Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

“Kumwail Ahpw Pahn Kadehde Ie”

“Kumwail Ahpw Pahn Kadehde Ie”

“Sises eri ketin sapengkin irail, . . . ‘kumwail ahpw pahn kadehde ie . . . lelohng ni irepen sampah.’”​—WIEWIA 1:7, 8.

1, 2. (a) Ihs me wia “sounkadehde loalopwoat oh mehlel”? (b) Ia wehwehn mwaren Sises? Dahme e ketin wia pwehn sewese mehn Suhs kan ren pwurehng ale sapwellimen Siohwa kupwuramwahu?

 AHNSOU me Sises ketin ale kopwung, ni eimah e mahsanihong kepina en Sudia, Pontius Pailet mehn Rom: “A iei, ong ni kahrepe wette me I kohkidohng sampah, pwe I en kadehdehda duwen me mehlel.” (Wadek Sohn 18:33-37.) Sounpar kei mwuhr, wahnpoaron Pohl kamwarenki Sises sounkadehdeo me ketin wia “kadehde mwahu ehu mwohn Pontius Pailet.” (1 Tim. 6:13) Kitail mi nan sampah ehu me Sehdan kakaun oh me direkilahr kailok. Pwe kitail en doulahte wia kadehde, kitail anahne ahneki eimah laud duwehte me Sises, “sounkadehde loalopwoat oh mehlel,” sapwellimaniki.​—Kaud. 3:14.

2 Mehn Suhs koaros adaneki sapwellimen Siohwa sounkadehde kan, ahpw Sises me pahn ketin wia sounkadehde keieu lapalap. (Ais. 43:10) Mwohn Sises ketin ipwidi, tohnleng men padahkihong Sosep: “Ke pahn kihong mware Sises—pwe e pahn ketin kapitasang sapwellime aramas akan nan diparail kan.” (Mad. 1:20, 21) Ni lokaiahn Ipru, mwaren Sises kin wehwehki “Siohwa Iei Sounkomour.” Siohwa pahn ketin doadoahngki Sises pwehn ketin kapitasang aramas akan dihp oh mehla. Sises mahsanihong mehn Suhs ako me re anahne koluhla sang diparail kan pwe ren pwurehng ale sapwellimen Siohwa kupwuramwahu. (Mad. 10:6; 15:24; Luk 19:10) E ketin kalohki duwen Wehin Koht. Mark ntingihedi: “Sises ahpw ketila Kalili oh ketin lohkiseli Rongamwahu sang rehn Koht, mahsanih, ‘E lelehr ahnsowo, oh Wehin Koht kerendohr! Kumwail eri koluhla oh wiliakapwala oh pwosonla Rongamwahu!’” (Mark 1:14, 15) Sises ketin kasalehda ngoang oh eimah ni eh kin ketin kalohk. Ni eimah, e ketin kadeikada kaun lapalap en pelien lamalam en mehn Suhs kan. Ih ehu kahrepe me re men kemehkihla ih.​—Mark 11:17, 18; 15:1-15.

“SOANGEN MANAMAN KAPWURIAMWEI KAN ME KOHT KETIN WIADAHR!”

3. Dahme wiawi rahn siluh mwurin Sises ketin pwoula?

3 Rahn siluh mwurin pwoulahn Sises, mehkot kapwuriamwei wiawi. Siohwa ketin kaiasada ih nin duwen ngehn emen, kaidehn nin duwen paliwar uduk. (1 Pit. 3:18) Sises ketin kadehdehiong sapwellime tohnpadahk kan me e ketin iasadahr ni eh pwarowohng irail ni mwomwen aramas emen. Ni rahnohte me e ketin iasada, e ketin pwarowohng ekei sapwellime tohnpadahk ko tohto sang pak limau, kaidehn wasa tehieu.​—Mad. 28:8-10; Luk 24:13-16, 30-36; Sohn 20:11-18.

4. Dahme wiawi ni Sises eh ketin pwarowohng sapwellime tohnpadahk ko, oh dahme e ketin kehkehlikihong irail?

4 Sapwellimen Sises tohnpadahk ko oh pil meteikan wie pokopokon ni kelimau en pak me e ketin pwarowohng irail. Ih eri ketin sewese irail en wehwehki me Paipel kohpadahr duwen sapwellime pwoula oh iasada. Kaimwiseklahn mihting kesempwalo, Sises ketin mahsanihong sapwellime tohnpadahk kan dahme re anahne wia. E mahsanih me “rongamwahu en koluhla en nan kapehd oh lapwapen dihp akan pahn lohkseli nan wehi koaros, ni mware, tepisang Serusalem.” Ih eri ketin kehkehlikihong irail: “Kumwail me pahn kin sounkadehdehn mepwukat. ​—Luk 24:44-48.

5, 6. (a) Ihs me sapwellimen Sises tohnpadahk ko pahn kadehde duwe? (b) Dahme sapwellimen Sises tohnpadahk ko pahn kadehde duwe?

5 Eri rahn 40 mwurin mwo, ni kaimwiseklahn eh ketin pwarohng irail, wahnpoaron ko uhdahn wehwehkier sapwellime kehkehlik en mwuhro. E mahsanih: “Kumwail ahpw pahn kadehde ie nan Serusalem, nan Sudia pwon, oh Sameria, oh lelohng ni irepen sampah.” (Wiewia 1:8) Tohnpadahk ko iei mehn Israel kei me wiahier sapwellimen Siohwa sounkadehde kan. Ahpw met irail pahn pil wiahla sounkadehdehn Sises kan. Ia wehwehn met?

6 Irail pahn tepida lohkiseli me met Siohwa ketin doadoahngki Sises pwehn komourala tohnsampah. Elen komour wet me inenen lapalap sang me Siohwa ketin doadoahngki pwehn doarehla mehn Israel ko mahs. Sapwellimen Sises Krais pwoula oh iasada kahrehda aramas akan kak saledekla sang dihp oh mehla. Ni sapwellimen Sises tohnpadahk ko ar keikihdi sapwellimen Koht manaman nan Pendekos pahr 33, re tepida wia kadehde duwen “soangen manaman kapwuriamwei kan me Koht ketin wiadahr!” Me tohto me rong duwen rongamwahu wet koluhla oh pwosonla sapwellimen Sises meirongo. Sises me ketin iasadahro sapwellimaniki manaman tohrohr nanleng, oh Siohwa ketin doadoahngki ih pwehn doarehla aramas ngedehrie nin sampah.​—Wiewia 2:5, 11, 37-41.

“TOUNMETEIKIHLA MOURE, PWE ME NGEDER EN MAIAUDA”

7. Dahme mwekid kan me wiawi ni rahn en Pendekos pahr 33 kadehdehda?

7 Dahme wiawi ni Pendekos pahr 33 kadehdehda me Siohwa ketin kupwurki meirong unsek en Sises nin duwen pweipwei ehu me anahn pwehn kasaledekihala aramas akan sang dihp. (Ipru 9:11, 12, 24) Sises ketin kawehwehda me e ketido “pwe en tounmeteikihla moure, pwe me ngeder en maiauda.” (Mad. 20:28) Ia duwe, mehn Suhs kelehpw me pahn paiekihda meirong wet? Soh, meirongo iei me “kin ketikihsang dipen sampah koaros.” Kupwuren Koht iei me “aramas koaros en ale komourparail.”​—Sohn 1:29; 1 Tim. 2:4-6.

8. Ia duwen sapwellimen Sises tohnpadahk ko ar kak pousehlahte kadehde duwen ih? Ia imwilahn arail wia met?

8 Ni eimah, sapwellimen Sises tohnpadahk ko mahs pousehlahte kadehde duwen ih. Ia duwen met eh kak wiawi? Met kaidehn sang ni pein arail kehl. Re patohwan peki rehn Siohwa sapwellime manaman pwehn kihong irail eimah me re anahne pwehn doulahte wia kadehde. (Wadek Wiewia 5:31, 32.) Mpen sounpar 27 mwurin sapwellimen Sises tohnpadahk ko tepida wia kadehde, re lohkiseli “mahsen mehlelo, iei Rongamwahu” ong mehn Suhs ko oh mehn liki kan “nin sampah.”​—Kol. 1:5, 23.

9. Nin duwen me kokohpdahr, dahme wiawiong mwomwohdiso en Kristian?

9 E kansensuwed me ahnsou kan mwuhr, ekei tohnmwomwohdiso ko tepida padahngki soahng kan me sohte mehlel. (Wiewia 20:29, 30; 2 Pit. 2:2, 3; Sud 3, 4) Kedekedeo, sounpadahk likamw pwukat kasaminehla mwomwohdiso pwon. Sises ketin kohpada me mwekid en kesehla oh uhwongada kaudok mehlel pahn pousehlahte wiawi lao “imwin kawa” de kaimwiseklahn koasoandi en mehkan. (Mad. 13:37-43) Nan October 1914, Siohwa ketin idihada Sises en wia Nanmwarki pohnangin aramas akan. Ni ahnsowo, “imwin rahn akan” en ahn Sehdan sampah tepida wiawi.​—2 Tim. 3:1.

10. (a) Pahr dahieu me Kristian keidi kan kin kalohki duwe? (b) Dahme wiawi nan October 1914, oh ia duwen atail ese met?

10 Tohtohsang sounpar 30 mwohn October 1914, Kristian keidi kan tepida kalohki me Wehin Koht pahn tepida kaunda nan pahro. Arail padahko kohsang kokohp en Daniel me pid duwen lapalahn tuhke me paldi oh pahn pwurehng wosada mwurin ahnsou ehu. (Dan. 4:16) Sises ketin kawehwehda duwen kilel ehu me pahn sewese sapwellime tohnpadahk kan en ese me e ketin wiahla Nanmwarki oh me imwin rahn akan tepidahr. Mwekid kan en sampah sangete pahr 1914 kadehdehda ni sansal me Sises Nanmwarkilahr. (Mad. 24:3, 7, 14; Luk 21:24) Rahnwet, kitail kin kalohki duwen “manaman kapwuriamwei kan me Koht ketin wiadahr” iangahki ire mehlelo me Siohwa ketin idihadahr Sises en wia Nanmwarki en Wehio nan pahr 1914.

11, 12. (a) Dahme wiawi nan pahr 1919? (b) Dahme sansalda nan pahr 1935? (Menlau kilang tepin kilel.)

11 Nan pahr 1914, ni Sises Krais eh ketin wiahla Nanmwarki, e ketin tepida kasaledekihala ienge me keidi kan sang Papilon Lapalap, de pelien lamalam likamw kan. (Kaud. 18:2, 4) Nan pahr 1919, mwurinte Mahwen Keieu en Sampah imwisekla, me keidi kan ahneki saledek laud en kalohk sampah pwon. Irail kadehde duwen sapwellimen Sises meirongo eh kak kamourala aramas oh pil duwen rongamwahu en Wehin Koht. Pwehki met, aramas tohtohie pil sukuhlkihdi duwen padahk mehlel oh keikihdi sapwellimen Koht manaman pwe ren wia nanmwarki kan nanleng rehn Krais.

12 Nan pahr 1935, e sansal me Krais tepidahr ketikipene sapwellime “sihpw teikan.” Rahnwet, mie aramas rar rar kei me wia sihpw teikan sang wasa koaros nan sampah. Re iangete me keidi kan idawehn sapwellimen Krais mehn kahlemeng mwahu en eimah oh wia kadehde ong meteikan. Sihpw teikan pil ahneki pwoson me ihte ahl en komourala iei sang ni sapwellimen Sises meirongo. Irail ese me ma irail dadaurete nan doadoahk en kalohk oh doadoahngki arail mour pwehn kaperenda Siohwa, re kak pitsang kahn kamakam kowahlap oh mi nan sapwellimen Koht sampah kapw.​—Sohn 10:16, NW; Kaud. 7:9, 10, 14.

KAKEHLAKAHDA KITAIL PWEHN KALOHKI RONGAMWAHWO

13. Nin duwen Sounkadehdehn Siohwa kan, dahme kitail koasoanehdi teng en wia? Ia duwen atail kak alasang tepin Kristian ko?

13 E wia pwais uhdahn kaselel ehu en kadehdehiong meteikan duwen “manaman kapwuriamwei kan” me Siohwa ketin wiadahr oh duwen sapwellime inou kan ong ahnsou kohkohdo. Mehlel, e sohte kin ahnsou koaros mengei en pousehlahte wia doadoahk wet. Aramas akan ele sohte men rong atail padahk kan de re kin kalokei kitail. Ma met wiawi, kitail kak alasang wahnpoaron Pohl oh ienge ko. E nda: “Atail Koht ketin kakehlaikitada pwe se en padahkihong kumwail Rongamwahwo me pwarodo sang reh, mehnda ma se diarada apwal laud.” (1 Des. 2:2) Eri kitail anahne kolokol atail inou me kitail wiahiong Siohwa. Kitail men wia Sounkadehdehn Siohwa kei lao ahn Sehdan sampah suwed wet pahn sohrala kohkohlahte. (Ais. 6:11) Kitail sohte kak wia met sang ni pein atail kehl. Duwehte tepin Kristian ko, kitail anahne peki rehn Siohwa sapwellime manaman pwe kitail en kak ahneki “manaman lapalap.”​—Wadek 2 Korint 4:1, 7; Luk 11:13.

14, 15. (a) Ni mwehin tepin Kristian ko, dahme aramas akan kin wiahiong irail, oh ia duwen Piter eh kangoange irail? (b) Dahme kitail anahne tamataman ma kitail lelohng kalokolok pwehki kitail Sounkadehdehn Siohwa kei?

14 Rahnwet, aramas tohto kin kose me irail Kristian kei, ahpw re kin wia dahme Koht ketin kalahdeki oh e sohte ketin kupwurkin irail. (Taitus 1:16) Ni mwehin tepin Kristian ko, pali laud en aramas akan sohte kin kaudokiong Koht ni ahl me e ketin kupwurki. Ni mehlel, aramas tohto kin kailongki Kristian mehlel kan ahnsowo. Pwehn kangoange Kristian ako, wahnpoaron Piter nda: “Meid pai kumwail ma aramas akan lahlahwei kumwail pwehki mwaren Krais.” Dahme kahrehda re kak peren? Pwehki Koht ketin kupwurkin irail oh sapwellime manaman kin ieiang irail.​—1 Pit. 4:14.

15 Ia duwe, “aramas akan lahlahwei” Sounkadehdehn Siohwa kan rahnwet “pwehki mwaren Krais”? Ei, pwehki kitail sohte kin ihte kadehde duwen Siohwa ahpw kitail pil kin koasoia duwen Sises oh kalohkiseli me ih me Nanmwarki en Wehin Koht. Aramas akan pil kaloke Sises pwehki e wia emen sapwellimen Siohwa sounkadehde. E ketin mahsanihong irail kan me uhwong ih: “I kohkihdo ni mwaren Semei, ahpw kumwail sohte kasamwo ie.” (Sohn 5:43NW) Eri ma aramas akan kaloke iuk pwehki ke wia kadehde, tamataman me Koht ketin kupwurkin uhk oh me sapwellime manaman kin ieiang uhk.

16, 17. (a) Ia pepehm en sapwellimen Siohwa aramas akan sampah pwon ong doadoahk en kalohk? (b) Dahme ke koasoanehdi teng en wia?

16 Pil tamataman me aramas tohto sang wasa koaros nin sampah pil iangalahr padahk mehlel. Sohte lipilipil wasa me kitail mi ie, pil wasahn kalohk kan me kitail kin kalapw kalohk ie, miehte aramas akan me men rong rongamwahu me kitail kalohki. Ni atail diar aramas akan me perenki rong, kitail en pwurala rehrail oh song en onop Paipel rehrail. Eri kitail kak sewese irail en esehla Siohwa pwe ren kak inoukihong ih arail mour oh papidaisla. Ia omw pepehm ni omw kin wia doadoahk wet? Sarie sang Palieir en Aperika, me wia Sounkadehdehn Siohwa men dauliher sounpar 60, nda: “I kin uhdahn kalahnganki sapwellimen Sises meirong, pwehki meirong wet kahrehda I kak ahneki nanpwungmwahu rehn Siohwa, Kaun en lahng oh sampah, oh I pil perenki ei kak kadehdehda duwen mware lingan.” Ih oh eh pwoudo, Martinus, sewesehier neira seri silimeno oh pil me tohto teikan ren wiahla tohnkaudok kan en Siohwa. E pil nda: “Sohte ehu doadoahk me kin wahdo nsenamwahu mehlel duwehte doadoahk wet, oh sang ni eh ketin doadoahngki sapwellime manaman, Siohwa ketikihong kitail koaros kehl me kitail anahne pwe kitail en pousehlahte wia doadoahk wet en komourala aramas.”

17 Sohte lipilipil ma kitail papidaislahr de saikinte, kitail anahne kalahnganki pai kaselel wet en miniminiong Sounkadehdehn Siohwa kan. Eri pousehlahte iang sapwellimen Siohwa aramas akan sampah pwon wia kadehde mwahu oh pil kolokolte omw mwakelekel nan ahn Sehdan sampah wet. Ma ke wia met, ke pahn wahdo kaping ong Siohwa, Samatail limpoako nanleng, me kitail kin weuwa mwareo.