“Dehr Koapworopworki Mehkan me Ke Pein Lemeleme me Ke Ese”

“Likih KAUN-O ni mohngiongomw unsek. Dehr koapworopworki mehkan me ke pein lemeleme me ke ese.”​—LEP. PAD. 3:5.

1, 2. (a) Ia ekei kahpwal akan me kitail kakete lelohng? (b) Ihs me kitail anahne likih ni atail kin lelohng irair apwal kan, ni atail kin wiahda pilipil kesempwal kan de pelianda kasongosong kan? Dahme kahrehda?

AHN Cynthia * kaun en doadoahko ndahiongehr ekei tohndoadoahk kan en sohla doadoahk. Eri met, Cynthia pwunodiki ma e pil kakete sohla doadoahk. Dahme e pahn wia ma e sohla doadoahk? Ia duwen eh pahn kak pwain liohl, pihl oh pil soahng teikan? Emen sister adaneki Pamela men kohla mihla wasa me mie anahn en sounkalohk kan. Ahpw ia duwe, e anahne kohla wasao? Ahn Samuel kahpwalo weksang arao. E kin kilang kilel suwed ni eh seri. Met, e sounpar 20 oh uhdahn men pwurehng tepida kilang kilel suwed. Ia duwen eh kak powehdi eh ineng?

² Ihs me ke kin likih ni omw kin lelohng irair apwal kan, ni omw kin wiahda pilipil kesempwal kan de pelianda kasongosong kan? Ke kin koapworopworki pein kowe? De ke kin “mweidohng KAUN-O omw kahpwal akan”? (Mel. 55:22) Paipel mahsanih: “KAUN-O kin ketin sinsile me pwung kan oh kin ketin karonge ar likwer kan.” (Mel. 34:15) Eri e uhdahn kesempwal kitail en likih Siohwa ni mohngiong unsek oh dehr koapworopworki mehkan me kitail pein lemeleme me kitail ese!​—Lep. Pad. 3:5.

3. (a) Ia wehwehn likih Siohwa? (b) Dahme kahrehda ekei kin koapworopworki dahme re ese?

³ Kitail kin kasalehda me kitail likih Siohwa ni mohngiong unsek ni atail kin wia dahme e ketin kupwurki. Kitail anahne kapakapohng ahnsou koaros pwe e pahn ketin sewese oh kaweid kitail. Ahpw aramas tohto medewe me e apwal en likih Siohwa. Karasepe, emen sister adaneki Lynn nda me e kin apwal ong ih en likih Siohwa ni unsek. Dahme kahrehda? E nda: “Ei pahpao sohte douluhl kin tehk ie, oh ei nohno sohte kin apwalih ie, de poakohng ie. Eri I mwadang esehla apwalih pein ngehi.” Pwehki met, e sohte kak likih aramas. Ekei kin koapworopworki pein arail koahiek de pweida laudsang Siohwa. Karasepe, elder men me kin koapworopworki dahme e ese ele sohte kin kapakapohng Koht mwohn eh pahn apwalih ire kan me pid mwomwohdiso.

4. Dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?

⁴ Ni atail kin kapakapohng Siohwa oh peki sawas, e ketin kasik kitail en wia uwen atail kak oh idawehn sapwellime kaweid. Ia duwen omw pahn ese iahd me ke pahn anahne mweidohng Siohwa en apwalih omw kahpwal ehu de iahd me ke pahn pein anahne apwalih? Dahme kitail anahne kanahieng ni atail kin wiahda pilipil kan? Dahme kahrehda kitail anahne kapakap ni atail kin pelianda kasongosong kan? Kitail pahn sapengala peidek pwukat ni atail pahn koasoiapene ekei karasepe kan nan Paipel.

Ni Atail Mi nan Apwal

5, 6. Dahme Esekaia wia ni Nanmwarki Senakerip eh nda me e pahn mahweniong Serusalem?

⁵ Paipel mahsanih duwen Esekaia, Nanmwarki en Suda: “E kin loalopwoatohng KAUN-O oh  sohte mwahn kin sapeikiong, e kin kanahieng kapwaiada koasoandi koaros me KAUN-O ketikihong Moses.” Nanmwarki Esekaia kin likih Siohwa, Koht en Israel. (2 Nan. 18:5, 6) Mie pak me Nanmwarkien Asiria Senakerip oh nah sounpei kehlail kan kalowehdi ekei kahnimw kan en Suda, oh e pil men mahweniong Serusalem. Eri, Nanmwarki Senakerip kadarala karis en sounpei kan Serusalem oh pil Rabshakeh, emen lapalap en Asiria oh meninkeder riemen pwe ren kapailoke oh kamasak mehn Serusalem. Dahme Esekaia wia? Esekaia kohla ni tehnpas en Siohwa oh tapiada kapakap: “Maing KAUN, at Koht, komw ketin doareikitasang pahn manaman en mehn Asiria pwukat; pwe wehi koaros en sampah en ese me komwihte me KAUN-O, komwihte me Koht.”—2 Nan. 19:14-19.

⁶ Esekaia peki sawas rehn Siohwa oh pil wia mehkot duwen kahpwalo. Karasepe, mwohn eh kohla ni tehnpaso pwehn kapakap, e padahkihong nah aramas akan en dehr sapeng ahn Rabshakeh kapailok kan. E pil kadarala ekei nah ohl ko rehn soukohp Aiseia en ale eh kaweid. (2 Nan. 18:36; 19:1, 2) Esekaia kin wiahte mehkan me pahn kaperenda Siohwa. E sohte song en ale sawas sang Isip de wehi teikan. E ese me Siohwa sohte ketin kupwurki met. Eri Esekaia sohte koapworopworki dahme e pein ese, ahpw e kin likih Siohwa. Mwurin sapwellimen Siohwa tohnlengo eh kemehla nein Senakerip sounpei 185,000, Senakerip oh nah sounpei ko pwurala Ninipe.​—2 Nan. 19:35, 36.

7. Ia duwen ahn Ana oh Sona ara kapakap eh kak kansenamwahwih kitail?

⁷ Iet pil karasepe riau. Ahn Elkana pwoud Ana uhdahn nsensuwed pwehki eh sohte kak naineki seri. Ahpw e likih Siohwa oh kapakapki eh kahpwalo. (1 Sam. 1:9-11, 18) Sapwellimen Siohwa soukohp Sona sapeikiong Siohwa oh mwahmw lapala men kadallehla. Ahpw Sona kapakapki: “Maing KAUN, sang nan ei apwal I likweriong komwi, oh komwi ketin sapeng ie. I . . . peki sawas, oh komwi ketin karonge ie.” Eri Siohwa ketin doarehla. (Sona 2:1, 2, 10) Kitail kin nsenamwahu ni atail ese me sohte lipilipil soangen kahpwal dah kitail lelohng, kitail kak kapakapohng Siohwa oh peki sawas.​—Wadek Melkahka 55:1, 16.

8, 9. Dahme Esekaia, Ana, oh Sona kin kesempwalki ni arail kin kapakap? Dahme kitail kak sukuhlki sang irail?

⁸ Mehn kahlemeng en Esekaia, Ana oh Sona kin sewese kitail en wehwehki dahme kitail anahne kapakapki ni atail mihla nan kahpwal. Mendahki irail lokolongki kahpwal kan, arail kapakap kasalehiong kitail me re sohte nsenohkihte pein irail oh arail kahpwal ko. Dahme re kin keieu kesempwalki iei en kawauwihala mwaren Koht, kaudokiong ni ahl me pwung, oh wia dahme e ketin kupwurki. Esekaia nsensuwedkihla aramas akan ar kasohwahwih mwaren Koht. Ana uhdahn poakohng nah pwutako ahpw e inoukihong Siohwa me serio pahn papah nan impwal sarawio nan Sailo. Oh Sona nda: “I pahn . . . kapwaiada dahme I inoukihong komwi.”​—Sona 2:9.

⁹ Ni atail kin kapakap oh peki sawas pwehki kahpwal kan, kitail anahne medewe duwen kahrepen atail kapakap. Kitail kin kapakapkihte atail kahpwal kan en mwahula? De kitail kin tamataman Siohwa oh kupwure kan nan atail kapakap kan? Ni atail kin mi nan lokolok, kitail kakete uhdahn pwunodikihda atail kahpwal kan kahrehda kitail sohla nohk kesempwalki kupwuren Siohwa oh atail kaudok. Ni atail kapakapohng Siohwa peksawas, kitail anahne tamataman en kapakapki mware en sarawihla oh sapwellime kaunda en sansalda nin duwen kaunda pwung. Ma kitail tamataman mepwukat nan atail kapakap kan, e pahn sewese kitail en ahneki madamadau pwung mehnda ma atail kahpwalo sohte mwahula. Ekei pak, Siohwa kin ketin sapeng atail kapakap kan sang ni eh ketikihong kitail kehl me anahn pwehn dadaur kahpwalo. Mwein e sohte pahn mwadang ketikihsang kahpwalo.​—Wadek Aiseia 40:29; Pilipai 4:6, 7.

Ni Atail Kin Wiahda Pilipil kan

10, 11. Dahme Seosopat wia ni eh wiahda pilipil apwal ehu?

¹⁰ Ia mwomwen omw kin wiahda pilipil  kesempwal kan nan omw mour? Ia duwe, ke kin wiahda mahs pilipil oh mwuhr, kapakapohng Siohwa en ketin kapaiada? Seosopat, nanmwarkien Suda, kin wia mehn kahlemeng mwahu en wiahda pilipil ni ahl me pwung. Mehn Mohap oh Ammon tepida mahweniong Suda. Ahpw Suda sohte kehlail. Eri, dahme Seosopat wia?

¹¹ Paipel mahsanih: “Seosopat eri masepwehkada oh kasakasohng KAUN-O.” Pwehn kasalehda uwen apwal en irairo, e padahkihong nah aramas koaros en Suda ren kaisihsol erein ahnsou ehu oh kapokoneirailpene pwe ren peki sapwellimen Siohwa kaweid. Eri, e kesihnenda nanpwungen mehn Suda ko oh Serusalem ko oh kapakap: “Komwi me at Koht! Komwi ketin angiangih irail, pwe se sohte kak uhwong karis lapalap wet me mahmahweniong kiht. Se sohte patohwan dahme se pahn wia, ahpw se patohwan peki sapwellimomwi sawas.” Koht mehlel ketin karonge en Seosopat kapakapo, oh e ketin mahwenki irail oh doareirailla. (2 Kron. 20:3-12, 17) Ni atail anahne kin wiahda pilipil kesempwal ehu, ahpw mehlel, pilipil me kak pidada atail nanpwungmwahu rehn Siohwa, kitail anahne likih a kaidehn dahme kitail ese.

12, 13. Ni atail kin wiahda pilipil kan, dahme kitail sukuhlki sang Nanmwarki Depit?

¹² Dahme kitail anahne wia ni atail lelohng kahpwal me mwomwen mengei en kamwahwihala? Mwein kitail medewe me kitail kak mwadang kamwahwihala kahpwalo pwehki atail lelohngehr soangen irair ko. Dahme wiawihong Nanmwarki Depit kin sewese kitail en wehwehki dahme kitail anahne wia nan soangen irair pwukat. Ni ahnsou me mehn Amalek kan mahweniong kahnimw en Siklak, re wahsang ahn Depit pwoud oh seri ko oh pil nah ohl ko. Depit kapakapohng Siohwa oh peki reh: “Maing, I en pwakihala irail ko me kauwehla kahnimwo?” Siohwa ketin sapeng: “Ei, pwakihirailla; ke pahn koanoairaildi oh kapitala me lohdi kan.” Depit peikiong, oh e kapwurehla irail koaros me mehn Amalek kan wahsang.​—1 Sam. 30:7-9, 18-20.

¹³ Mwurin mehn Amalek kan ar mahweniong Siklak, mehn Pilisdia kan mahweniong Israel. Depit pwurehng peki rehn Siohwa dahme e anahne wia. Koht ketikihong ih kaweid wet: “Kohla mahwen, pwe I pahn seweseiuk pwe ke en kaloweiraildi.” (2 Sam. 5:18, 19) Ahnsoukis mwurin mwo, mehn Pilisdia kan pwurehng mahweniong Depit. Eri dahme Depit pahn wia? E kakete medewe me e ese dahme e pahn wia pwehki eh lelohngehr soangen irairo pak riau. E kak pilada en mahweniong sapwellimen Koht imwintihti kan. Ahpw Depit sohte kin koapworopworki pein ih oh dahme e ese. Eri, e pwurehng kapakapohng Siohwa. Ahnsou wet Siohwa ketikihong ih kaweid tohrohr ehu. Depit uhdahn perenki me e pwurehng peki rehn Siohwa kaweid! (2 Sam. 5:22, 23) Mwein kitail medewe me e mengei en kamwahwihala ekei kahpwal kan ahpw kitail anahne kanahieng dehr koapworopworki pein kitail oh dahme kitail ese.​—Wadek Seremaia 10:23.

14. Dahme kitail sukuhlki sang dahme wiawi nanpwungen Sosua oh mehn Kipeon kan?

¹⁴ Kitail koaros soh unsek. Kahrehda kitail koaros iangahki elder koahiek kan en dehr manokehla peki rehn Siohwa en ketin kaweid kitail ni atail kin wiahda pilipil kan. Sosua oh ohl mah kan en Israel sohte peki rehn Siohwa kaweid ni mehn Kipeon kan ar kohla rehn Sosua oh peki ren dehr mahweniong irail. Mendahki kahnimw en mehn Kipeon kan mi limwahrail, re mwomwehda me re kohsang wasa doh. Sosua oh ohl mah kan sohte peki rehn Siohwa kaweid, oh re wiahda inou en dehr mahweniong mehn Kipeon kan. Siohwa sohte ketin kauwehla inowo. Ahpw e ketin kahrehiong ire wet en ntingdi nan Paipel pwe kitail en ese me Sosua oh ohl mah kan sohte peki sapwellime kaweid. Ahnsou koaros kitail anahne peki Siohwa en ketin kaweid kitail mwohn atail pahn wiahda pilipil kan.​—Sos. 9:3-6, 14, 15.

Ni Atail Kin Pelianda Kasongosong kan

15. Dahme kahrehda kapakap kin kesempwal pwehn sewese kitail en pelianda kasongosong kan?

¹⁵ Pwehki kitail koaros dipan, kitail anahne pelianda atail ineng suwed kan. (Rom 7:21-25) Ahpw kitail kak kana. Ia duwen? Sises ketin padahkihong  sapwellime tohnpadahk ko me re anahne kapakapki sawas pwe ren pelianda kasongosong kan. (Wadek Luk 22:40.) Mehnda ma kitail kapakap, ele kitail ahnekihte ineng de madamadau suwed kan. Ma ih duwen met, kitail anahne “kapakap oh peki rehn Koht” en ketikihong kitail erpit pwe kitail en pelianda kasongosong kan. Paipel padahkihong kitail me Koht kin ketikihong kitail erpit “pwe Koht me kupwursapan oh kalahngan ong aramas koaruhsie.” (Seims 1:5) Seims pil ntingihedi: “Mie rehmwail me soumwahu [me pid eh nanpwungmwahu rehn Koht]? En ekerodo me mah kan en mwomwohdiso pwe re en kapakapki oh keiehki leh ni mwaren Kaun-o. Oh kapakap wet me pahn wiawi ni pwoson, pahn komourala me soumwahwo.”​—Seims 5:14, 15.

16, 17. Ni atail anahne sawas en pelianda kasongosong kan, iahd me e konehng en kapakap?

¹⁶ Kitail sohte kak pelianda kasongosong kan ma kitail sohte kin kapakap. Ahpw kitail anahne tamataman en kapakap ni ahnsou me kitail keieu anahne sawas. Medewehla dahme wiawihong mwahnakapw men me kileledi nan Lepin Padahk 7:6-23. Ehu nin soutiko, e aluhla nan ahl ieu oh e ese me lihen netiki paliwere men kin kousoan wasao. Liho lukehlong mwahnakapwo nan imweo. E sohte kak pelianda kasongosongo, oh e idawehnla liho, duwehte kou me kin kohwong kamakamala. Dahme kahrehda mwahnakapwo aluhla nan ahlo? Paipel mahsanih me e “pweipwei.” Mwein e kin nantihong peiong ineng suwed kan. (Lep. Pad. 7:7) Iahd me e keieu anahne kapakapki sawas? Mehlel, e pahn mwahu ma e kapakap ahnsou sohte lipilipil ni ahnsou me liho koasoiong. Ahpw ahnsou me e keieu anahne kapakap iei ni eh tepin medewehda eh pahn aluhla nan ahlo.

¹⁷ Rahnwet, mwein emen kin nannantihong en dehr kilang kilel suwed. Ahpw ia duwen ma e pilada wasa ehu nan Internet de pilada kasdo ehu me e ese me mie kilel suwed kan loale? Met pahn duwehte mwahnakapw me kileldi nan Lepin Padahk irelaud 7. E duwehte eh alialuseli nan ahl ehu me mie keper tohto. Kitail anahne kapakap oh peki sapwellimen Siohwa sawas pwe kitail en pelianda kasongosong en kilang kilel suwed. Ma kitail inangihada kilang kilel suwed, kitail anahne uhdi oh kapakap mwohn atail pahn pilada wasa ehu nan Internet de kasdo ehu me kitail ese me keper.

18, 19. (a) Dahme kahrehda e apwal en pelianda kasongosong? Ia duwen atail kak powehdi? (b) Dahme ke koasoanehdi teng en wia?

¹⁸ E apwal en pelianda kasongosong de wiewia suwed kan me kitail ahnlahr. Wahnpoaron Pohl koasoia: “I ese me mwahu sohte mi loalei-met wehwehki nin duwen ahnepen ngehi aramas. Pwe mehnda ma I kin inengieng wia me mwahu, ahpw I kin sohte kakohng. I sohte kin wiahda me mwahu me I kin inengieng wia; ahpw I kin wiahda me suwed me I sohte men wia.” Eri duwehte dahme ire wet koasoia, kitail sohte kin wia soahng kan me kitail kin men wia. (Rom 7:18-21, 23) Pwe kitail en kana,  kitail anahne kapakap ni mohngiong unsek ni ahnsou me madamadau suwed kan de kasongosong kan kin pwarada nan atail madamadau. Eri kitail anahne nantihong soikala soahng suwed pwukat. ‘Songosong koaros me kin lelohng kumwail, ih me kin lelohng aramas koaros.’ Kitail kak kolokol atail lelepek pwehki sapwellimen Siohwa sawas.—1 Kor. 10:13.

¹⁹ Kapakap iei kisakis kaselel ehu me kak sewese kitail ni atail kin lelohng kahpwal kan, ni atail kin wiahda pilipil kesempwal kan, de pelianda kasongosong kan. Ni atail kapakapohng Siohwa, kitail kin kasalehda me kitail likih. Kitail pil anahne peki rehn Koht sapwellime manaman pwehn kaweid kitail oh kakehlaka kitail. (Luk 11:9-13) Kitail en likih Siohwa ahnsou koaros oh dehr koapworopworki dahme kitail pein ese.

[Nting tikitik me mi pah]

Ke Tamataman?

• Dahme ke sukuhlki sang Esekaia, Ana, oh Sona duwen likih Siohwa?

• Ia duwen mehn kahlemeng en Depit oh Sosua ara kasalehiong kitail me kitail anahne kanahieng ni atail wiahda pilipil kan?

• Iahd me keieu konehng en kapakap pwehn pelianda kasongosong kan?

[Peidek en Onop]

[Kilel nan pali 13]

Iahd me kitail keieu anahne kapakapki sawas pwe kitail en pelianda kasongosong?