1. Dahme kahrehda Pohl nda me “Krais me manaman en Koht”?

 SIOHWA ketin kasalehda sapwellime kehl ni eh ketin doadoahngki Sises Krais ni ahl kapwuriamwei kan. Ni Sises eh ketiket sampah, e ketin wiahda manaman kan. Kitail kak wadek duwen ekei manaman pwukat nan Paipel. Manaman pwukat kak kakehlaka atail pwoson. (Mad. 9:35; Luk 9:11) Ei, Siohwa ketikihong Sises manaman laud, kahrehda wahnpoaron Pohl kak nda: “Krais me manaman en Koht.” (1 Kor. 1:24) Ahpw ia duwen sapwellimen Sises manaman kan ar kamwakid kitail?

2. Dahme kitail kak sukuhlkihsang sapwellimen Sises manaman kan?

² Wahnpoaron Piter koasoia me Sises ketin wiahda “me kapwuriamwei kan,” de manaman kan. (Wiewia 2:22) Dahme manaman pwukat padahkihong kitail? Manaman pwukat padahkihong kitail dahme Sises pahn ketin wia erein sapwellime Kaundahn Pahr Kido. Ni ahnsowo, e pahn ketin wiahda manaman laud kan me pahn wahdo kamwahu ong aramas koaros nin sampah. Sapwellime manaman kan pahn pil sewese kitail en wehwehkihla mwahu duwen irair kaselel kan me ih oh Semeo sapwellimanki. Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene duwen sapwellimen Sises manaman siluh, oh  kitail pahn sukuhlki ia duwen manaman pwukat ar kak kamwakid kitail rahnwet oh pil ahnsou kohkohdo.

3. (a) Ia kahrepen Sises eh ketin wiahda tepin sapwellime manamano? (b) Ia duwen Sises eh ketin kasalehda sapan nan Kena?

³ Sises ketin wiahda tepin sapwellime manaman ni kapwopwoud ehu nan kahnimw en Kena. Kitail sehse ia kahrepe, ahpw e sohte itar wain ong koaros me lukodo ong kamadipwo. Ong pwopwoud kapwo, met kak wia mehkot inenen kanamenek pwehki ira me pwukoahki kasamwohdo oh kasalehda kadek ong aramas ako. Ahn Sises nohno, Mery, pil iang lukodo ong kamadipwo. Ia duwe, e peki rehn Sises en ketikihda sawas pwehki e kamehlele me Sises sapwellimanki manaman en ketin wia met? Ele Mery kin doudouloale duwen kokohp koaros me pidada nah pwutako, oh e ese me Sises pahn mwarenki “Sapwellimen Koht, Wasa Lapalahpie.” (Luk 1:30-32; 2:52) Ahpw dahme sansal iei me Mery oh Sises kupwurki sewese pwopwoudo. Eri Sises ketin wiahda manaman oh kahrehiong kalon en pihl daulih 100 en wiahla “wain mwahu.” (Wadek Sohn 2:3, 6-11.) Ia duwe, Sises anahne ketin wiahda manaman wet? Soh. E ketin wiahda met pwehki e ketin nsenohki aramas, oh e ketin kahlemengih Semeo me kin ketin kasalehda sapan.

4, 5. (a) Dahme tepin sapwellimen Sises manamano padahkihong kitail? (b) Dahme manamano me wiawi nan Kena padahkihong kitail duwen ahnsou kohkohdo?

⁴ Sises ketin wiahda manaman oh ketikihda diren wain mwahu me itarohng pokon laudo. Ke wehwehki dahme manaman wet kin padahkihong kitail? E padahkihong kitail me Siohwa oh Sises kin uhdahn ketin sapan. Manaman wet kin kamehlelehiong kitail me ira uhdahn kin ketin nsenohki pepehm en aramas. E pil kin kasalehda me Siohwa pahn ketin doadoahngki sapwellime kehl pwehn ketikihda diren mwenge nan sampah kapwo, sohte lipilipil wasa me kitail mi ie.​—Wadek Aiseia 25:6.

⁵ Nna medewehla! Siohwa pahn kereniong ketikihong kitail soahng koaros me kitail uhdahn anahne. Emenemen aramas pahn imwaneki ihmw mwahu oh pil kang mwenge mwahu. Kitail kin uhdahn kalahnganki ni atail medewehla soahng kaselel koaros me Siohwa pahn ketikihda ni sapan nan Paradais nin sampah.

6. Ia duwen Sises eh kin ahnsou koaros ketin doadoahngki sapwellime manaman, oh ia duwen atail kak alasang ih?

⁶ Sises sohte ketin doadoahngki sapwellime manaman ong kahrepe kan me kasalehda irair en roporop. Medewehla dahme wiawi ni ahnsou me Tepilo kasonge Sises en ketin kahrehiong takai kan en wiahla pilawa. Sises sohte ketin doadoahngki sapwellime manaman ong pein kamwahupe. (Mad. 4:2-4) Ahpw Sises kupwurki doadoahngki sapwellime manaman pwehn ketin sewese meteikan. Ia duwen atail kak alasang sapwellime irair en soh roporop? Sises mahsanih me kitail anahne “kihwei.” (Luk 6:38) Kitail kak wia met sang ni atail lukehdo meteikan en  iang kitail mwenge ni imwatailo. Kitail pil kak kihong ahnsou mwurin mihting pwehn sewese emen, duwehte rongorong emen brother praktis eh padahko. De kitail pil kakete kihda sawas kan me katapan oh pil kaiahne meteikan nan doadoahk en kalohk. Kitail kin alasang sapwellimen Sises sapan sang ni atail ngoangki sewese meteikan ahnsou kan me kitail kak.

7. Kahpwal dahieu me pahn kin ahnsou koaros wiawi nan ahn Sehdan sampah?

⁷ Semwehmwe kaidehn kahpwal kapw ehu. Siohwa ketin mahsanihong mehn Israel ko me “ahnsou koaros pahn kin mie . . . me semwehmwe.” (Deud. 15:11) Sounpar tohto mwuri, Sises pil mahsanih: “Me paisuwedlahr akan kin mihmihte rehmwail ahnsou koaros.” (Mad. 26:11) Ia duwe, Sises kin mahmahsanih me e pahn mie aramas semwehmwe nin sampah ahnsou koaros? Soh, e mahmahsanih me kahpwal en semwehmwe pahn wiewiawi erein atail mihmi nan ahn Sehdan sampah. Ia uwen met eh pahn weksang ahnsowo me kitail pahn mi nan sampah kapwo! Ahnsowo, semwehmwe solahr pahn mie. Koaros pahn mie kanarail mwenge tohto oh koaros pahn medila!

8, 9. (a) Dahme kahrehda Sises ketin kamwengehla aramas kid kei? (b) Ia omw pepehm duwen manaman wet?

⁸ Sounmelkahkao patohwan ndahki Siohwa: “Komwi kin ketikihong irail uwen me itar oh kin ketin kaitarala ar anahn akan koaros.” (Mel. 145:16) Ni Sises eh ketiket sampah, e ketin kahlemengih Semeo ni unsek oh kalapw ketin nsenohki anahn en meteikan. E sohte ketin wia met ihte pwehn kasalehda me e ketin manaman. Sises uhdahn ketin nsenohki aramas akan. Kitail pahn koasoiapene Madiu 14:14-21. (Wadek.) Pokon ehu mweselsang nan ar kahnimw kan oh idawehnla Sises sapasapal kohla. (Mad. 14:13) Nin soutikpene, sapwellime tohnpadahk ko pwunodikihda me aramas ako luwetalahr oh men mwengedahr. Irail eri patohwan keinemwe rehn Sises en ketin kadarpeseng pokono pwe ren kohla oh pein pwainda kanarail mwenge. Ahpw dahme Sises ketin wia?

⁹ Sang lopwon en pilawa limau oh kisin mwomw riakis, Sises ketin kamwengehla mpen ohl 5,000, oh pil lih oh seri kan. Dahme kahrehda Sises ketin wiahda manaman wet? Pwehki e uhdahn ketin poakohng aramas oh ketin nsenohkin irail. Pokono “kepin konot oh medla” oh met kasalehda me Sises ketikihda diren mwenge. Mwenge ko me re tungoale pahn kihong irail kehl me re anahne ong seiloak reirei me re pahn wia ni arail pwurala imwarail ko. (Luk 9:10-17) Oh, mwurin koaros medila, tohnpadahk ko pil deukada kopwou eisek riau dir, sang luhwen konoto!

10. Ni ahnsou kohkohdo, dahme pahn wiawihong irair en semwehmwe?

¹⁰ Aramas sapw kei kin semwehmwe pwehki kaun noahrok oh mwersuwed kan. Ekei riatail Kristian kan pil sohte itar kanarail mwenge. Ahpw ahnsou keren, irail kan me kin peikiong Siohwa pahn kousoan nan sampah ehu me sohte mie wiewiahn mwersuwed de semwehmwe. Siohwa iei Koht wasa lapalahpie, oh e sapwellimanki manaman oh pil ketin kupwurki kaitarala anahn en aramas koaros. E ketin inoukihda en ketikihsang lokolok ahnsou keren!​—Wadek Melkahka 72:16.

11. Dahme kahrehda ke uhdahn kamehlele me Krais pahn kereniong ketin doadoahngki sapwellime manaman pohn sampah pwon, oh pwehki met, dahme ke men wia?

¹¹ Ni Sises eh ketiket sampah, e ketin wiahda manaman kan nan ekeite wasa erein sounparte siluh elep. (Mad. 15:24) Ahpw nin duwen Nanmwarki men, Sises pahn ketin sewese aramas koaros erein sapwellime Kaundahn Pahr Kido. (Mel. 72:8) Manaman kan me Sises ketin wiahda kin kamehlelehiong kitail me e kupwurki doadoahngki sapwellime manaman  ong kamwahupatail. Sohte atail manaman en wiahda manaman kan, ahpw dahme kitail kak wia? Kitail kak doadoahngki atail ahnsou oh kehl pwehn padahkihong meteikan duwen ahnsou kaselel me kohkohdo me Paipel inoukihda. Iei met atail pwukoa nin duwen Sounkadehdehn Siohwa kan. (Rom 1:14, 15) Ni atail doudouloale dahme Krais pahn kereniong ketin wia, kitail uhdahn pahn men padahkihong meteikan.—Mel. 45:1; 49:3.

12. Dahme kahrehda kitail kak kamehlele me Sises uhdahn ketin wehwehki duwen soahng koaros nin sampah?

¹² Ni Koht eh ketin kapikada sampah oh soahng koaros loale, Sises “mi limwah, duwehte sounsawas emen.” (Lep. Pad. 8:22, 30, 31; Kol. 1:15-17) Eri Sises uhdahn ketin wehwehki duwen soahng koaros nin sampah. E mwahngih ia duwen eh pahn ketin doadoahngki oh pil kaunda soahng pwukat koaros.

13, 14. Menlau kihda ehu karasaras duwen Krais eh kak ketin kaunda mwekimwekid en pahnlahng oh nansed.

¹³ Ni Sises eh ketiket sampah, e ketin kasalehda me e sapwellimanki manaman en Koht sang ni eh ketin kaunda mwekimwekid en pahnlahng, nansapw oh nansed. Karasepe, medewehla ia duwen Sises eh ketin kaunda engmahda laud ehu. (Wadek Mark 4:37-39.) Emen me samanih Paipel koasoia me lepin lokaiahn Krihk me kawehwehdi “engmahda” nan pwuhken Mark kin kadoadoahk pwehn kasalehda duwen melimel laud ehu. E kin dokedoke melimel ehu me iangete depwek toantoal, kisinieng kehlail, nansapwe, oh keteu mosul. Ni melimelo eh uhdi, soahng koaros kin pingida. Wahnpoaron Madiu kasalehda me engmahda wet wia “lapalahn kisinieng ehu.”​—Mad. 8:24.

¹⁴ Medewehla ahnsowo: Iloak kan pwungudahng pohn pwohto oh pihl kin pwurepwurehng kohlong loale. Ahpw mendahki katairong en melimelo oh pwohto eh wasahseli, Sises ketin seiseimwok pwehki e ngiralahr. Tohnpadahk ko masepwehkada oh eri kaupehda Sises oh patohwanohng: “Se pahn melahr!” (Mad. 8:25) Dahme Sises ketin wia? Sises ketin kipada oh mahsanihong melimelo oh iloako: “Tokedi! . . . Kumwail meleileidi!” (Mark 4:39) Melimelo tokedi oh “meleileidi kowahlap.” Ia uwen met eh karasahda ni kapwuriamwei duwen sapwellimen Sises manaman en ketin kaunda mwekimwekid en pahnlahng oh nansed!

15. Ia duwen Siohwa eh ketin kadehdehda me e kak ketin kaunda mwekimwekid en pahnlahng, nansapw oh nansed?

¹⁵ Manaman en Krais pwilisang rehn Siohwa, kahrehda kitail ese me Koht Wasa Lapalahpie kak ketin kaunda mwekimwekid en pahnlahng, nansapw oh nansed. Karasepe, mwohn Nohliko, Siohwa ketin mahsanih: “Mwurin rahn isuhte I pahn tapihada kamwerehdiong pohn sampah keteu me pahn mweremwer erein rahn pahisek oh pwohng pahisek.” (Sen. 7:4) Oh pil, Eksodus 14:21 mahsanih: “KAUN-O ahpw ketin kammadakihda sehdo kisinieng kehlail ehu sang palimese.” Kitail pil wadek nan Sona 1:4: “KAUN-O ahpw kamwakidkihda sehdo melimel kalaimwun ehu: melimel wet me kehlail mehlel, kahrehiong tohn sohpo ar lemeleme me sohpo pahn ohla.” E uhdahn mwahu atail ese me nan sampah kapwo, Siohwa pahn ahnsou koaros ketin kaunda mwekimwekid en pahnlahng, nansapw oh nansed.

16. Dahme kahrehda e kin kamweitala kitail en ese me Siohwa oh Sises ketin sapwellimanki manaman en kaunda mwekimwekid en pahnlahng, nansapw oh nansed?

¹⁶ Atail ese me Siohwa oh Sises ketin sapwellimanki manaman en kaunda mwekimwekid en pahnlahng, nansapw oh nansed kin kamweitala kitail. Erein sapwellimen Krais Kaundahn Pahr Kido, koaros me kousoan nin sampah sohte pahn perki mehkot. Sohte emen pahn ohkihla de mehkihla melimel, iloak laud, pwolkeno, de rerrer en sahpw. Kitail sohte pahn masak  soangen kahpwal laud kan pwehki “tehnpas en Koht” pahn ketiket rehn aramas akan. (Kaud. 21:3, 4) Kitail kak kamehlele me Siohwa pahn ketikihong Sises manaman en kaunda mwekimwekid en pahnlahng, nansapw oh nansed erein Kaundahn Pahr Kido.

17. Ia ehu ahl me kitail kak alasang Koht oh Krais ahnsouwet?

¹⁷ Mehlel, kitail sohte kak kauhdi kahpwal kan en melimel, rerrer en sahpw de iloak laud ape. Siohwa oh Sises kelehpw me kak ketin wia met. Ahpw mie mehkot me kitail kak wia. Kitail kak doadoahngki kaweid en Lepin Padahk 3:27. (Wadek.) Ma riatail Kristian kan kin lelohng lokolok, kitail kak sewesehki irail arail anahn akan en war oh pepehm, oh pil kak kansenamwahwih irail. (Lep. Pad. 17:17) Karasepe, ele kitail kak sewese irail mwurin kahpwal laud ehu duwehte rerrer en sahpw de melimel ape. Mwurin imwen sister liohdi men me eh pwoudo mehla ohkihla melimel laud ehu, e nda: “I inenen kalahnganki ei mi nan sapwellimen Siohwa pwihn, kaidehn ihte pwehki e kin sewesekin ie ei anahn akan en war ahpw e pil kin sewese ei nanpwungmwahu rehn Siohwa.” Pil emen sister kiripw pehm me sohla eh koapworopwor ahnsou me melimel ehu kauwehla imweo. Mwurin brother ko sewese kamwahwihala imweo, e nda: “I sohte kak uhdahn kawehwehda ei pepehm.” E pil nda: “Kalahngan en komwi, Siohwa!” Kitail kalahnganki me riatail Kristian kan kin uhdahn nsenohki ahn meteikan arail anahn. Laudsang met, kitail kin kalahnganki me Siohwa oh Sises Krais uhdahn ketin nsenohkin kitail.

18. Ia omw pepehm duwen kahrepen Sises eh ketin wiahda manaman akan?

¹⁸ Erein sapwellime doadoahk en kalohk, Sises ketin kadehdehda me iei ih me “manaman en Koht.” Ahpw e sohte ketin doadoahngki sapwellime manaman pwe meteikan en kapingahki ih de pwehn wia kamwahu ong pein ih. Sises ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn wiahda manaman akan pwehki e uhdahn ketin poakohng aramas. Kitail pahn kalaudehla atail sukuhlki met nan iren onop en mwuhr.