Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Ke Lelehr ni Idin Deilahn Krais?

Ke Lelehr ni Idin Deilahn Krais?

“Wiahla aramas dei mehlel kei, lel ni idin deilahn Krais unsek.”​—EP 4:13.

KOUL KAN: 11, 42

1, 2. Ia mehn akadei ong Kristian koaros? Menlau kihda ehu karasaras.

 DAHME lih pwopwoud men kin rapahki ahnsou me e kin pilada wahntuhke kapw kan nan market? Ele e sohte kin pilada wahntuhkeo me keieu laud de keieu pweitikitik. Ahpw, e kin rapahki wahntuhke kan me pwohmwahu, kapw oh mwahuier en kang. E mwahuki wahntuhkeo en mah.

2 Mwurin emen eh sukuhlkihdi duwen Siohwa oh pilada en papidaisla, eh nanpwungmwahu rehn Koht kin pousehlahte wie kekeirda. Eh mehn akadei iei en wiahla Kristian koahiek men, me rasehng wahntuhke me mahlahr. Kekeirda wet sohte wehwehki mahla ni paliwar. E kin wehwehki kekeirda nan padahk mehlel, me iei, en ahneki nanpwungmwahu keren rehn Siohwa. Wahnpoaron Pohl men Kristian kan nan Episos en koahiekla. E kangoange irail en ehupene ni minimin en pwoson oh doulahte sukuhlki duwen Sises pwe irail en wiahla “aramas dei mehlel kei, lel ni idin deilahn Krais unsek.”​—Ep. 4:13.

3. Ia duwen mwomwohdisohn Episos eh duwehte sapwellimen Siohwa aramas akan rahnwet?

3 Mwomwohdisohn Episos mihmikiher sounpar kei mwohn Pohl eh ntingihada nah kisinlikou ong irail. Tohto irail nan mwomwohdisohn Episos wiahier Kristian koahiek kei. Ahpw, miehte ekei me anahne kakehlailihala arail nanpwungmwahu rehn Siohwa. Duwehte rahnwet, riatail Kristian tohto kin papah Siohwa sounpar tohto oh wiahlahr Kristian koahiek kei. Ahpw, ekei nan mwomwohdiso kan saikinte koahiekla. Karasepe, meh kid kei kin papidaisla sounpar koaros, eri ekei anahnehte kekeirda oh koahiekla. A ia duwen kowe?​—Kol. 2:6, 7.

IA DUWEN KRISTIAN MEN EH KAK KEKEIRDA?

4, 5. Ia duwen Kristian koahiek kan ar wekpeseng? Dahme irail koaros ahneki me duwepenehte? (Menlau kilang tepin kilel.)

4 Ni omw kilang wahntuhke mah kan nan market, ke kilang me kaidehn koaros wahntuhke ko duwehpene. Ahpw, mie soahng kei ni wahntuhke ko me kasalehda me re mahla. Met pil duwehte ong Kristian koahiek kan. Irail sohte uhdahn duwepenehte. Irail kohsang sahpw teikan oh ahneki irair teikan. Arail sounpar oh dahme re kin mwahuki de sohte mwahuki kin wekpeseng. Ahpw, koaros Kristian koahiek kan ahneki soangen irair kan me duwehpene me kasalehda me irail koahiek. Ia ekei irair pwukat?

5 Kristian koahiek men kin idawehn Sises oh “kahlemengih.” (1 Pit. 2:21) Sises mahsanih me e uhdahn kesempwal ong aramas emen en poakohng Siohwa sang eh mohngiong unsek, mour unsek, oh lamalam unsek oh en poakohng mehn mpe kan duwehte eh kin poakohng pein ih. (Mad. 22:37-39) Kristian koahiek men kin nantihong en peikiong kaweid wet. Mwomwen eh mour kin kasalehda me eh nanpwungmwahu rehn Siohwa iei me keieu kesempwal ong ih oh e kin kasalehda limpoak laud ong meteikan.

6, 7. (a) Ia ekei irair teikan me kin kasalehda Kristian koahiek men? (b) Dahme kitail anahne pein idek rehtail?

6 Limpoak iei ehu nanpwungen irair kaselel kan me Kristian koahiek men kin kasalehda. (Kal. 5:22, 23) E pil kin kasalehda irair en opampap, kaunda pein ih oh kanengamah. Irair pwukat kak sewese ih en dehr lingeringerda ni eh kin dadaur pahn kahpwal kan oh en powehdi soahng kansensuwed kan oh kolokolte eh koapworopwor. Nan eh onop en Paipel, Kristian koahiek men kin doulahte rapahki kaweid kan oh ire mehlel kan sang nan Paipel me kak sewese ih en ese dahme pwung oh dahme sapwung. Eri, ni eh doadoahngki kadeikpen loale me kaiahnda sang Paipel, e pahn kak wiahda pilipil mwahu kan. Kristian koahiek men kin aktikitik, eri e kamehlele me sapwellimen Siohwa kaweid oh koasoandi kan kin ahnsou koaros mwahusang pein ah. * E kin ngoangki kalohki rongamwahwo oh wia soahng koaros me e kak pwehn sewese miniminpenehn mwomwohdiso.

7 Sohte lipilipil ia uwen werei atail kin papah Siohwa, emenemen kitail kak idek, ‘Mie wekidekla kan me I kak wiahda pwehn kalaudehla ei idawehn Sises? Mie ahl kan me kak sewese ie en kamwahwihala met?’

“KISIN TUNGOAL KEKELUWAK, IEI IH ME ARAMAS KOAHIEKLAHR KAN KIN TUNGOALE”

8. Ia uwen Sises eh mwahngih oh wehwehki audepen Paipel?

8 Sises Krais ketin mwahngih oh wehwehki mwahu duwen Paipel. Pil ni eh sounpar 12, e ketin doadoahngki Paipel ni eh mahseniong sounpadahk kan nan tehnpas sarawio. “Koaros me iang rongorong inenen pwuriamweikihla sapwellime kupwurokong me pwarada ni sapwellime pasapeng kan.” (Luk 2:46, 47) Mwuhr, ni eh ketin kalokalohk, e kin ketin doadoahngki Mahsen en Koht ni koahiek pwehn ketin sapengala sapwellime imwintihti kan.​—Mad. 22:41-46.

9. (a) Koasoandi en onop dahieu me Kristian koahiek men ahneki? (b) Dahme kahrehda kitail kin onopki Paipel?

9 Emen me men wiahla Kristian koahiek men kin idawehn sapwellimen Sises mehn kahlemeng oh men wehwehkihla Paipel ni uwen me e kak. E kin kaukaule rapahki padahk mehlel loal kan nan Paipel, pwehki e ese me “kisin tungoal kekeluwak, iei ih me aramas koahieklahr kan kin tungoale.” (Ipru 5:14) Kristian koahiek men kin men “marainkihla mehlel” Paipel. (Ep. 4:13) Eri pein idek rehmw: ‘I kin wadek Paipel rahn koaros? Mie pein ei koasoandi en onop Paipel? I kin wia kaudok en peneinei wihk koaros?’ Ni omw kin onopki Paipel, rapahki ire mehlel kan me kak sewese iuk en esehla ia sapwellimen Siohwa madamadau oh pepehm. Eri doadoahngki mepwukat ahnsou me ke kin wiahda pilipil kan. Met pahn sewese iuk en uhdahn karanihala Siohwa.

10. Ia ahn Kristian koahiek men eh pepehm ong sapwellimen Koht peneu oh kaweid?

10 Kristian koahiek men anahne wia laudsang en ihte ese dahme Paipel mahsanih. E anahne poakohng sapwellimen Koht peneu oh kaweid kan. Eri e kin kasalehda limpoak wet sang eh kin men wia kupwuren Siohwa ahpw kaidehn dahme pein ih men wia. E pil kin wekidala mwomwen eh mour, madamadau oh wiewia kan. Karasepe, e kin idawehn Sises oh kakairada irair en mour kapw me “wiawihda rasehng Koht, oh me kin kasalehda pein ih ni mour mehlel en pwung oh sarawi.” (Wadek Episos 4:22-24.) E kesempwal en tamataman me Koht ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn kaweid sounnting en Paipel kan. Eri ni Kristian men eh onopki Paipel, sapwellimen Koht manaman kin sewese ih en kekeirda ni loalokong, limpoak, oh nanpwungmwahu rehn Siohwa.

KALAUDEHLA MINIMINPENE

11. Soangen irair dah me Sises ketin lelohng ni eh ketiket sampah?

11 Sises aramas unsek men. Ahpw, ahnsou me e ketiket sampah, e kin ketiket rehn aramas soh unsek kan. Eh pahpa oh nohno oh rie kan koaros sohte unsek. Pil sapwellime tohnpadahk keren kan kin kasalehda irair kan me duwehte pohnmwahso oh roporop. Karasepe, pwohngo mwohnte eh pwoula, sapwellime tohnpadahk kan akamaikihda “ihs me pahn lapalap rehrail.” (Luk 22:24) Mendahki soh unsek en arail madamadau, Sises ketin mwahngih me sapwellime tohnpadahk ko pahn kereniong wiahla Kristian koahiek kei oh wiahla mwomwohdiso minimin ehu. Pwohngohte, Sises ketin kapakapki irail en miniminpene. E patohwan peki rehn Semeo nanleng me irail en wiahla ehu ni eh patohwan: “Maing Semei! Irail en wiahla ehu nan kupwurata, duwehte omwi ket rehi, oh ngehi rehmwi.” E pil mahsanih: “Pwe irail en wiahkihla ehu, duwehte ata ketin wia ehu.”​—Sohn 17:21, 22.

12, 13. (a) Ia atail mehn akadei nin duwen Kristian kei? (b) Ia duwen emen brother eh sukuhlkihdi en kalaudehla minimin?

12 Kristian koahiek men kin kalaudehla minimin nan mwomwohdiso. (Wadek Episos 4:1-6, 15, 16.) Nin duwen Kristian kei, atail mehn akadei iei en “sonamwahupene,” me iei en doadoahkpene ni minimin. Pwehn ahneki soangen minimin wet, Kristian men anahne aktikitik. Eri mehnda ma e nsensuwedkihla soh unsek en meteikan, Kristian koahiek men kin doadoahk laud pwehn kolokol minimin en mwomwohdiso en kehlail. Eri, pein idek rehmw: ‘Ia ei pepehm ma emen riei Kristian wiahda sapwung ehu? Ia ei pepehm ma emen kamedekiehla? I kin kalapw uhdihsang koasoiong aramaso? De I kin song en kamwahwihala nanpwungat?’ Kristian koahiek men kin men powehdi kahpwal kan, a kaidehn wiahda kahpwal ong meteikan.

13 Kitail tehk mehn kahlemeng mwahu en Uwe. Mahso, e kin mweidohng soh unsek en rie Kristian kan en kansensuwedihada ih. Ih eri pilada en doadoahngki Paipel oh pwuhken Insight on the Scriptures (lokaiahn wai) pwehn onopki duwen mouren Depit. Dahme kahrehda e pilada Depit? Pwehki Depit pil lelohng kahpwal kan sang ekei sapwellimen Koht ladu kan. Karasepe, Nanmwarki Sohl song en kemehla Depit, ekei aramas ako men katehki ih takai oh pil pein eh pwoudo kemenkouruhrkin ih. (1 Sam. 19:9-11; 30:1-6; 2 Sam. 6:14-22) Ahpw mendahki dahme meteikan wiahiong ih, Depit poakohng oh likih Siohwa. Depit pil kasalehda mahk. Uwe nda me e anahne wia duwehte met. Nan eh onop en Paipel, e sukuhlkihdi me e anahne wekidala eh pepehm ong soh unsek en rie Kristian kan. E anahne manokehla arail sapwung kan oh kalaudehla miniminpene nan mwomwohdiso. Ke pil ahneki soangen mehn akadeiohte?

PILADA KOMPOAKEPAHMW NANPWUNGEN IRAIL KAN ME KIN WIA KUPWUREN KOHT

14. Ia duwen Sises eh ketin pilada kompoakepah kan?

14 Sises Krais kin ketin kadek ong aramas akan. Ohl oh lih, me pwulopwul oh mah, oh pil seri kan kin perenki Sises. Ahpw e ketin pilada ni keneinei ihs me e pahn ketin kompoakepahnki. E mahsanihong sapwellime wahnpoaron ko: “Kumwail iei kompoakepahi, ma kumwail kin wia dahme I padahkihong kumwail.” (Sohn 15:14) Sises ketin pilada kompoakepah keren kan nanpwungen irail kan me kin idawehn ih ni lelepek, oh me kin poakohng oh papah Siohwa. Ia duwe, ke kin pilada kompoakepahmw kan me kin poakohng Siohwa sang ni mohngiongirail unsek? Dahme kahrehda met kesempwal?

15. Ia duwen me pwulopwul kan ar kak paiekihda kompoakepahnki Kristian koahiek kan?

15 Pali laud en wahntuhke kan kin mahla keieu mwahu pahn ketipin. Ni ahlohte, limpoak en riatail Kristian kan kak sewese iuk en wiahla Kristian koahiek men. Ia duwe, kowe emen me pwulopwul me kin songosong en pilada dahme ke pahn wiahiong omw mour? Ma ei, e wia elen loalokong en pilada kompoakepahmw kan me wereilahr arail kin papah Siohwa oh kin kalaudehla miniminpenehn mwomwohdiso. Mwein mie kahpwal kan nan arail mour oh ele re kin dadaurete pahn apwal kan erein arail kin papah Siohwa. Re kak sewese iuk en pilada mour me keieu mwahu. Ni omw kin werekiong irail, re kak sewese iuk en wiahda pilipil loalokong kan oh kekeirda nin duwen Kristian men.​—Wadek Ipru 5:14.

16. Ia duwen me mah kan nan ehu mwomwohdiso ar sewese emen sister ahnsou me e pwulopwul?

16 Helga tamanda me erein imwin pahr en eh sukuhlo, pali laud en ienge tohnsukuhl ko kin koasokoasoia arail mehn akadei kan ong ahnsou kohkohdo. Tohto irail men kohla sukuhl laud (university) pwe ren kak ale doadoahk mwahu. Ahpw, Helga koasoiong kompoakepah Kristian koahiek kan nan eh mwomwohdiso. E nda: “Tohto irail mah sang ie oh re kin sewese ie laud. Re kangoange ie en doadoahngki pali laud en ei ahnsou ong doadoahk en kalohk. Mwurin mwo, I iang wia doadoahk en pioneer erein sounpar limau. Ahnsou wet, sounpar kei mwurin mwo, I perenki me I doadoahngki pali laud en ahnsowo me I pwulopwul pwehn papah Siohwa. Sohte kahrepen ien koluhkihla met.”

17, 18. Ia duwen atail kak papah Siohwa ni ahl me keieu mwahu?

17 Ni atail kin alasang Sises, kitail pahn kekeirda wiahla Kristian koahiek kei. Kitail pahn karanihala Siohwa oh atail men papah ih pahn pil kekeirda. Ahn emen eh papah Siohwa kin keieu mwahu ahnsou me e koahiekla. Sises ketin kangoange sapwellime tohnpadahk kan: “Amwail marain en sansal mwohn aramas akan pwe re en kilang amwail wiewia mwahu kan oh kapikapingahki Samamwail me ketiket nanleng.”​—Mad. 5:16.

18 Kitail sukuhlkiher ia duwen Kristian koahiek men eh kak utung laud mwomwohdiso. Kristian men pil kin kasalehda koahiek ni mwomwen eh kin doadoahngki kadeikpen loale. Ia duwen kadeikpen loalatail eh kak sewese kitail en wiahda pilipil mwahu kan? Oh ia duwen atail kak wauneki kadeikpen loalen meteikan? Kitail pahn sapengala peidek pwukat nan iren onop en mwuhr.

^ Karasepe, ele brother mah oh koahiek kan pahn anahne uhdihsang wia arail pwukoa oh utung brother pwulopwul kan me uhd ale pwukoao.