Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 20

Dahme Kaudiahl Mahsanihki Duwen Sapwellimen Koht Imwintihti kan?

Dahme Kaudiahl Mahsanihki Duwen Sapwellimen Koht Imwintihti kan?

“Irail kihpene irail nan wasa me adaneki ni lokaiahn Ipru Armakedon.”​—KAUD. 16:16.

KOUL 150 Rapahki Komourpomw Rehn Koht

AUDEPEN ONOP *

1. Dahme pwuhken Kaudiahl mahsanihki sapwellimen Koht aramas akan?

 PWUHKEN Kaudiahl kasalehda me Wehin Koht kaundahr nanleng oh Sehdan lekdeksang nanleng. (Kaud. 12:1-9) Met kahredahr popohl nanleng ahpw kahpwal ong kitail. Dahme kahrehda? Pwehki Sehdan uhdahn lingeringer, oh kin uhwong irail kan nin sampah me kin papah Siohwa ni lelepek.​—Kaud. 12:12, 15, 17.

2. Dahme pahn sewese kitail en lelepekohngete Siohwa?

2 Ia duwen atail kak lelepekohngete Siohwa mendahki ahn Sehdan uhwong? (Kaud. 13:10) Ehu me pahn sewese kitail iei en ese dahme pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo. Karasepe, nan Kaudiahl, wahnpoaron Sohn kawehwehda ekei kapai kan me kitail pahn ahneki ni ahnsou keren. Ehu kapai ko iei kasohralahn sapwellimen Koht imwintihti kan. Met kitail pahn koasoiapene dahme Kaudiahl mahsanihki duwen imwintihti pwukat oh dahme pahn wiawihong irail.

SAPWELLIMEN KOHT IMWINTIHTI KAN SANSALDA “NI KILEL KAN”

3. Ia ekei kilel kan me Kaudiahl doadoahngki?

3 Tepin iretikitiko nan Kaudiahl padahkihong kitail me dahme kitail pahn wadek pahn kasansalda “ni kilel kan,” de ni lokaiahn karasaras. (Kaud. 1:1) Kitail wadek nan irelaud kan mwuhr duwen mahn lawalo kei me karasaraskihong sapwellimen Koht imwintihti kan. Karasepe, mie “mahn lawalo men me pwarada sang nansedo, me kod eisek oh moahng isuh.” (Kaud. 13:1) Mwurin mahn lawalo menet, pil mie “emen mahn lawalo me kohkohda sang sampah.” Mahn lawalo me kohda sang sampah kin koasoi duwehte drakon men oh kin “kamwerediong pohn sampah kisiniei sang nanleng.” (Kaud. 13:11-13) Mwurin met, kitail pil kilang “mahn lawalo weitahta men” me lihen netiki paliwere men dake. Mahn lawalo silimen pwukat kin karasaraskihong imwintihti kan me kin uhwong Siohwa Koht oh sapwellime Wehi erein ahnsou reirei. Eri, e kesempwal kitail en esehla ihs irail.​—Kaud. 17:1, 3.

MAHN KALAIMWUN PAHMEN

Irail pwarada “sang nansedo.” (Dan. 7:1-8, 15-17) Irail kin karasaraskihong wehi kan me kaundahr oh kahrehiongehr sapwellimen Koht aramas akan lokolok tepisang ni mwehin Danielo (Menlau kilang parakrap 4, 7)

4-5. Ia duwen Daniel 7:15-17 eh sewese kitail en wehwehki wehwehn kilel ko?

4 Mwohn atail pahn sukuhlki ihs imwintihti ko, kitail anahne wehwehki dahme mahn lawalo ko oh lihen netiki paliwereo kin karasaraskihong. Ahl me keieu mwahu en wehwehki met iei en mweidohng Paipel en kawehwehda. Pwuhk teikan nan Paipel kawehwehdier kilel tohto me dierek nan Kaudiahl. Karasepe, soukohp Daniel ouramanihada “mahn kalaimwun pahmen me pwarada sang nansedo.” (Dan. 7:1-3) Daniel padahkihong kitail dahme mahn pwukat kin karasaraskihong. Mahn kalaimwun ko kin karasaraskihong “wehi” pahieu. (Wadek Daniel 7:15-17.) Met sewese kitail en wehwehki me mahn lawalo ko nan Kaudiahl pil kin karasaraskihong wehi kan.

5 Met kitail pahn koasoiapene ekei kilel kan me Kaudiahl kasalehda. Ni atail wia met, kitail pahn kilang ia duwen Paipel eh sewese kitail en wehwehki wehwehn kilel pwukat. Kitail pahn tepikihda kairekdien mahn lawalo ko. Keieu, kitail pahn esehda ihs me irail karasaraskihong. Mwurin mwo, kitail pahn kilang dahme pahn wiawihong irail. Oh mwuhr, kitail pahn koasoiapene ia wehwehn mwekid pwukat ong kitail.

KASANSALDAHN SAPWELLIMEN KOHT IMWINTIHTI KAN

MAHN LAWALOU ME MOAHNG ISUH

IE “pwarada sang nansedo” oh moange meh isuh, kode meh eisek, oh nihn eisek. (Kaud. 13:1-4) E kin karasaraskihong koperment kan koaros me kaundahr aramas akan lao lel met. Moahng isuh ko kin karasaraskihong kaunda kehlail isuhwo me kahrehiongehr sapwellimen Koht aramas akan lokolok (Menlau kilang parakrap 6-8)

6. Dahme mahn lawalo me moahng isuh nan Kaudiahl 13:1-4 kin karasaraskihong?

6 Ia wehwehn mahn lawalo me moahng isuh? (Wadek Kaudiahl 13:1-4.) Kitail kilang me mahn lawalo menet mwomwen duwehte lepard men, ahpw neh ko duwehte nehn pehr oh eweo duwehte ewen laion, oh kode ko meh eisek. Mwohmw pwukat koaros pil sansalda rehn mahn lawalo pahmeno me kileldi nan Daniel irelaud 7. Ahpw nan Kaudiahl, mwohmw pwukat sansalda rehn emente mahn lawalo, kaidehn pahmen. Mahn lawalo menet sohte karasaraskihong kaundahn koperment ehute. Sohn pil koasoia me mahn lawalo menet kaunda “keinek koaros, aramas koaros, lokaia koaros oh wehi koaros.” Eri eh manaman laudsang manaman en koperment koaros. (Kaud. 13:7) Eri, mahn lawalo menet kin karasaraskihong koperment koaros me kaundahier aramas akan sangete mahs leledo met. *​—Ekl. 8:9.

7. Dahme ehuehu moahng isuh ko en mahn lawalou kin karasaraskihong?

7 Dahme ehuehu kod isuh ko kin karasaraskihong? Kaudiahl irelaud 17 sewese kitail en ese pasapengo, pwehki e kawehwehda duwen mahn lawalou nan irelaud 13. Kaudiahl 17:10 mahsanih: “Mie nanmwarki isimen: Limmen pwupwudier, emen mihmihte, oh meteio saikinte leledo; ahpw ni eh pahn leledo, e uhdahn pahn mihmi ahnsou mwotomwot.” Nanpwungen koperment kan koaros me Sehdan kin doadoahngki, meh isuh ko kin kapahrekiong “moahng” kei pwehki re ahneki manaman laud. Sapwellimen Koht aramas tohto kin kousoan nan sahpw kan pahn koperment pwukat, de koperment pwukat kin kaloke irail. Ni mwehin wahnpoaron Sohn, kaunda limau nekier: Isip, Asiria, Papilon, Media-Persia, oh Krihs. Kaunda keweneuwo Rom iei me kakaun ni ahnsou me Sohn alehdi kaudiahlo. Eri, mehnia kaunda me wia moahng keisuh oh kaimwiseklahn kaunda?

8. Mehnia kaunda me karasaraskihong moahng keisuh en mahn lawalou?

8 Met kitail pahn kilang ia duwen kokohp kan nan pwuhken Daniel eh sewese kitail en esehda wehwehn moahng keisuh en mahn lawalou. Mehnia kaunda me kakaun ni imwilahn atail ahnsou, de “ni rahnen Kauno”? (Kaud. 1:10) Kaunda wet iei kaundahn koperment kehlail riau me kin ehupene. Ira iei United Kingdom oh Wehin Amerika, de Kaunda Kehlail en Britain-Amerika. Eri, kitail kak nda me kaunda wet iei moahng keisuh en mahn lawalou me kileldi nan Kaudiahl 13:1-4.

MAHN LAWALO MEN ME KODE RIAU ME DUWEHTE AHN SIHMPWUL MEN

E kohdahsang “sampah” oh kin koasoi “duwehte drakon men.” E kamwerehdi “kisiniei sang nanleng” oh kin wiahda kilel kan duwehte “soukohp likamwo.” (Kaud. 13:11-15; 16:13; 19:20) Kaunda Kehlail en Britain-Amerika kin karasaraskihong mahn lawalou me kode riau me adaneki soukohp likamw men pwehki e kin pitipitih tohnsampah oh ndindaiong irail en “wiahda sansal” en ‘mahn lawalou’ me moahng isuh oh kode eisek. (Menlau kilang parakrap 9)

9. Dahme mahn lawalou me “kode riau me duwehte ahn sihmpwul men” kin karasaraskihong?

9 Kaudiahl irelaud 13 pil padahkihong kitail me keisuh en moahngo, Kaunda Kehlail en Britain-Amerika, pil mwekid duwehte mahn lawalo men me “kode riau me duwehte ahn sihmpwul men, ahpw e tepida koasoakoasoi duwehte drakon men.” Mahn lawalo menet kin “wiahda kilel kapwuriamwei kei oh pil kamwerediong pohn sampah kisiniei sang nanleng mwohn mesen aramas akan koaros.” (Kaud. 13:11-15) Kaudiahl irelaud 16 oh 19 kahdaneki mahn lawalo menet “soukohp likamwo.” (Kaud. 16:13; 19:20) Daniel pil koasoia mehkot me duwehte met, me iei, Kaunda Kehlail en Britain-Amerika pahn “kahrehda mwomwla laud.” (Dan. 8:19, 23, 24) Ih met me wiawi nan Mahwen Keriau en Sampah. Saintis en British oh Amerika kan iei me wiahda pakudang kehlail riauo me kaimwisekala mahweno. Pwehki Kaunda Kehlail en Britain-Amerika me wiahda pakudang kehlail riau ko, e duwehte ara “kamwerediong pohn sampah kisiniei sang nanleng.”

MAHN LAWALO WEITAHTA MEN

Lihen netiki paliwere men, Papilon Lapalap, dake mahn lawalo menet. Mahn lawalo menet iei me wia nanmwarki kawelimen. (Kaud. 17:3-6, 8, 11) Nin tapio, lihen netiki paliwereo kin kaunda mahn lawalou, ahpw mwuhr, mahn lawalou kamwomwala ih. Lihen netiki paliwereo kin karasaraskihong pwihnen kaudok likamw koaros nin sampah. Rahnwet, mahn lawalou kin karasaraskihong United Nations, me kin kamwakamwakid koasoandi en pelien koperment koaros en sampah (Menlau kilang parakrap 10, 14-17)

10. Dahme “sansal en mahn lawalou” karasaraskihong? (Kaudiahl 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

10 Mwuhr, kitail pil kilang emen mahn lawalo. Mahn lawalo menet kereniong duwehte mahn lawalo me moahng isuhwo, ahpw ihte e weitahta. Paipel kahdaneki mahn lawalo menet “sansal en mahn lawalou” oh kawehwehda mahn menet nin duwen “nanmwarki kawelimen.” * (Wadek Kaudiahl 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Sohn esehda me “nanmwarki” menet pwarada, oh mwuhr sohla mie, ahpw mwurin mwo, e pwurehng pwarada. Met kawehwehda mwahu United Nations me kin apwalih koasoandi en koperment koaros en sampah wet. Nin tapio, e kin adaneki League of Nations. Ahpw e sohla mie erein Mahwen Keriau en Sampah. Mwuhr, e pwurehng pwarada oh uhd adaneki United Nations.

11. Dahme mahn lawalo ko kangoange aramas akan en wia, oh dahme kahrehda kitail sohte anahne masak irail?

11 Sang ni arail kin wiahda likamw kan, mahn lawalo ko de koperment kan, kin kangoange aramas akan en uhwong Siohwa oh sapwellime aramas akan. Sohn koasoia me e mwomwen me irail kin kapokonepene “nanmwarki kan en sampah pwon” ong mahwen en Armakedon, me iei “rahn lapalap en Koht, me Keieu Manaman.” (Kaud. 16:13, 14, 16) Ahpw kitail sohte anahne masak mehkot. Atail Koht lapalapo, Siohwa, pahn mwadangete ketin doarehla irail koaros me kin utung sapwellime kaunda.​—Esek. 38:21-23.

12. Dahme pahn wiawihong mahn lawalo ko koaros?

12 Dahme pahn wiawihong mahn lawalo ko koaros? Kaudiahl 19:20 sapengki: “Mahn lawalou ahpw poarpoardi iangahki soukohp likamwo me kin wiahda manaman kan mwohn mahn lawalou, me e kin pitiheki irail kan me alehdi kilel en mahn lawalou oh irail kan me kin kaudokiong eh sansal. Nindoken ara momourte, ira koaros lekdekiong nan lehn kisiniei me lullulki suwepel.” Eri, ni koperment pwukat ar wie kakaunte, irail pahn kasohrala soutuk.

13. Kahpwal dah kan me ekei koperment kan kin kahrehiong Kristian koaros?

13 Ia wehwehn met ong kitail? Nin duwen Kristian kei, kitail anahne loalopwoat ong Koht oh sapwellime Wehio. (Sohn 18:36) Pwehn wia met, kitail anahne kolokolete atail soupoupali oh dehr uhki koperment en sampah. Met kakete uhdahn apwal, pwehki koperment kan kin men kitail en kasalehda atail utung irail sang atail koasoi oh wiewia. Irail kan me kin dukula oh utungada koperment pwukat kin alehdi kilel en mahn lawalou. (Kaud. 13:16, 17) Mehmen me alehdi kilelo sohte pahn alehdi kupwuramwahu en Siohwa oh e pahn luhssang mour soutuk. (Kaud. 14:9, 10; 20:4) Eri, e uhdahn kesempwal kitail en kolokolete atail soupoupali, sohte lipilipil ia uwen laud me koperment kan kin kasonge kitail en utung irail!

IMWILA KANAMENEK ONG LIHEN NETIKI PALIWEREO

14. Soahng kapwuriamwei dahieu me wahnpoaron Sohn kilangada mwuhr, nin duwen me kileldi nan Kaudiahl 17:3-5?

14 Wahnpoaron Sohn koasoia me e “inenen pwuriamweikihla kowahlap” dahme e pil kilangadao. Dahieu mwo? E kilangada lih emen me dake emen mahn lawalo kamasepwehk ko. (Kaud. 17:1, 2, 6) E mwomwen duwehte “lihen netiki paliwere ndand” men oh e adaneki “Papilon Lapalap.” E kin wia “tiahk samin me pid wia nsenen pwopwoud” rehn “nanmwarki en sampah kan.”​—Wadek Kaudiahl 17:3-5.

15-16. Ihs me “Papilon Lapalap,” oh ia duwen atail ese met?

15 Ihs me “Papilon Lapalap”? Lih menet sohte kak karasaraskihong palien koperment kan pwehki Kaudiahl mahsanih me e kin wia tiahk samin rehn kaunen koperment kan en sampah. (Kaud. 18:9) Oh eh dake mahn lawalou kasalehda me e kin song kaunda nanmwarki pwukat. E pil sohte kak karasaraskihong palien pesines kan nan ahn Sehdan sampah. Koasoipen irail pwukat pwarada nan ehu irelaud tohrohr en Kaudiahl oh re adaneki “sounnet kan en sampah.”​—Kaud. 18:11, 15, 16.

16 Nan Paipel, lepin lokaiao “lihen netiki paliwere” kak dokedoke irail kan me dene irail kin papah Koht ahpw kin pwongih dikedik kan de kompoakepahnki sampah. (1 Kron. 5:25; Seims 4:4) Weksang met, Paipel mahsanih me irail kan me kin lelepek kaudokiong Koht kin “mwakelekel” oh adaneki “meipwon” kei. (2 Kor. 11:2; Kaud. 14:4) Papilon en mahso iei wasa me kin keieu wia kaudok likamw. Eri, Papilon Lapalap kin karasaraskihong soangen kaudok likamw koaros. Ni mehlel, ih iei pwihnen kaudok likamw koaros nin sampah.​—Kaud. 17:5, 18; menlau kilang oaralapo “What Is Babylon the Great?” nan website en jw.org.

17. Dahme pahn wiawihong Papilon Lapalap?

17 Dahme pahn wiawihong Papilon Lapalap? Kaudiahl 17:16, 17 sapengala peidek wet ni ahl wet: “Kode eisek me ke kilangehr oh mahn lawalou, irail pwukat pahn kailongkihla lihen netiki paliwereo oh kihsang mehkoaros me e ahneki oh kakilisawihada, oh re pahn kangala uduke oh isingkihla douluhl kisiniei. Pwe Koht ketin audehda arail mohngiong pwe ren kapwaiada kupwure.” Ei, Siohwa pahn ketin kamwakid wehi kan en doadoahngki mahn lawalo weitahtao de United Nations, pwehn uhwongada pwihnen kaudok likamw koaros nin sampah oh kasohrehla douluhl.​—Kaud. 18:21-24.

18. Ia duwen atail kak tehk mwahu me kitail sohte kin iang utung Papilon Lapalap?

18 Ia wehwehn met ong kitail? Kitail anahne kolokolete “soangen kaudok me mwakelekel oh sohte samin mwohn silangin Samatail Koht.” (Seims 1:27) Kitail en dehr idawehnla padahk likamw kan, kasarawi likamw kan, de tiahk samin kan, oh tiahk en wunahni kan en Papilon Lapalap! Ahpw kitail en pousehlahte padahkihong aramas akan ren “pedoisang reh,” pwe irail en dehr iang pwukoahki eh dihp kan mwohn Koht.​—Kaud. 18:4.

KADEIK ME KOHIENG SAPWELLIMEN KOHT IMWINTIHTIO

DRAKON WEITAHTAO

Sehdan kihong mahn lawalou eh manaman. (Kaud. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10) Sehdan, me iei sapwellimen Siohwa imwintihti keieu laud, pahn lekdekdiong nan pwoahr loalo me soh kapi erein sounpar 1,000. Mwurin mwo, Sehdan pahn lekdekdiong nan “lehn kisiniei oh suwepel” (Menlau kilang parakrap 19-20)

19. Ihs me ‘lapalahn drakon weitahtao’?

19 Pwuhken Kaudiahl pil kawehwehda duwen “lapalahn drakon weitahta men.” (Kaud. 12:3) Drakono mahweniong Sises oh sapwellime tohnleng kan. (Kaud. 12:7-9) E uhwongada sapwellimen Koht aramas akan, oh kihong mahn lawalo ko de koperment en sampah kan arail manaman. (Kaud. 12:17; 13:4) Ihs drakono? Iei ih “serpent en mahso, me adaneki Tepil oh Sehdan.” (Kaud. 12:9; 20:2) Iei ih me kin kakaun sapwellimen Siohwa imwintihti teikan koaros.

20. Dahme pahn wiawihong drakono?

20 Dahme pahn wiawihong drakono? Kaudiahl 20:1-3 kawehwehda me tohnleng men pahn kesehdilahng Sehdan nan pwoahr loal ehu me soh kapi me duwehte imweteng ehu. Erein eh sensel, Sehdan solahr pahn “pitih wehi kan lao pahr 1,000 imwisekla.” Mwuhr, Sehdan oh nah ngehn suwed kan pahn lekdekdilahng nan “lehn kisiniei oh suwepel.” Met wehwehki kasohrala soutuk ong irail. (Kaud. 20:10) Song en medewehla sampah ehu me Sehdan oh nah ngehn suwed kan solahr mi ie. Ia uwen kaselel en ahnsowo!

21. Dahme kahrehda kitail kak perenki dahme kitail wadekehr nan pwuhken Kaudiahl?

21 E uhdahn kaperen en wehwehki wehwehn kilel pwukat me kileldi nan pwuhken Kaudiahl! Kitail sukuhlkiher ihs me sapwellimen Siohwa imwintihti kan oh pil dahme pahn wiawihong irail. Ei, “meid pai aramas me kin wadek ni ngihl laud mahsen kan en kokohp wet oh irail kan me kin rong”! (Kaud. 1:3) Ahpw, soangen kapai dah kan me aramas lelepek kan pahn ahneki ni ahnsou me sapwellimen Koht imwintihti kan pahn sohrala? Kitail pahn koasoiapene met nan iren onop en mwuhr.

KOUL 23 Siohwa Tepida Eh Kaunda

^ Pwuhken Kaudiahl kin doadoahngki kilel kan pwehn kasalehda ihs sapwellimen Koht imwintihti kan. Pwuhken Daniel sewese kitail en wehwehki ia wehwehn kilel ko. Nan iren onop wet, kitail pahn kapahrekihpene ekei kokohp kan nan Daniel ong kokohp kan nan Kaudiahl. Met pahn sewese kitail en ese ihs me sapwellimen Koht imwintihti kan. Mwuhr, kitail pahn koasoiapene dahme pahn wiawihong irail.

^ Pil ehu mehn kadehde me mahn lawalou me moahng isuh kin karasaraskihong koperment koaros iei pwehki ‘kode meh eisek.’ Paipel kin kalapw doadoahngki nempe eisek pwehn kasalehda mehkot ni unsek.

^ Mahn lawalo menet weksang keieun mahn lawalou pwehki sohte “nihn” pohn kode ko. (Kaud. 13:1) Met pwehki e “kohsang nanmwarki isimeno” me kin kihong ih manaman.​—Menlau kilang oaralapo “What Is the Scarlet-Colored Beast of Revelation Chapter 17?” nan website en jw.org.