Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 2

KOUL 132 Met Kita Wialahr Ehu

Ohl Pwopwoud kan, Kasalehiong Amwail Pwoud Limpoak oh Wahu

Ohl Pwopwoud kan, Kasalehiong Amwail Pwoud Limpoak oh Wahu

“Kumwail ohl pwopwoud kan, . . . kihong irail wahu.”1 PIT. 3:7.

DAHME KITAIL PAHN SUKUHLKI

Ia duwen ohl pwopwoud men eh kak kasalehiong eh pwoud limpoak oh wahu sang ni dahme e kin nda oh wia.

1. Ia ehu kahrepe me Siohwa ketikihong kitail kisakis en pwopwoud?

 SIOHWA iei “Koht me peren,” oh e ketin kupwurki kitail en pil peren. (1 Tim. 1:11) E ketikihong kitail kisakis tohto pwehn sewese kitail en perenki mour. (Seims 1:17) Ehu rehn kisakis ko iei mouren pwopwoud. Ni ohl oh lih emen ara pwopwoudla, ira kin inoukihda en poakohng oh wauneki emenemen. Ni ara kin kakehlailihte ara limpoak ong emenemen, ira kak uhdahn peren.—Lep. Pad. 5:18.

2. Dahme kin wiawi nan mouren pwopwoud tohto rahnwet?

2 E kansensuwed me pwopwoud tohto nan sampah rahnwet kin manokehla inou me re wiahda ni rahnen arail kapwopwoudo. Imwilahn met, irail sohte kin peren. Ehu roporop me me saman kan wia koasoia me ohl pwopwoud tohto kin keme arail pwoud, koasoi lemeiong irail, de wiakauwe irail ni ahl teikan. Ohl pwopwoud men me kin wia met ele kin wauneki eh pwoudo mwohn meteikan ahpw kin wiakauwe ni imweo. Ohl pwopwoud tohto kin kilang kilel de kasdo suwed, oh met kin kahrehiong liho en nsensuwedla oh pehm me sohte me poakohng ih.

3. Dahme kahrehda ekei ohl pwopwoud kan kin wiakauwe arail pwoud?

3 Dahme kak kahrehiong ekei ohl pwopwoud kan en lemei? Ele arail pahpao kin lemeiong arail nohnou, eri irail kakete medewe me e sohte sapwung en wiakauwe arail pwoud. Ekei ohl kin lemeiong arail pwoud pwehki ih tiahk en pali laud en ohl akan nan arail wasao. Ele ohl pwukat medewe me re anahne lemeiong arail pwoud pwehn kasalehiong irail ihs me kaun. Ekei ohl akan sohte sukuhlki en kaunda arail pepehm oh pil iangahki arail lingeringer. Ekei ohl kin kaukaule kilang kilel de kasdo suwed me kak kahrehiong ren ahneki madamadau sapwung ong lih akan oh wia nsenen pwopwoud. Patehng met, me saman tohto diarada me erein soumwahu lusulus en COVID-19, ohl pwopwoud tohto tepida wiakauwe arail pwoud kan. Ahpw sohte kahrepen ohl pwopwoud men en wiakauwe eh pwoud.

4. Dahme ohl pwopwoud kan anahne kanaiehng en dehr wia, oh dahme kahrehda?

4 Ohl pwopwoud kan me kin papah Siohwa anahne kanaiehng en dehr ahneki madamadau sapwung ong lih akan. a Dahme kahrehda? Met pwehki ahn emen madamadau kin kamwakid eh wiewia. Wahnpoaron Pohl kaweidki Kristian keidi kan nan Rom en ‘uhdihsang arail kahlemengih aramas en koasoandi en mwehi wet.’ (Rom 12:​1, 2) Ni ahnsou me Pohl ntinglahng irail, irail nan mwomwohdisou wiahier Kristian kei erein sounpar tohto. Ahpw ahn Pohl koasoi ko kasalehda me ekei nan mwomwohdiso kin alasang tiahk oh madamadau en sampah. Ihme kahrehda e kangoange irail en wekidala arail madamadau oh wiewia. Ohl pwopwoud Kristian kan pil anahne doadoahngki kaweido rahnwet. E kansensuwed me ekei irail kin mwekidki madamadau en sampah oh pil kin wiakauwe arail pwoud. b Dahme Siohwa ketin kupwurki ohl pwopwoud men en wiahiong eh pwoud? Kitail diar pasapengo nan iren Paipel en iren onop wet.

5. Nin duwen 1 Piter 3:7 mahsanih, ia pahn en ohl pwopwoud men eh wiewia ong eh pwoud?

5 Wadek 1 Piter 3:7. Siohwa ketin kehkehlingkihong ohl pwopwoud kan en wauneki arail pwoud. Ohl pwopwoud men me kin wauneki eh pwoud pahn kasalehda kadek oh limpoak nan eh wiewia kan. Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene ia duwen ohl pwopwoud men eh kak kasalehda eh wauneki eh pwoudo. Ahpw keieu, kitail pahn koasoiapene soangen wiewia me kin kasohwauwih lih pwopwoud kan.

DEHR WIA MEHKOT ME PAHN KAMEDEKIHALA OMW PWOUD

6. Ia sapwellimen Siohwa pepehm ong ohl emen me kin lemeiong eh pwoud? (Kolose 3:19)

6 Ohl pwopwoud men en dehr lemeiong eh pwoud. Siohwa kin ketin “kalahdeki kowahlap me kin perenki tiahk lemei.” (Mel. 11:​5NW) Siohwa kin ketin keieu kalahdeki ni ohl pwopwoud men eh wiakauwe eh pwoud. (Mal. 2:16; wadek Kolose 3:19.) Nin duwen me 1 Piter 3:7 mahsanih, ma ohl pwopwoud men sohte kin mwahu ong eh pwoud, met pahn kauwehla eh nanpwungmwahu rehn Koht. Ele Siohwa sohte pahn pil karonge eh kapakap kan.

7. Nin duwen me Episos 4:​31, 32 mahsanih, soangen koasoi dah me ohl pwopwoud kan anahne soikala? (Pil kilang “Wehwehn Lepin Lokaia kan.”)

7 Ohl pwopwoud en dehr wering de koasoi lemeiong eh pwoud. Ekei ohl pwopwoud kan kin wiakauwe arail pwoud sang ni arail koasoi lemeiong irail. Siohwa kin ketin kalahdeki “lingeringer koaros, mwehl koaros, weriwer koaros, oh lokaia kamedek koaros.” c (Wadek Episos 4:​31, 32.) E kin ketin karonge soahng koaros. Siohwa kin ketin nsenohki mwomwen ohl pwopwoud men eh koasoiong eh pwoud, pil ni ara kelehpwla. Ohl pwopwoud men me kin koasoi lemeiong eh pwoudo sohte kin kauwehlahte eh mouren pwopwoud ahpw pil eh nanpwungmwahu rehn Koht.—Seims 1:26.

8. Ia sapwellimen Siohwa pepehm duwen kilel de kasdo suwed, oh dahme kahrehda?

8 Ohl pwopwoud men en dehr kilang kilel de kasdo suwed. Ia sapwellimen Siohwa pepehm duwen kilel de kasdo suwed? E ketin kalahdeki. Eri ohl pwopwoud men me kin kilang kilel de kasdo suwed kan kin kauwehla eh nanpwungmwahu rehn Siohwa oh kihsang wahupen eh pwoudo. d Siohwa ketin kasik ohl pwopwoud men en loalopwoatohngete eh pwoud kaidehn sang ni wiewiahte ahpw pil sang ni madamadau. Sises mahsanih me ohl emen me kin kangkakil lih emen oh inangihada, wiadahr dipen kamwahl “nan eh mohngiong.” eMad. 5:​28, 29.

9. Dahme kahrehda Siohwa ketin kalahdeki ni ohl pwopwoud men eh mwamwahliki de wiakauwe eh pwoud?

9 Ohl pwopwoud men en dehr idingkihong eh pwoudo en wia mehkot me e sohte men wia de me kauwe eh nsenmwakelekel ni ara wia nsenen pwopwoud. Ekei ohl pwopwoud kan kin idingkihong arail pwoud en wia nsenen pwopwoud me kin kauwe en liho nsenmwakelekel oh kahrehiong en pehm me e mwamwahliki. Siohwa ketin kalahdeki soangen tiahk roporop wet. E ketin kasik ohl pwopwoud men en poakohng oh kesempwalki eh pwoud oh wauneki eh pepehm. (Ep. 5:​28, 29) Ahpw ia duwen ma ohl pwopwoud Kristian men kin mwamwahliki de wiakauwe eh pwoudo de kin kilikilang kilel de kasdo suwed? Ia duwen eh kak wekidala eh madamadau oh wiewia?

IA DUWEN OHL PWOPWOUD MEN EH KAK POWEHDI EH WIEWIA SAMIN

10. Ia duwen ohl pwopwoud kan ar kak paiekihda sapwellimen Sises mehn kahlemeng?

10 Dahme kak sewese ohl pwopwoud men en powehdi eh mwamwahliki oh wiakauwe eh pwoud? E kak song en kahlemengih Sises. Mendahki Sises sohte ketin pwopwoudida, mwomwen eh wiewia ong sapwellime tohnpadahk ko wia mehn kahlemeng mwahu ong ia pahn en ohl pwopwoud men wiewia ong eh pwoud. (Ep. 5:25) Karasepe, tehk dahme ohl pwopwoud kan kak sukuhlkihsang mwomwen sapwellimen Sises wiewia oh eh mahseniong sapwellime wahnpoaron ko.

11. Ia sapwellimen Sises wiewia ong sapwellime wahnpoaron ko?

11 Sises kin ketin ahnsou koaros kadek oh wauneki sapwellime wahnpoaron ko. E sohte kin ketin lemei. Mendahki e sapwellimanki manaman laudsang irail, e sohte kin ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn kahrehiong irail en pehm me re luwet de masak ih. Ahpw, e ketin ni aktikitik papah irail. (Sohn 13:​12-17) E mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Padahngki sang ie, pwe I me opampap oh mohngiong karakarahk, kumwail ahpw pahn diar nsenamwahu.” (Mad. 11:​28-30) Tehk me Sises ketin opampap. Aramas emen me opampap sohte kin luwet. Ahpw, e kin ahneki kehl pwehn kak kaunda pein ih. Ni emen eh kansensuwedihada, e kin meleileite oh kaunda eh pepehm kan.

12. Ia mwomwen Sises eh kin mahseniong meteikan?

12 Sises kin ketin doadoahngki sapwellime mahsen pwehn kansenamwahwih oh kangoange meteikan. E sohte kin mahsen lemeiong sapwellime tohnpadahk kan. (Luk 8:​47, 48) Pil ni sounuhwong kan ar song en kalingeringerihada ih, “e sohte ketin kauwe irail.” (1 Pit. 2:​21-23) Ekei pak, Sises ketin pilada en nennenlahte oh dehr sapeng ni lemei. (Mad. 27:​12-14) Met wia mehn kahlemeng mwahu ong ohl pwopwoud Kristian kan!

13. Nin duwen me Madiu 19:​4-6 mahsanih, ia duwen ohl pwopwoud men eh kak “patehng eh pwoud”? (Pil kilang kilel.)

13 Sises ketin kaweidki ohl pwopwoud kan en loalopwoatohngete arail pwoud. E koasoia dahme Semeo mahsanih, me ohl pwopwoud men anahne “patehng eh pwoud.” (Wadek Madiu 19:​4-6.) Lepin lokaiahn Krihs me kadoadoahk wasaht “patehng” kin uhdahn wehwehki “kuluh.” Ihme kahrehda limpoak nanpwungen ohl pwopwoud oh lih pwopwoud men anahne uhdahn kehlail me mwomwen me ira kuluhpene. Ma emen rehra wia mehkot me pahn kauwehla nanpwungara, ira koaros pahn lokolongki. Ohl pwopwoud men me uhdahn poakohng eh pwoud pahn soikala soangen kilel oh kasdo suwed koaros. E pahn mwadang sohpeisang “dipwisou mwahl akan.” (Mel. 119:37) Duwehte Sohp, e koasoanehdi en dehr kangkakil lih emen ni ineng suwed.—Sohp 31:1.

Ohl pwopwoud loalopwoat men sohte kin kilang kilel de kasdo suwed (Menlau kilang parakrap 13) g


14. Soangen kahk dah kan me ohl pwopwoud lemei men anahne wia pwehn kamwahwihala eh nanpwungmwahu rehn Siohwa oh eh pwoudo?

14 Ohl pwopwoud men me kin keme de lokaia lemeiong eh pwoud anahne wia soahng kei pwehn kamwahwihala eh nanpwungmwahu rehn Siohwa oh eh pwoudo. Soahng dah kan me e anahne wia? Keieu, e anahne pohnese me e ahneki kahpwal laud. Sohte mehkot kak rirsang silangin Siohwa. (Mel. 44:21; Ekl. 12:14; Ipru 4:13) Keriau, e anahne uhdihsang lemeiong eh pwoudo oh wekidala eh wiewia. (Lep. Pad. 28:13) Kesiluh, e anahne kasalehiong eh pwoudo oh pil Siohwa uwen eh koluhkihla eh kansensuwedihirahla oh peki mahk rehra. (Wiewia 3:19) E pil anahne peki Siohwa en ketin sewese ih en men wekila oh en kak medewe, koasoi, oh mwekid ni ahl me Siohwa kupwurki en wia. (Mel. 51:​10-12; 2 Kor. 10:5; Pil. 2:13) Kapahieu, e anahne mwekid pahrekiong eh kapakap kan oh wia uwen eh kak koaros en uhdahn kailongki soangen mwekid en lemei koaros. (Mel. 97:10) Kelimau, e anahne mwadang kohla rehn elder kan pwe ren kak sewese ih. (Seims 5:​14-16) Keweneu, e kak wiahda koasoandi ehu me pahn sewese ih en dehr pwurehng wia tiahk lemei ko. Ohl pwopwoud men me kin kilang kilel de kasdo suwed anahne idawehn kahk pwukat. Siohwa pahn ketin kapaia eh nannanti en wekidala eh wiewia. (Mel. 37:5) Ahpw ohl pwopwoud men anahne wia laudsang en uhdihsang lemeiong eh pwoud. E pil anahne sukuhlki en wauneki eh pwoud. Ia duwen eh kak wia met?

IA DUWEN EN KASALEHIONG OMW PWOUDO LIMPOAK OH WAHU

15. Ia duwen ohl pwopwoud men eh kak kasalehda me e poakohng eh pwoudo?

15 Kasalehiong me ke poakohng. Ekei brother me ahneki mouren pwopwoud nsenamwahu kin tehk mwahu me re wia mehkot ehuehu rahn pwehn kasalehiong arail pwoudo uwen arail poakohng ih. (1 Sohn 3:18) Ohl pwopwoud men kak kasalehiong eh pwoudo limpoak sang ni eh wia soahng tikitik kan me duwehte koledi peho de pwoalehdi. E kak textih oh ndaiong “I loaleidkin uhk” de idek “Ia iren rahnwet?” E kak ntingihda kisin likou ehu me koasoia uwen eh poakepoake. Ni ohl pwopwoud men eh wia soahng pwukat, e kin kawauwih eh pwoudo oh kakehlaka ara mouren pwopwoud.

16. Dahme kahrehda ohl pwopwoud men anahne kapinga eh pwoud?

16 Padahkihong me e kesempwal ong uhk. Ohl pwopwoud men me wauneki eh pwoud kin kakehlailih oh kangoange. Ehu ahl me e kak wia met iei sang ni eh tamataman en kasalehda me e kalahnganki soahng koaros me liho kin wia pwehn utung ih. (Kol. 3:15) Ni ohl pwopwoud men eh kin kapinga eh pwoudo, e kin kansenamwahwihala. Ni eh padahkihong eh pwoudo me e poakohng, liho pahn pehm me e wauneki oh sohte perki mehkot.—Lep. Pad. 31:28.

17. Ia duwen ohl pwopwoud men eh kak kasalehda eh wauneki eh pwoud?

17 Kasalehiong kadek oh wahu. Ohl pwopwoud men me poakohng eh pwoud kin kesempwalki. E kin wiahki ih kisakis kaselel ehu sang rehn Siohwa. (Lep. Pad. 18:22; 31:10) Pwehki met, e kin kadekohng oh wauneki, pil ni ahnsou me ira wia nsenen pwopwoud. E sohte pahn lemeiong, idingkihong en wia mehkot me kahrehiong en soansuwedki, de me pahn kauwehla eh nsenmwakelekel ni ara wiewia nsenen pwopwoud. f E pahn pil nantihong ahneki nsenmwakelekel mwohn Siohwa.—Wiewia 24:16.

18. Dahme ohl pwopwoud kan anahne koasoanehdi teng en wia? (Pil kilang koakono “ Ahl Pahieu en Wia Ohl Pwopwoud Wahu Men.”)

18 Ohl pwopwoud kan, kumwail kak tehk mwahu me Siohwa ketin mwahngih oh kalahnganki amwail nannanti en wauneki amwail pwoud ni soahng koaros me kumwail nda oh wia. Koasoanehdi teng en wauneki sang ni omw dehr wia soahng kan me pahn kamedekihala oh sang ni omw kin kadekohng, wauneki, oh kasalehiong me ke poakohng. Eri ni omw wia met, ke kin kasalehiong me ke poakohng oh kalahnganki. Wauneki omw pwoudo, oh ke pahn pere omw nanpwungmwahu me keieu kesempwal—omw nanpwungmwahu rehn Siohwa.—Mel. 25:14.

KOUL 131 “Me Koht Ketin Kapatapenehr”

a Ohl pwopwoud kan anahne wadek artikelo “Ke Kin Alasang Sapwellimen Siohwa Wiewia ong Lih akan?” nan Kahn Iroir en January 2024.

b Ma omw pwoudo kin lemeiong uhk, e pahn mwahu ken wadek artikelo “Help for Victims of Domestic Abuse” nan “More Topics” nan jw.org oh JW Library®.

c WEHWEHN LEPIN LOKAIA KAN: “Lokaia lemei” kin iangahki en nda lokaia kan me kin kamedekih oh kanamenekih emen. E pil kin pidada omw kalapw ndaiong emen dahme ke sohte pwungki reh.

d Menlau kilang artikelo “Pornography Can Shatter Your Marriage” nan jw.org oh JW Library.

e Emen lih me eh pwoudo kin kilang kilel de kasdo suwed pahn paiekihda eh wadek artikelo “Dahme Ke Kak Wia Ma Omw Pwoudo Kin Kilang Kilel Suwed” nan Kahn Iroir en August 2023.

f Paipel sohte kasalehda dahme mwakelekel oh sohte mwakelekel ni pwopwoud ehu ara wia nsenen pwopwoud. Pwopwoud ehu anahne wiahda pilipil kan me kasalehda me ira men wauneki Siohwa, kaperenda emenemen, oh kolokolete nsenmwakelekel. Eri pwopwoud ehu sohte anahne koasoiaiong meteikan duwen ire wet me pid ara pwopwoud.

g WEHWEHN KILEL: Tohn doadoahk kan me kaidehn Sounkadehde kei song en kangoange brother men en kilang neirail makasihn en kilel suwedo.