Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Lokaia Kadek Kin Kahrehda Nanpwungmwahu

Lokaia Kadek Kin Kahrehda Nanpwungmwahu

Lokaia Kadek Kin Kahrehda Nanpwungmwahu

“Amwail koasoi mwohn aramas en katapan oh kansenamwahu.”​—KOL. 4:6.

1, 2. Ia imwila mwahu me kohsang en brothero eh lokaia kadek?

 EMEN brother koasoia: “Ni ahnsou me I kalohk ihmw lel ihmw, I tuhwong ohl emen me uhdahn lingeringerda kahrehda kilin eweo oh paliwere wie rerrer. Ni meleilei, I song en sewese ih en medemedewe ire kan sang nan Paipel, ahpw eh lingeringero ihte laudla. Eh pwoud oh nah seri kan iangala ih oh kauwe ie, oh I ese me ahnsoun ien kohkohla. I ndaiong peneineio me I kohdo ni popohl oh pil men kohkohla ni popohl. I kasalehiong irail Kalesia 5:22 oh 23, wasa me limpoak, opampap, kanengamah oh popohl kileldi ie. Ngehi eri kohkohla.”

2 E pousehlahte nda: “Mwuhr, ni ei kalokalohk ni ihmw akan apali ahlo, I kilang peneineio arail mwomwohd pohn arail kehndakeo. Irail ekeriehla rehrail. I ahpw medewe, ‘Dahme re pahn nda met?’ Ohlo kolokol doupen pihl ehu oh men kihong ie nimei pihl. E pekimahngki eh wiewiao oh kapingahkin ie ei pwoson. Kiht eri kohkohpeseng ni meleilei.”

3. Dahme kahrehda kitail en dehr mweidohng meteikan en kalingeringerihada kitail?

3 Nan sampah ehu me diren kapwunod, kitail kin kalapw tuhwong aramas akan me kin lingeringer, pil iangahki nan wasahn kalohk. Ni atail kin tuhwong irail, e kesempwal kitail en kasalehda “kadek oh wahu.” (1 Pit. 3:15, 16) Ma brothero me kitail koasoiahier mweidohng en tohnihmwo eh lingeringer oh soh kadek en kalingeringerihada ih, ele met pahn kalaudehla en ohlo lingeringer oh eh madamadau sohte pahn kak wekila. Pwehki brothero kanengamah oh lokaia kadek, e imwila mwahu.

Dahme Kin Wiahda Lokaia Kadek?

4. Dahme kahrehda e kesempwal en doadoahngki lokaia kadek?

4 Sohte lipilipil ma kitail kin ehuong irail akan likin mwomwohdiso de nan mwomwohdiso, iangahki tohn atail peneinei, e kesempwal en idawehn kaweid en wahnpoaron Pohl: “Amwail koasoi mwohn aramas en katapan oh kansenamwahu.” (Kol. 4:6) Soangen lokaia kansenamwahu konehng pwukat kin kesempwal ong kapehse mwahu oh popohl.

5. Kapehse mwahu sohte kin wehwehki dah? Menlau kawehwehda.

5 Kapehse mwahu sohte wehwehki me kitail en mwadang koasoia dahme kitail kin medemedewe oh pepehm, ahpw mehlel ni ahnsou me kitail nsensuwed. Iren Paipel kan kin kasalehda me omw sohte kin powehdi omw lingeringer iei kilelepen luwet a kaidehn kehlail. (Wadek Lepin Padahk 25:28; 29:11.) Mie pak Moses, ohl me “keieu aktikitik” rehn aramas koaros me momour ni ahnsowo, mweidohng mehn Israel sapeik kan en kahrehiong ih en lohdi pahn eh mwakar, ih eri sohte kalinganahla Koht. Ei, Moses uhdahn kasalehda eh pepehm oh madamadau, ahpw Siohwa sohte kupwurperenki met. Mwurin Moses eh kakahluwa mehn Israel kan erein sounpar 40, Siohwa sohte ketin mweidohng ih en kahluwairaillahng nan Sapwen Inowo.​—Nemp. 12:3; 20:10, 12; Mel. 106:32.

6. Ia wehwehn atail en koasoi ni loalokong?

6 Iren Paipel kan kin kangoange kitail en kin kanengamah, ahneki madamadau pwung oh pil loalokong ni atail kin koasoi. “Me kin lokaia tohto kin kalaudehla dipe. Ma ke me loalokong, eri, ke pahn nennenla.” (Lep. Pad. 10:19; 17:27) Ahpw en kin loalokong sohte wehwehki me kitail en dehr kasalehda atail madamadau. E kin wehwehki me atail koasoi en kin “katapan oh kansenamwahu,” ni atail kin doadoahngki lowetail pwehn kamwahwihala a kaidehn en kamedekihala.​—Wadek Lepin Padahk 12:18; 18:21.

“Ahnsoun Nennenla oh Ahnsoun Koasoi”

7. Dahme kitail en dehr kasalehda, oh pwekida?

7 Duwehte atail anahne kasalehda kadek oh kanengamah ni atail kin koasoiong iangatail tohndoadoahk kan de aramas akan nan kalohk, kitail pil anahne wia met nan mwomwohdiso oh nan imwatail. Kasalehda atail mwakar pwehn kihsang atail lingeringer ahpw sohte nsenohki ia imwilahn met kak kauwehla atail nanpwungmwahu rehn Koht, pepehm oh roson en paliwar oh pil en meteikan. (Lep. Pad. 18:6, 7) Ke anahne powehdi omw nsensuwed me iei kasalepen omw luwet. Lokaia kamedek, kapailok, mwamwahliki aramas oh kailok, mepwukat koaros sapwung. (Kol. 3:8; Seims 1:20) Mepwukat kak kauwehla omw nanpwungmwahu rehn meteikan oh nanpwungmwahu rehn Siohwa. Sises ketin padahngki: “Koaros me kin pousehlahte lingeringer pahn rieo pahn wisikiong nan mwoalen kopwung; ahpw mehmen me kin ekerki rieo lokaia soh wahu me sohte konehng e pahn wisikiong nan Mwoalen Kopwung Lapalap; ahpw mehmen me nda, ‘Ke pweipwei!’ pahn konehng kisiniei en Gehenna.”​—Mad. 5:22, NW.

8. Iahd me kitail anahne kasalehda atail pepehm? Ia duwen atail en wia met?

8 Ahpw mie ire teikan me kitail en pilada me keieu mwahu ong atail en kin kapehse. Ma riatail Kristian men nda de wia mehkot me inenen kansensuwedihala kitail oh kitail sohte kak mwadang manokehla, kitail en dehr mweidohng pepehm en kailok en lalaudla nan loalatail. (Lep. Pad. 19:11) Ma emen kalingeringerihukada, powehdi omw pepehm oh eri wia kahk kan me anahn en kamwahwihala irairo. Pohl ntingihedi: “Dehr kolokol amwail lingeringer rahn ehu pwon.” Ma kahpwalo kin usehlahte kapwunode iuk, koasoanehdi ahnsou mwahu ken koasoia ireo. (Wadek Episos 4:26, 27, 31, 32.) Koasoiapene duwen ireo rehn riomw Kristiano ni inen ahpw ni lokaia kadek oh akadeiong ken kamwahwihala amwa nanpwungmwahu.​—Lip. 19:17; Mad. 18:15.

9. Dahme kahrehda kitail en powehdi mahs atail pepehm mwohn atail koasoiong meteikan?

9 Ahpw ke anahne koasoanehdi mwahu ahnsou en wia met. Mie “ahnsoun nennenla oh ahnsoun koasoi.” (Ekl. 3:1, 7NW) Patehng met, “Aramas mwahu kin medemedewe mwohn ar pahn kin wia ar pasapeng.” (Lep. Pad. 15:28) Met ele kin pidada omw awih ahnsou kis pwehn koasoia kahpwalo. Omw pahn koasoia kahpwalo ni ahnsou me emen lingeringerte pahn kak kasuwedihla kahpwalo, ahpw e pil sohte mwahu en kolokol wereila.

Kadek Kin Kamwahwihala Nanpwungmwahu

10. Ia duwen atail wiewia kadek eh kak kamwahwihala atail nanpwungmwahu rehn meteikan?

10 Lokaia kansenamwahu oh kapehse mwahu kin wiahda oh kolokol nanpwung meleilei. Ni mehlel, wia dahme kitail kak pwehn kamwahwihala atail nanpwungmwahu rehn meteikan kak kamwahwihala atail kapehse mwahu. Atail kin nantihong kadek ong meteikan, duwehte atail pahn rapahki ahnsou mwahu en sewese, kisikise oh kasamwo emen sang nan mohngiong, kak sewese kapehse mwahu. E kakete koasoakehda “mwoalus mwehl” pohn emen oh ele pahn kahrehiong ih en kasalehda eh irair mwahu kan me pahn kamengeila atail pahn koasoiapene ire kan oh kamwahwihala.​—Rom 12:20, 21.

11. Ia duwen Seikop eh tiengla mwowe pwehn kamwahwihala eh nanpwungmwahu rehn Esau? Dahme met imwikihla?

11 Seikop wehwehki duwen met. Eh mpwero, Esau, inenen lingeringerda pah kahrehda Seikop tangasang pwehki e medewe me Esau pahn kemehla ih. Mwurin sounpar tohto, Seikop pwurodo. Esau kolahng tuhwong iangahki nah ohl 400. Seikop kapakapki sapwellimen Siohwa sawas. Ih eri kadarala kisakis en mahn tohto rehn Esau. Kisakiso kahrehda imwila mwahu. Esau meleileidier ni ahnsou me ira tuhpene oh e tangala pwoalehdi Seikop.​—Sen. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10.

Kangoange Meteikan ni Lokaia Kadek

12. Dahme kahrehda kitail anahne doadoahngki lokaia kansenamwahu ong riatail Kristian kan?

12 Kristian kan kin papah Koht a kaidehn aramas. Mendahki met, kitail kin men meteikan en pwungkin kitail. Atail lokaia kadek oh katapan kin kamarahda wisik de pwukoa oh kapwunod kan en riatail Kristian akan. Ahpw en kauwe ni lemei kak katoutouwihala wisik pwukat oh kahrehiong ekei en leme me re sohla ahneki sapwellimen Siohwa kupwuramwahu. Kahrehda, kitail en kapehse ong meteikan lokaiahn kangoang, ‘doadoahngkihte mahsen mwahu, soangen mahsen me kin sewese oh kakairada dahme anahnepe mie, oh kin kamwahwihala me kin rong kitail kan.’​—Ep. 4:29.

13. Dahme elder kan anahne tamataman (a) ni arail kin kihda kaweid? (b) ni arail kin ntingihda kisinlikou?

13 Elder kan kin keieu anahne “kadek” oh apwalih pelin sihpw ni keneinei. (1 Des. 2:7, 8) Ni ahnsou me elder kan anahne kihda kaweid, arail mehn akadei iei en wia met ni “kadek,” mehnda ma re kin koasoiong ‘pelierail kan.’ (2 Tim. 2:24, 25) Elder kan pil anahne kadek ni arail pahn kasalehda arail madamadau ni ahnsou me irail kin ntingihda kisinlikou ong pwihn en elder teikan de ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan nan ehu sahpw. Re anahne kadek oh kamantik me pahrekiong Madiu 7:12.

Lokaia Kadek nan Peneinei

14. Kaweid dahieu me Pohl kihong ohl pwopwoud kan? Dahme kahrehda?

14 Atail lokaia, mwomwen masatail oh atail mwekid kin kamwakid aramas akan laudsang atail kin pohnese. Karasepe, ekei ohl mwein sohte wehwehki ia uwen laud arail lokaia kin kamwakid lih akan. Emen sister nda, “I kin masepwehkada ni ahnsou me ei pwoudo kin mwakarada oh kalaudehla ngileo.” Lokaia lemei ele uhdahn kin kamwakid lih laudsang ohl, oh liho mwein kin tamatamante lokaia pwukat ahnsou reirei. (Luk 2:19) Met uhdahn mehlel ma lokaia pwukat kohsang emen me liho kin poakohng oh men wauneki. Pohl kaweidkin ohl pwopwoud kan: “Kumwail en poakohng amwail pwoud kan, oh dehr lemeiong irail.”​—Kol. 3:19.

15. Menlau karasahda ia kahrepen ohl pwopwoud men eh anahne apwalih kanahieng eh pwoudo?

15 Me pid duwen met, emen brother me pwopwoudier karasahda ia kahrepen ohl pwopwoud eh anahne apwalih kanahieng eh pwoud duwehte sah kehohla ehu. E nda: “Ni ahnsou me ke koledi mehkot kesempwal oh kopwukopw, ke dehr koledi nohk teng ede ohla. Mehnda ma ke kamwahwihala, wasa ohlao pahn sansalte. Ma ohl pwopwoud men kin doadoahngki lokaia kan me nohn kehlail ong eh pwoudo, e kakete kamedekehla ih. Met kakete kahrehda ohla ehu en mihmi werei nanpwungara.”​—Wadek 1 Piter 3:7.

16. Ia duwen lih pwopwoud men eh kak kakehlaka eh peneinei?

16 Ohl akan pil kak perenkihda de mworuskihla ahn meteikan arail lokaia, iangahki ahn arail pwoud kan. “Lih koahiek” men, me eh pwoud kak uhdahn “likih,” kin nsenohki pepehm kan en eh pwoud ohl, duwehte eh kin men ohlo en wiahiong ih. (Lep. Pad. 19:14; 31:11) Ei mehlel, lih pwopwoud men kak kamwakid laud mouren peneinei ni ahl mwahu de suwed. “Kupwurokong en lih kin wiahda oh kalinganahla imwe; ahpw me pweipwei kin kauwehla.”​—Lep. Pad. 14:1.

17. (a) Ia duwen seri kan arail pahn koasoiong arail pahpa oh nohno kan? (b) Ia duwen pahpa oh nohno kan oh pil elder kan arail pahn koasoiong me pwulopwul kan? Dahme kahrehda?

17 Pahpa oh nohno kan oh seri kan pil anahne koasoipene ni lokaia kadek. (Mad. 15:4) Ni atail kin koasoiong seri kan, kadek lamalam pahn sewese kitail en dehr “kamwakara mwahl” irail. (Kol. 3:21; Ep. 6:4) Mehnda ma seri kan anahne peneu, pahpa oh nohno kan oh pil elder kan anahne koasoiong irail ni wahu. Ni ahl wet, pahpa oh nohno kan oh pil elder kan kin kamengeihala me pwulopwul kan arail en kapwungala arail mour oh kolokol arail nanpwungmwahu rehn Koht. Met uhdahn mwahusang atail en kihong irail madamadau me kakete kahrehiong irail en medewe me sohte mehkot kak sewese irail. Seri kan ele sohte kin tamataman kaweid koaros me re kin alehdi, ahpw re pahn tamataman mwomwen meteikan arail koasoiong irail.

Koasoia Soahng Mwahu kan ni Mehlel

18. Ia duwen atail kak kihsang madamadau oh pepehm suwed kan nan loalatail?

18 En powehdi atail lingeringer sohte wehwehki me kitail en ihte mwomwehda mesen meleilei. Kitail anahne akadeiong wia laudsang irehdi atail lingeringer. Atail song en mwomwen meleilei ahpw loalatail uhdahn lingeringer kin kahrehiong kitail en tihwohla. E pahn duwehte atail kin tiakidi preik oh kahs en sidohsa pwoat ni ahnsoutehkis. Met kin kahrehiong misihn en sidohsao en doadoahk laud oh kakete ohla. Eri, ke dehr kolokol lingeringer loalomw ahpw mwuhr kasalehda ni uk. Kapakapki sapwellimen Siohwa sawas pwe ken kihsang pepehm suwed wet nan mohngiongomw. Mweidohng sapwellimen Siohwa manaman en wekidala omw madamadau oh loalomw pwe ken kapwaiada kupwure.​—Wadek Rom 12:2; Episos 4:23, 24.

19. Soangen wiewia dah kan kak sewese kitail en soikala akamai kan?

19 Wia soahng kan me pahn seweseiuk ken powehdi omw pepehm kan. Ma ke mi nan irair ehu me ke pehm omw lingeringer lalaudla, mwein e pahn mwahu ma ke kohkohla sang wasao pwe omw pepehm kan en meleileidi. (Lep. Pad. 17:14) Ma aramaso me ke koasoiong tepida lingeringerda, ken nantihong lokaia kadek. Tamataman: “Sapengki ngihl tikitik kin kameleilei lingeringer, ahpw ngihl kehlail kin kamwakidada.” (Lep. Pad. 15:1) Lokaia kamedek de itoit pahn kahrehda irairo en suwedla mehnda ma ngilomw kin mwomwen kadek. (Lep. Pad. 26:21) Eri, ma irair ehu kin kasonge omw kanengamah, ken “dehr nan kapehd karuaru en lokaia oh lingeringer.” Kapakapki sapwellimen Siohwa manaman en seweseiuk ken koasoia soahng mwahu kan, a kaidehn soahng suwed kan.​—Seims 1:19.

Kasalehda Mahk Mehlel

20, 21. Dahme kak sewese kitail en mahkohng meteikan? Dahme kahrehda kitail anahne wia met?

20 E kansensuwed me kitail sohte kak powehdi lowetail ni unsek. (Seims 3:2) Mendahki irail kin wia uwen arail kak, atail peneinei oh pil riatail kan nan mwomwohdiso kin ele nda soahng kan me kin kamedekihala kitail. Kitail en dehr mwadang nsensuwedla, ahpw ni kanengamah kitail en kasawih dahme kahrehda irail kin nda soahng ko. (Wadek Eklesiasdes 7:8, 9.) Ia duwe, re kin pwunod, per, soumwahu, de kohwahki kahpwal kei me kitail sehse duwe?

21 Soangen ire pwukat sohte kin kihda kahrepe mwahu en lingeringerda. Ahpw atail pohnese ire pwukat ele kin sewese kitail en wehwehki dahme kahrehda aramas akan kin ekei pak nda oh wia mehkan me sohte konehng. Met pahn kamwakid kitail en mahkohng irail. Kitail koaros kin nda oh wia soahng kan me kin kamedekihala meteikan, oh kitail kin koapworopworki me re pahn mahkohng kitail. (Ekl. 7:21, 22) Sises mahsanih me kitail anahne mahkohng meteikan pwe Koht en ketin mahkohng kitail. (Mad. 6:14, 15; 18:21, 22, 35) Kahrehda, kitail anahne mwadang en pekimahk oh mwadang en kasalehda mahk pwehn kolokol limpoak, me “kin kapatapene oh oarepene mehkoaros” nan atail peneinei oh pil nan mwomwohdiso.​—Kol. 3:14.

22. Dahme kahrehda e katapan kitail en nantihong doadoahngki lokaia kadek?

22 E kakete apwalla ong kitail en kolokol atail peren oh miniminpene ni koasoandi lemei wet eh kereniong imwisekla. En kapwaiada kaweid kan sang nan Mahsen en Koht pahn sewese kitail en doadoahngki lowetail pwehn koasoi mwahu, a kaidehn suwed. Kitail pahn ahneki meleilei rehn meteikan nan mwomwohdiso oh pil nan peneinei, oh atail mehn kahlemeng pahn kihda mehn kadehde mwahu ong meteikan duwen atail “Koht peren,” Siohwa.​—1 Tim. 1:11, NW.

Ke Kak Kawehwehda?

• Dahme kahrehda e kesempwal en pilada ahnsou mwahu en koasoiapene kahpwal kan?

• Dahme kahrehda tohn peneinei en koasoiong emenemen ni lokaia “katapan oh kansenamwahu” ahnsou koaros?

• Ia duwen atail en dehr koasoia soahng kamedek kan?

• Dahme kak sewese kitail en kasalehda mahk?

[Peidek en Onop]

[Kilel nan pali 24]

Ohl men anahne koasoiong eh pwoud ni kadek ahnsou koaros