Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 13

Doadoahngki Kepikipik Pwehn Padahkihong Noumwail Seri kan Duwen Siohwa

Doadoahngki Kepikipik Pwehn Padahkihong Noumwail Seri kan Duwen Siohwa

“Ihs me ketin wiahda usu kan me kumwail kilikilang?”—AIS. 40:26.

KOUL 11 Kepikipik kan Kin Kapinga Koht

AUDEPEN ONOP a

1. Dahme pahpa nohno kan kin men wiahiong neirail seri kan?

 PAHPA nohno kan, se ese me kumwail men sewese noumwail seri kan en esehla oh poakohng Siohwa. Ahpw Koht me soh sansal. Eri, ia duwen amwail kak sewese noumwail seri kan ren kilangwohng Koht me e ketin uhdahn mie oh me re kak karanihala ih?—Seims 4:8.

2. Ia duwen pahpa nohno kan kak ar kak padahkihong neirail seri kan duwen sapwellimen Siohwa irair kaselel kan?

2 Ehu ahl kesempwal kumwail en sewese noumwail seri kan en karanihala Siohwa iei sang ni amwail kin onop Paipel rehrail. (2 Tim. 3:14-17) Ahpw Paipel pil kasalehda ehu ahl me irail me pwulopwul kan kak sukuhlki duwen Siohwa. Nan pwuhken Lepin Padahk, e sansal me pahpa men kin katamankihong nah pwutako en dehr manokehla sapwellimen Siohwa irair kaselel kan, me kin sansalda nan kepikipik. (Lep. Pad. 3:19-21) Kitail pahn koasoiapene ekei ahl akan me pahpa nohno kan kak doadoahngki kepikipik pwehn sewese neirail seri kan ren sukuhlki duwen sapwellimen Siohwa irair kaselel kan.

DOADOAHNGKI KEPIKIPIK PWEHN PADAHKIH NOUMWAIL SERI KAN—IA DUWEN?

3. Soangen sawas dah me pahpa nohno kan anahne sewesehki neirail seri kan?

3 Paipel mahsanih me sapwellimen Koht “irair soh sansal kan . . . kin sansalda sang ahnsou me sampah kapikipikda, pwehki mepwukat kin sansalkihda soahng kan me wiawihda.” (Rom 1:20) Pahpa nohno kan ele kumwail kin perenki iangih noumwail me pwulopwul kan kohla mwemweit liki. Doadoahngki soangen ahnsowo pwehn sewese noumwail seri kan ren kilang ia duwen “soahng kan me wiawihda” oh sapwellimen Siohwa irair kaselel kan ar kin dokpene. Kitail pahn kilang dahme pahpa nohno kan kak sukuhlkihsang sapwellimen Sises mehn kahlemeng.

4. Ia duwen Sises eh ketin doadoahngki kepikipik pwehn padahkih sapwellime tohnpadahk kan? (Luk 12:24, 27-30)

4 Tehk ia duwen Sises eh ketin doadoahngki kepikipik pwehn padahk. Ehu ahnsowo, e mahsanihong sapwellime tohnpadahk kan ren tehk mwahu reipen kan oh kiepw kan. (Wadek Luk 12:24, 27-30.) Sises kakete mahsanih duwen mahn de tuhke sohte lipilipil, ahpw e ketin pilada menpihr men oh wahnrohs ehu me sapwellime tohnpadahk kan uhdahn ese. Tohnpadahk ko ele kilang reipen kan ar pipihr powe oh wahnrohs kan ar masmasal nan mohs akan. Ke kak medewehla Sises eh ketin idilahng soahng pwukat ni eh mahmahsen? Oh dahme e ketin wia mwurin eh mahsanih duwen mepwukat? E ketin padahkihong sapwellime tohnpadahk ko duwen Samarailo nanleng eh kin ketin sapan oh kadek: Siohwa pahn ketin katungoale oh kalikawih sapwellime ladu lelepek kan duwehte eh kin ketin wiahiong reipen kan oh wahnrohs en mohs kan.

5. Soangen kepikipik dah kan me pahpa nohno kan kak doadoahngki pwe ren padahkihong neirail seri kan duwen Siohwa?

5 Pahpa nohno kan, ia duwen amwail kak alasang Sises ni amwail padahkih noumwail seri kan? Ele kumwail kak padahkihong noumwail serio duwen mehkot nan kepikipik me kumwail kin perenki, me duwehte mahn de tuhke me kumwail keieu perenki. Ni amwail wia met, kumwail anahne kawehwehda dahme soahng wet kasalehda duwen Siohwa. Mwuri kumwail kak idek rehn noumwail serio soangen mahn dah de tuhke dah me e keieu perenki. Ma kumwail doadoahngki soahng ehu duwen kepikipik me e kin perenki, mweinele noumwail serio pahn perenki rong kumwail ni amwail song en padahkihong ih duwen Siohwa.

6. Dahme kitail kak sukuhlkihsang mehn kahlemeng en ahn Christopher nohnou?

6 Pahpa nohno kan anahne doadoahngki ahnsou laud en roporopki duwen mahn ehu de tuhke ehu mwohn arail kak koasoia dahme kepikipiko kin kasalehda duwen Siohwa? Soh, re sohte anahne. Sises sohte ketin kawehwehda laud duwen ia mwomwen reipen ar kin mwenge oh ia duwen kiepw ar kin kekeirda. Mehnda ma noumwail serio kin perenki sukuhlki oaritik kan duwen soahng kan me Siohwa ketin kapikada, ekei pak koasoi de peidek mengei kin itar pwehn sewese noumwail serio en wehwehki ire kesempwalo. Tehk dahme brother men me adaneki Christopher kin tamataman sang ni eh tikitiko: “Ei nohnou kin wia koasoi mengei kan pwehn sewese kiht en kesempwalki kepikipik kan me karanih kiht. Karasepe, ni at mi limwahn nahna kan, e kak nda: ‘Kilang ia uwen laud oh kaselel en nahna ko! Siohwa sou uhdahn kapwuriamwei?’ De ni at mi limwahn sehd, e kak nda: ‘Kilang ia uwen kehlail en ilok ko! Siohwa sou uhdahn manaman?’” Christopher koasoia: “Koasoi mengei oh katapan ko uhdahn kin kahrehiong kiht en medemedewe.”

7. Ia duwen amwail kak kaiahnehda noumwail seri kan ren medewe duwen kepikipik kan?

7 Ni noumwail seri kan ar lalaudla, kumwail kak kaiahnehda irail en tepida medewe duwen kepikipik kan oh sukuhlki duwen Siohwa. Kumwail kak koasoiahte soahng ehu me Siohwa ketin kapikada oh idek rehn seri ko: “Dahme met kin padahkihong uhk duwen Siohwa?” Ele kumwail pahn pwuriamweikihla amwail rong dahme irail kin nda.—Mad. 21:16.

IAHD ME KE KAK DOADOAHNGKI KEPIKIPIK PWEHN PADAHKIH NOUMW SERI KAN?

8. Ahnsou mwahu dah me pahpa nohno kan nan Israel ahneki ni arail seiloak “nanial” akan?

8 Kangoang kohwong pahpa oh nohno en Israel kan ren kin padahkihong neirail seri kan sapwellimen Siohwa kehkehlik kan ni arail kin alialu “nanial.” (Deud. 11:19NW) Mie ahl tohto likin kahnimw kan en Israel. Mie soangsoangen mahn kan, menpihr kan, oh wahnrohs akan me aramas kak kilang. Ni peneinei kan nan Israel ar kin seiloak pohn ahl akan, pahpa nohno kan kin ahneki ahnsou mwahu en koasoiaiong neirail seri kan duwen sapwellimen Siohwa kepikipik kan. Kumwail pahpa nohno kan pil kak doadoahngki kepikipik kan pwehn padahkih noumwail seri kan. Medewehla ia duwen ekei pahpa nohno ar wia met.

9. Dahme ke kak sukuhlkihsang Punitha oh Katya?

9 Nohno men me adaneki Punitha, me kin kousoan nan kahnimw laud ehu nan India, koasoia: “Ni at kin mwemweitla rehn at peneinei kan me kin kousoan nan wehi kan, se kin wiahki met ahnsou mwahu en sewese nait seri kan en sukuhlki duwen sapwellimen Siohwa kepikipik kaselel kan. I pehm me nait seri kan kak wehwehki mwahu duwen kepikipik laudsang at mihmi nan kahnimw me diren aramas oh sidohsa.” Pahpa nohno kan, noumwail seri kan ele sohte pahn manokehla ahnsowo me re iang kumwail mi nan wasa kaselel ehu. Katya, sister men sang Moldova koasoia: “Me I kin keieu tamataman iei ahnsou ko me I iangih ei pahpa nohno kohla nan wehi kan. I uhdahn kalahnganki ara padahkihong ie sangete ni ei pwulopwul en kin uhdi oh tehk mwahu dahme Siohwa ketin wiahda oh dahme sapwellime kepikipik kan padahkihong ie duwen ih.”

Pil nan kahnimw ehu, ele ke kak diarada kepikipik kan me ke kak doadoahngki pwehn padahkihong noumw seri kan duwen Siohwa (Menlau kilang parakrap 10)

10. Dahme pahpa nohno kan kak wia ma re sohte kak seiloakla nan wehi kan? (Menlau kilang koakono “ Sawas ong Pahpa Nohno kan.”)

10 Ia duwen ma ke sohte kak seiloakla nan wehi kan? Amol, me pil kin kousoan India koasoia: “Wasa me I kin kousoano, pahpa nohno kan kin anahne doadoahk awa tohto, oh en seiloakla nan wehi kan kak pweilaud. Ahpw ke kak kilang sapwellimen Siohwa kepikipik oh koasoia duwen sapwellime irair kaselel ni omw mi nan kisin wasahn kommoal de mwemweit ehu de nan palangk en ihmw poasoake ehu.” Ni omw tetehk mwahu, ele ke pahn pil kak diarada soangsoangen kepikipik kan me karanih imwomwo me ke kak kasalehiong noumw seri kan. (Mel. 104:24) Mwein ke pahn uhdahn diarada menpihr kan, kisin mahn kan, oh kepikipik teikan. Karina, sang Sehmen koasoia: “Ei nohnou kin perenki wahnrohs kan, eri ni ahnsou me I pwulopwul, e kin kasalehiong ie wahnrohs kaselel kan ni at kin kohla alu.” Pahpa nohno kan, kumwail pil kak doadoahngki kisin kasdo tohto oh neitail sawasepen Paipel kan duwen kepikipik me atail pwihn wiahda pwehn padahkih noumwail seri kan. Ei, sohte lipilipil wasa me ke kin mi ie, ke kak sewese noumw seri kan en tehk mwahu dahme Koht ketin wiadahr. Eri kitail pahn koasoiapene ekei sapwellimen Siohwa irair kaselel kan me ke kak padahkihong noumw seri kan.

SAPWELLIMEN SIOHWA ‘IRAIR SOH SANSAL KAN ME KIN SANSALDA’

11. Ia duwen pahpa nohno kan ar kak sewese neirail seri kan ren esehla mwahu sapwellimen Siohwa limpoak?

11 Pwehn sewese noumw seri kan ren esehla mwahu sapwellimen Siohwa limpoak, ke kak kasansalehda ia duwen mahn tohto ar kin apwalih wahrail kan ni elen limpoak. (Mad. 23:37) Ke pil kak kasansalehda soangsoangen kepikipik kan me kitail kin uhdahn perenki. Karina me kitail koasoiapene mwoweo nda: “Ni ahnsou me ngehi oh ei nohnou kin kohla alu, ei nohnou kin kangoange ie en uhdi oh tehk mwahu duwen ehuehu wahnrohs ar wekpeseng oh duwen kaselel en rohso eh kin kasalehda sapwellimen Siohwa limpoak. Sounpar kei mwuri, I kin tetehkte mwahu wahnrohs kan oh I kin tehkada mwomwen poh kan oh mwomwen ehuehu ar wiawihda eh wekpeseng. Soahng pwukat kin katamankihong ie ia uwen Siohwa eh ketin poakohng kitail.”

Ke kak kasalehda mwomwen kapwuriamwei en kepikipikdahn paliwaratail pwehn padahkihong noumw seri kan sapwellimen Koht erpit (Menlau kilang parakrap 12)

12. Ia duwen pahpa nohno kan ar kak sewese neirail seri kan ren wehwehkihla sapwellimen Koht erpit? (Melkahka 139:13, 14) (Menlau pil kilang kilel.)

12 Sewese noumwail seri kan ren wehwehkihla sapwellimen Koht erpit. Siohwa uhdahn ketin erpit sang kitail. (Rom 11:33) Karasepe, kumwail kak padahkihong noumwail serio ia duwen pihl eh kin kohda nan wehwe oh wiahla depwek kan oh ia duwen depwek ko ar uhd kin mwekid sang ehu wasa kolahng ehu wasa tohrohr. (Sohp 38:36, 37) Kumwail pil kak kasalehda ia uwen kapwuriamwei en paliweren aramas eh wiawihda. (Wadek Melkahka 139:13, 14.) Medewehla dahme pahpa men me adaneki Vladimir wia. E nda: “Ehu rahno, nait pwutako pwupwudihsang nan were pwaisikelo oh kamedekihala pein ih. Mwurin rahn kei, eh ohlao mohdi. Ngehi oh ei pwoudo kawehwehda me Siohwa ketin kapikada paliwaratail pwe en kak pein mwahula. Se padahkihong me kitail sohte kin kak kilang met nan soahng kan me aramas wiahda. Karasepe, sidohsa pwoat sohte kak pein mwahula mwurin aksident ehu. Met sewese nait pwutako en wehwehkihla sapwellimen Siohwa erpit.”

13. Ia duwen pahpa nohno kan ar kak sewese neirail seri kan en wehwehkihla mwahu sapwellimen Koht manaman? (Aiseia 40:26)

13 Siohwa ketin luke kitail en kilengdalahng pahnlahng oh medewe ia uwen kaselel en sapwellime manaman eh kin kolokol usu kan koaros nan dewerail. (Wadek Aiseia 40:26.) Kumwail kak kangoange noumwail seri kan en kilengdalahng pahnlahng oh medemedewe dahme re kilang. Tehk dahme Tingting, sister men sang Taiwan, tamanda ni eh tikitiko: “Ehu ahnsowo, ei nohnou waiehla camping, oh se kak kilang usu tohto nan wehwe pwehki se sohte mi nan kahnimw me diren dengki. Ni ahnsowo, I pwunodki me I pahn sohla kak lelepekte pwehki iengei tohnsukuhl kan kin song en kahrehiong en apwal ong ie en peikiong Siohwa. Ei nohnou kangoange ien medewe duwen manaman me Siohwa ketin doadoahngki pwehn wiahda usu kan koaros oh en tamataman me E kak uhdahn ketin doadoahngki manamano pwehn sewesei ie powehdi kasongosong kan. Mwurin ei tehk mwahu kepikipik kan erein at mwemweito, met kamwakid ien esehla mwahu Siohwa, oh I koasoanehdi teng en papah ih.”

14. Ia duwen papah nohno kan ar kak doadoahngki kepikipik pwehn sewese neirail seri kan en kilengwohng Siohwa nin duwen Koht emen me ketin peren?

14 Soahng kan me Siohwa ketin wiahda kin kasalehda me e kin ketin peren oh kupwurki kitail en pil peren. Saintis kan tehkada me pali laud en mahn kan kin mwadong, iangahki menpihr oh mwahmw akan. (Sohp 40:20) Ia duwe, noumw seri kan kin kouruhr ni arail kilang mahn kan ar kin mwadong? Mweinele ke kilangehr kisin kaht men eh pwakipwakih dereht en deiad ehu de kisin kidi kan ar mwadomwadongpene. Mwuhr ni ahnsou me noumw seri kan kouruhr ni arail kilang mahn emen eh mwadomwadong, ke sou katamankihong irail me kitail kin papah Koht emen me ketin peren?—1 Tim. 1:11.

PERENKI SAPWELLIMEN SIOHWA KEPIKIPIK NIN DUWEN PENEINEI EHU

Ele noumw seri kan pahn nsenamwahu oh men koasoia ar pepehm kan ni ahnsou me re iang uhk kohla kilang kepikipik (Menlau kilang parakrap 15)

15. Dahme kak sewese pahpa nohno kan ren diarada dahme neirail seri kan medemedewe? (Lepin Padahk 20:5) (Menlau pil kilang kilel.)

15 Ekei pak, ele pahpa nohno kan kin apwalki wiahiong neirail seri kan en koasoia duwen arail kahpwal kan me re lelohng. Ma ih omw irairo met, ele ke anahne sewese noumw seri kan en kak kasalehda arail madamadau. (Wadek Lepin Padahk 20:5.) Ekei pahpa nohno kin diarada me e mengei en wia met ni arail kin iangih neirail seri kan kohla kilang kepikipik kan. Dahme kahrehda? Ehu kahrepe iei pwehki malaulau soahng kan me kak kerempwa seri kan oh pahpa nohno kan. Pahpa men nan Taiwan me adaneki Masahiko nda pil ehu kahrepe: “Ni ahnsou me se kin iangih nait seri kan kohla mwemweit ehu wasa—kohdahla pohn nahna de alialu limwahn sehd—re kin kalapw ahneki pepehm meleilei. Eri se diarada me e mengei en kamwakid irail en kasalehda arail madamadau oh esehda dahme re medemedewe.” Katya, me kitail koasoiapene mwoweo koasoia: “Ei nohnou kin kalapw waiehla wasahn kommoal oh mwemweit kaselel ehu mwurin sukuhl. Nan soangen wasa meleilei wet, e kin kahrehiong ie en kak padahkihong dahme wiawi nan sukuhl de dahme kin kapwunode ie.”

16. Ia duwen peneinei kan ar kak kommoal oh perenki sapwellimen Siohwa kepikipik?

16 Ni peneinei kan ar kin perenki soahng kan me Siohwa ketin wiahda, re pil kak kommoal oh pereperenpene. Met pahn sewese irail en kalaudehla arail poakpene. Paipel mahsanih me mie “ahnsoun peren” oh “ahnsoun kahlek.” (Ekl. 3:1, 4) Siohwa ketin kapikada wasa kaselel kan nin sampah, wasa me kitail kak wia soahng kan me kitail perenki. Peneinei tohto kin perenki kohla pikinik, kohla nan wehi kan, pohn nahna kan, de limwahn sehd. Ekei seri kin perenki tang oh mwadong nan wasahn kommoal oh mwemweit, kilang mahn akan, de pampap nan pillap, de leh, de nansed. Mie soahng mwahu tohto en perenki kepikipik oh soahng kan me Siohwa ketin wiahda!

17. Dahme kahrehda pahpa nohno kan anahne sewese neirail seri kan en perenki sapwellimen Koht kepikipik?

17 Nan sapwellimen Koht sampah kapwo, ahn pahpa oh nohno kan oh seri kan perenki kepikipik pahn laudla. Ahnsowo, sohte kahrepen en masak mahn akan, de irail sohte pahn pil masak kitail. (Ais. 11:6-9) Kitail pahn perenki dahme Siohwa ketin wiahda kohkohlahte. (Mel. 22:26) Ahpw pahpa nohno kan, kumwail dehr awih lao lel ahnsowo pwehn sewese noumwail seri kan ren tepida perenki kepikipik. Ni amwail doadoahngki kepikipik kan pwehn padahkihong noumwail seri kan duwen Siohwa, ele irail pahn pwungki dahme Nanmwarki Depit koasoia: ‘Maing Siohwa, . . . sohte emen me wiadahr dahme komw ketin wiadahr.’—Mel. 86:8.

KOUL 134 Seri kan Kohwa Ehu Sang Koht

a Riatail Kristian tohto kin kak tamanda arail kin perenki arail iangih arail pahpa nohno kan kohla kilang kepikipik kan. Re sohte kin manokehla ia duwen arail pahpa nohno kin doadoahngki soangen ahnsowo pwe ren padahkihong irail duwen soangen Koht dahmen Siohwa. Ma mie noumw seri, ia duwen omw kak doadoahngki kepikipik pwehn padahkihong irail duwen sapwellimen Koht irair kaselel kan? Iren onop wet pahn sapengala peidek wet.