Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Mehn Israel kan Mahso Kin Iang Mahwen​—Dahme Kahrehda Kitail Sohte Kin?

Mehn Israel kan Mahso Kin Iang Mahwen​—Dahme Kahrehda Kitail Sohte Kin?

EREIN Mahwen Keriau en Sampah, emen sounpei en Nazi ko werkilahng Sounkadehdehn Siohwa ko: “Ma emen kumwail sohte pahn peiong mehn France de mehn England kan, kumwail koaros pahn mehla!” Mendahki sounpei en Nazi ko kol kesik karanih irail, sohte emen rehn riatail Kristian ko dukula pahrail. Irail uhdahn eimah! E kasalehda mwahu ia madamadau en Sounkadehdehn Siohwa kan ong mahwen. Kitail sohte kin iang mahwen en sampah wet. Pil ni aramas akan ar kamasakihkinkitail mehla, kitail sohte kin uhki uhpenehn wehi kan.

Ahpw kaidehn koaros me kose irail Kristian kei kin iang pwungki met. Tohto kamehlele me Kristian men kak oh pil anahne uhki eh wehi. Irail kakete nda, ‘Mehn Israel kan mahso wia sapwellimen Koht aramas kei oh irail kin iang pei nan mahwen, eri dahme kahrehda Kristian kan rahnwet sohte kak?’ Ia duwen omw pahn sapeng? Ke kak kawehwehda me irair en mehn Israel kan mahso uhdahn weksang irair en sapwellimen Koht aramas akan rahnwet. Eri kitail pahn koasoiapene soahng limau me kasalehda arail wekpeseng.

1. SAPWELLIMEN KOHT ARAMAS AKAN KOAROS WIAHTE WEHI EHU

Mahso, Siohwa ketikihpene sapwellime aramas akan pwehn wiahla wehi ehute, me iei wehin Israel. E ketin kahdaneki mehn Israel ko “sapwellime aramas kei.” (Eks. 19:5) Koht pil ketikihong irail sahpw. Eri, ni Koht eh ketin ruwese mehn Israel ko en kohla mahweniong wehi teikan, irail sohte kin peiong de kemehla iengarail tohnkaudok teikan. a

Rahnwet, tohnkaudok mehlel kan kohsang “wehi koaros, keinek koaros, aramas koaros oh lokaia koaros.” (Kaud. 7:9) Ma sapwellimen Koht aramas akan kohla iang mahwen, irail kakete peiong​—pil kemehla—​iengarail tohnkaudok teikan.

2. SIOHWA KETIN RUWESE MEHN ISRAEL KAN EN IANG MAHWEN

Mahso, Siohwa kin ketin koasoanehdi iahd oh dahme kahrehda mehn Israel kan anahne iang mahwen. Karasepe, Koht ketin ruwese mehn Israel ko en kohla mahwen pwehn kapwaiada sapwellime kadeik ong mehn Kenan kan, me ndandkihla arail kaudokiong ngehn suwed kan, wia tiahk samin me uhdahn kasaut, oh meirongki neirail seri kan. Siohwa ketin kehkehlikiong mehn Israel ko en kemehla aramas akan me kin wia soahng suwed pwukat nan Sapwen Inowo, pwe mehn Israel kan en dehr pil iang wia soahng suwed pwukat. (Lip. 18:24, 25) Mwurin mehn Israel ko soandi nan Sapwen Inowo, ekei pak Koht ketin mweidohng irail en iang mahwen pwehn pere mehn Israel sang arail imwintihti kan. (2 Sam. 5:17-25) Ahpw Siohwa sohte ketin mweidohng mehn Israel kan en pein pilada en iang mahwen. Ni arail kin pein pilada en wia met, e kin kalapw imwila suwed.​—Nemp. 14:41-45; 2 Kron. 35:20-24.

Rahnwet, Siohwa sohte ketin mahsanihong aramas akan en kohla mahwen. Wehi kan kin mahwenki dahme aramas akan mwahuki, ahpw kaidehn dahme Koht ketin kupwurki. Irail kin tapiada mahwen kan pwehki re men sapwenikihla sahpw tohto, wiahda mwohni tohto, de kangoange koasoandi ehu en arail koperment. Ahpw ia duwen irail kan me dene irail kin pei ni mwaren Koht pwehn uhki arail pelien lamalam, de en kemehla sapwellimen Koht imwintihti kan? Siohwa pahn ketin pere sapwellime tohnkaudok mehlel kan oh kasohrehla sapwellime imwintihti kan nan mahwen me pahn wiawi ni ahnsou kohkohdo, met iei mahwen en Armakedon. (Kaud. 16:14, 16) Nan mahweno, sapwellimen Koht karis en sounpei kan iei tohnleng kan nanleng, ahpw kaidehn sapwellime tohnkaudok kan sampah.​—Kaud. 19:11-15.

3. MEHN ISRAEL KO SOHTE KEMEHLA IRAIL KAN ME PWOSON SIOHWA

Mahwen en rahnpwukat kin doarehla irail me lelepekiong Siohwa duwehte mahwen en Siohwa me doarehla Reap oh eh peneinei nan Seriko?

Mahso, sounpei en Israel kan kin kalapw doarehla irail kan me kasalehda ar pwoson Koht, ahpw kemehla irail kante me Siohwa ketin pilada en kamakamala. Medewehla karasaras riau pwukat. Mendahki Siohwa ketin kehkehlingkihong mehn Israel ko en kasohrehla Seriko, irail kapitala Reap oh eh peneinei pwehki en Reap eh pwoson. (Sos. 2:9-16; 6:16, 17) Mwuhr, kahnimw en Kipeon pwon poadoandoarla mwurin arail kasalehda arail lemmwiki Koht.​—Sos. 9:3-9, 17-19.

Rahnwet, nein wehi kan nair sounpei kan sohte kin pweiek en kemehla me pwoson kan, de pil irail kan me kaidehn sounpei kei.

4. MEHN ISRAEL KAN ANAHNE IDAWEHN KOSONNED EN KOHT ONG MAHWEN

Mahso, Siohwa ketin kupwurki sounpei en Israel kan en kin mahwen ni ahl me pahrekiong sapwellime kaweid. Karasepe, ekei pak Koht ketin mahsanihong irail en kihong mahs kahnimw me uhwong irailo “ahnsoun pekimahk.” (Deud. 20:10) Siohwa pil ketin kupwurki sounpei en Israel kan en mwakelekel ni paliwar oh idawehn sapwellime koasoandi kan. (Deud. 23:9-14) Ni sounpei en wehi kan me mi karanih irail ar kin kalapw angkehlailih lih akan sang kahnimw kan me re kalowehdi, Siohwa ketin kehkehlingkihong mehn Israel ko ren dehr wia met. Ni mehlel, irail sohte kak pwoudikihda lih emen me re koledi lao lel sounpwong ehu mwurin arail kalowehdi kahnimw ehu.​—Deud. 21:10-13.

Rahnwet, pali laud en sahpw kan pwungki en pei nan mahwen nin duwen kosonned kan me re pwungkipene. Mendahki koasoandi pwukat kin wiawihda pwehn pere irail kan me kaidehn sounpei kei, wehi pwukat kin kauwehla koasoandi pwukat.

5. KOHT KETIN PEIKI SAPWELLIME WEHI

Koht kin ketin peiki ehu wehi rahnwet duwehte me e kin ketin wiahiong mehn Israel kan nan Seriko?

Mahso, Koht kin ketin peiki mehn Israel kan oh kin kalapw wiahda manaman kan pwe irail en kak kana nan mahwen. Karasepe, ia duwen Siohwa eh ketin sewese mehn Israel ko en kalowehdi kahnimw en Seriko? Ni ruwes en Siohwa, mehn Israel ko ahpw “weriwer laudida. Eri, kelen kahnimwo ahpw rengkpeseng pwupwudi,” me kahrehda e mengeiong irail en kalowehdi kahnimwo. (Sos. 6:20) Ia duwen arail kana nan ar mahweniong mehn Amor ko? “KAUN-O ahpw ketin kamwerehdiong pohrail keteu aihs takai . . . Me mehkihla keteu aihs takaio tohto sang me mehn Israel kan kemehla.”​—Sos. 10:6-11.

Rahnwet, Siohwa sohte kin ketin peiki ehu wehi en sampah. Sapwellime wehi me Sises ketin wia Nanmwarki, “kaidehn kisehn sampah wet.” (Sohn 18:36) Weksang met, Sehdan me ahneki manaman pohn koperment koaros en sampah. Mahwen lemei kan en sampah wet kin kasalehda eh irair suwed kan.​—Luk 4:5, 6; 1 Sohn 5:19.

KRISTIAN MEHLEL KAN KIN WIAHDA POPOHL

Nin duwen me kitail kilangehr, atail irair rahnwet uhdahn weksang en mehn Israel kan mahso. Ahpw, wekpeseng pwukat kaidehn ihte kahrepen atail sohte kin iang mahwen. Mie kahrepe teikan. Karasepe, Koht ketin kohpada me ni imwin rahn akan, irail kan me kin ale kasukuhl sang reh solahr pahn “pwurehng sukuhlki mahwen,” de pil iang mahwen. (Ais. 2:2-4NW) Patehng met, Krais mahsanih me sapwellime tohnpadahk kan “kaidehn kisehn sampah”; irail sohte pahn uhki uhpenehn wehi kan.​—Sohn 15:19.

Krais pil ketin kangoange sapwellime tohnpadahk kan en wia laudsang met. E mahsanihong irail en soikala madamadau me kin kahrehda kailok, lingeringer oh mahwen. (Mad. 5:21, 22) E pil ketin padahkihong sapwellime tohnpadahk kan en “wiahda popohl” oh en poakohng arail imwintihti kan.​—Mad. 5:9, 44.

Ia duwen atail kak wia met? Ele kitail sohte men iang mahwen, ahpw mie pak me kitail wiahki emen nan mwomwohdiso atail imwintihti? Kitail en pousehlahte nantihong kihsang soangen pepehm pwukat rehtail.​—Seims 4:1, 11.

Kitail kin wiahda popohl oh limpoakpene nanpwungatail, ahpw kaidehn en iang mahwen en sampah wet. (Sohn 13:34, 35) Kitail en koasoanehdi teng en kolokolete atail soupoupali oh kasikasik rahno me Siohwa pahn ketikihsang mahwen koaros kohkohlahte.​—Mel. 46:9.

a Ekei pak, keinek en Israel kan kin peipene nanpwungarail, ahpw mahwen pwukat kin kansensuwedihada kupwuren Siohwa. (1 Nan. 12:24) Ahpw ekei pak, e kin ketin mweidada soangen mahwen pwukat pwehki mie ekei keinek me sohla kin lelepekiong ih, de re wiahda dihp laud.​—Sounkopwung 20:3-35; 2 Kron. 13:3-18; 25:14-22; 28:1-8.