1, 2. Dahme kasansal kan duwen sapwellimen Siohwa pwihn kin kamwakid kitail en wia?

 E KIN kapwuriamwei en medewe me kitail iang kisehn pwihn ehu me inenen laud nanleng oh pil nin sampah. Kasansal kan me kitail wadek nan Esekiel irelaud 1 oh Daniel irelaud 7 kin kasalehda mwahu ia duwen Siohwa eh ketin wie doadoahk pwe kupwureo en pweida. Sises kin ketin kaukaweid sapwellimen Siohwa pwihn nin sampah. E ketin kaweid pwihn wet en wia doadoahk en kalohk, en padahki oh kangoange irail kan me kin wia doadoahk wet, oh en sewese meteikan ren wiahla sapwellimen Siohwa tohnkaudok kan. Met kamwakid kitail en likih sapwellimen Siohwa pwihn.​—Luk 12:42.

² Ia duwe, ke kin ideidawehn mehn kahlemeng en pwihn wet sang ni omw kin kedirepwki sapwellimen Koht doadoahk? Mwein ke pehm me ke tepida solahr nohn ngoangki. Met iei me wiawiong tepin Kristian ko ni mwehin wahnpoaron ko. Wahnpoaron Pohl anahne katamankihong irail duwen sapwellimen Sises mehn kahlemeng en ngoang. Pohl nda me met pahn sewese irail en dehr “mworusala oh nan kapehd tikitikla.” (Ipru 12:3) Nan iren onop en mwoweo, kitail koasoiapene duwen doadoahk mwahu me sapwellimen Siohwa pwihn kin wiewia rahnwet. Duwehte sapwellimen Krais mehn kahlemeng eh kin kangoange Kristian ko mahs, mehn kahlemeng en sapwellimen Siohwa pwihn kak sewese kitail rahnwet en dadaurete nan sapwellimen Koht doadoahk oh kolokolte atail ngoang.

3. Dahme kitail anahne wia pwe kitail en dehr pwangada? Dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?

³ Ahpw ma kitail sohte men “pwangahkihda,” de sohla ngoangki atail doadoahk ong Koht, kitail anahne wia laudsang en medewe duwen mehn kahlemeng en sapwellimen Koht pwihn. Pohl koasoia me kitail anahne pousehlahte “wiewia mwahu.” (Kal. 6:9)  Kitail en koasoiapene soahng limau me kitail anahne wia pwehn kolokolte atail ngoang oh idawehn kaweid en sapwellimen Siohwa pwihn. Kitail eri kak pilada ma kitail de atail peneinei anahne kamwahwihala ekei soahng pwukat.

4. Dahme kahrehda kitail kak nda me sangete mahs kohdo mihting kan kin wia kisehn atail kaudok me kesempwal?

⁴ Sangete mahs kohdo, mihting kan kin uhdahn kesempwal ong sapwellimen Siohwa ladu kan. Tohnleng kan kin pokonpene mwohn silangin Siohwa nanleng. (1 Nan. 22:19; Sohp 1:6; 2:1; Dan. 7:10) Mahsie, Koht ketin mahsanihong mehn Israel ko ren pokonpene “pwe re en rong oh esehla.” (Deud. 31:10-12) Ni mwehin wahnpoaron ko, mehn Suhs kan kin kaukaule tuhpene wasa kan pwe ren rong wadawad sang Paipel. (Luk 4:16; Wiewia 15:21) Mihting kan pil pousehlahte wia mehkot kesempwal ni ahnsou me mwomwohdiso en Kristian wiawihda, oh e uhdahn kesekesempwalte nan atail kaudok. Kristian mehlel kan kin ‘nsenoh sawaspene ni kasalepen arail limpoak oh arail wiewia mwahu kan.’ Kitail anahne pousehlahte “kakehlaka nan kapehd en emenemen,” ahpw mehlel pwehki atail mi ni imwin rahn akan.​—Ipru 10:24, 25.

5. Ia duwen atail kak kangoange emenemen nan atail mihting kan?

⁵ Ehu ahl kesempwal me kitail kak kangoange emenemen iei sang ni atail kin iang pasapeng nan atail mihting kan. Karasepe, kitail kak sapeng peidek nan parakrapo, koasoia ehu iren Paipel, de koasoia ni mwotomwot dahme wiawihong kitail me kin kasalehda ia duwen kaweid kan en Paipel eh sewese kitail. (Mel. 22:22; 40:9) Pasapeng koaros me kitail rong nan mihting kan, sang me mah oh me pwulopwul kan, kin uhdahn kangoange kitail. Met kin mehlel sohte lipilipil ia uwen werei kitail miher nan padahk mehlel.

6. Ia ekei ahl me atail mihting kan kin sewese kitail?

⁶ Atail mihting kan oh mihting tohrohr kan kin sewese kitail ni ahl tohto. Karasepe, mihting kan kin sewese kitail en ahneki eimah pwehn kalohk mehnda ma aramas akan ni atail wasahn kalohk kin uhwong kitail de sohte men rong. (Wiewia 4:23, 31) Padahk kan sang nan Paipel kin kakehlaka atail pwoson. (Wiewia 15:32; Rom 1:11, 12) Atail patehng riatail Kristian kan kin kihong kitail peren oh nsenamwahu mehlel. (Mel. 94:12, 13) Palien Padahk en Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon kin koasoanehdi prokram en padahk kan ong mihting kan en sapwellimen Siohwa aramas akan. Kitail uhdahn kalahnganki padahk kaselel me kitail kin ale nan atail mihting kan wihk koaros.

7, 8. (a) Ia kahrepe keieu kesempwal me kitail en towehda mihting kan? (b) Ia duwen mihting kan ar kin sewese iuk?

⁷ Ahpw kitail sohte kin kohla mihting ihte pwehn ale kamwahupe kan. Kahrepe keieu kesempwal me kitail en towehda mihting iei en kaudokiong Siohwa. (Wadek Melkahka 95:6.) E wia pwais kaselel en kak koulki koul en kaping kan ong atail Koht. (Kol. 3:16) Kitail pil kin kapinga Siohwa sang ni atail iang pasapeng nan mihting kan. Siohwa uhdahn ketin warohng kaudok me kitail kin patohwanohng ni ahl pwukat. (Kaud. 4:11) Eri, kitail kak wehwehki dahme kahrehda e uhdahn kesempwal kitail en towehda mihting kan ahnsou koaros.—Ipru 10:25.

⁸ Atail mihting kan iei kisakis ehu sang rehn Siohwa pwehn sewese kitail en dadaurete lao e ketin kasohrehla sampah suwed wet. Ih met atail pepehm? Ma ei, kitail pahn nantihong, mehnda ma kitail kin kedirepw, en iang towehda mihting koaros. (Pil. 1:10) Kitail en dehr katihasang mihting kan ihte ma mie kahrepe laud ehu pwarada.

9. Ia duwen atail ese me doadoahk en kalohk kesempwal?

⁹ Pwehn idawehn kaweid en sapwellimen Siohwa pwihn, kitail anahne ngoangki kalohk. Sises ketin tapihada doadoahk en kalohk ni eh ketiket sampah. (Mad. 28:19, 20) Sang ahnsowo kohdo, kalohk oh katohnpadahk kin wia kisehn doadoahk kan me keieu kesempwal ong sapwellimen Siohwa pwihn nanleng oh sampah. Kitail kin rong soahng tohto duwen riatail Kristian kan me kasalehda me tohnleng kan kin utungada atail doadoahk oh sewese kitail en diar irail kan me pahn alehda padahk mehlel. (Wiewia 13:48; Kaud. 14:6, 7) Oh kahrepeo me sapwellimen Siohwa pwihn nin sampah miehki iei en koasoanehdi oh apwalih doadoahk en kalohk. Ia duwe, doadoahk wet pil kin wia kisehn soahng kan me keieu kesempwal nan omw mour?

10. (a) Ia duwen emen brother eh kolokol eh poakohng padahk mehlel en kehlail? (b) Ia duwen doadoahk en kalohk eh sewese iuk ken kolokol omw poakohng padahk mehlel en kehlail?

¹⁰ Ni atail kin ngoangki kalohk, atail poakohng padahk mehlel kin wie kehkehlailte. Met duwehte pepehm en Mitchel, emen elder oh pioneer koahiek. E nda: “I perenki padahkihong aramas akan padahk mehlel. I kin medewe duwen Kahn Iroir de Awake! kapw kan oh pwuriamweikihla duwen erpit, dehde, oh toupahrek en ehuehu kisin pwuhk pwukat. I kin men kohla kalohk oh kilang ia duwen aramas akan ar pahn mwekidki, oh ia duwen ei kak kahrehda ren men rong.” Mitchel pil nda me doadoahk en kalohk kin sewese  ih en mwohneki dahme keieu kesempwal nan eh mour oh e kin tehk mwahu me sohte mehkot pahn kihsang eh ahnsoun kalohk. Kitail pil kak dadaurete ni imwin rahn pwukat ma kitail kin kedirepwki sapwellimen Koht doadoahk.​—Wadek 1 Korint 15:58.

11. Dahme kahrehda kitail en wadek neitail sawaspen Paipel kan oh doudouloale dahme kitail wadek?

¹¹ Ehu ahl me Siohwa kin ketikihong kitail kehl iei sang sawaspen Paipel tohto me kitail kin ale. Ele ke tamanda ahnsou me ke wadek ehu pwuhk pwukat oh medewe, ‘Ih met me I uhdahn anahne! E mwomwen me Siohwa ketin kahrehiong met en ntingdi ong ie!’ Mie kahrepen ke ahneki pepehm wet. Siohwa kin ketin doadoahngki pwuhk kan pwehn padahki oh kaweid kitail. E mahsanih: “I pahn padahkihong uhk ahl me ke pahn weid ie; I pahn kaweid uhk oh panawihiuk.” (Mel. 32:8) Ia duwe, kitail kin wia uwen atail kak en wadek pwuhk koaros me kitail alehdi oh doudouloale dahme kitail wadek? Met pahn sewese kitail en dadaurete oh kolokol atail ngoang nan sapwellimen Koht doadoahk ni imwin rahn pwukat.​—Wadek Melkahka 1:1-3; 119:97.

12. Dahme kak sewese kitail en kesempwalki neitail pwuhk kan?

¹² Kitail pahn kalaudehla atail kesempwalki neitail pwuhk kan ma kitail medewe duwen doadoahk koaros me kin wiawi pwehn wiahda pwuhk pwukat. E kin anahn en wia roporop, ntingihada, wadek oh kapwung, pilada mahlen kan, oh kawehwehda pwuhk koaros me kitail wiahda de kihda nan neitail Web site. Palien Nting en Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon iei me kin pwukoahki doadoahk wet. Ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan me kin wiahda (print) pwuhk pwukat kin kadarpeseng nan mwomwohdiso tohto nan wasa kan me re kin apwalih. Ia kahrepen doadoahk pwukat koaros kin wiawi? Pwe sapwellimen Siohwa aramas akan en kak ale padahk oh kaweid me re anahne pwehn kolokolte arail lelepek. (Ais. 65:13) Kitail en paiekihda sawaspen Paipel koaros me kitail kin alehdi sang sapwellimen Siohwa pwihn.​—Mel. 119:27.

13, 14. Ihs nanleng me kin utungada sapwellimen Siohwa pwihn? Ia duwen atail kak kasalehda soangen utuhtohte?

¹³ Nan ehu kasansal, Sohn kilangada Sises ketin dake oahs pwetepwet men pwehn kolahng kalowehdi irail kan me kin pelian Siohwa. (Kaud. 19:11-15) E pil kilangada me lelepek keidi kan me iasadahngehr nanleng oh pil tohnleng lelepek kan arail dake oahs kan idawehn Sises. Met kasalehda me re utung Sises nin duwen arail Kaun. (Kaud. 2:26, 27) Arail mehn kahlemeng mwahu kin padahkihong kitail me kitail anahne kasalehda atail utungada irail kan me kin tiengla mwowe nan sapwellimen Siohwa pwihn.

¹⁴ Ni ahlohte, pokon kalaimwun kin kasalehda ni unsek arail utung doadoahk en rien Krais me keidi kan me mihmihte sampah. (Wadek Sekaraia 8:23.) Ia duwen omw kak kasalehda omw utung pwihn wet? Ehu ahl iei en peikiong irail kan me kin tiengla mwowe oh apwalih kitail. (Ipru 13:17) Ia duwe, dahme kitail kin ndahki elder kan nan atail mwomwohdiso kin kangoange meteikan ren wauneki irail oh doadoahk me re kin wia? Kitail kin padahkihong neitail seri kan en wauneki ohl lelepek pwukat oh rong arail kaweid? Mie ahl teikan me kitail kak kasalehda atail utung pwihn wet. Karasepe, nin duwen peneinei ehu, kitail kin koasoanehdi en toukihda kisin mwohni ong doadoahk en kalohk? (Lep. Pad. 3:9; 1 Kor. 16:2; 2 Kor. 8:12) Pil ehu, kitail  kin sewese kamwakele oh apwalih atail Wasahn Kaudok? Ni Siohwa eh ketin mahsanih atail kin utungada pwihn wet ni ahl pwukat, e kin ketikihong kitail sapwellime manaman. Oh sapwellime manaman kin kihong kitail kehl me kitail anahne pwehn dadaurete ni imwin rahn pwukat.​—Ais. 40:29-31.

15. Dahme kahrehda kitail anahne pousehlahte pepei pwehn wia dahme pwung?

¹⁵ Ma kitail men dadaurete oh idawehn kaweid en sapwellimen Siohwa pwihn, kitail anahne mour ni ahl ehu me pahn kaperenda Siohwa. (Ep. 5:10, 11) Sehdan, sampah suwed wet, oh atail soh unsek kin kahrehda e uhdahn apwal ong kitail en wia dahme pwung. Ekei kumwail brother oh sister kan anahne rahn koaros pepei pwehn kolokol amwail nanpwungmwahu rehn Siohwa. Siohwa ketin poakohng uhk pwehki omw nannanti. Dehr uhdi! Ni atail kin mour ni ahl ehu me kin kaperenda ih, atail mour kin peren oh mie katepe , oh kitail kak kamehlele me Siohwa kin ketin kupwurkin kitail.​—1 Kor. 9:24-27.

16, 17. (a) Dahme kitail anahne wia ma kitail wiahda dihp laud ehu? (b) Dahme kitail sukuhlki sang ahn Anne mehn kahlemeng?

¹⁶ Ahpw dahme ke anahne wia ma ke wiahda dihp laud ehu? Dehr song en ekihla. Ale sawas ahnsou mwadang. Tamataman ahn Depit pepehm ahnsou me e song en ekihla dipe ko. E nda: “I kin tihwohla wie sengiseng sang nimenseng lel nipwong.” (Mel. 32:3) Ma kitail song en ekihla dihp laud kan, kitail pahn sohla peren oh mwein pil sohla ahneki nanpwungmwahu rehn Siohwa. Ahpw ma kitail wehkada dihp ko, kitail pahn ale mahk.​—Lep. Pad. 28:13.

¹⁷ Medewehla dahme wiawihong Anne. * Ni ahnsou me Anne pwulopwul oh wia emen pioneer, e tepida wia soahng suwed kan. Met kamedekihala kadeikpen loale. E nda: “I kin nsensuwed ahnsou koaros.” Ehu rahn ni eh towehda mihting, padahk me wiawio koasoia duwen Seims 5:14, 15. Anne esehda me e anahne sawas. Dahme e wia? E idawehn kaweid en iren Paipelo oh koasoiong elder ko. E sohte mengei, ahpw e nda me likamwete e soumwahu oh Siohwa ketikihong wini me e anahne. E nda: “E sohte mengei en kadallehla wini wet ahpw e kamwahwihiehla.” Met Anne pil pwurehng papah Siohwa ni ngoang oh ahneki nsenmwakelekel.

18. Dahme kitail en nantihong wia?

¹⁸ Kitail anahne tamataman ahnsou koaros me e wia pwais kaselel ehu en iang kisehn sapwellimen Siohwa pwihn ni imwin rahn pwukat. Kitail oh atail peneinei en nantihong kaukaule towehda mihting kan, ngoangki kalohk nan atail wasahn kalohk, oh paiekihda neitail sawaspen Paipel kan koaros. Kitail en pil kasalehda atail utung irail kan me kin tiengla mwowe, oh mour ni ahl ehu me kin kaperenda Siohwa. Ma kitail wia mepwukat, kitail pahn idawehn kaweid en sapwellimen Siohwa pwihn oh kitail sohte pahn pwangada.