Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Pioneer George Rollston oh Arthur Willis uhdi pwehn audehkihda pihl radiator en werara sidohsao.​—Northern Territory, 1933

NEITAIL PWUHK OH DIPWISOU EN MAHS KAN

“Sohte Ahl Ehu me Nohn Apwal de Nohn Reirei”

“Sohte Ahl Ehu me Nohn Apwal de Nohn Reirei”

NAN March 26, 1937, ohl riemen tangahki pickup pwelipwel ehu oh tang wawai kohdo nan Sydney, Australia. Ira uhdahn pwangada. Nan sounparo mwowe, ira seiloaksang wasao oh seiloangki mwail tohtohsang 12,000 kohlahng wasa kei me keieu doh oh apwal nan sapwen Australia. Kaidehn ira sounseiloak kei me kin raparapahki soahng kaperen kan. Arthur Willis oh Bill Newlands wia pioneer eimah kei me koasoanehdi ira en kalohkihong wasa doh kan en Australia rongamwahu en Wehin Koht.

Sang pahr kan mwowe oh pil kerenlahng pahr 1930, Tohnsukuhl en Paipel * malaulau kei kalohkehr nan pali laud en kahnimw laud oh tikitik kan me mi karanih nansed en Australia. Nan werengen Australia iei wasa kan me sohte nohn diren aramas, wasa ehu me duwehte sapwtehn oh me ekis laudsang elep Wehin Amerika. Ahpw riatail Kristian ko uhdahn wehwehki me sapwellimen Sises tohnpadahk kan anahne kadehde duwen ih “lelohng ni irepen sampah,” iangahki wasa doh kan nan Australia. (Wiewia 1:8) Ahpw ia duwen arail kak kapwaiada doadoahk wet me inenen laud? Arail uhdahn pwoson me Siohwa pahn ketin kapaiada arail nannanti kahrehiong irail en koasoanehdi teng en wia uwen arail kak koaros.

PIONEER KAN TAPIADA DOADOAHK EN KALOHKO

Nan pahr 1929, mwomwohdiso kan nan Queensland oh Palikapi en Australia wiahda soangen sidohsa kei (van) me audaudki soahng kan me anahn pwe irail en kak doadoahngki oh lella wasa doh kan nan arail kalohk. Pioneer koahiek oh kehlail kan me kin kakohng wasa apwal akan oh kak kamwahwihala sidohsa ko ma ohla, iei irail me tangahki sidohsa pwukat. Pioneer pwukat lella wasa tohto me saikinte rong duwen rongamwahwo.

Pioneer kan me sohte wararail sidohsa kin dake pwaisikel kohla wasa doh pwukat. Karasepe, nan pahr 1932, Bennett Brickell me sounpar 23 dake were pwaisikelo sang Rockhampton, Queensland, oh seiloangki erein sounpwong limau kohlahng nan wasa doh kan me mi paliepeng en sahpwo. Pohn were pwaisikelo, e wahda pilangkes, likou, mwenge oh pwuhk tohto. Ahnsou me daiahn were pwaisikelo menipinipla, e wonlahte oh likih me Siohwa pahn ketin kaweid ih. Ni kaimwiseklahn eh seiloako me reireiki mwail 200, e kadahre were pwaisikelo nan wasa kan me mie aramas mehkihla arail men nimpil. Erein sounpar 30 mwurin seiloak wet, Brother Brickell kin dake pwaisikel, skuhder, oh sidohsa, oh tangki mwail kid kid kei nan Australia pwon. E tapiada doadoahk en kalohk rehn pwihn en aramas kei me adaneki Aborigines oh sewese wiahda mwomwohdiso kapw kan, oh aramas tohto nan wasa doh pwukat esehla oh kin wauneki ih.

POWEHDI KAHPWAL KAN

Australia iei ehu nanpwungen sahpw kan nan sampah me towe kan keieu malaulau, ahpw mehlel nan wasa doh kan en sahpwo. Ahpw sapwellimen Siohwa aramas akan kin nantihong en lella rehn aramas ako nan wasa pwukat.

Stuart Keltie oh William Torrington me wia pioneer kei kasalehda soangen nanti wet. Nan pahr 1933, ira kotehla sapwtehn en Simpson me diren kumwen pihk kan pwehn kalohk nan kahnimw en Alice Springs me mi nanwerengen Australia. Ahnsou me warara kisin sidohsao ohla oh ira anahne kohkohsang, Brother Keltie, me ehu neh ko wiawihkihda tuhke, pousehlahte eh seiloako ahpw met e dake kamel men! En pioneer ko ara nannanti imwila mwahu ni ara tuhwongada emen sounapwalih en hotel nan William Creek, wasa doh ehu me kisa kan kin peidi ie. Mwuhr, sounapwalih en hotelo, Charles Bernhardt, mwekidki padahk mehlel, netikihla eh hotelo, oh kelehpw pioneerki sounpar 15 nan wasa kei me keieu madekeng oh doh nan Australia.

Arthur Willis kaukaunop en kalohkla wasa doh kan nan Australia.​—Perth, Palikapi en Australia, 1936

Pioneer en mahs ko uhdahn anahne eimah oh nanti laud pwehn powehdi kahpwal tohto me re kin lelohng. Pak ehu, ni ara wia ara kalohk wasa doh kan nan Australia, Arthur Willis oh Bill Newlands, me kitail koasoia mwoweo, seiloangki mwail 20 erein wihk riau oh anahne doadoahk laud pwehki keteu mosul kahrehiong pwehl en sapwtehno en wiahla pwelmatak. Ekei pak, pwudauira kin kereker ni ara nantihong pahn karakaro, siksiken werara sidohsao daulih kumwen pihk kan, nan wahu takain kan oh pil kotehla oaroahr en pillap kan me madada. Ahnsou me werara sidohsao ohla, oh met kin kalapw wiawi, ira kin alu de dake pwaisikel erein rahn kei pwehn lella nan kahnimw tikitik me keieu karanih ira, oh awihki wihk kei pwe kepwehn wiahda werara sidohsao en lella wasao. Mendahki soangen kahpwal pwukat, ira kin kolokolte ara madamadau pwung. Pwehn kapwurehiong dahme makasihno, The Golden Age, koasoia ehu pak, Arthur Willis mwuhr nda: “Sohte ahl ehu me nohn apwal de nohn reirei ong sapwellimen Koht sounkadehde kan.”

Charles Harris me wereilahr nan doadoahk en pioneer kawehwehda me en kelekelehpw oh wia doadoahk laud nan wasa doh pwukat kin uhdahn kalaudehla eh karanihala Siohwa. E pil nda: “E kin uhdahn mwahu emen en itarkihte soahng kei nan eh mour. Ma Sises ketin kupwurki en seimwok pahn usu kan ni ahnsou me anahn, eri kitail en pil wia duwehte nan atail pwukoa doadoahko.” Oh ih met me pioneer tohto kin wia. Pwehki arail nanti laud, kitail kin kalahnganki me rongamwahwo lella nan sahpwo pwon oh sewese aramas tohto en uhki Wehin Koht.

^ Tohnsukuhl kan en Paipel adanekihla Sounkadehdehn Siohwa kan nan pahr 1931.​—Ais. 43:10.