1, 2. Dahme kahrehda kitail anahne kaiahne meteikan en alehdi pwukoa kan nan sapwellimen Koht doadoahk?

 SISES ketin doadoahk laud pwehn kalohki Wehio. E pil kin ketin doadoahngki ahnsou laud kaiakaiahne sapwellime tohnpadahk ko. E ketin kasalehiong irail ia duwen arail en padahkih oh apwalih sapwellimen Koht aramas akan. Tohnpadahk ko sukuhlki en wia sounsilepen sihpw kei me kin apwalih neirail sihpw kan. (Mad. 10:5-7) Pilip pil kin doadoahk laud nan kalohk, ahpw e pil kaiahnehda nah serepein ko en wia doadoahk wet. (Wiewia 21:8, 9) Rahnwet kitail pil anahne kaiahne meteikan. Dahme kahrehda?

² Nan mwomwohdiso kan sampah pwon, sounkalohk kapw tohto saikinte papidaisla. Me kapw pwukat anahne kaiahnda. Kitail anahne sewese irail en wehwehki dahme kahrehda e mwahu ong irail en pein wadek oh onopki Paipel. Oh kitail pil anahne kaiahne irail en kalohki oh padahngki duwen rongamwahwo. Brother kan me ahpwtehn papidaisla anahne ale kaiahn pwe mwuhr ren kak papah nin duwen sounsawas oh elder kei. Koaros tohnmwomwohdiso kak wia uwen arail kak pwehn sewese me kapw kan.​—Lep. Pad. 4:2.

3, 4. (a) Ia duwen Pohl eh kapahrekihpene onop en Paipel ong pweidahn doadoahk en kalohk? (b) Mwohn atail kangoange neitail tohnsukuhl kan en pein wia arail onop en Paipel, dahme pein kitail anahne wia?

³ Sapwellimen Siohwa ladu kan koaros anahne wadek oh onopki Paipel pwehn esehla ia kupwuren Koht. Wahnpoaron Pohl kawehwehiong rie Kristian kan nan Kolose duwen met ni eh nda: “Se kin poaden kapakapkin kumwail ahnsou koaros, sangete ni ahnsou me se rongada duwen kumwail. Se kin peki Koht en ketin audehkinkumwailda kupwure.” Dahme kahrehda e uhdahn kesempwal irail en wadek oh onopki Paipel? Pwehki met pahn kihong irail erpit oh sewese irail en wehwehki ia duwen arail kak “momour nin duwen me Kaun-o kin ketin kupwurki.” Met pahn pil sewese irail en wia “soangen doadoahk mwahu koaros” me Siohwa ketin kupwurki irail en wia, ahpw mehlel kalohki duwen rongamwahwo. (Kol. 1:9, 10) Eri ma kitail kin onop ong emen, kitail anahne sewese ih en wehwehki me en kaukaule wadek oh onopki Paipel kak sewese ih en papah Siohwa.

⁴ Kitail sohte kak sewese neitail tohnsukuhl en Paipel kan en wehwehki kesempwalpen en pein onopki Paipel ma pein kitail sohte kin onopki. Ma kitail kin kaukaule wadek Paipel oh doudouloale, met pahn sewese kitail nan atail mour oh kalohk. Karasepe, ni atail kalohk a emen idek rehtail peidek apwal ehu, kitail pahn kak doadoahngki Paipel pwehn sapeng. De ni atail wadek duwen Sises, Pohl, oh meteikan arail sohte uhdihsang arail kalohk, met pahn kangoange kitail oh kitail pahn pousehlahte kalohk mehnda ma e apwal. Oh ni atail ndaiong meteikan duwen dahme kitail kin sukuhlkihsang atail onop oh ia duwen met eh sewese kitail, kitail kakete kangoange irail en kalaudehla arail onopki Paipel pwe irail en pil kak iang paiekihda.

5. Menlau kasalehda ia duwen atail kak sewese me kapw kan en ahneki koasoandi en pein onop Paipel.

⁵ Ke ele pahn idek, ‘Ia duwen ei kak kaiahne nei tohnsukuhlo en kaukaule onopki Paipel?’ Ele ke kak kasalehiong ih ia duwen eh pahn kaunopada ong ireo nan sawaspen Paipel me kumwa onopki. Ke kak ndaiong en wadek pali kan me pid ireo nan oaritik kan nan pwuhken Dahme Paipel Uhdahn Padahngki? oh rapahkihda iren Paipel kan me kileldi. Mwuhr, ke kak kasalehiong ih ia duwen eh kak kaunopada ong mihting kan pwe en kak iang pasapeng. Kangoange ih en wadek Kahn Iroir oh Awake! koaros. Oh ke kak kasalehiong ia duwen eh pahn diarada pasapengpen peidek kan en Paipel, karasepe ni eh doadoahngki Watchtower Library de Watchtower ONLINE LIBRARY. Ni eh song wiepen onop pwukat, ele e uhdahn pahn perenki oh men kalaudehla eh sukuhlki met.

6. (a) Ia duwen omw kak sewese noumw tohnsukuhlo en kakairada nan eh mohngiong eh perenki onop Paipel? (b) Dahme tohnsukuhl en Paipel men kakete wia ma e kakairada eh perenki onop Paipel?

⁶ Ni atail onop ong emen, kitail men en pohnese  me Paipel uhdahn kesempwal pwehki e kin sewese ih en esehla mwahu duwen Siohwa. Dehr idingkihong tohnsukuhlo en onop, ahpw kasalehiong ih ia duwen eh kak perenki onop. Ni eh kalaudehla eh sukuhlki Paipel, eh pepehm kan pahn duwehla sounmelkahkao me koulki: “Ia uwen kesempwal en ei karanih Koht, pwe I en diar silepei rehn KAUN-O Koht, Wasa Lapalahpie.” (Mel. 73:28) Sapwellimen Siohwa manaman uhdahn pahn sewese mehmen me men karanihala ih.

7. Ia duwen Sises eh ketin kaiahne irail kan me kin kalohki rongamwahwo? (Menlau kilang tepin kilel.)

⁷ Kitail kak sukuhlki laud mwomwen Sises eh ketin kaiahne sapwellime wahnpoaron ko. Irail kin iang Sises ahnsou me e kin ketin kalokalohk, oh re kin kilang mwomwen eh kin ketin padahki aramas akan. E pil ketikihong irail kaweid oaritik kan ong ia duwen arail en kalohk. (Madiu, irelaud 10) ^[1] Ahnsoukis mwurin mwo, wahnpoaron ko sukuhlkihsang Sises ia duwen arail kak kalohkihong aramas akan duwen padahk mehlelo. (Mad. 11:1) Kitail pahn kilang soahng riau me kitail kak kaiahne me kapw kan en wia ni ahnsou me re kalohk.

8, 9. (a) Ia duwen Sises eh kin mahseniong aramas akan nan sapwellime doadoahk en kalohk? (b) Ia duwen atail kak sewese sounkalohk kapw kan en koasoiong aramas akan duwehte me Sises ketin wia?

⁸ Koasoiong aramas akan. Kaidehn ahnsou koaros Sises kin mahseniong pwihn en aramas akan. E kin kalapw mahseniong emenemen aramas, oh e ketin wia met ni ahl kadek. Karasepe, dahme e mahsanihong lih emen me kohdohng ale pihl sang ni pwarer me karanih kahnimw en Saikar uhdahn audapan. (Sohn 4:5-30) Sises pil mahseniong Madiu Lipai, sounrik daksis men, oh luke ih en wia sapwellime tohnpadahk. Madiu pwungki wia met oh mwuhr e luke Sises oh meteikan en kohla imweo mwenge. Wasao, Sises mahseniong aramas tohto.​—Mad. 9:9; Luk 5:27-39.

⁹ Sises pil mahseniong Nadaniel ni ahl kadek, mendahki Nadaniel ndahla soahng kan duwen mehn Nasaret ni soh kadek. Pwehki Sises mahseniong ih ni kadek, ahn Nadaniel madamadau ong Sises, me kohsang Nasaret, wekila. Oh Nadaniel men kalaudehla eh sukuhl sang Sises. (Sohn 1:46-51) Sang ni mehn kahlemeng mwahu en Sises, kitail sukuhlki me ni atail lokaiaiong aramas akan ni ahl kadek, re pahn men rong duwen dahme kitail pahn ndaiong irail. ^[2] Ni atail kaiahne me kapw kan en lokaia ni kadek, met pahn kalaudehla arail perenki kalohk.

10-12. (a) Ia duwen Sises eh ketin kahrehiong meteikan en kalaudehla arail men esehla rongamwahwo? (b) Ia duwen atail kak sewese me kapw kan en kamwahwihala arail koahiek nin duwen sounpadahk en padahk mehlel en Paipel?

¹⁰ Padahki irail kan me men rong. Sises uhdahn kin ketin soupisek. Ahpw ni aramas akan ar men rong ih, e kin ketin doadoahngki sapwellime ahnsou en ketiket rehrail oh ketin padahkihong irail duwen soahng tohto. Karasepe, ehu rahno pwihn en aramas ehu pokonpene ni oaroahro pwe ren rong Sises. Sises eri ketidahng pohn pwoht ehu rehn Piter oh sang wasao e ketin padahki aramas ako. Mwurin mwo, e pil kupwurki padahkihong Piter mehn kasukuhl ehu. Sises ketin wiahda manaman ehu sang ni eh ketin kahrehiong Piter en koledi diren mwahmw. Ih eri mahsanihong Piter: “Sang met kohla ke pahn kin laidih aramas.” Piter oh irail ko me iang ih mwadangete “nihdadahng wararail pwoht ko nansapw, oh pwilikihdi arail dipwisou kan koaros oh iangala Sises.”​—Luk 5:1-11.

¹¹ Nikodihmus men kalaudehla eh sukuhl sang Sises. Ahpw pwehki Nikodihmus wia emen tohn Sanedrin, e masak dahme meteikan pahn nda ma re kilang ih koasoiong Sises. Eri e mwemweitla rehn Sises nipwong. Sises sohte mahsanihong Nikodihmus en kohkohla ahpw e sapwellimanki ahnsou en kawehwehiong ih duwen  padahk mehlel kesempwal kan. (Sohn 3:1, 2) Sises kin ahnsou koaros kupwurki doadoahngki sapwellime ahnsou pwehn padahkihong aramas akan duwen padahk mehlel oh kakehlaka arail pwoson. Ni ahlohte, kitail en pil men mwemweitla rehn aramas akan ni ahnsou me mwahu ong irail, oh kihong ahnsou en mi rehrail pwehn sewese irail wehwehkihla Paipel.

¹² Ni atail iang me kapw kan doadoahk nan kalohk, kitail kak padahkihong irail en pwurala rehn emen me men pwurehng koasoiong irail. Kitail pil kak luke me kapw kan en iang kitail pwurehng pwurala rehn emen me kitail tuhwong oh pil rehn atail onop en Paipel kan. Ni ahl wet, re pahn esehla ia duwen arail en padahki meteikan oh pahn kilang ia uwen kaperen en sewese irail pwukat en sukuhlki padahk mehlel duwen Siohwa. Mwuhr, sounkalohk kapw pwukat pahn perenki pwurala rehn aramas akan oh onopki Paipel rehrail. Re pahn pil sukuhlki en kanengamah oh en dehr mwadang en pweiek ma re sohte pwurehng diarada aramas ako ni imwarail.​—Kal. 5:22; menlau kilang koakon me oaralape “ E Sohte Uhdi.”

13, 14. (a) Ia omw madamadau ong mehn kahlemeng en irail kan nan Paipel me kin wiahda tounmetei laud ong meteikan? (b) Ni ahl mengei dah kan me ke kak kaiahne me kapw oh me pwulopwul kan en kasalehda limpoak ong riarail Kristian kan?

¹³ Siohwa ketin kupwurki sapwellime ladu kan en poakohng emenemen nin duwen pirien kei oh sewese emenemen. (Wadek 1 Piter 1:22; Luk 22:24-27.) Paipel kawehwehda me Sises ketin tounmeteikihla soahng koaros, iangahki sapwellime mour, pwehn sewese meteikan. (Mad. 20:28) Dorkas “mweidohng eh ahnsou koaros en wiewia mwahu oh sewese me semwehmwe kan.” (Wiewia 9:36, 39) Mery kin “doadoahk laud” ong rie Kristian kan nan Rom. (Rom 16:6) Ia duwen atail kak sewese me kapw kan en wehwehki me e uhdahn kesempwal en wia soahng mwahu kan ong riatail Kristian kan?

¹⁴ Kitail kak luke me kapw kan en iang kitail mwemweitla rehn me mah kan de irail kan me soumwahu. Oh ma pahpa nohno kan mwemweitla rehn irail pwukat, irail kak wahda neirail seri kan en iang irail ma met konehng. Elder kan kak luke me pwulopwul de me kapw kan ren iang irail doadoahk ma re anahne wiahda mwenge ong me mah kan de kamwahwihala soahng kan ni imwarail. Ni me pwulopwul oh me kapw kan ar kilang ia duwen riarail Kristian kan ar kin apwalih emenemen, re pahn pil esehla wia met. Karasepe, erein ara kalokalohk nan wasa me aramas malaulau mi ie, emen elder kin kalapw mwemweitla rehn rie Kristian kan me kousoan wasao pwehn tehk ia irarail, oh brother pwulopwulo me kin kalapw iang eldero kin sukuhlki mehn kahlemeng en eldero duwen en medewe dahme e kak wia pwehn sewese rie Kristian ko.​—Rom 12:10.

15. Dahme kahrehda e kesempwal elder kan en nsenohki duwen pweidahn ohl akan nan mwomwohdiso?

¹⁵ Siohwa ketikihong ohl akan pwukoa en padahki duwen sapwellime Mahsen nan mwomwohdiso. Eri e kesempwal ong brother kan en sukuhlki ia duwen arail en padahk mwahu ni ahnsou me re kin wia padahk kan. Ma kowe elder men, ele ke kak rong sounsawas men ni eh praktis eh padahko oh sewese ih en kamwahwihala.​—Neh. 8:8. ^[3]

16, 17. (a) Ia duwen Pohl eh kasalehda eh nsenohki pweidahn Timoty? (b) Ia duwen elder kan arail kak kaiahne mwahu brother kan me kak wiahla sounapwalih kan nan mwomwohdiso?

¹⁶ Mie anahnepen kaiahnehda brother tohto en wiahla sounapwalih kei nan mwomwohdiso. Pohl kaiahnehda Timoty oh kangoange ih en kaiahne meteikan. Pohl nda: “Kehlailki kalahngan me kitail ahnekipene ni atail miniminiong Krais Sises. Oh mahsen kan me ke kin rong ei kalohki mwohn sounkadehde tohto, ke en pil likihong ohl lelepek kan me pahn kak padahkihong aramas  teikan.” (2 Tim. 2:1, 2) Timoty sukuhlki soahng tohto sang Pohl, me wia elder oh wahnpoaron men, duwehte ia duwen eh pahn kamwahwihala mwomwen eh kin kalohk oh ia duwen eh pahn sewese meteikan nan mwomwohdiso.​—2 Tim. 3:10-12.

¹⁷ Pohl doadoahngki eh ahnsou laud rehn Timoty pwehki e men tehk mwahu me Timoty kaiahnda mwahu. (Wiewia 16:1-5) Elder kan kak kahlemengih Pohl sang ni arail pahn luke sounsawas koahiek kan en iang irail mwemweitla rehn tohnmwomwohdiso. Ni ahl wet, sounsawas kan pahn sukuhlkihsang elder kan ia duwen arail pahn padahkih meteikan, ia duwen arail pahn kanengamah oh kasalehda limpoak, oh ia duwen arail pahn likih Siohwa ni arail kin apwalih sapwellime aramas akan.​—1 Pit. 5:2.

18. Dahme kahrehda kaiahne meteikan nan sapwellimen Siohwa doadoahk kin kesempwal ong kitail?

¹⁸ Ni imwin rahn pwukat, me kapw tohto anahne kaiahnda pwehn kamwahwihala arail koahiek nan doadoahk en kalohk. Pil mie anahnepen brother kan en sukuhlki en apwalih mwomwohdiso. Siohwa ketin kupwurki sapwellime ladu kan koaros en kaiahnda mwahu, oh e ketikihong kitail pwais kaselel en sewese me kapw kan. Eri e kesempwal en doadoahk laud pwehn kaiahnehda meteikan, duwehte me Sises oh Pohl kin wia. Kitail anahne kaiahne me tohto ni uwen me kitail kak pwehki mihete doadoahk tohto nan kalohk mwohn imwio leledo.

19. Dahme kahrehda ke kak kamehlele me omw nanti laud en kaiahne meteikan nan sapwellimen Siohwa doadoahk pahn pweida?

¹⁹ Kitail anahne kihong ahnsou oh nanti laud ni atail kaiahne me kapw kan. Kitail kak kamehlele me Siohwa oh Sises pahn ketin sewese kitail en ese ia duwen atail pahn kaiahne meteikan ni ahl me keieu mwahu. Kitail pahn perenki kilang irail kan me kitail kaiahnehda ar ‘nantihong oh doadoahk laud’ nan mwomwohdiso de nan kalohk. (1 Tim. 4:10) Ni ahnsowohte, kitail anahne pousehlahte wia uwen atail kak pwehn kekeirda nan atail papah Siohwa, kamwahwihala atail irair en Kristian, oh karanihala ih.