“Kosonned en Limpoak-kadek” en Kin Sansal nan Atail Koasoi

“E kin kapwadewei erpit sang nan ewe, oh kosonned en limpoak-kadek kin mi pohn lowe.”​—LEP. PAD. 31:26, NW.

1, 2. (a) Irair dahieu me sapwellimen Siohwa tohnkaudok kan anahne kakairada? (b) Peidek dah kan me kitail pahn tehkpene nan iren onop wet?

 MAHSEN kesempwalo me Nanmwarki Lemuel en mahs alehdi sang ineo pil koasoia duwen irair kesempwal en lih pwopwoud mwahu men. E koasoia: “E kin kapwadewei erpit sang nan ewe, oh kosonned en limpoak-kadek kin mi pohn lowe.” * (Lep. Pad. 31:1, 10, 26, NW) E konehng limpoak-kadek en kin mi pohn lowen lih loalokong men oh meteikan me kin men kaperenda Siohwa Koht. (Wadek Lepin Padahk 11:17.) Tohnkaudok mehlel koaros anahne kasalehda limpoak-kadek nan arail koasoi.

² Dahkot limpoak-kadek? Ihs me kitail en kasalehiong limpoak-kadek? Dahme pahn sewese kitail en mie “kosonned en limpoak-kadek” pohn lowetail? Ia duwen atail kin wia met eh pahn kamwakid atail koasoiong tohn atail peneinei oh riatail Kristian kan?

Kadek me Kin Mwekidki Limpoak Mehlel

3, 4. (a) Dahkot limpoak-kadek? (b) Ia duwen limpoak-kadek eh weksang kadek me sohte poahsoankihda limpoak poatopoat?

³ Limpoak-kadek kin pidada kadek, me iei en nsenohki meteikan sang ni emen eh kin sewese irail oh medewe mahs dahme e pahn kin koasoiaiong irail. Pwehki limpoak pil pidada met, en emen kin kasalehda limpoak-kadek kin anahne ih en nsenohki epwel mwahu en meteikan pwehki e poakohng irail. Ahpw, wehwehn limpoak-kadek ni lokaiahn Ipru kin pidada laudsang kadek me kohsang limpoak. Limpoak-kadek iei soangen kadek me pahn kahrehda emen eh pahn kin men sewese emen oh loalopwoatohng lao kahrepen eh sawaso en pweida.

⁴ Limpoak-kadek kin weksang kadek ni ehu wehwe tohrohr. Aramas kin kasalehda kadek me sohte poahsoankihda limpoak mehlel ong aramas sohte lipilipil. Irail pohn dekehn Malda kasalehda soangen kadek wet ong wahnpoaron Pohl oh irail meh 275 me iang sohpo me serada, mendahki re ahpwtehn tuhwong aramas pwukat. (Wiewia 27:37–28:2) Ni pali teio, limpoak-kadek kin pidada loalopwoat nanpwungen aramas akan me ahnekipeneier nanpwungmwahu. * Ih soangen kadek wet me mehn Ken kan kasalehiong “mehn Israel kan ni ar kohdo sang Isip.”​—1 Sam. 15:6.

Doudouloale oh Kapakap Kin Kesempwal

5. Dahme pahn sewese kitail en irehdi lowetail?

⁵ E sohte mengei en kin kasalehda limpoak-kadek nan atail koasoi. Tohnpadahk Seims ntingihedi duwen lowen aramas: “Sohte aramas emen me kak irehdi lowe. Lowen aramas uhdahn suwed douluhl oh ketihwo, diren pwoisin suwed.” (Seims 3:8) Dahme kak sewese kitail en irehdi lowetail me kin apwal en kaunda? Sapwellimen Sises mahsen ong kaunen pelien lamalam kan kawehwehiong kitail duwen met ni eh mahsanih: “Ewen aramas kin kapwadewei audepen nan kapehde.” (Mad. 12:34) Kitail anahne katengehdi limpoak-kadek nan kapehditail, pwe en irehdi lowetail. Kitail pahn tehkpene ia duwen  doudouloale oh kapakap ar kin sewese kitail en wia met.

6. Dahme kahrehda kitail en doudouloale oh kalahnganki sapwellimen Siohwa wiewia kan en limpoak-kadek?

⁶ Paipel kin mahsanih me Siohwa Koht kin “diren limpoak lapalap.” (Eks. 34:6) Sounmelkahkao pil koulki: “Maing KAUN, sampah direkihla sapwellimomwi limpoak poatopoat.” (Mel. 119:64) Paipel kin audaudki ire tohto me kasalehda ia duwen Siohwa eh kin ketin kasalehda limpoak-kadek ong sapwellime tohnkaudok kan. Atail kin doudouloale oh kalahnganki ‘duwen sapwellime wiewia manaman akan’ kak kahrehiong kitail en men kakairada irair wet me kin kaperenda Koht.​—Wadek Melkahka 77:12.

7, 8. (a) Wiewiahn limpoak-kadek dahieu me Siohwa ketin kasalehiong Lohd oh eh peneinei? (b) Ia en Depit pepehm duwen eh alehdi sapwellimen Koht limpoak-kadek?

⁷ Karasepe, medewehla ia duwen Siohwa eh ketin kapitala Lohd, nein rien Eipraam ohlo, oh eh peneinei ni ahnsou me E pahn ketin kamwomwala Sodom, kahnimw me re kin kousoan ie. Kerenlahng ahnsowo, tohnleng kan kohlahng kahre Lohd oh eh peneinei en mwadang kohkohlahsang kahnimwo. Paipel mahsanih: “Lohd ahpw peikasalda; a KAUN-O ketin kupwurehla. Ihme tohnleng ko alehte pehn Lohd, pehn eh pwoud, oh pehn nah serepein ko, oh kahreirailieisang nan kahnimwo.” Ia duwe, atail mohngiong sou kin mwekidkihda ni atail kin doudouloale wiewia wet oh pohnese me iei kasalepen sapwellimen Koht limpoak-kadek?​—Sen. 19:16, 19.

⁸ Pil medewehla mehn kahlemeng en Nanmwarki Depit, me koulki: “[Siohwa] kin ketin mahkikihong ie dipei kan koaros, oh kin ketin kamwahwihala ei soumwahu kan koaros.” Ia uwen Depit eh kin kalahnganki eh ale mahkpen dihp me e wia rehn Padsipa! E kapinga Siohwa oh nda: “A duwen ileilehn lahng sang sampah, ih duwen sapwellime limpoak lapalap ong me kin wauneki.” (Mel. 103:3, 11) Atail kin doudouloale ire pwukat oh iren Paipel teikan kin kahrehiong kitail en uhdahn kalahnganki sapwellimen Siohwa limpoak-kadek, oh kin kamwakid kitail en kapingkalahngan ong ih. Ni atail kin kalaudehla atail kalahngan, kitail pahn uhdahn men kahlemengih Koht mehlel.​—Ep. 5:1.

9. Kahrepe mwahu dahieu sapwellimen Siohwa tohnkaudok kan ahneki en kasalehda limpoak-kadek nan arail mour ehuehu rahn?

⁹ Iren Paipel kan kin kasalehda me Siohwa kin ketin kapahwei sapwellime limpoak-kadek me iei sapwellime limpoak mehlel ong irail akan me ahnekier nanpwungmwahu reh. Ahpw, ia duwen irail akan me sohte ahneki soangen nanpwungmwahu wet rehn Koht? Ia duwe, Siohwa kin ketin lemei de sohte kadek ong irail? Soh. Luk 6:35 mahsanih: “[Koht] kin ketin kalahngan ong me kin dup suwed kan oh me suwed akan.” Madiu 5:45 pil mahsanih: “Sahm . . . kin ketin dakerki sapwellime ketipin pohn me suwed oh me mwahu kan, oh kin ketin kamwerehdi keteu pohn me lelepek kan oh me dipan akan.” Mwohn atail sukuhlki padahk mehlel oh kapwaiada, kitail kin paiekihda sapwellimen Koht kadek me e kin ketin kasalehiong aramas koaros. Ahpw, nin duwen sapwellime tohnkaudok kan, kitail kin paiekihda sapwellime limpoak loalopwoat me iei sapwellime limpoak-kadek. (Wadek Aiseia 54:10.) Ia uwen atail kalahnganki met! E  kihong kitail kahrepe mwahu en kasalehda limpoak-kadek nan atail koasoi oh pil nan atail mour ehuehu rahn.

10. Dahme kahrehda kapakap wia sawas kesempwal ehu pwe kitail en wiakihla limpoak-kadek kisehn irair kan me kitail ahneki?

¹⁰ Kapakap uhdahn kesempwal pwe en sewese kitail en kin kakairada limpoak-kadek. Met pwehki limpoak-kadek wiawihkihda irair kan me wia kisehn wahn sapwellimen Koht manaman. (Kal. 5:22) Kitail kak kahrehiong limpoak-kadek en mihla nan mohngiongitail ni atail kin mweidohng manamano en kaweid kitail. Ahl me kitail en ale sapwellimen Siohwa manaman iei en peki ni kapakap. (Luk 11:13) E konehng kitail en pwurepwurehng kapakapki sapwellime manaman oh kapwaiada kaweid en manamano. Ei, doudouloale oh kapakap kin kesempwal ma kitail men limpoak-kadek en sansal nan atail koasoi.

Pwopwoud Ehu Kak Kasalehda Limpoak-Kadek nan Ara Koasoi

11. (a) Ia duwen atail ese me Siohwa kin kupwurki ohl pwopwoud kan en kasalehiong arail pwoud kan limpoak-kadek? (b) Ia duwen kosonned en limpoak-kadek eh kak sewese ohl pwopwoud men en irehdi lowe?

¹¹ Wahnpoaron Pohl kangoange ohl pwopwoud kan: “Kumwail poakohng amwail werek kan duwehte Krais eh ketin poakohng mwomwohdiso oh ketin pangala pein ih pwehki mwomwohdiso.” (Ep. 5:25) E pil katamankin irail dahme Siohwa mahsanihong Adam oh Ihp, oh ntingihedi: “Aramas pahn mweisang seme oh ine, oh patehng eh pwoud, ira eri pahn wiahla warteieu.” (Ep. 5:31) E sansal me Siohwa ketin kasik ohl pwopwoud kan en loalopwoatohng arail pwoud kan, oh ahnsou koaros kasalehiong irail limpoak-kadek. Ohl pwopwoud men me eh koasoi kin mwekidki limpoak mehlel sohte kin koasoia duwen sapwung en eh pwoud de kamwamwahlihala ih mwohn aramas akan. E kin perenki kapinga ih. (Lep. Pad. 31:28) Ma mie kahpwal pahn pwarada nanpwungara, limpoak-kadek kin kamwakid ohlo en dehr kasarowe eh pwoud sang ni mwomwen eh koasoi kan.

12. Ia duwen lih pwopwoud men eh kin kasalehda limpoak-kadek nan eh koasoi?

¹² Kosonned en limpoak-kadek pil anahne kaunda lowen lih pwopwoudo. Liho en dehr mweidohng madamadau en sampah en kamwakid eh kin koasoi. Pwehki e kin “wauneki eh pwoud,” e kin koasoia soahng mwahu kan duwen eh pwoudo mwohn aramas akan oh kalaudehla wahu me meteikan ahneki ong ih. (Ep. 5:33) E sohte men katikala wahu me seri kan ahneki ong arail pahpao ni eh sohte kin sapwungki de peidengki en eh pwoudo madamadau mwohn seri ko. E kin kapwungala met ni eh kin koasoiong eh pwoudo kelehpw. Paipel mahsanih: “Kupwurokong en lih kin wiahda oh kalinganahla imwe.” (Lep. Pad. 14:1) Imweo kin kaperen oh kansenamwahu ong tohn eh peneinei.

13. Ia wasa me keieu anahn kosonned en limpoak-kadek en kadoadoahk? Ia duwen met eh kak wiawi?

¹³ Nan imwarail kan, pwopwoud kan anahne pousehlahte doadoahngki lowerail ni ahl ehu me kin kasalehda arail kin wahupene. Pohl ntingihedi: “Kumwail uhdahn pahn mweisang soahng pwukat koaros: iei lingeringer, ineng suwed oh kailok. Lokaiahn kailok de samin en dehr pwilisang nan awamwail kan.” E pil kapataiong: “Kumwail en limpoak ong me mi nan apwal akan, kadek, mpahi oh karakarahk, aktikitik oh  kanengamah . . . kumwail kapatahiong soahng pwukat limpoak, pwe ih me kin kapatapene oh oarepene mehkoaros pwe en wiahla ehu ni mehlel.” (Kol. 3:8, 12-14) Ni seri kan ar ahnla kilang arail pahpa oh nohno kin kasalehda limpoak-kadek nan arail koasoi nan imwarail kan, re pahn pweida mwahu oh pil pahn alasang mwomwen arail pahpa oh nohno kan ara kin koasoi.

14. Ia duwen tapwin peneinei kan ar kak doadoahngki lowerail en kansenamwahwih irail kan me mi pahn epwelparail?

¹⁴ Sounmelkahkao ntingihedi duwen Siohwa: “Sapwellimomwi limpoak poatopoat en kansenamwahwihiehla.” (Mel. 119:76) Ahl me uhdahn mwahu me Siohwa kin ketin kansenamwahwih sapwellime aramas akan iei ni eh kin ketikihong irail kangoang oh kaweid. (Mel. 119:105) Ia duwen tapwin peneinei kan ar kak paiekihda mehn kahlemeng en Samatail nanleng oh doadoahngki lowerail pwe ren kansenamwahwih irail kan me mi pahn epwelparail? Re kak wia met ni arail kin kihda kaweid oh kangoang me anahn. Kaudok en Peneinei ni soutik kin uhdahn kihong tohn peneinei ahnsou mwahu en wehwehki loalokong me Paipel kasalehda!​—Lep. Pad. 24:4.

Kasalehiong Iengetail me Pwoson kan Limpoak Mehlel

15. Ia duwen elder kan oh irail kan me kin koahiek en sewese meteikan ar kak doadoahngki lowerail pwe ren pere meteikan nan mwomwohdiso?

¹⁵ Nanmwarki Depit kapakap oh nda: “Sapwellimomwi limpoak oh loalopwoat pahn sinsile iehte ahnsou koaros.” (Mel. 40:11) Ia duwen elder kan oh irail kan me kin koahiek en sewese meteikan nan mwomwohdiso ar kak alasang Siohwa me pid ire wet? Atail doadoahngki lowetail en kihda ire kan sang Paipel iei wiewia en limpoak-kadek.​—Lep. Pad. 17:17.

16, 17. Ia ekei ahl kan me kitail kak kasalehda me limpoak-kadek kin kaweid atail koasoi?

¹⁶ Dahme kitail anahne wia ma kitail kilang emen Kristian kin idawehn ahl me uhwong kaweid en Paipel? Limpoak-kadek sou pahn kamwakid kitail en doadoahngki lowetail en song en kapwungala ih? (Mel. 141:5) Ma kitail ese me emen iengetail wiahda dihp laud, limpoak poatopoat kin kamwakid kitail en kangoange me dipano en “ekerodo me mah kan en mwomwohdiso pwe re en kapakapki oh keiehki leh ni mwaren Kaun-o.” (Seims 5:14) Ma me dipano sohte koasoiong elder kan, kitail sohte kasalehda limpoak-kadek ma kitail sohte kairehkin irail ire wet. Ekei nanpwungatail mwein kin mworusala, loaleid, lokolongki pepehm me sohte kateparail de uhdahn pahtoula. Ahl mwahu kitail en kasalehda limpoak-kadek nan atail koasoi iei ni atail kin “kakehlaka irail kan me nan kapehd tikitik.”​—1 Des. 5:14.

¹⁷ Ia duwen atail kin mwekidki ni ahnsou me sapwellimen Koht imwintihti kan kin koasoiaseli duwen iengetail me pwoson kan? Kitail en dehr peikasalki lelepek en riatail kan, ahpw kitail anahne soikala soangen koasoi wet ni atail sohte sapeng. Ma konehng, kitail en idek rehn aramas me wiahda koasoio ma e uhdahn ese kahrepen dahme eh koasoia. Ma imwintihti kan en sapwellimen Koht aramas akan men ese iawasa me riatail kan kin mi ie pwe ren wia suwed ong irail, atail limpoak poatopoat ong riatail kan kin padahkihong kitail en dehr kehsehkin irail ire wet.​—Lep. Pad. 18:24.

Aramas en “Limpoak-Kadek Pahn Diar Mour”

18, 19. Dahme kahrehda kitail anahne kasalehda limpoak-kadek nan atail koasoi oh wiewia kan ong iengetail tohnkaudok kan?

¹⁸ Limpoak mehlel kin anahne sansal nan  atail wiewia kan ong iengetail tohnkaudok en Siohwa. Mendahki kahpwal kan, kitail anahne kasalehda limpoak-kadek nan atail koasoi. Siohwa kupwursuwedkihla ni ahnsou me limpoak-kadek en mehn Israel kan kin “rasehng pwoaik, me kin mwadang sohrala.” (Os. 6:4, 6) Ahpw Siohwa kupwurperenki wiewia en limpoak-kadek ahnsou koaros. Kitail pahn kilang ia duwen eh ketin kapaiada irail kan me kin rapahki met.

¹⁹ Lepin Padahk 21:21 (NW) mahsanih: “Ih me kin rapahki pwung oh limpoak-kadek pahn diar mour, pwung oh lingan.” Nanpwungen kapai kan me aramas menet pahn ahneki iei me e pahn diar mour, kaidehn mour ong ahnsou mwotomwot ahpw mour me sohte imwi. Siohwa kin ketin sewese ih en “lelohng ni mouro me uhdahn mour mehlel.” (1 Tim. 6:12, 19) Eri, kitail uhdahn men kasalehda limpoak-kadek nanpwungatail.​—Sek. 7:9.

[Nting tikitik me mi pahs]

Ke Kak Kawehwehda?

• Ia duwen omw pahn kawehwehda limpoak-kadek?

• Dahme pahn sewese kitail en kasalehda limpoak-kadek nan atail koasoi?

• Ia duwen pwopwoud kan ar pahn kasalehda limpoak mehlel nan arail koasoi?

• Ia duwen atail kin kasalehda limpoak-kadek nan atail koasoi oh wiewia kan ong iengetail Kristian kan?

[Peidek en Onop]

[Kilel nan pali 25]

Depit kin uhdahn kapinga sapwellimen Siohwa limpoak-kadek

[Kilel nan pali 26]

Ke kin kaukaule wia Kaudok en Peneinei ni soutik?