Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Wiahiong Mouren Pwopwoud Kristian kan en Pweida

Wiahiong Mouren Pwopwoud Kristian kan en Pweida

“Emenemen ohl pwopwoud en poakohng eh werek duwehte eh kin poakohng pein ih, oh emenemen lih pwopwoud en wauneki eh pwoud.”​—EP 5:33.

KOUL KAN: 36, 3

1. Mendahki pwopwoud ehu kin kalapw tepida peren, dahme ira kak kasik en lelohng? (Menlau kilang tepin kilel.)

 NI OHL kamwohdo eh kilang eh lih kamwohd kaselelo ni rahnen ara kapwopwoudo, ira kin uhdahn peren. Ni ahnsou me ira kin date, ara limpoak kin inenen laudla me kahrehda ira men pwopwoudida. Ira eri inoukihda en lelepekpene. Mwurin ara kapwopwoudla oh tepida mihpene, ira pahn anahne wiahda wekidekla kan pwe ira en kak miniminpene. Siohwa, me ketin wiahda koasoandien pwopwoud, kupwurki pwopwoud ehu en nsenamwahu oh ara mouren pwopwoud en pweida, eri e ketikihda kaweid erpit kan nan sapwellime Mahsen, Paipel. (Lep. Pad. 18:22) Paipel pil padahkihong kitail ni sansal me aramas soh unsek kan me pwopwoudida pahn ahneki kahpwal kan, de “diar apwal tohto.” (1 Kor. 7:28) Ia duwen pwopwoud kan ar kak katikala soangen kahpwal pwukat? Oh ia duwen Kristian kan ar kak wiahiong arail mouren pwopwoud en pweida?

2. Soangen limpoak dah me ohl oh lih pwopwoud kan anahne kasalehda?

2 Paipel kin padahngki me limpoak wia irair kesempwal ehu. Ahpw mie soangen wiewiahn limpoak kei me pwopwoud ehu anahne kasalehda nan ara mouren pwopwoud. Karasepe, re anahne kasalehda soangen limpoak me kin mi nanpwungen kompoakepah keren kan, oh pil soangen limpoak me kin mi nanpwungen ohl oh lih. Oh ma re naineki seri, e uhdahn kesempwal en ahneki soangen limpoak me kin mi nanpwungen tohnpeneinei ehu. Ahpw limpoak me kin poahsoankihda kaweid oh ire mehlel kan en Paipel iei me pahn kahrehda pwopwoud ehu en uhdahn pweida. Wahnpoaron Pohl kawehwehda soangen limpoak wet ni eh nda: “Emenemen ohl pwopwoud en poakohng eh werek duwehte eh kin poakohng pein ih, oh emenemen lih pwopwoud en wauneki eh pwoud.”​—Ep. 5:33.

TEHK MWAHU PWUKOA KAN NAN PWOPWOUD

3. Ia uwen laud en pwopwoud ehu ara en kasalehda limpoak?

3 Pohl ntingihedi: “Kumwail ohl pwopwoud kan, kumwail poakohng amwail werek kan duwehte Krais eh ketin poakohng mwomwohdiso oh ketin pangala pein ih pwehki mwomwohdiso.” (Ep. 5:25) Kristian kan rahnwet kin alasang sapwellimen Sises mehn kahlemeng ni arail kin limpoakpene, duwehte Sises eh ketin poakohng sapwellime tohnpadahk kan. (Wadek Sohn 13:34, 35; 15:12, 13.) Pwopwoud Kristian ehu anahne uhdahn limpoakpene me kahrehda ira pahn men tounmeteikihla ara mour ong emenemen. Ahpw ni kahpwal laud kan kin pwarada nan pwopwoud ehu, ele ekei kin pehm me arail limpoak sohte uhdahn laud. Dahme kak sewese irail? Iei limpoak me poahsoankihda kaweid oh ire mehlel kan, me iei soangen limpoak me kin “loalenohng apwal akan koaros, e kin sewese atail pwoson ahnsou koaros, e kin sewesei kitail en liki Koht, oh en pil kanengamah ni mehkoaros.” Soangen limpoak wet kin “poatopoat, sohte imwi.” (1 Kor. 13:7, 8) Pwopwoud ehu anahne tamataman me ira wiahda inou. Ira inoukihda me ira pahn limpoakpene oh lelepekpene. Ni pwopwoud Kristian ehu ara tamataman met, e pahn kamwakid ira en rapahki sapwellimen Siohwa sawas oh doadoahkpene pwe ira en kamwahwihala kahpwal kan.

4, 5. (a) Ia pwukoahn ohl pwopwoud men nin duwen tapwin peneinei? (b) Ia duwen lih pwopwoud men eh pahn kilangwohng eh tapwi? (c) Wekidekla dah kan me ehu pwopwoud anahne wiahda?

4 Pohl kawehwehda pwukoa en ohl oh lih pwopwoud kan ni eh nda: “Kumwail lih pwopwoud kan, kumwail pein uhpah amwail pwoud kan, duwehte amwail kin uhpah Kaun-o. Pwe ohl pwopwoud ih me moangen eh pwoud, duwehte Krais me tapwin mwomwohdiso.” (Ep. 5:22, 23) Met sohte wehwehki me ohl pwopwoudo mwahusang eh pwoudo. Siohwa ketin mahsanih duwen kesempwalpen pwukoahn lih pwopwoudo ni eh ketin mahsanih: “E sohte konehng aramas menet en kelekelehpw. I pahn wiahiong eh werek en wia sawasepe.” (Sen. 2:18) Lih pwopwoud men anahne sewese eh pwoudo pwehn wia tapwin peneinei mwahu men. Oh ohl pwopwoudo anahne kahlemengi limpoak me Sises, me wia “tapwin mwomwohdiso,” ketin kasalehda. Ni ohl pwopwoudo eh wia met, eh pwoudo pahn nsenamwahu oh pahn mengei ong liho en wauneki oh utung ih.

5 Cathy, [1] me pwoudiki Fred, nda: “Ahnsou me I kiripw, I kin apwalih pein ngehi oh sohte mi pahn epwelpen emen. Mouren pwopwoud wekidala met oh I anahne sukuhlki en kin koapworopworki ei pwoudo. E sohte kin mengei ahnsou koaros, ahpw ni at wia soahng kan ni ahl me Siohwa kupwurki, met kin kalaudehla at karanihala emenemen nin duwen pwopwoud ehu.” Fred nda: “E kin apwal ong ie en wiahda pilipil kan. Nan pwopwoud, I anahne medewe duwen aramas riemen oh met kin ahpwte apwalla. Ahpw ni ei kin kapakap oh rapahki sapwellimen Siohwa kaweid oh uhdahn karonge ahn ei pwoudo madamadau, met kin mengmengeila rahn koaros. I pehm me se kin uhdahn ehupene!”

6. Me pid kahpwal kan me kin pwarada nan pwopwoud ehu, ia duwen limpoak eh “kin kapatapene oh oarepene mehkoaros pwe en wiahla ehu ni mehlel”?

6 Mouren pwopwoud ehu kak kehlail ma ohlo oh liho kin ‘sawaspene oh mahkpene nanpwungara.’ Pwehki ira sohte unsek, ira koaros pahn wiahda sapwung kan. Ni met eh wiawi, ira kak sukuhlkihsang ara sapwung kan, esehla ia duwen ara pahn mahkpene, oh kasalehda limpoak me poahsoankihda kaweid oh ire mehlel kan en Paipel. Limpoak wet “kin kapatapene oh oarepene mehkoaros pwe en wiahla ehu ni mehlel.” (Kol. 3:13, 14) Pwopwoud kan kak kasalehda limpoak wet sang ni arail kin kanengamah oh kadek oh “sohte kin inaptihnmwomw.” (1 Kor. 13:4, 5) Ahnsou me kin mie saminimin, pwopwoud ehu anahne song en mwadang kamwahwihala irairo, mwohn rahno imwisekla. (Ep. 4:26, 27) Emen kin anahne aktikitik oh eimah pwehn nda “Mahkohng ie ei kamedekihiukala,” ahpw en wia met kin sewese pwopwoud ehu en kamwahwihala ara kahpwal kan oh pil sewese ira en karanihala emenemen.

ANAHN KESEMPWAL EHU EN KASALEHDA LIMPOAK KADEK

7, 8. (a) Kaweid dahieu me Paipel kihda me pid wendipene nanpwungen pwopwoud ehu? (b) Dahme kahrehda pwopwoud ehu anahne kasalehda limpoak kadek nanpwungara?

7 Paipel kihda kaweid mwahu me kak sewese pwopwoud ehu en ahneki madamadau pwung duwen wendipene. (Wadek 1 Korint 7:3-5.) E kesempwal ong ohl oh lih pwopwoud men en tehk ahn emenemen pepehm oh anahn kan. Ma ohl pwopwoudo sohte kasalehda limpoak kadek de kanai eh pwoudo, e kakete apwal ong liho en perenki ara kin wendipene. Wiewiahn ohl pwopwoudo ong eh pwoudo anahne kohsang eh “pohnese” de wehwehki eh pwoudo. (1 Pit. 3:7) Wendipene en dehr wiawi ni idihd ahpw en wiawi ahnsou me ira koaros pwungki. Ohlo kin kak ahneki pepehm wet mwadang sang liho, ahpw met anahne pwungiong ara pepehm.

8 Paipel sohte kihda kosonned oaritik kan duwen mwomwen de ia uwen pwopwoud ehu ara en kasalehda limpoak kadek nanpwungara. Ahpw e mahsanih duwen soangen limpoak wet. (Mel. Mel. 1:2; 2:6) Pwopwoud Kristian ehu anahne kasalehda limpoak kadek nanpwungara.

9. Dahme kahrehda e sapwung en mwomwen mwahukihda emen me kaidehn omw pwoud?

9 Ni atail kin uhdahn poakohng Koht oh mehn mpatail, kitail sohte pahn mweidohng emen de mehkot en kahrehiong atail mouren pwopwoud en mihla nan keper. Ekei kin kahrehiong arail mouren pwopwoud en luwetala de ohla pwehki re sohte kin uhdihsang kilang kilel de kasdo suwed. Kitail anahne pelianda kasongosong en kilang kilel de kasdo suwed de pil soahng teikan koaros me pidada tiahk samin me pid wia nsenen pwopwoud. Kitail pil anahne soikala soangen wiewia kan me kasalehda me kitail mwomwen mwahukihda emen me kaidehn atail pwoud. Wiewia soahng pwukat sohte pahn kasalehda limpoak. Kitail anahne tamataman me Koht kin ketin mwahngih atail madamadau oh wiewia kan koaros. Atail tamataman met pahn sewese kitail en kakehlakahla atail ineng en kaperenda ih oh kolokol atail loalopwoatohng atail pwoud.​—Wadek Madiu 5:27, 28; Ipru 4:13.

NI KAHPWAL KAN AR PWARADA NAN PWOPWOUD EHU

10, 11. (a) Ia uwen mweipeseng eh parpeseng? (b) Dahme Paipel mahsanihki tohrohrpeseng? (c) Dahme pahn sewese ohl de lih pwopwoud men en dehr mwadang tohrohrala sang eh pwoudo?

10 Ni arail sohte kapwungala arail kahpwal laud kan, ekei pwopwoud kakete pilada en tohrohrpeseng de mweipeseng. Nan ekei sahpw, tohtohsang persent 50 en pwopwoud kan kin mweipeseng. Ei mehlel, soangen mwekid wet sohte kin kalapw wiawi nan mwomwohdisohn Kristian. Ahpw tohtohlahr pwopwoud Kristian kan me kin ahneki kahpwal laud nan arail mouren pwopwoud.

11 Paipel kihda kaweid pwukat: “Lih pwopwoud men sohte pahn mweisang eh pwoud; a ma e mweisang, e sohte pahn pwurehng pwopwoudida, de e uhdahn pahn pwurehng eh wereko; oh ohl pwopwoud sohte pahn mweisang eh pwoud.” (1 Kor. 7:10, 11) Ekei pwopwoud ele medewe me arail kahpwal kan kin nohn laud me kahrehda re anahne tohrohrpeseng. Ahpw, Sises ketin kasalehda me tohrohrpeseng wia mehkot me inenen laud ni eh kapwurehiong dahme Koht ketin mahsaniher nin tapio duwen pwopwoud. I eri pil mahsanih: “Kaleke aramas de kamweidpeseng me Koht ketin kapatapenehr.” (Mad. 19:3-6; Sen. 2:24) Eri, Siohwa ketin kupwurki me pwopwoud kan en mihmihpene. (1 Kor. 7:39) Kitail koaros anahne tamataman me kitail me pein pwukoahki atail wiewia kan mwohn silangin Siohwa. Met kak sewese kitail en mwadang kapwungala kahpwal kan mwohn kahpwal ko laudla.

12. Dahme kakete kahrehda ohl de lih pwopwoud men en medewehda en tohrohrala?

12 Dahme kahrehda ekei pwopwoud kin ahneki kahpwal laud? Ong ekei, soahng kan me re kasik sang arail mouren pwopwoud sohte kin wiawi oh re kin nsensuwedkihla de lingeringerkihda. E kin kalapw mie wekpeseng en mwomwen aramas akan ar kin tikida de mwomwen arail kin mwekidki mehkot. Kahpwal kan sang arail mwah de sohte pwungkipene mwomwen arail kin doadoahngki neirail mwohni de apwalihada neirail seri pil kak kahrehda kahpwal. Ahpw e mwahu en kilang me pali laud en pwopwoud Kristian kan kin kak kamwahwihala arail kahpwal kan pwehki re kin mweidohng Koht en ketin kaweid irail.

13. Ia kahrepe mwahu kan ong tohrohrpeseng?

13 Mie kahrepe mwahu kei me pwopwoud ehu en tohrohrpeseng. Kahpwal inenen laud kan me duwehte sohte men apwalih eh peneinei, keme laud eh pwoud, oh kahrehiong ahn eh pwoudo kaudokiong Siohwa en mihla nan keper kin wia kahrepe kan me ekei pilada en tohrohrala. Ni kahpwal laud kan ar pwarada, pwopwoud kan anahne peki sawas sang elder kan. Elder pwukat ahneki koahiek laud oh kak sewese pwopwoudo en doadoahngki sapwellimen Koht kaweid nan ara mour. Oh ni pwopwoudo ara peki sapwellimen Siohwa manaman, manaman wet kak sewese ira en doadoahngki kaweid en Paipel oh kasalehda irair en Kristian.​—Kal. 5:22, 23. [2]

14. Dahme Paipel mahsanihong Kristian kan me pwoudiki emen me sohte kin kaudokiong Siohwa?

14 Paipel kasalehda me mie kahrepe mwahu kan me pwopwoud ehu en mihmihpene mehnda ma emen rehra sohte kin kaudokiong Siohwa. (Wadek 1 Korint 7:12-14.) Me sohte mi nan padahk mehlelo “sarawihkilahr” eh pwoudiki emen sapwellimen Siohwa ladu. Neira seri kan pil wia me “sarawi” kei oh pil keniken pahn silangin Koht. Pohl kangoange pwopwoud Kristian kan: “Ia duwen omw kak ese, lih . . . men kowehn, ma ke kak komourala omw pwoudo de soh? De ia duwen omw kak ese, ohl . . . men kowehn, ma ke kak komourala omw pwoudo de soh?” (1 Kor. 7:16) Mie mehn kahlemeng tohto en ohl oh lih pwopwoud Kristian kan me sewesehier arail pwoud en wiahla sapwellimen Siohwa ladu.

15, 16. (a) Kaweid dahieu me Paipel kihda ong lih pwopwoud Kristian kan me arail pwoudo sohte wia emen sapwellimen Koht ladu? (b) Dahme Kristian men anahne wia “ma me soh pwosono men kohkohsang”?

15 Wahnpoaron Piter kihda kaweid ong lih pwopwoud Kristian kan me ren uhpah arail pwoud. Piter nda: “Pwe ma ekei irail sohte pwoson mahsen en Koht, re en alehkihla pwoson amwail mouren wiewia mwahu. Kumwail sohte anahne kapahrekiong irail, pwe re pahn pein kilang amwail mour mwakelekel oh duwen amwail wauneki Koht.” Lih pwopwoud kan en dehr ahnsou koaros koasoakoasoia dahme re kin kamehlele, ahpw re kakete sewese arail pwoud en pwungki padahk mehlel ni arail kin kasalehda “kadek oh meleilei, mepwukat me kesempwal mehlel mwohn silangin Koht.”​—1 Pit. 3:1-4.

16 Ia duwen ma me sohte mi nan padahk mehlelo pilada en tohrohrala? Paipel mahsanih: “Ma me soh pwosono men kohkohsang, mweidohng en kohkohsang, riatail ohlo de liho saledeklahr nan soangen irair wet, pwe Koht ketin malipeikumwaildohng nan popohl.” (1 Kor. 7:15NW) Mehnda ma tohrohrpeseng kakete kahrehda meleilei, ohl de lih pwopwoud Kristiano sohte ahneki saledek en pwurehng pwopwoudida nin duwen me Paipel mahsanih. Ahpw e sohte anahne idingkihong eh pwoudo en mihmi reh. Ehu rahn, me sohte mi nan padahk mehlelo kakete pilada en pwurodo oh men pwurehng ara pwopwoud. Oh mwuhr, me sohte mi nan padahk mehlelo pil kakete wiahla emen sapwellimen Siohwa ladu.

DAHME ME PWOPWOUD KAN EN KEIEU MWOHNEKI?

Ni atail kin nsenohki atail kaudokiong Siohwa, kitail kak kalaudehla nsenamwahu nan atail mouren pwopwoud (Menlau kilang parakrap 17)

17. Dahme pwopwoud Kristian kan en keieu mwohneki?

17 Pwehki kitail mi ni “imwin rahn akan,” kitail kin lelohng “ahnsou apwal ekei.” (2 Tim. 3:1-5) Ihme kahrehda kitail anahne atail nanpwungmwahu kehlail rehn Siohwa en pere kitail. Pohl ntingihedi: “Atail ahnsou mwotomwotalahr, iei me konehng irail kan me mie ar pwoud, re en kin mour duwehte ma re sohte pwopwoud; . . . me kin doadoahngki dipwisoun sampah kan, duwehte ma re sohte kin paieki dipwisou pwukat.” (1 Kor. 7:29-31) Pohl sohte ndinda me me pwopwoud kan en sohla nsenohki arail pwoud. Ahpw pwehki kitail mi ni imwin rahn akan, kitail anahne mwohneki atail kaudokiong Siohwa.​—Mad. 6:33.

18. Dahme kahrehda Kristian kan kak ahneki mouren pwopwoud ehu me pweida mwahu oh nsenamwahu?

18 Ni ahnsou apwal pwukat, kitail kilang me pwopwoud tohto sohte kin pweida. Ia duwe, kitail kak ahneki mouren pwopwoud ehu me pweida mwahu oh nsenamwahu? Ei, ma kitail mihmihte karanih Siohwa oh sapwellime aramas akan, doadoahngki kaweid kan en Paipel, oh mweidohng sapwellimen Siohwa manaman en kaweid kitail. Ni atail wia mepwukat, kitail kin kawauwih dahme “Koht ketin kapatapene.”​—Mark 10:9.

^ [1] (parakrap 5) Ahd kan me pwarada wasaht kaidehn uhdahn adarail.

^ [2] (parakrap 13) Menlau kilang pwuhken “Dadaurete ni Limpoak en Koht,” oaritik kan, “Kaweid en Paipel me Pid Mweipeseng oh Tohrohrpeseng en Pwopwoud.”