Re Awiawih Mesaiao

“Aramas ako ahpw kin mwelemwelekih ma kaidehn Sohn, Mesaiao; lamalam wet ahpw kin lalaudla nan kapehdirail kan.”​—LUK 3:15.

1. Rohng kaperen dahieu me tohnlengo padahkihong silepen sihpw ko?

NI PWONG ehu silepen sihpw kei apwahpwalih neirail sihpw kan nan mwaht ehu. Sapwellimen Siohwa tohnleng men pa pwarehng irail oh marain lingaling ehu dakerada wasa re mie. Irail masepwehkada, ahpw re rongada rohng kaperen me tohnlengo padahkihong irail: “Kumwail dehr masak, pwe I wadohng kumwail rohng kaperen mehlel pwoat, me pahn kaparanda aramas koaros. Pwe pwongpwong wet Sounkomouro ipwidiongkumwailehr nan kahnimw en Depit—iei Kaun Mesaia!” Seri me tohnlengo koasoakoasoia duwe iei ih me pahn wia Krais, de Mesaia. Tohnlengo padahkihong silepen sihpw ko me re kak diar seri menet nan deupen kamwenge mahn nan kahnimw ieu karanih wasao. Eri, tohnleng tohto kei pa pwarada. Re kapinga Siohwa oh nda: “Kaping ong Koht nanleng wasa ileilehie, oh mwehi kapohl nin sampah ong aramas akan me e kin ketin kupwuramwahwih!”​—Luk 2:8-14.

2. Ia wehwehn “Mesaia”? Ia duwen aramas akan ar kak ese ihs me uhdahn Mesaiao?

² Silepen sihpw en mehn Suhs ko ese me “Mesaia” de Krais, iei me Koht ketin keiehdi. (Eks. 29:5-7) Eri, ia duwen silepen sihpw pwukat oh meteikan ar kak ese me Siohwa ketin piladahr seri menet en wia Mesaia? Keieu, re anahne onopki kokohp kan nan Paipel duwen Mesaiao, oh pil anahne tehk ma kokohp pwukat kin pweida erein en serio mour.

Dahme Aramas akan Kin Awiawihki Mesaiao?

3, 4. Ia duwen kokohp en Daniel 9:24, 25 eh pweida?

³ Sounpar tohto mwuri, Sohn Sounpapidais tapihada eh doadoahk en kalohk. Pwehki dahme e kin nda oh wia, ekei aramas tapihada medewe me mwein ih me Mesaiao. (Wadek Luk 3:15.) Ahpw mie kokohp ehu nan Paipel me koasoia duwen “wihk isihsek” oh met kin sewese aramas akan en ese iahd me Mesaiao pahn pwarada. Kokohpo mahsanih: “Pahn mie wihk isihsek me koasoandier ong noumw aramas akan . . . sang ni ahnsou me mahsen en onehda sapahl Serusalem wiawiher lel ni ahnsoun Mesaia Kauno, pahn mie wihk isuh oh pil wihk weneisek  riau.” (Dan. 9:24, 25, NW) Soun samanih Paipel kan kin pwungki me ahnsou pwuko kaidehn rahn isuh nan wihk ehu ahpw sounpar 7. Karasepe, ehu kawehwehn Paipel koasoiahki Daniel 9:24: “Wihk isihsek en sounpar kan koasoandier.”​—Revised Standard Version.

⁴ Rahnwet, sapwellimen Siohwa aramas akan kin wehwehki me wihk 69 me kileldi nan Daniel 9:25 wiahda sounpar 483. Sounpar 483 tepida sang nan pahr 455 mwohn Krais ni ahnsou me Nanmwarkien Persia, Ardaserksihs padahkihong Nehmaia en onehda sapahl Serusalem. (Neh. 2:1-8) Sounpar 483 wet imwisekla nan pahr 29 ni ahnsou me Sises ketin papidaisla. Ih pahro me Siohwa ketin keiekihdi Sises sapwellime manaman oh e ketin wiahla Mesaiao.—Mad. 3:13-17. *

5. Kokohp dahkei me kitail pahn sukuhlki?

⁵ Nan Paipel, mie kokohp tohto teikan me pid Mesaiao. Kitail pahn sukuhlki duwen ekei kokohp ko nan iren onop wet. Kokohp pwukat kin koasoia duwen sapwellime ipwidi, ni eh wia seri oh sapwellime doadoahk en kalohk. Kitail pahn sukuhlki ia duwen kokohp pwukat ar pweida erein sapwellimen Sises mour. Met pahn kalaudehla atail pwoson Paipel oh pil kadehdehda me Sises iei Mesaiao me aramas kin awiawih.

Kokohp kan Sang ni Eh Ketin Ipwidi

6. Ia duwen kokohp en Senesis 49:10 eh pweida?

⁶ Mesaiao kohsang kadaudok en Suda nan Israel. Mwohnte Seikop eh pahn mehla, e kapaiada nah pwutak ko, oh kehkehlingkihong Suda: “Suda pahn kin kolokol sokon en nanmwarki, manaman en kaunda wasa pahn mihmiehte rehn kadaudoke kan. Wehi teikan pahn nohpweiong oh poaridi mwowe.” (Sen. 49:10) Sounpadahk en Suhs kan kin kalapw kamehlele me en Seikop kehkehlik ong Suda kin pid Mesaiao. Ahpw ia wehwehn kehkehliko? Kitail ese me e kin koasoakoasoia duwen nanmwarki me ahneki manaman en kaunda. Eri, kokohp wet kasalehda me nanmwarkio, me ahneki pwung en kaunda anahne kohsang nan kadaudok en Suda. Keieun nanmwarki sang Suda iei Nanmwarki Depit, oh Sedekaia me wia kaimwiseklahn nanmwarki sang Suda. Ahpw ahn Seikop kokohpo kin koasoakoasoia duwen emen nanmwarki mwurin Sedekaia. Nanmwarki meno pahn wia nanmwarki kohkohlahte. Koht ketin padahkihong Sedekaia me e pahn ketikihong nanmwarki menet pwuhng en kaunda. (Esek. 21:26, 27) Mwohn Sises eh ketin ipwidi, tohnleng Kapriel padahkihong Mery: “Kaun-o Koht pahn ketin kasapwilada en nanmwarki duwehte seme Depit, oh e pahn nanmwarkien kadaudok en Seikop kan kohkohlahte; oh sapwellime wehi sohte pahn imwisekla!” (Luk 1:32, 33) Sises ketin kohsang nan kadaudok en Suda oh sang peneineien Depit. Mwurin Sedekaia, Sises kelehpw sang nan peneineien Depit me Siohwa ketin inoukihda me e ahneki pwuhng en wia nanmwarki. Eri, nanmwarkio iei Sises Krais.​—Mad. 1:1-3, 6; Luk 3:23, 31-34.

7. Ia duwen kokohp me pid wasa me Mesaiao ipwidi ie eh pweida?

⁷ Mesaiao pahn ipwidi nan wasa ehu me adaneki Pedleem. Soukohp Maika ntingihedi: “Kowe, Pedleem Eprata, kowe me keieu tikitik nanpwungen kahnimw en Suda kan, ahpw I pahn ketikihda sang rehmw emen me pahn kaunda Israel, emen me kadaudoke tepido sang kawao.” (Maika 5:2) Kokohpo padahkihong kitail me Mesaiao pahn ipwidi nan Pedleem. Wasao wia kahnimw ehu nan Suda me mahs kin adaneki Eprata. Ahpw, Mery, inen Sises, oh eh pwoud, Sosep, kin koukousoan nan ehu kahnimw tohrohr me adaneki Nasaret. Ni Sises eh pahn kereniongehr ipwidi, kaunen Rom padahkihong aramas akan ren pwuralahng wasa me arail pahpa ko ipwidi ie pwe ren kak kileldi. Eri, Mery oh Sosep pwurala Pedleem, wasa me Mery kaipwidi Sises. (Mad. 2:1, 5, 6) Eri ipwidi en Sises pweidahr duwehte kokohpo eh kohpada!

8, 9. Dahme kokohpo mahsanih duwen ipwidi en Mesaiao? Dahme pahn wiawi mwurin Mesaia eh ketin ipwidi?

⁸ Meipwon men, de peinakapw men me pahn kaipwidi Mesaiao. (Wadek Aiseia 7:14.) Iretikitik wet koasoia me meipwono pahn naitikihedi pwutak emen. Lepin lokaiahn Ipru meipwon iei bethu·lahʹ. Ahpw iretikitik wet doadoahngki  ʽal·mahʹ, lepin lokaia me pil kak wehwehki “peinakapw” de serepein pwulopwul. Paipel kahdaneki Repeka “serepein pwulopwul” (ʽal·mahʹ) mwohn eh pwopwoudida. (Sen. 24:16, 43) Sapwellimen Koht manaman kaweidki Madiu en ntingihedi me Aiseia 7:14 pweidahr ni ahnsou me Sises ketin ipwidi. Nan iretikitik wet, e sohte doadoahngki lepin lokaiahn Krihk “peinakapw.” Ahpw e doadoahngki lepin lokaiahn Krihk “meipwon” me iei par·theʹnos. Rongamwahu nan pwuhken Madiu oh Luk koaros koasoia me Mery wia meipwon men oh e liseianda pwehki sapwellimen Koht manaman.—Mad. 1:18-25; Luk 1:26-35.

⁹ Mwurin Mesaiao eh ipwidi, seri kan pahn kamakamala. Met duwehte dahme wiawi sounpar epwiki kei mwohn Mesaiao eh ketin ipwidi. Parao mehn Isip koasoanehdi me aramas akan en kesehla serien Ipru pwutak kan nan Pillap Nail. (Eks. 1:22) Kokohp ehu nan Seremaia 31:15, 16 koasoia duwen “Resel me mwahmwahieiki nah seri kan” pwehki arail sohralahr. Aramas akan rongada ngilen eh wie sengiseng peipeidohsang nan Rama, me mihmi Pensamin palieir en Serusalem. Madiu padahkihong kitail me kokohp wet pweidahr ni ahnsou me Nanmwarki Erod koasoanehdi kamakamalahn seri pwutak koaros nan Pedleem. (Wadek Madiu 2:16-18.) Medewehla uwen nsensuwed me aramas ako ahneki!

10. Ia duwen kokohp en Oseia 11:1 eh pweida?

¹⁰ Mesaiao pahn wisiksang Isip. (Os. 11:1) Tohnleng men padahkihong Sosep oh Mery ira en kohkohsang Israel oh wahlahng Sises nan Isip pwehn doarehsang Sises Nanmwarki Erod. Re mihmi mwo lao Erod mehla. Mwurin Erod eh mehla, Sosep kapwurehla Sises nan Israel. Eri, dahme Siohwa ketin mahsanihong Oseia pweida: “I malipedohr nei pwutako sang Isip.” (Mad. 2:13-15) Mehlel me Sises sohte kak ketin pein kamwakid dahme wiawi sangete ni eh ketin ipwidi lao eh laudla.

Mesaiao Ketin Tapihada Sapwellime Doadoahk en Kalohk

11. Ihs me kaunopada aramas akan ong Mesaiao?

¹¹ Meninkeder men pahn kaunopada aramas ong Mesaiao. Malakai koasoia me mie emen me pahn kohdo mwohn Mesaiao pwe en kaunopadahng eh ketido. E pahn kaunopada aramas akan ren kak pwungki me Mesaiao pwaradahr. Malakai kahdaneki ih soukohp Elaisa. (Wadek Malakai 4:5, 6.) Sises ketin mahsanih me Sohn Sounpapidais iei ih me duwehte Elaisa. (Mad. 11:12-14) Mark koasoia me Sohn kaunopadahr ‘ahlo’ ong Mesaiao. Ih met me Aiseia kohpadahro. (Ais. 40:3; Mark 1:1-4) Sises sohte ketin padahkihong Sohn en kaunopada mwohn eh pahn ketido. Koht kupwurki aramas akan ren ese ihs me Mesaiao. Kahrehda, Koht me ketin pilada Sohn en wia doadoahk me duwehte en Elaisa doahk oh kaunopada aramas akan ren kasamwohdo Mesaiao.

12. Doadoahk tohrohr dahieu me Koht ketikihong Mesaiao en wia?

¹² Koht ketikihong Mesaiao doadoahk tohrohr ehu en wia. Ehu rahno Sises wie ketiket nan sinakoke nan Nasaret, kahnimw me e ketin keirda ie. Sises ketin pahkpeseng pwuhko oh ketin wadek pwuhken Aiseia. Iet me e ketin mahsanih: “[“Manaman en,” NW] Kaun-o ketier rehi, e ketin keieiehdier pwe I en kapahrengkihong me semwehmwe kan rongamwahu. E ketin poaroneiedohr pwe I en lohkihong me sensel kan ar saledek, oh ong me maskun kan ar kakehr kilangada wasa, oh pwe I en kasaledekala irail kan me mihmi nan apwal, oh lohkihda me ahnsowo leledohr, ahnsou me Kaun-o pahn ketin komourala sapwellime aramas akan.” Sises ketin mahsanih me kokohp wet pidada pein ih. Ih me uhdahn Mesaiao. Ihme kahrehda Sises kak mahsanih: “Rahnwet mahsen en Pwuhk Sarawi, duwen amwail karongeier, pweidahr mehlel rehtail.”​—Luk 4:16-21.

13. Dahme Aiseia kohpada duwen sapwellimen Sises doadoahk en kalohk nan Kalili?

¹³ Kokohp ehu padahkihong kitail duwen sapwellimen Mesaia doadoahk en kalohk nan Kalili. Aiseia kohpada duwen “Sepulon” oh “Napdali” oh “Kalili wasa me mehn liki kan kin koukousoan ie.” E ntingihedi: “Aramas akan me weweid nan rotorot kilangehr marain lapalap ehu. Marain ehu dakeradahr irail kan me kin mihmi nan sapwen seukoapworopwor.” (Ais. 9:1, 2) Sises ketin tapiada doadoahk en kalohk nan Kalili nan kahnimw ehu adaneki Kapernaum. E pil padapadahk seli nan Sepulon oh Napdali. Sises ketin  sewese aramas akan nan wasa pwukat ni eh ketin padahkihong irail padahk mehlel me kamarainih irail rasehng marain lingaling ehu. (Mad. 4:12-16) Nan Kalili me Sises ketin wia sapwellime Kapahrek en Pohn Dohl, ketin pilada sapwellime wahnpoaron ko oh ketin wiahda tepin manaman. Pil wasao me Sises ketin pwarehng tohnpadahk daulih 500 mwurin eh ketin iasada. (Mad. 5:1–7:27; 28:16-20; Mark 3:13, 14; Sohn 2:8-11; 1 Kor. 15:6) Eri, kokohp en Aiseia pweidahr ni Sises eh ketin kalohk nan “sapwen kadaudok en Sepulon oh Napdali.” Sises pil ketin kalohki rongamwahu duwen Wehio nan wasa teikan nan Israel.

Kokohp Teikan Duwen Mesaiao

14. Ia duwen kokohp en Melkahka 78:2 eh pweida?

¹⁴ Mesaiao pahn ketin doadoahngki karasaras kan pwehn padahkih aramas akan. Nan ehu melkahka ko Asap koulki: “I pahn koasoiahda karasaras kaselel kei.” (Mel. 78:2) Madiu padahkihong kitail ia duwen kokohp wet eh pweida. Sises kin ketin doadoahngki karasaras kan ahnsou koaros pwehn ketin padahk. Madiu ntingihedi duwen ahnsou me Sises ketin doadoahngki ihs oh kisin werentuhke nin duwen karasaras akan pwehn padahkihong aramas akan duwen Wehin Koht. E koasoia: “Pwe ihte ni karasaras me e kin mahsanihong irail mehkot, ni eh kin ketin wia sapwellime padahk. E kin ketin wia met pwe en pweida me soukohpo mahsaniher: ‘I pahn doadoahngki karasaras ni ei pahn kin koasoi ong irail, I pahn kasalehiong irail soahng rir kan sang ni tepin kawa.’” (Mad. 13:31-35) Karasaras kan me Sises ketin doadoahngki kin sewese aramas tohto ren wehwehkihla me mehlel duwen Siohwa.

15. Ia duwen kokohp en Aiseia 53:4 eh pweida?

¹⁵ Mesaiao pahn ketin kamwahwihala aramas akan. Aiseia kohpada: “Ahpw, atail tungoal lokolok [“soumwahu,” NW] kan me e lokolongki, atail medek me e toutoukihla.” (Ais. 53:4) Ni en Piter pwoudo eh nohno eh soumwahuda, Sises ketin kamwahwihirailla. Mwurin mwo aramas tohto kohla ni imwen Pitero oh Sises pil ketin kamwahwihala irail. Madiu koasoia dahme Sises ketin wia duwehte kokohp me Aiseia kohpada ni eh nda: “Pein ih ketin sapwellimanikihla atail luwet akan oh ketikihweisang atail soumwahu kan.” (Mad. 8:14-17) Ahpw kaidehn ihte ahnsou ko me Sises ketin kamwahwihala aramas akan. Paipel pil kin koasoia ahnsou tohto teikan me Sises pil kin ketin wia met.

16. Dahme wahnpoaron Sohn ntingihedi me kadehdehda me Aiseia 53:1 kin pid Sises?

¹⁶ Aramas tohto sohte pahn kamehlele me Sises iei Mesaiao mendahki e ketin wiahda soahng mwahu tohto. (Wadek Aiseia. 53:1.) Wahnpoaron Sohn koasoia me kokohp wet pweida. E ntingihedi: “Mehnda ma e ketin wiadahr kilel tohto pwukat mwohn masarail, ahpw irail sohte pwosonla. Pwe mahsen en soukohp Aiseia en pweida: ‘Maing at Kaun, ihs me kamehlele dahme kitail kadehdedahret? Ong ihs me Kaun-o ketin kasalehiong sapwellime manaman?’” (Sohn 12:37, 38) Sounpar kei mwuhr ni wahnpoaron Pohl eh pil kalohki rongamwahwo, ahpw aramas malaulaute me kin kamehlele me Sises iei ih me Mesaiao.​—Rom 10:16, 17.

17. Ia duwen kokohp en Melkahka 69:4 eh pweida?

¹⁷ Aramas akan pahn kailongki Mesaiao ni soh kahrepe. (Mel. 69:4) Sises ketin mahsanih: “Ma I sohte wiadahr soangen doadoahk kan mwohn masarail me sohte emen wiadahr, nahn, sohte pahn diparail. A met re kilangehr ei wiewia kan oh kailongkin ie oh pil kailongki Semei. Iei kahrepen mepwukat ar wiawi, pwe me ntingdier nan arail Kosonned en pweida: ‘Irail kailongkin ie, ni sohte kahrepe.’” (Sohn 15:24, 25) “Kosonnedo” wasaht kin wehwehki iren Paipel kan pwon me mie ahnsowo. (Sohn 10:34; 12:34) Dahme kitail kin wadek duwen Sises nan pwuhken rongamwahu ko kin kadehdehda me aramas tohto kin kailongki ih, ahpw mehlel kaunen pelien lamalam en mehn Suhs ko. Oh Sises pil ketin mahsanih: “Sampah sohte kak kailongkin kumwail, a e kin kailongkin ie, pwehki ei kin kalap  padahkihong me eh wiewia kan me suwed.”​—Sohn 7:7.

18. Dahme kitail pahn sukuhlki nan iren onop en mwurin met?

¹⁸ Ni mwehin tepin Kristian kan sapwellimen Sises tohnpadahk ko kin kamehlele me ih iei Mesaiao. Irail ese me Sises ketin kapwaiada kokohp koaros me kileldi nan Palien Pwuhk Sarawi ni Lokaiahn Ipru me pid Mesaiao. (Mad. 16:16) Nan iren onop wet kitail sukuhlki me kokohp koaros me pid Sises sangete ni eh tikitik oh sapwellime doadoahk en kalohk pweidahr. Ahpw pil mie kokohp tohto teikan nan Paipel me kadehdehda ihs me uhdahn Mesaiao. Kitail pahn sukuhlki kokohp pwukat nan iren onop en mwurin met. Ma kitail kin doudouloale kokohp pwukat, kitail sohte pahn peikasalki me Sises iei me Siohwa ketin piladahr pwehn wia Mesaia.

[Nting tikitik me mi pah]

Ia Duwen Omw Pahn Sapeng?

• Ia ekei kokohp kan me pid duwen ipwidi en Sises?

• Ihs me kaunopada aramas akan ong Mesaiao?

• Ia duwen kokohp kan nan Aiseia irelaud 53 ar pweida?

[Peidek en Onop]