kan pil kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en wahnpoaron Piter oh eh pwoudo. Mpen sounpwong weneu mwurin eh tepin tuhwong Sises, wahnpoaron Piter anahne wiahda pilipil kesempwal ehu. Piter kin laid pwehn apwalih eh peneineio. Eri ni Sises eh ketin luke ih en idawehnla ih, Piter anahne medewe duwen eh pwoudo ni eh wiahda pilipilo. (Luk 5:1-11) Piter pilada en iang Sises kalohk. Eh pilipilo uhdahn mwahu! Oh mie kahrepe mwahu en nda me ahn Piter pwoudo utung eh pilipilo. Paipel kasalehda me ahn Piter pwoudo kin iang ih seiloak erein ahnsou ehu mwurin Sises eh ketin iasada. (1 Kor. 9:5) Pwehki e wia lih pwopwoud mwahu men, Piter kak koasoi ni saledek ni eh kihda kaweid ong pwopwoud Kristian kan. (1 Pit. 3:1-7) E sansal me Piter oh eh pwoudo kin likih sapwellimen Siohwa inou me E pahn ketin apwalih ira ma ira kin mwohneki mahs Wehio nan ara mour.​—Wadek Madiu 6:25, 31-34.

15. Dahme ke sukuhlkihsang dahme wiawihong Tiago oh Esther?

15 Ma met ke pwopwoudkiher sounpar kei, ia duwen omw kak pousehlahte kakairada omw ineng en kalaudehla omw doadoahk en kalohk? Ehu ahl iei en sukuhlki duwen dahme kin wiawihong pwopwoud teikan. Karasepe, ke kak wadek oaralapo “Toukihda Pein Irail ni Peren” nan neitail Kahn Iroir kan. Artikel pwukat sewesehier Tiago oh Esther, pwopwoud ehu sang Brazil, en kalaudehla ara ineng en papah wasa kan me anahn laud mie. Tiago koasoia: “Ni at kin wadek duwen Siohwa eh kin ketin sewese sapwellime ladu kan nan atail ahnsou, se pil kin men en ketin apwalih oh kaweid kiht.” Kedekedeo, ira keseula Paraguay, wasa me sangete pahr 2014, ira kin kalohk ong aramas akan me kin doadoahngki lokaiahn Portugal. Esther koasoia: “Ehu iren Paipel me se uhdahn perenki iei Episos 3:20. Se kin kilang ire wet pweida pak tohto nan at kin papah Siohwa.” Nan kisinlikowo ong mehn Episos ko, Pohl inoukihong irail me Siohwa pahn ketikihong kitail laudsang me kitail kasik. Inowo kin pweida pak tohto!

Pwopwoud kapw kan kak wiahki arail papah Siohwa me keieu kesempwal nan arail mour sang ni arail kin ale kaweid sang me koahiek kan (Menlau kilang parakrap 16)

16. Ihs me pwopwoud pwulopwul kan kak ale kaweid sang ni ahnsou me irail kin medemedewe duwen arail mehn akadei kan?

16 Pwopwoud pwulopwul kan rahnwet kak paiekihda sang koasoipen irail kan me sukuhlki en kin koapworopworki Siohwa. Ekei pwopwoud ele doadoahngki pali laud en arail ahnsou ong doadoahk en kalohk erein sounpar tohto. Peki kaweid sang irail ma ke kin medemedewe duwen omw mehn akadei kan. Met iei ehu ahl en kasalehda me ke kin likih Siohwa. (Lep. Pad. 22:17, 19) Elder kan pil kak sewese pwopwoud pwulopwul kan en wiahda oh pil kapwaiada arail mehn akadei kan en papah Siohwa.

17. Dahme wiawihong Klaus oh Marisa, oh dahme kitail sukuhlkihsang?

17 Ahpw ekei pak, ele atail pilipil en kalaudehla atail doadoahk en kalohk sohte pweida nin duwen me kitail kasik. Ih met me wiawihong Klaus oh Marisa, pwopwoud me kitail koasoiapene mwoweo. Mwurin ara pwopwoudkier sounpar siluh, ira keseusang imwarao oh toukihda ara ahnsou en iang sawas kauwada ihmw ni ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan nan Finland. Ahpw ira esehda me e sohte mweimwei ira en mihmi mwo daulih sounpwong weneu. Nin tapio, ira nsensuwedkihla met. Ahpw sohte pwand mwurin mwo, ira alehdi luhk en iang sukuhlki lokaiahn Arap, oh met ira perenki ara kin ieiang kalohk nan ehu sahpw tohrohr me doadoahngki lokaiahn Arap. Ni Marisa eh medewehla dahme wiawi, e koasoia: “I kin masak en wia soahng ehu me I saikinte wia pak ehu oh I anahne uhdahn likih Siohwa. Ahpw I kilangehr duwen Siohwa eh ketin sewese kiht ni ahl me se sohte kasik. Mwurin at lelohng soahng pwukat, ei likih Siohwa uhdahn laudla.” Koasoipen ira kasalehda me ke kak uhdahn kamehlele me Siohwa pahn ahnsou koaros ketin katingihiuk ma ke kin likih ih ni unsek.

18. Dahme pwopwoud kan kak wia pwehn pousehlahte likih Siohwa?

18 Pwopwoud iei kisakis ehu sang rehn Siohwa. (Mad. 19:5, 6) E ketin kupwurki pwopwoud kan en perenki kisakis wet. (Lep. Pad. 5:18) Pwopwoud pwulopwul kan, kumwail kasawih dahme kumwail wiewia nan amwail mour. Kumwail kin wia uwen amwail kak koaros en kasalehiong Siohwa amwail kalahnganki kisakis kan me e ketikihong kumwail? Kapakap ong Siohwa. Rapahki kaweid oh ire mehlel kan nan sapwellime Mahsen me pid amwail irairo. Kumwail eri idawehn kaweid me Siohwa ketikihong kumwail. Kumwail kak uhdahn kamehlele me kumwail pahn ahneki peren oh nsenamwahu mehlel ma kumwail kin wiahki amwail papah Siohwa me keieu kesempwal nan amwail mour!

KOUL 132 Met Kita Wialahr Ehu

^ par. 5 Ekei pilipil kan me kitail wiahda kak kamwakid uwen laud en ahnsou oh kehl me kitail ahneki ong papah Siohwa. Pwopwoud kapw kan kin keieu anahne wiahda pilipil kan me kak kamwakid arail irair kan erein arail mour. Iren onop wet pahn sewese irail en wiahda pilipil mwahu kan me kak imwikihla mour peren oh nsenamwahu.

^ par. 5 Ekei ahd kan me pwarada wasaht kaidehn uhdahn adarail.