‘Koasoia Mahsen en Koht ni Eimah’

“Irail . . . ahpw direkihla sapwellimen Koht manaman oh koasoakoasoia mahsen en Koht ni eimah.”​—WIEWIA 4:31, NW.

1, 2. Dahme kahrehda kitail anahne nantihong en pweida nan atail doadoahk en kalohk?

 RAHN siluh mwohn eh pwoula, Sises mahsanihong sapwellime tohnpadahk kan: “Rongamwahu en Wehin Koht pahn lohkseli wasa koaros nin sampah, pwe kadehde en mie ong aramas koaros​—a mwuri, imwin sampah ahpw pahn kohdo.” Mwohn e pahn ketidahla nanleng, Sises me iasadahr ketin kehkehlingkihong sapwellime tohnpadahk ko en ‘padahkihong tohn wehi kan koaros; pwe re en wiahla sapwellime tohnpadahk . . . oh kehkehlingkihong irail re en peikiong mehkoaros me e ketin koasoanediong irail.’ E ketin inoukihong irail me e pahn ketin ieiang irail “ahnsou koaros lel ni imwin kawa.”​—Mad. 24:14; 26:1, 2; 28:19, 20.

² Nin duwen Sounkadehdehn Siohwa kan, kitail kin pwerisek en iang wia doadoahk ehu me tepida ni mwehin wahnpoaron ko. Sohte doadoahk ehu me kesempwal duwehte doadoahk en kalohki Wehio oh katohnpadahk me kin komourala aramas akan. Eri, ia uwen kesempwal ni atail pahn kin pweida nan doadoahk wet! Nan iren onop wet, kitail pahn tehk ia duwen sapwellimen Koht manaman eh kin sewese kitail en koasoi ni eimah ni atail wia doadoahk en kalohk. Nan iren onop riau me kitail pahn onopki mwuhr pahn kasalehda ia duwen sapwellimen Siohwa manaman eh kak kaweid kitail en padahk ni koahiek oh kalohk ni lelepek.

Kitail Anahne Eimah

3. Dahme kahrehda kitail anahne eimah pwehn iang doadoahk en kalohki Wehio?

³ Pwukoahn kalohki Wehio me Koht ketikihong kitail iei pwais me keieu kaselel. Ahpw ekei pak e kin apwal. Ekei aramas kin perenki rong rongamwahu en Wehio, ahpw tohto kin kasalehda me irail duwehte aramas akan ni mwehin Noha. Sises mahsanih me irail kin “sasairki nohliko, e lao komwopwirailla koaruhsie.” (Mad. 24:38, 39) Pil mie irail akan me kin kapailoke oh uhwong kitail. (2 Pit. 3:3) Uhwong kan ele kin kohsang irail akan me ahneki manaman, tohnsukuhl kan de tohndoadoahk kan, de pil atail peneinei. Patehng met, kitail pil ahneki luwet akan me duwehte namenek oh masak aramas. Soahng tohto kak kahrehiong kitail en apwalki koasoia mahsen en Koht. Kahrehda, kitail anahne “eimah” pwehn pousehlahte kalohk. (Ep. 6:19, 20) Dahme kak sewese kitail en kakairada irair en eimah?

4. (a) Dahkot eimah? (b) Ia duwen wahnpoaron Pohl eh kak eimah ni eh koasoiong mehn Deselonika kan?

⁴ Lepin lokaiahn Krihk me kawehwehdiong “eimah” kin wehwehki “koasoi inen oh sansal.” Ahpw soangen koasoi wet sohte kin wehwehki me ken kin koasoi ni soh wahu. (Kol. 4:6) Ni atail kin eimah, kitail pil men ahneki popohl rehn aramas koaros. (Rom 12:18) Patehng met, ni atail kin kalohki rongamwahu en Wehin Koht, kitail anahne toupahrek ni atail pahn kin eimah oh kamantik pwe kitail en dehr kansensuwedihala irail akan me kitail kalohk ong. Ei, pwe kitail en kakairada eimah ni ahl pwung, kitail pil anahne nantihong kakairada irair teikan. Ahpw kitail sohte kak pein ahnekihda soangen eimah wet. Mwurin wahnpoaron Pohl oh ienge kan  arail “mwamwahllahr nan Pilipai,” ia duwen arail kak eimah ni arail koasoiong irail kan nan Deselonika? Pohl ntingihdi: “Koht ketin kakehlaikitada.” (Wadek 1 Deselonika 2:2.) Siohwa Koht kak ketikihsang atail masepwehk oh kin ketikihong kitail soangen eimah me Pohl ahneki.

5. Ia duwen Siohwa eh ketikihong Piter, Sohn oh tohnpadahk teikan eimah?

⁵ Ni ahnsou me “kaunen mehn Suhs ko, me mah ko, oh sounpadahk kan en Kosonnedo” arail uhwongada wahnpoaron Piter oh Sohn, ira eri koasoia: “Pein kumwail en kapwungada mehnia me pwung mwohn silangin Koht, ma se en peikiong kumwail, de se en peikiong Koht. Pwe se sohte kak tokedihsang koasoakoasoia dahme pein kiht kilangehr oh rongehr.” Ira sohte kapakap ong Koht pwehn ketin kauhdi ara kalokolok, ahpw ira oh iangara me pwoson akan kin pekipek ni karakarahk ndinda: “Maing at Kaun, komw mwahngih kailok me re wia, komw ketin kupwurehiong kiht, sapwellimomwi ladu pwukat, se en koasoia sapwellimomwi mahsen ni eimah.” (Wiewia 4:5, 19, 20, 29) Ia duwen Siohwa eh ketin sapeng irail? (Wadek Wiewia 4:31.) Siohwa ketin sewesehki irail sapwellime manaman pwe irail en kak eimah. Sapwellimen Koht manaman pil kak sewese kitail. Eri, ia duwen atail kak alehdi oh pil kekeidki sapwellimen Koht manaman nan atail doadoahk en kalohk?

Ia Duwen Atail Kak Kakairada Eimah?

6, 7. Ia ahl me keieu mwahu en ale sapwellimen Koht manaman? Menlau kihda karasepe.

⁶ Ahl me keieu mwahu en alehdi sapwellimen Koht manaman iei en peki reh. Sises mahsanihong irail me rongorong ih: “Eri, mehnda ma kumwail aramas sapwung kei, a kumwail ese kihong noumwail seri kan dahme mwahu ong irail. Eri, Samamwail me ketiket nanleng soh pahn ketikihong [“sapwellimen Koht manaman,” NW] irail kan me kin peki reh?” (Luk 11:13) Ei, kitail anahne peki sapwellimen Koht manaman ahnsou koaros. Ma kitail kin apwalki ekei wiepen kalohk me duwehte kalohk nanial, kalohk ni ahnsou soh lipilipil, de kalohk wasahn pesines kan, kitail kak kapakap ong Siohwa oh peki sapwellime manaman en sewese kitail en kak eimah kalohk.​—1 Des. 5:17.

⁷ Ihme emen lih Kristian me adaneki Rosa wia. * Ehu rahn nan eh wasahn doadoahk, emen ienge sounpadahk wadek ehu ripoht duwen tiahk lemei ong seri kan sang ehu sukuhl tohrohr. Sounpadahko lingeringerkihda dahme e wadeko eri nda, “Dahme sampah wialahr?” Rosa sohte kak pohnsehsehla ahnsou mwahu en kalohk ong ih. Eri, dahme e wia pwehn kak eimah oh tapiada koasoiong ih? Rosa koasoia: “I kapakap ong Siohwa oh peki sapwellime manaman en sewese ie.” E kak kalohk ong ih oh koasoanehdi ahnsou ehu me ira kak pousehla ara koasoia ireo. Oh pil medewehla Milane, emen serepein me sounpar limau me kin kousoan nan kahnimw en New York. Milane koasoia: “Mwohn I pahn kohla sukuhl, ngehi oh ei nohno kin ahnsou koaros kapakap ong Siohwa.” Dahme ira kin kapakapki? Ira kin peki eimah pwe Milane en kolokol eh lelepek oh kak koasoia duwen eh Koht. Eh nohno koasoia: “Met sewese Milane en kawehwehda dahme e kamehlele duwen rahnen ipwidi oh kasarawi teikan oh eh sohte kin iang kasarawi pwukat.” Eri, mepwukat kasalehda me kapakap kak sewese kitail en ahneki eimah.

8. Dahme kitail kak sukuhlki sang soukohp Seremaia duwen kakairada eimah?

⁸ Oh pil medemedewe dahme sewese soukohp Seremaia en kakairada eimah. Ni ahnsou me Siohwa idihada ih en wia soukohp men ong wehi kan, Seremaia sapeng nda: “Ia duwe, pwe I sohte kin ese pato; I me nohn pwulopwul.” (Ser. 1:4-6) Ahpw mwuhr, Seremaia kin kehlail oh pousehlahte eh doadoahk en kalohk mendahki aramas tohto kin  medewehki me ih emen me kin koasoiahte duwen kahpwal. (Ser. 38:4) Erein sounpar 65 e kin kalohki sapwellimen Siohwa kadeik ni eimah. Eri, mehn Israel kan esehkihla ih nin duwen aramas men me kin kalohk ni eimah oh sohte masepwehk. Ihme kahrehda mwurin sounpar 600 samwa, ni ahnsou me Sises ketin koasoi ni eimah, ekei medewe me ih Seremaia me pwurehng mourda. (Mad. 16:13, 14) Ia duwen soukohp Seremaia me kin pweiek ni tapio eh powehdi eh namenek? E koasoia: “Sapwellimomwi mahsen kin rasehng kisiniei me lullul nan kapehdi, oh kin ngkengken nan tih kat en paliwereiet. I kin nantihong kolediong loalei ahpw I kin sohla kakohng kolokol loalei.” (Ser. 20:9) Ei, sapwellimen Siohwa mahsen kakehlaka oh kamwakid ih en koasoi.

9. Dahme kahrehda mahsen en Koht kak kamwakid kitail duwehte e kamwakid Seremaia?

⁹ Nan nah kisinlikou ong mehn Ipru kan, wahnpoaron Pohl ntingihdi: “Mahsen en Koht wie momour oh manaman, e keng sang kedlahs me au riau. E kin lellong loalen aramas lel wasa keieu rir, wasa me mour oh ngehn kin tuhpene ie, wasa me kakon oh sahl akan kin tuhpene ie. E kin kadeikada ineng oh lamalam en nan kapehd en aramas.” (Ipru 4:12) Mahsen en Koht kak kamwakid kitail duwehte e kamwakid Seremaia. Tamataman me mendahki aramas kan iang ntingihdi Paipel, pwuhk wet sohte audaudki loalokong en aramas ahpw e pwilisang rehn Koht. Kitail wadek nan 2 Piter 1:21: “Sohte mwahn kokohp ehu kin pwilisang ni nsenen aramas emen, ahpw [“sapwellimen Koht manaman,” NW] me kin ti pohn aramas ni ar kin lohkihda mahsen en Koht.” Ni ahnsou me kitail wia atail onop Paipel, atail madamadau kin audaudkihda padahk kan me sapwellimen Koht manaman kin sewesehkin kitail en wehwehki. (Wadek 1 Korint 2:10.) Padahko kak “rasehng kisiniei me lullul” nan kapehdatail, oh kitail sohla pahn kakohng kolokol loalatail.

10, 11. (a) Ia duwen atail pahn onopki Paipel ma kitail men kakairada eimah en koasoi? (b) Ia ehu kahk me ke pahn doadoahngki pwehn kamwahwihala omw onop Paipel?

¹⁰ Kitail anahne wia pein atail onop Paipel ni ahl ehu me padahk kan en Paipel pahn lel loalatail pwehn uhdahn kamwakid kitail. Karasepe, soukohp Esekiel kilangada kaudiahl  ehu me padahkihong ih en kangala pelien doaropwe ehu me audaudki mahsen kan ong aramas kahngohdi kan. Esekiel uhdahn wehwehkihla rohng wet oh wiakihla kisehn paliwere, oh met kak kamwakid eh pepehm kan. Eh wia met kin kahrehiong ih en perenki kalohki rohng wet me neme duwehte sukehn loangalap.​—Wadek Esekiel 2:8–3:4, 7-9.

¹¹ Kitail kin mi nan irair ehu me duwehte Esekiel. Aramas tohto rahnwet sohte men rong dahme Paipel kin mahsanih. Ma kitail men nantihong koasoia mahsen en Koht, e kesempwal kitail en onopki iren Paipel kan ni ahl ehu me kitail en uhdahn wehwehkihla oh kamehlele dahme e padahngki. Atail koasoandi en onop Paipel anahne kaukaule wiawi a kaidehn ekeite ahnsou. Atail madamadau anahne duwehte en sounmelkahkao me koulki: “Maing KAUN, komwi me silepei oh sounkomourpei, komw ketin kupwurehla ei pato oh ei lamalam!” (Mel. 19:14) Ia uwen kesempwal me kitail en ahneki ahnsou en doudouloale dahme kitail wadek, pwe padahk en Paipel en lelohng loalatail! Mehlel, kitail anahne nantihong kamwahwihala atail kin onop Paipel. *

12. Ia duwen mihting en Kristian eh kin sewese kitail en kekeidki sapwellimen Koht manaman?

¹² Ehu ahl tohrohr me kitail kin paiekihda sang sapwellimen Siohwa manaman iei en “nsenoh sawaspene ni kasalepen atail limpoak oh atail wiewia mwahu kan. Kitail dehr tokedihsang atail tiahk en pokonpene.” (Ipru 10:24, 25) Atail kin nantihong en kaukaule iang towehda mihting en Kristian kan, rong kanahieng, oh kapwaiada dahme kitail sukuhlki iei ahl mwahu kei en kekeidki sapwellimen Koht manaman. Siohwa kin ketin doadoahngki mwomwohdiso pwehn ketikihda kaweid en sapwellime manaman.​—Wadek Kaudiahl 3:6.

Kapai Sang Kakairada Eimah

13. Dahme kitail kak sukuhlki sang tepin Kristian akan arail kapwaiada doadoahk en kalohk?

¹³ Sapwellimen Koht manaman me keieu kehlail nanleng oh sampah, oh e kak kakehlailih aramas en wia kupwuren Siohwa. E kin kamwakid tepin Kristian akan en kapwaiada doadoahk en kalohk me inenen laud. Irail kin kalohki rongamwahwo ong “aramas akan koaros nin sampah.” (Kol. 1:23) Ni atail medewehla me pali laud en irail “sohte wad oh pil sohte iang sukuhl,” e sansal me mehkot kehlail me kin kamwakamwakid irail.​—Wiewia 4:13.

14. Dahme kak sewese kitail en “direkihla ngoang pwehki sapwellimen Koht manaman”?

¹⁴ Ni atail mourki kaweid en sapwellimen Koht manaman, e pil kak kamwakid kitail en  kapwaiada atail doadoahk en kalohk ni eimah. Kamwahu kan me kohsang atail kin kaukaule kapakapki sapwellimen Koht manaman, pwerisekiong atail onop Paipel, kapakap oh doudouloale dahme kitail wadek oh kaukaule iang towehda mihting kan kak sewese kitail en “direkihla ngoang pwehki sapwellimen Koht manaman.” (Rom 12:11, NW) Paipel mahsanih duwen “mehn Suhs emen ede Apolos, . . . me kadek kapahrek, . . . e kin pwerisek koasoia oh padahkihwei pwungen mour en Sises ni peren.” (Wiewia 18:24, 25) Kitail kak kalaudehla eimah nan atail kalohk en ihmw lel ihmw oh kalohk ahnsou soh lipilipil ni atail kin “direkihla ngoang pwehki sapwellimen Koht manaman.”

15. Ia duwen atail kin koasoi ni eimah eh kin wia kamwahu ong kitail?

¹⁵ Mie kamwahu ong atail pahn kalaudehla atail eimah nan kalohk. Atail madamadau ong kalohk kin mwamwahula pwehki kitail uhdahn wehwehkihla kesempwalpen oh kamwahupen atail doadoahk. Atail ngoang kin kehlailla pwehki kitail kin inenen perenki atail kin pweida nan kalohk oh pil wehwehkihla ia uwen karuwaru en doadoahk wet.

16. Dahme kitail anahne wia ma atail ngoang ong kalohk tikitikla?

¹⁶ Ia duwen ma kitail solahr kin ngoangki kalohk de atail ngoang solahr duwehte mahs? Eri, kitail anahne kasawih mwahu pein kitail. Pohl ntingihdi: “Kumwail kalelapak oh wia keseupen pein kumwail ma kumwail weweidki pwoson.” (2 Kor. 13:5) Ke kak idek rehmw: ‘I kin direkihla ngoang pwehki sapwellimen Koht manaman? I kin kapakap ong Siohwa oh peki sapwellime manaman? Ei kapakap kan kin kasalehda me I kin koapworopworki ih pwe ien wia kupwure? Ei kapakap kan kin kasalehda ei kalahnganki doadoahk en kalohk me kohwong kitail? Ia iren ei koasoandi en onop Paipel? Ia uwen laud en ahnsou me I kin doudouloale dahme I wadek oh rong? I kin kalapw towehda mihting en mwomwohdiso oh pil iang pasapeng oh wia padahk kan?’ Ni omw medemedewe soangen peidek pwukat, met kak seweseiuk en diarada ia omw luwet akan oh ia duwen omw pahn kamwahwihala.

Mweidohng Sapwellimen Koht Manaman en Kahrehda Ken Eimah

17, 18. (a) Ia uwen laud doadoahk en kalohk eh kin wiawi rahnwet? (b) Ia duwen atail pahn kak “eimah oh pil saledek” ni atail kalohki rongamwahu en Wehin Koht?

¹⁷ Mwurin Sises ketin iasada, e mahsanihong sapwellime tohnpadahk ko: “Kumwail pahn audaudkihda manaman ni ahnsou me [“sapwellimen Koht manaman,” NW] pahn ketidohng kumwail, oh kumwail ahpw pahn kadehde ie nan Serusalem, nan Sudia pwon, oh Sameria, oh lelohng ni irepen sampah.” (Wiewia 1:8) Doadoahko me tepida ahnsowo kin wiawi ni ahl ehu me inenen laud rahnwet. Kereniong Sounkadehdehn Siohwa kan meh isirar kin doadoahngkihla awa kereniong lik limesapw pwehn kalohki rohng en Wehio nan sahpw daulih 230 nan pahr ehu. Ia uwen kaperen ni atail kin ngoangki iang doadoahk wet me sohte pahn pwurehng wiawi!

¹⁸ Duwehte ni mwehin wahnpoaron ko, rahnwet doadoahk en kalohk nan sampah pwon kin wiawi pahn kaweid en sapwellimen Koht manaman. Ma kitail mwekidki kaweid en manaman wet, kitail pahn “eimah oh pil saledek” ni atail koasoi nan doadoahk en kalohk. (Wiewia 28:31) Eri, kitail uhdahn anahne mweidohng sapwellimen Koht manaman en kaweid kitail ni atail kin kalohki rongamwahu en Wehin Koht!

[Nting tikitik kan me mi pah]

Dahme Ke Sukuhlki?

• Dahme kahrehda kitail anahne eimah ni atail koasoia mahsen en Koht?

• Dahme kin sewese tohnpadahk en mahs ako re en koasoi ni eimah?

• Ia duwen atail pahn kakairada eimah?

• Ia duwen atail kin paiekihda ni atail kin kakairada eimah?

[Peidek en Onop]

[Kilel nan pali 13]

Ia duwen pahpa oh nohno kan arail kak sewese neirail seri kan en kakairada eimah?

[Kilel kan nan pali 14]

Kapakap mwotomwot kak seweseiuk en kak eimah nan kalohk