1. Pwehn wiahla Kristian koahiek, dahme kitail anahne wia?

 E KAPWURIAMWEI en kilang ia duwen seri men eh kin mwadang keirda oh laudla. E mwomwen me e sohte kin nantihong en wia met. Ahpw, ma kitail men wiahla Kristian koahiek kei, kitail anahne nanti laud. b (1 Kor. 13:11; Ipru 6:1) Pwehn lel mehn akadeio, kitail anahne ahneki nanpwungmwahu keren rehn Siohwa. Kitail pil anahne sapwellime manaman pwehn kakairada irair kan me kin kaperenda ih, koahiek kan me anahn, oh kaunopadahng pwukoa kan me kitail kakete alehdi.—Lep. Pad. 1:5.

2. Dahme kitail sukuhlkihsang Senesis 1:​27, oh dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?

² Siohwa ketin kapikada ohl oh lih. (Wadek Senesis 1:27.) E mengei en kilang me paliweren ohl oh lih wekpeseng, ahpw irail pil wekpeseng ni ahl teikan. Karasepe, Siohwa ketin kapikada ohl oh lih pwe ren kapwaiada soangen pwukoa kei, eri irail anahne irair oh koahiek me pahn sewese irail en kapwaiada arail pwukoa kan. (Sen. 2:18) Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene dahme sister pwulopwul men kak wia pwehn wiahla Kristian koahiek. Nan iren onop en mwuhr, kitail pahn koasoiapene dahme brother pwulopwul kan kak wia.

3-4. Ia wasa me sister pwulopwul kan kak diar mehn kahlemeng mwahu kan pwehn alasang? (Pil kilang kilel.)

³ Paipel koasoia duwen lih tohto me kin poakohng Siohwa oh papah ih. (Menlau kilang artikelo “Women in the Bible —What Can We Learn From Them?” nan jw. org.) Duwehte me iren Paipel en onop wet koasoia, irail kin “ese kaunda arail wiewia kan, oh lelepek ni mehkoaros.” Patehng met, sister kan kak diarada mehn kahlemeng mwahu en lih Kristian koahiek kan nan mwomwohdiso me re kak alasang.

⁴ Sister pwulopwul kan, mie sister kan me ke ese me kin wia mehn kahlemeng mwahu me ke kak alasang? Tehk arail irair kaselel kan; kowe eri medewe ia duwen omw kak kasalehda soangen irair ko. Nan parakrap kan en mwurin met, kitail pahn koasoiapene irair kesempwal siluh me sister kan anahne kakairada.

5. Dahme kahrehda aktikitik kesempwal ong lih Kristian koahiek men?

⁵ Pwehn wiahla Kristian koahiek men, ke anahne aktikitik. Ma lih emen kin aktikitik, e pahn ahneki nanpwungmwahu rehn Siohwa oh rehn meteikan. (Seims 4:6) Karasepe, lih emen me kin poakohng Siohwa pahn ni aktikitik pilada en idawehn dahme ntingdi nan 1 Korint 11:​3, wasa me Siohwa ketin kawehwehda ihs me e ketikihong pwukoa en kaweid mwomwohdiso, oh nan peneinei. c

6. Dahme sister pwulopwul kan kak sukuhlkihsang Repeka duwen aktikitik?

⁶ Medewehla mehn kahlemeng en Repeka. Ih lih emen me kin wiahda pilipil mwahu kan oh ese dahme e pahn kin wia. (Sen. 24:58; 27:​5-17) Ahpw, e kin kasalehda wahu oh kin men idawehn kaweid. (Sen. 24:​17, 18, 65) Ma ke kin aktikitik duwehte Repeka oh idawehn irail kan me Siohwa ketin idihada pwehn kaweid, ke pahn wia mehn kahlemeng mwahu ong koaros nan omw peneinei oh nan omw mwomwohdiso.

7. Ia duwen sister pwulopwul kan kak alasang Ester oh kasalehda mpahi?

⁷ Mpahi iei pil ehu irair me Kristian koahiek koaros anahne ahneki. Paipel mahsanih me “me mpahi me loalokong.” (Lep. Pad. 11:2) Ester wia lih lelepek men me kin mpahi.  Pwehki eh wia lih mpahi, e sohte aklapalapala ni eh wiahla lih nanmwarki. E rong kaweid me kisehu Mordekai kihong oh kapwaiada. (Est. 2:​10, 20, 22) Ke kak wia met sang ni omw peki kaweid mwahu sang meteikan oh kapwaiada.—Taitus 2:​3-5.

8. Nin duwen me 1 Timoty 2:​9, 10 mahsanih, ia duwen mpahi eh pahn sewese sister men en pilada mwahu eh likou oh kapwat?

⁸ Ester kasalehda mpahi ni ehu ahl tohrohr. E wia “serepein kaselel oh paliwaramwahu”; ahpw, e sohte song en kahrehiong meteikan en kilikilang ih. (Est. 2:​7, 15) Ia duwen sister kan ar kak idawehn ahn Ester men kahlemeng? Ehu ahl iei me kileldi nan 1 Timoty 2:​9, 10. (Wadek.) Wasaht wahnpoaron Pohl kaweidki lih Kristian kan en kin likouda ni ahl me kin kasalehda arail wauneki Koht. Lepin lokaiahn Krihs me e doadoahngki wasaht kasalehda me lih emen anahne ahnsou koaros likouda ni ahl me konehng, oh e anahne wauneki dahme meteikan kin medewehki dahme e kin likawih. Se kapinga sister kan me kin idawehn kaweid wet!

9. Dahme kitail kak sukuhlkihsang ahn Apikail mehn kahlemeng?

⁹ Pil ehu irair me sister kan koaros anahne iei en dehdehki irair kan. Ia wehwehn met? Met wehwehki en ahneki koahiek en ese dahme pwung oh sapwung oh eri pilada en wia dahme pwung. Medewehla mehn kahlemeng en Apikail. Eh pwoudo wiahda pilipil sapwung me kahrehda kahpwal laud ong eh peneineio pwon. Apikail mwadangete wia mehkot. Pwehki e wehwehki dahme e anahne wia me pwung, e doarehla arail mour. (1 Sam. 25:​14-23, 32-35) En dehdehki irair kan kin sewese kitail en ese iahd me kitail en koasoi oh en nennenla. Oh met kin sewese kitail en kasalehda toupahrek ni atail kasalehda atail nsenohki meteikan.—1 Des. 4:11.

10-11. Ia duwen kowe oh meteikan kak paiekihda omw esehla mwahu wadawad oh nting? (Pil kilang kilel.)

¹⁰ Sister men anahne esehla koahiek kan me katapan. Ekei koahiek kan me serepein men kak esehla ni eh tikitik pahn sewese ih erein eh mour. Medewehla ekei karasepe.

¹¹ Esehla mwahu wadawad oh nting. Nan ekei tiahk, aramas akan medewe me en esehla wadawad oh nting sohte kesempwal ong lih akan. Ahpw, e mwahu oh kesempwal ong Kristian koaros en esehla wadawad oh nting. d (1 Tim. 4:13) Eri dehr mweidohng kahpwal sohte lipilipil en kauhiukdihsang en esehla mwahu wadawad oh nting. Ia duwen omw pahn paiekihda? Soangen koahiek pwukat kak seweseiuk koadoahkihada mwohni me ke anahne. E pil pahn mengeiong uhk en onopki Paipel oh padahkihong  meteikan. Me keieu kesempwal, ke pahn karanihala Siohwa ni omw wadek sapwellime Mahsen oh doudouloale.—Sos. 1:8; 1 Tim. 4:15.

12. Dahme ke sukuhlkihsang Lepin Padahk 31:26?

¹² Esehla en rong mwahu oh koasoi ni kadek. E kesempwal ong Kristian kan en wia met. Wahnpoaron Seims kihong kitail kaweid mwahu wet: “Aramas koaros anahne mwadang rong, pwand en lokaia.” (Seims 1:19) Ni omw kin rong kanahieng ni meteikan ar koasoi, ke kasalehda me ke kin ‘iang irail nan arail lokolok.’ (1 Pit. 3:8) Ma ke sohte nohn wehwehki dahme emen koasoia de ia eh pepehm, idek peidek kan me konehng. Kowe eri medewe mahs mwohn omw koasoi. (Lep. Pad. 15:28) Pein idek rehmw: ‘Dahme I pahn koasoiao e mehlel oh kangoang? E kin kasalehda wahu oh kadek?’ Sukuhlsang sister kan me kin rong kanahieng oh koasoi ni kadek. (Wadek Lepin Padahk 31:26.) Rong kanahieng mwomwen arail kin koasoi. Ni omw esehla mwahu soangen koahiek wet, e pahn mengeiong uhk en ahneki nanpwungmwahu rehn meteikan.

13. Ia duwen omw kak esehla apwalih pwukoahn nan ihmw? (Pil kilang kilel.)

¹³ Esehla doadoahk en nan ihmw. Nan sahpw tohto, lih akan kin wia pali laud en doadoahk en nan ihmw. Omw nohno de emen sister koahiek kak seweseiuk esehla soangen koahiek pwukat. Sister men me adaneki Cindy koasoia: “Ehu me I sukuhlkihsang ei nohnou iei me doadoahk laud kin wahdo peren. Pwehki e padahkihong ie kuk, kamwakel, deidei, oh ia duwen ei pahn doadoahngki mwohni ni ei netinet, I kakehr pein apwalih ie oh wiahiong Siohwa soahng mwahu tohto. Nohno pil padahkihong ie en kin kasalehda kadek, oh met kahrehiong ei kak esehla Kristian kan me I kak alasang arail mehn kahlemeng.” (Lep. Pad. 31:​15, 21, 22) Lih emen me kin pwerisek, kadek, oh esehla apwalih doadoahk en nan ihmw, kin wia kapai ong koaros nan eh peneinei oh nan mwomwohdiso.—Lep. Pad. 31:​13, 17, 27; Wiewia 16:15.

14. Dahme ke sukuhlkihsang dahme wiawihong Crystal, oh dahme ke anahne tamataman?

¹⁴ Esehla pein wia soahng kan. Met kesempwal ong Kristian koaros en esehla. (Pil. 4:11) Sister men me adaneki Crystal koasoia: “Ei pahpa nohno sewese ie pilada soahng dah kan me I pahn sukuhlki nan high school pwe ien kak esehla soangen koahiek kan me katapan. Ei pahpao kangoange ie en ale kasukuhl en palien mwohni oh met sewese ie laud.” E sohte itar en ese ia duwen omw pahn koadoahkihada mwohni, ahpw e pil kesempwal en ese ia duwen omw pahn doadoahngki mwahu noumw mwohni pwehn dehr netikihla laud. (Lep. Pad. 31:​16, 18) Ma ke itarki soahng malaulau me ke ahneki oh dehr pwainda soahng kan me pweilaud, ke pahn kak kalaudehla omw doadoahk ong Siohwa.—1 Tim. 6:8.

15-16. Dahme kahrehda sister kiripw kan uhdahn kesempwal? (Mark 10:​29, 30)

¹⁵ Ni omw kakairada irair kan me kin kaperenda Siohwa oh sukuhlki koahiek kan me katapan, e pahn seweseiuk mwuhr. Medewehla ekei karasepe kan me ke kak wia.

¹⁶ Ke kak pilada en kiripw erein ahnsou ehu. Duwehte me Sises mahsanih, ekei kakete pilada en dehr pwopwoudida, mehnda ma arail tiahk men ren wia met. (Mad. 19:​10-12) Ekei ele kin kiripwte pwehki arail irair kan. Ke kak kamehlele me Siohwa oh Sises sohte kin ketin medewe me sohte katepomw pwehki omw sohte pwopwoudida. Nan sampah pwon, sister kiripw kan kin wia mehn kahlemeng mwahu nan mwomwohdiso. Pwehki arail kin poakohng oh nsenohki meteikan, ong me tohto irail duwehla riarail oh arail nohno.—Wadek Mark 10:​29, 30; 1 Tim. 5:2.

17. Ia duwen sister pwulopwul men eh kak kaunopada ahnsou wet pwehn doadoahngki pali en eh ahnsou en papah Koht?

¹⁷ Ke kak doadoahngki pali laud en omw ahnsou en papah Siohwa. Sister kan iei me kin keieu wia doadoahk en kalohk nan sampah pwon. (Mel. 68:11) Ke kak pilahnehda ahnsou wet en doadoahngki pali laud en omw ahnsou en iang kalohk? Ke kak wiahla emen pioneer, iang kauwada wasahn kaudok kan, de iang doadoahk nan Pedel. Kapakapki omw mehn akadei. Koasoiong meteikan me lel soangen mehn akadeio pwe ken ese dahme ke anahne wia pwehn kak iang. Wiahda koasoandi ehu me pahn seweseiuk lel mehn akadei wet. Omw lel mehn akadeio pahn seweseiuk en wia soahng tohto ong Siohwa.

18. Dahme kahrehda sister men anahne pilada mwahu eh pwoud? (Pil kilang kilel.)

¹⁸ Ke kakete pilada en pwopwoudida. Irair oh koahiek kan me kitail koasoiapenehr pahn seweseiuk en wiahla lih pwopwoud mwahu. Ei mehlel, ma ke medemedewe en pwopwoudla, ke anahne pilada mwahu ihs me ke pahn pwoudiki. Met wia ehu pilipil keieu kesempwal me ke pahn wiahda. Tamataman, ke pahn anahne idawehn kaweid en ohl me ke pilada en pwoudiki. (Rom 7:2; Ep. 5:​23, 33) Eri pein idek rehmw: ‘E kin song en alasang Sises ni eh madamadau oh wiewia? E kin mwohneki mahs kupwuren Siohwa nan eh mour? E kin wiahda pilipil mwahu kan? E kin pohnese eh sapwung kan? E kin wauneki lih akan? E pahn kak sewese ie kolokol ei nanpwungmwahu rehn Siohwa  en kehlail, apwalih ie, oh wia kompoakepahi mwahu men? E kin apwalih mwahu eh pwukoa kan? Karasepe, pwukoa dah kan nan mwomwohdiso me e ahneki oh ia duwen eh kin apwalih?’ (Luk 16:10; 1 Tim. 5:8) Ei mehlel, ma ke men diarada omw pwoud mwahu, ke pahn anahne onopada en wia lih pwopwoud mwahu.

19. Dahme kahrehda lih pwopwoud men kak perenki eh adaneki ‘sawasepen’ eh pwoudo?

¹⁹ Paipel mahsanih me lih pwopwoud mwahu men kin wia ‘sawasepen’ eh pwoud oh wia “eh werek.” (Sen. 2:18) Ia duwe, met kahrehiong liho en sohte nohn kesempwal? Soh! Mie wahupen lih pwopwoud men en wia sawasepen eh pwoud. Ni mehlel, Paipel kin kalapw kahdaneki Siohwa “sawasepei.” (Mel. 54:4; Ipru 13:6) Lih pwopwoud men kin uhdahn wia sawasepen eh pwoudo ni eh kin utung ih. Karasepe, ni ohlo kin wiahda pilipil kan ong nan peneinei, liho kin sewese pwe pilipil ko en kak pweida. Oh pwehki e poakohng Siohwa, e kin wia dahme e kak pwehn sewese meteikan en kilang en eh pwoudo irair mwahu kan. (Lep. Pad. 31:​11, 12; 1 Tim. 3:11) Ke kak kaunopada ahnsou wet sang ni omw kalaudehla omw poakohng Siohwa oh sang ni omw sewese meteikan nan peneinei oh nan mwomwohdiso.

20. Soahng mwahu dah me nohno men kak wiahiong eh peneineio?

²⁰ Ke kakete wiahla nohno men. Mwurin omw pwopwoudida, kowe oh omw pwoudo kakete nainekihda seri. (Mel. 127:3) Eri e mwahu en medemedewe dahme anahn pwehn wia nohno mwahu men. Irair oh koahiek kan me kitail koasoiapene nan iren onop wet pahn seweseiuk ma ke wiahla lih pwopwoud oh nohno men. Omw limpoak, kadek, oh kanengamah pahn sewese omw peneinei en peren oh noumw seri kan pahn kehn omw pere oh poakohng irail.—Lep. Pad. 24:3.

21. Dahme ke medewehki riatail sister kan, oh dahme kahrehda? (Menlau kilang kilel ni kilin Kahn Iroir wet.)

²¹ Se poakohng kumwail sister kan, pwehki soahng koaros me kumwail kin wiahiong Siohwa oh sapwellime aramas akan. (Ipru 6:10) Kumwail kin doadoahk laud pwehn kakairada irair oh koahiek kan me kin kahrehiong amwail mour oh mouren meteikan en nsenamwahu, oh kaunopada mwahu ong pwukoa kan me kumwail kakete alehdi. Kumwail kesempwal nan sapwellimen Siohwa pwihn!