Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Ia Duwen Sises Eh Kin Kalinganahla Sapwellimen Koht Irair Pwung?

Ia Duwen Sises Eh Kin Kalinganahla Sapwellimen Koht Irair Pwung?

Ia Duwen Sises Eh Kin Kalinganahla Sapwellimen Koht Irair Pwung?

“Koht ketin kupwurehda pwe Krais en ketin meirongkihla pein ih pwe eh pwoula en wiahla meirong ehu mehn lapwahda dipen aramas akan, sang ni arail kin pwoson. . . . Ni ire wet Koht ketin kasalehda duwen eh pwung.”​—ROM 3:25, 26.

1, 2. (a) Dahme Paipel padahkihong kitail duwen irair en tohnsampah? (b) Peidek dah kan kitail pahn tehk nan iren onop wet?

 ARAMAS kin ese iren Paipel kan me pid duwen uhwong me wiawi nan mwetuwel en Ihden. Kitail koaros kin pehm imwilahn dipen Adam me kin kawehwehda ni lokaia pwukat: “Dihp tepidohng sampah sang rehn aramas tehmen, ahpw tialahng mehla. Eri, mehla lelohngehr aramas koaros, pwe aramas koaros dipadahr.” (Rom 5:12) Sohte lipilipil ia uwen laud kitail kin nantihong wia dahme pwung, ahpw kitail kin sapwungala, ihme kahrehda kitail anahne sapwellimen Koht mahk. Wahnpoaron Pohl pil nsensuwedla oh nda: “I sohte kin wiahda me mwahu me I kin inengieng wia; ahpw I kin wiahda me suwed me I sohte men wia. Uhdahn aramas paisuwed men ngehi!”​—Rom 7:19, 24.

2 Nan ire onop wet kitail pahn tehkpene peidek kesempwal pwukat, pwehki kitail koaros ipwidi nan dihp: Ia duwen Sises en Nasaret eh kak ipwidi ahpw saledek sang sohsohn dihp, oh dahme kahrehda e ketin papidaisla? Ia duwen sapwellimen Sises elen mour eh kin kalinganahla sapwellimen Siohwa irair pwung? Me keieu kesempwal, dahme pwoulahn Sises kapwaiada?

Sapwellimen Koht Irair Pwung Lelohng Uhwong

3. Ia duwen Sehdan eh pitihdi Ihp?

3 Adam oh Ihp, tepin atail pahpa oh nohno, ni soaloalokong soikala sapwellimen Koht kaunda oh uhd utungada kaunda en “serpent en mahso, me adaneki Tepil de Sehdan.” (Kaud. 12:9) Medewehla ia duwen met eh wiawi. Sehdan peidengki ma Siohwa Koht kin ketin wia kaun pwung men. E wia met sang ni eh idek rehn Ihp: “Mehlel apwoat me Koht ketin keinepwihsang kumwa en dehr tungoale wahntuhke kan en nan mwetuwelet?” Ihp ndaiong ih kehkehlik me Koht ketin keinapwihdi tuhke apwoat me ira en dehr sair pwe ira de mehla. Sehdan eri karaunlikamwih Koht oh nda: “Likamw pwoat men; kumwa sohte pahn mehla.” E usehlahte oh pitihdi Ihp. Ihp eri kamehlele me Koht ketin irehsang ih mehkot mwahu oh ni eh pahn tungoale wahntuhkeo, e pahn duwehla Koht, ni eh pahn pein koasoanehdi dahme mwahu oh dahme suwed.​—Sen. 3:1-5.

4. Ia duwen aramas akan ar mihla pahn kaunda en Sehdan?

4 Sehdan koasoia me aramas akan pahn peren ma re pahn uhtohrda sang rehn Koht. Adam sohte utungada sapwellimen Koht kaunda me pwung ahpw e rong eh pwoud oh iang ih tungoale wahntuhke keinapwo. Eri, Adam solahr wia aramas pwung men mwohn silangin Siohwa oh wahdohng kitail wisik toutou en dihp oh mehla. Pil ehu imwilahn wiewiahn Adam iei aramas akan mihla pahn kaunda en Sehdan, “koht suwed en sampah wet.”​—2 Kor. 4:4; Rom 7:14.

5. (a) Ia duwen Siohwa eh ketin mehleliong sapwellime mahsen? (b) Koapworopwor dahieu me Koht ketikihong kadaudok en Adam oh Ihp?

5 Siohwa ketin mehleliong sapwellime mahsen oh ketikihong Adam oh Ihp kadeik en mehla. (Sen. 3:16-19) Ahpw met sohte wehwehki me kupwuren Koht sohte pweida. Uhdahn soh! Ni eh ketin kadeikada Adam oh Ihp, Siohwa ketikihong kadaudokara kan kahrepen koapworopwor kaselel ehu. E ketin wia met ni eh ketin pakairki kupwure en kapwarehda “kadaudok” me Sehdan pahn kauwehla keimwen neh. Ahpw, Kadaudoko pahn mwahula sang eh ohla ni keimwen neh oh pahn “kauwehla [moangen Sehdan].” (Sen. 3:15NW) Paipel oaritikiada oaralap wet ni eh mahsanih duwen Sises Krais: “Sapwellimen Koht Iehroso ketido pwehki kahrepe wet: pwe en kauwehla doadoahk en Tepilo.” (1 Sohn 3:8) Ahpw ia duwen sapwellimen Sises wiewia oh pwoula eh kalinganahla sapwellimen Koht irair pwung?

Wehwehn Sapwellimen Sises Papidais

6. Ia duwen atail kin ese me Sises sohte kin ketin sohsohki dihp sang Adam?

6 Ni ahnsou me e laudla, Sises anahne duwehte Adam me wia aramas unsek men mahs. (Rom 5:14; 1 Kor. 15:45) Met wehwehki Sises anahne ipwidi unsek. Ia duwen met eh kak wiawi? Tohnleng Kapriel kawehwehiong Mery, inen Sises: “[“Sapwellimen Koht manaman,” NW] pahn ti pohmwi oh roson en Koht pahn kipeikomwihdi, ihme kahrehda seri sarawio pahn mwarenki Sapwellimen Koht.” (Luk 1:35) Ni ahnsou me Sises tikitik, Mery padahkihong Sises ekei ire kan duwen eh ipwidi. Eri, ehu ahnsou me Mery oh Sosep diarada Sises nan tehnpas en Koht, seri pwulopwul menet idek rehra: “Kumwa sohte ese me I uhdahn pahn kin mihmi nan Tehnpas en Semei?” (Luk 2:49) Sansal me ni eh pwulopwul, Sises ese me ih sapwellimen Koht. Ihme kahrehda en kalinganahla sapwellimen Koht irair pwung iei me keieu kesempwal ong ih.

7. Soahng kesempwal dah kan me Sises sapwellimanki?

7 Sises ketin kasalehda eh kin uhdahn nsenohki mehkan me kakehlaka eh nanpwungmwahu rehn Koht sang ni eh kin ketin kaukaule towehda mihting kan ong kaudok. E sapwellimanki madamadau unsek kahrehda e esehla oh wehwehkihla soahng koaros e karonge oh wadek nan Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Ipru. (Luk 4:16) E pil sapwellimanki paliwar unsek me e kak meirongkihla ong tohnsampah kan. Ni ahnsou me e papidaisla, Sises wie loulou oh ele medemedewe duwen kokohp me kileldi nan Melkahka 40:6-8.​—Luk 3:21; wadek Ipru 10:5-10. *

8. Dahme kahrehda Sohn Sounpapidais song en irehdihsang Sises en papidaisla?

8 Nin tapio, Sohn Sounpapidais men irehdihsang Sises en papidais reh. Dahme kahrehda? Met pwehki Sohn eh kin papidaisih mehn Suhs kan kin wia kilelepen arail koluhkihla arail dipada ong Kosonnedo. Pwehki ira peneinei, Sohn ese me Sises sohte dipe oh e sohte anahne koluhla. Ahpw, Sises ketin padahkihong Sohn me e konehng Ih en papidaisla ni eh mahsanih: “Ih koasoandien met, pwe ih me konehng en, kita en kapwaiada mahs kupwur en Koht [“dahme pwung,” NW].”​—Mad. 3:15.

9. Sapwellimen Sises papidais kin wia kilelepen dah?

9 Nin duwen aramas unsek men, Sises kakete medewehda me, duwehte Adam, e kak sapwellimanki kadaudok en aramas unsek kan. Ahpw, Sises sohte kupwurki met pwehki met kaidehn kupwuren Siohwa ong ih. Koht ketin poaronehdo Sises nin sampah pwe en kapwaiada pwukoa en Kadaudoko me inoupe mie, de Mesaia. Met kin pidada Sises eh ketin tounmeteikihla moure me unsek. (Wadek Aiseia 53:5, 6, 12.) Wehwehn sapwellimen Sises papidais sohte duwehte atail. E sohte pidada eh inoukihong Siohwa eh mour pwehki e wiahier kisehn mehn Israel kan me inoudahr rehn Siohwa. Ahpw, sapwellime papidais kin wia kilelepen eh ketikihda pein ih pwe en wia kupwuren Koht nin duwen Pwuhk Sarawi kohpadahr ong pwukoahn Mesaia.

10. Ia kupwuren Koht ong Mesaia en kapwaiada? Ia sapwellimen Sises pepehm duwen met?

10 Kupwuren Siohwa ong Sises kin pidada kalohki rongamwahu en Wehin Koht, wia katohnpadahk oh kaunopada sapwellime tohnpadahk kan ong doadoahk en katohnpadahk. Sapwellimen Sises papidais pil kasalehda me e kupwurperenki dadaurete pahn kalokolok oh kamakamala ni elen lemei pwe en utung sapwellimen Siohwa kaunda pwung. Pwehki Sises uhdahn poakohng Semeo nanleng, e kin perenki kapwaiada kupwuren Koht oh ketikihda kahlepe ong meirong. (Sohn 14:31) Eh mwahngih duwen pweinen moure unsek me kak wia meirong ong Koht nin duwen tomw pwe en kamaiaukitail sang dihp oh mehla kin uhdahn kaperenda ih. Ia duwe, Koht kupwurki Sises eh perenki kapwaiada pwukoa laud pwukat? Ei, uhdahn!

11. Ia duwen Siohwa eh kupwurperenki Sises eh wia Mesaia, de Krais?

11 Sounnting en pwuhken Rongamwahu pahmeno kadehdehda mahsen kan duwen Siohwa eh kupwurperenkihda Sises ni eh patohda sang nan pillap Sordan. Sohn Sounpapidais kadehde duwen met ni eh koasoia: “I kilangehr [“sapwellimen Koht manaman,” NW] eh ketidihdo sang nanleng, ni mwomwen mwuroi men; e pihrdi oh ketiket powe [Sises] . . . I kilangehr oh I pil kadehdeier me iei ih Sapwellimen Koht.” (Sohn 1:32-34) Siohwa pil mahsanih, ni ahnsowo: “Kowe, me iei nei pwutak kompoake, me I kin kupwurperenki.”​—Mad. 3:17; Mark 1:11; Luk 3:22.

Lelepek Lao Lel Mehla

12. Dahme Sises ketin wia erein sounpar siluh elep mwurin eh ketin papidaisla?

12 Mwurin mwo, erein sounpar siluh elep, Sises ketin loalenohng ni unsek en padahkihong aramas akan duwen Semeo oh duwen sapwellimen Koht kaunda me pwung. Sises kin ngirekihla eh kin sapasapalseli wasa koaros nan Sapwen Inou, ahpw sohte mehkot kak kauhdi ih en ketin kadehdehda duwen me mehlelo. (Sohn 4:6, 34; 18:37) Sises ketin padahkihong meteikan duwen Wehin Koht. E ketin kasalehda dahme Wehio pahn kapwaiada ong tohnsampah ni eh kin ketin kamwahwihala irail me soumwahu, kamwenge pokon en aramas duhpek kan, oh pil kaiasada me melahr kan.​—Mad. 11:4, 5.

13. Dahme Sises ketin padahngki me pid duwen kapakap?

13 Sises sohte kin ketin wia padahk kan de manaman kan pwehn wahdohng ih kaping, ahpw e kin ketikihda mehn kahlemeng mwahu sang ni eh kin ni karakarahk kawetlahng Siohwa kaping koaros. (Sohn 5:19; 11:41-44) Sises pil ketin kasalehda ire kan me keieu kesempwal kitail anahne kapakapki. Pekipek kan me mwaren Koht, Siohwa, en “sarawihla” anahne iang nan atail kapakap kan oh pil sapwellimen Koht kaunda pwung en wiliandi ahn Sehdan kaunda suwed pwe ‘kupwure en kin wiawi nin sampah duwen eh kin wiawi nanleng.’ (Mad. 6:9, 10) Sises pil ketin kangoangehkin kitail en mwekid pahrekiong atail kapakap sang ni atail kin “rapahki mahs wehio oh [sapwellimen Koht] irair pwung.”​—Mad. 6:33, NW.

14. Mendahki Sises unsek, dahme kahrehda e anahne nantihong pwe en kapwaiada eh pwukoa nan sapwellimen Koht koasoandi?

14 Ni eh kerenlahngehr eh pahn pwoula nin duwen meirong ehu, Sises tepida kupwurtoutoula pwehki uwen laud en pwukoa me e sapwellimaniki. Kupwuren Semeo oh kawahulahn mware kin pidada laud Sises eh pahn dadaurete pahn kopwung sapwung oh kamakamala ni elen lemei. Rahn limau mwohn eh pwoula, Sises ketin loulou mahsanih: “Ahnsou wet I pahtoulahr, oh dahme I pahn nda? Semei, komw doareiesang awa wet.” Mwurin eh mahsanih met, Sises ni soh roporop eri uhd medemedewe ire me uhdahn kesempwalo oh mahsanih: “Ahpw, ih kahrepe wet ei kohdo pwe I en lelohng awa wet. Maing Semei, komwi ketin kalinganahla mwaromwi.” Siohwa eri ketin sapeng: “I kalinganahlahr edei oh pahn pwurehng kalinganahda.” (Sohn 12:27, 28NW) Ei, Sises kupwurki lelohng kasongosong me keieu apwal me pid lelepek. Kitail kak kamehlele me ni eh ketin karonge mahsen kan en Semeo nanleng, met uhdahn kamehlelehiong ih me e pahn pweida ni eh pahn ketin kalinganahla sapwellimen Koht irair pwung oh utungada sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda. Ei, e uhdahn pweida!

Dahme Pwoulahn Sises Kin Kapwaiada

15. Mwohnte eh pwoula, dahme kahrehda Sises mahsanih: “E imwiseklahr”?

15 Ni Sises eh ketin langalang pohn tuhkehn kalokolok oh mwohnte kaimwiseklahn eh esingek, e mahsanih: “E imwiseklahr!” (Sohn 19:30) Ia uwen kesempwal en soahng kan me Sises ketin kapwaiada pwehki sapwellimen Koht sawas erein sounpar siluh elep mwurin eh papidaisla lao eh pwoula! Ahnsou me Sises pwoula, rerrer en sahpw laud ehu wiawi, oh sounpei en Rom me pwukoahki kamakamlahn Sises mwekidki oh nda: “Mehlelete memenet uhdahn Sapwellimen Koht!” (Mad. 27:54) E sansal me sounpei menet kilang duwen aramas akan ar kapailoke Sises me dene ih sapwellimen Koht Ohl. Mendahki lokolok me e lelohng, Sises kin ketin kolokolte sapwellime lelepek oh kadehdehda me Sehdan iei sounlikamw uhdahn kadongodong men. Sehdan kin koasoiahki koaros me kin utung sapwellimen Koht kaunda pwung: “Aramas kin mweidala mehkoaros me e ahneki pwe en doarehla pein eh mour.” (Sohp 2:4) Sang ni eh lelepek, Sises ketin kasalehda me Adam oh Ihp kak lelepek pahn ara kasongosongo me sohte apwal. Ahpw me keieu kesempwal, sapwellimen Sises mour oh pwoula kin utungada oh kalinganahla sapwellimen Siohwa kaunda me pwung. (Wadek Lepin Padahk 27:11.) Ia duwe, sapwellimen Sises pwoula pil kapwaiada mehkot laudsang met? Ei uhdahn!

16, 17. (a) Dahme kahrehda sounkadehdehn Siohwa kan mwohn Sises ar kak pwungla mwohn silangin Koht? (b) Ia duwen Siohwa eh kin ketin katingih sapwellime Ohl lelepek? Dahme Kaun Sises Krais kin pousehlahte ketin wia?

16 Sapwellimen Siohwa ladu tohto mour mwohn Sises ketido nin sampah. Re kak wiahla aramas pwung kan mwohn silangin Koht oh re ahneki koapworopwor en kaiasada. (Ais. 25:8; Dan. 12:13) Ahpw koasoandi dahieu me Koht sarawi Siohwa kak kapaiahda aramas dipan akan ni ahl kaselel wet? Paipel kawehwehda: “Koht ketin kupwurehda pwe Krais en ketin meirongkihla pein ih pwe eh pwoula en wiahla meirong ehu mehn lapwahda dipen aramas akan, sang ni arail kin pwoson. Koht ketin wiahda meirong wet pwe en ketin kasalehda duwen eh kin kapwungala aramas akan mwohn silangi. Keilahn ahio, Koht kin ketin kanengamah oh pil kin ketin pohnsehse dipen aramas akan; ahpw ahnsou wet, e kin ketin tehk oh pohnese dipen aramas akan pwe en kasalehda me pein ih me kin ketin kapwungala aramas akan mwohn silangi. Ni ire wet Koht ketin kasalehda duwen eh pwung oh duwen eh kin ketin kapwungala aramas koaros me kin pwoson Sises.”​—Rom 3:25, 26. *

17 Siohwa ketin katingih Sises ni eh ketin kaiasada oh ketikihong ih pwukoa ieu me lapalap sang me e ahneki mwohn e kohdihdo sampah. Met Sises wia ngehn emen me sapwellimaniki mour me sohte kak mehla. (Ipru 1:3) Nin duwen Samworo Lapalap oh Nanmwarki, Kaun Sises Krais kin ketin pousehlahte sewese sapwellime tohnpadahk kan en kalinganahla sapwellimen Koht irair pwung. Ia uwen atail kin kalahnganki me Samatail nanleng, Siohwa, iei me kin ketin katingih irail koaros me kin wia met oh kin lelepek papah ih duwehte sapwellime Ohl!​—Wadek Melkahka 34:3; Ipru 11:6.

18. Dahme kitail pahn tehkpene nan iren onop en mwuhr?

18 Aramas lelepek kan sangete Eipel kin ahneki nanpwungmwahu rehn Siohwa pwehki re kin pwoson oh kamehlele me Kadaudoko me inoupe mie pahn ketido oh kapwaiada mehkoaros me kokohpdahr. Siohwa mwahngih me sapwellime Ohlo pahn uhdahn lelepek oh pil eh mehla pahn pwaindi ni unsek “dipen sampah koaros.” (Sohn 1:29) Aramas akan me momour rahnwet pil kin paiekihda pwoulahn Sises. (Rom 3:26) Eri, kapai dah kan me tomw en Krais wadohng uhk? Kitail pahn tehkpene met nan iren onop en mwuhr.

[Nting tikitik kan me mi pah]

^ Wasaht wahnpoaron Pohl kin koasokoasoia duwen Melkahka 40:6-8. Nan ehu kawehwehn Paipel ong lokaiahn Krihk (Septuagint), e kilelehdi lepin lokaia pwukat “paliwar ehu me komw ketin kaunopohng ie.” Ahpw lepin lokaia pwukat sohte kin dierekda nan Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Ipru kan en mahs kan me mie.

^ Pwe en kalaudehla omw wehwehki ire pwukat, menlau kilang “Ire Kesempwal akan Sang Pwuhken Rom” nan Kahn Iroir en June 1, 2008.

Ia Duwen Omw Pahn Sapeng?

• Ia duwen sapwellimen Koht irair pwung eh lelohng uhwong?

• Sapwellimen Sises papidais kin wia kilelepen dah?

• Dahme pwoulahn Sises kapwaiada?

[Peidek en Onop]

[Kilel nan pali 10]

Ke ese ia kilelepen sapwellimen Sises papidais?