Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Kawehwehn Paipel Ehu me Kin Kamwakid Aramas

Kawehwehn Paipel Ehu me Kin Kamwakid Aramas

“Mahsen en Koht wie momour.”​—IPRU 4:12.

KOUL KAN: 37, 43

1. (a) Pwukoa dahieu me Koht ketikihong Adam? (b) Sangete mahs, ia duwen sapwellimen Koht aramas akan ar kin doadoahngki kisakis en lokaia?

 SIOHWA KOHT ketikihong aramas akan kisakis en lokaia. Nan mwetuwel en Ihden, Koht ketikihong Adam pwukoahn kihong mahn akan ederail. Mie wehwepen ahd akan me Adam kihong emenemen mahn ako. (Sen. 2:19, 20) Sangete ahnsowo, sapwellimen Koht aramas akan kin doadoahngki kisakis en lokaia pwehn kapinga Siohwa oh padahkihong meteikan duwen ih. Me keren, sapwellimen Koht aramas akan kin doadoahngki kisakis wet en kawehwehdi Paipel pwe me tohto en kak sukuhlki duwen Siohwa.

2. (a) Kaweid dah kei me pwihn me adaneki New World Bible Translation Committee kin idawehn nan arail doadoahk? (b) Dahme kitail pahn sukuhlki nan iren onop wet?

2 Mie kawehwehn Paipel kid kid kei, ahpw ekei kawehwe pwukat kin pwung sang ekei. Pwehn kawehwehdi Paipel ni pwung, pwihn me adaneki New World Bible Translation Committee pilada en idawehn kaweid kesempwal siluh pwukat: (1) Kawauwih mwaren Koht oh doadoahngki nan sapwellime Mahsen ni uwen me pwarada nan tepin Paipel. (Wadek Madiu 6:9.) (2) Kawehwehdi ehuehu lepin lokaia sang nan tepin Paipelo ni uwen me kak. Ahpw ma sohte kak, kawehwe ni pwung wehwehn ireo. (3) Doadoahngki lokaia me mengei en wadek oh wehwehki. * (Wadek Nehmaia 8:8, 12.) Sounkawehwe kan me kawehwehdi New World Translation ni lokaia daulih 130 kin doadoahngki kaweid siluh pwukat. Nan iren onop wet, kitail pahn sukuhlki ia duwen kaweid pwukat ar kadoadoahk nan New World Translation kapw me wiawihda nan pahr 2013 oh ong ni eh kawehwehdi ni lokaia teikan.

PAIPEL EHU ME KIN KAWAUWIH MWAREN KOHT

3, 4. (a) Ia wasa me kitail kak diar Tetragrammaton? (b) Dahme kawehwehn Paipel tohto wiahiong mwaren Koht?

3 Mwaren Koht ntingdi ni mesen nting en Ipru pahieu me adaneki Tetragrammaton. Kitail kak diar Tetragrammaton nan doaropwehn Ipru en mahs tohto, duwehte pelien nting me adaneki Dead Sea Scrolls. Kitail pil kak diar nan ekei pwuhk en Krihk Septuagint. Pwuhk pwukat wiawihda nanpwungen pahr 200 mwohn Krais lel pahr 100 mwurin Krais. Aramas tohto pwuriamweila ni arail kilang ia uwen tohtohn mwaren Koht eh kalapw pwarada nan doaropwehn mahs kan.

4 E sansal me mwaren Koht anahne mi nan Paipel. Ahpw miehte kawehwehn Paipel tohto me sohte kin doadoahngki mwaren Koht. Karasepe, sounpar riaute mwurin New World Translation of the Christian Greek Scriptures eh kohpeseng, kawehwehn Paipel me adaneki American Standard Version pwurehng wiawihda oh kohpeseng. Kawehwehn Paipel wet me wiawihda nan pahr 1901 doadoahngki mwaren Koht, ahpw me wiawihda nan pahr 1952 sohte doadoahngki. Dahme kahrehda? Sounkawehwe ko pehm me e “uhdahn sohte konehng” en doadoahngki mwaren Koht. Kawehwehn Paipel tohto, ni lokaiahn wai oh lokaia teikan, pil wia soahngohte.

5. Dahme kahrehda e kesempwal en doadoahngki mwaren Koht nan Paipel?

5 Ia duwe, e kesempwal ma sounkawehwe kan doadoahngki de sohte doadoahngki mwaren Koht? Ei! Siohwa, me ketin wiahda Paipel, kupwurki aramas akan en ese mwareo. Sounkawehwe mwahu men anahne ese dahme mehmeno me wiahda pwuhko men wia oh met pahn kamwakid eh pilipil kan ni eh kawehwe. Iren Paipel tohto kin kasalehda me mwaren Koht kesempwal oh kitail anahne kawauwih. (Eks. 3:15; Mel. 83:18; 148:13; Ais. 42:8; 43:10, 11; Sohn 17:6, 26; Wiewia 15:14) * Oh Siohwa ketin kamwakid sounnting en Paipel kan ren doadoahngki mwareo pak kid kid kei nan doaropwehn mahs kan. (Wadek Esekiel 38:23.) Eri sounkawehwe kan sohte kin wauneki Siohwa ni arail kihsang mwareo.

6. Dahme kahrehda mwaren Koht eh kapatapatohng wasa weneu nan kawehwehn New World Translation me pwurehng wiawihda?

6 Rahnwet, pil mie mehn kadehde laud me kitail anahne doadoahngki mwaren Siohwa. Kawehwehn Paipel kapw, New World Translation me wiawihda pahr 2013, kin doadoahngki mwaren Koht pak 7,216. Met wehwehki pak 6 tohtohsang kawehwehn mwoweo. Meh limau kapatapatohng pwehki mwaren Koht dierek nan Dead Sea Scroll kan me kohpeseng ni ahnsou kan me kerendo . * Meh limau pwukat dierek nan 1 Samuel 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Me kaweneuo, me mi nan pwuhken Sounkopwung 19:18, kapatapatohng pwehki ar kasawih mwahu doaropwehn mahs kan en Paipel.

7, 8. Ia wehwehn mwaren Siohwa?

7 Kristian mehlel kan pehm me e kesempwal en wehwehki uhdahn wehwehn mwaren Koht. Mwareo wehwehki “E Kahrehiong en Wiahla.” * Mahso, neitail pwuhk kan kawehwehda wehwehn mwaren Koht ni atail doadoahngki Eksodus 3:14 (NW) me mahsanih: “I Pahn Wiahla Dahme I Pilada en Wiahla.” New World Translation me wiawihda pahr 1984 kawehwehda me Siohwa kin ketin kahrehiong en pein wiahla sohte lipilipil dahme e ketin pilada en wiahla pwehn kapwaiada sapwellime inou kan. * Ahpw, kawehwe me wiawihda pahr 2013 kawehwehda: “Mendahki mwaro Siohwa ele pidada madamadau wet, e sohte pidadahte dahme pein ih kak ketin pilada en wiahla. E pil pidada dahme e kin ketin kahrehiong en wiawi me pid sapwellime kepikipik kan oh pweidahn kupwure.”

8 Siohwa ketin kahrehiong sapwellime kepikipik kan en wiahla sohte lipilipil dahme e ketin pilada. Karasepe, Koht ketin kahrehiong Noha en wiahla sounkauwada warihmwo, Pesalel en wiahla emen me koahiek en wiahda dipwisou kaselel kan, Kideon en wiahla sounpei lapalap men, oh Pohl en wiahla misineri men. Wehwehn mwaren Koht ong sapwellime aramas akan kin kesempwal, oh ih kahrepen pwihn me adaneki New World Bible Translation Committee ar doadoahngki mwaren Koht nan kawehwe wet.

9. Dahme kahrehda sapwellimen Koht pwihn kesempwalki en kawehwehdi Paipel ni lokaia teikan?

9 Kawehwehn Paipel tohtohie kin kihsang mwaren Koht oh uhd wiliankihdi lengileng wet “Kauno” de eden koht en arail wasao. Met iei ehu kahrepe kesempwal me Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon pehm me e uhdahn kesempwal me aramas koaros en naineki Paipel ehu me kin kawauwih mwaren Koht. (Wadek Malakai 3:16.) Sangete mahs kohdo, New World Translation kan me wiawihda ni lokaia daulih 130 kin kawauwihala mwaren Siohwa.

KAWEHWE EHU ME SANSAL OH PWUNG

10, 11. Ia ekei kahpwal me sounkawehwe kan kin lelohng erein ar kawehwehdi New World Translation ong lokaia teikan?

10 Mie kahpwal kan me pwarada erein sounkawehwe kan ar kin kawehwe New World Translation ong lokaia teikan. Karasepe, mahs New World Translation en lokaiahn wai kin doadoahngki lepin lokaiahn Ipru “Sheol” nan Eklesiasdes 9:10 oh pil iretikitik teikan. Lepin lokaia wet pil kalapw mie nan Paipel en wai teikan. Ahpw, lepin lokaia wet sohte kak kawehwehdiong ni lokaia tohto pwehki pali laud en sounwadawad en lokaia pwukat sohte ese duwen lepin lokaiahn Ipru “Sheol.” E sohte mi nan neirail dikseneri kan, oh ekei medewe me eden wasa ieu me. Pwehki kahrepe pwukat, mweimwei kohwong sounkawehwe kan en kawehwehdi lepin lokaiahn Ipru “Sheol” oh lepin lokaiahn Krihk “Hades” ong “Sousou.” Kawehwe wet pwung oh e kahrehda ireo en sansal.

11 Lokaiahn Ipru oh Krihk ong lepin lokaiahn wai “soul” pil apwal en kawehwehdiong ni ekei lokaia kan. Ong lokaia pwukat, lepin lokaia ong “soul” kin kalapw dokedoke ngehn ehu de mehkot me kin kohsang ni paliwar en emen me mehla. Pwehn soikala sawehwe wet, mweimwei kohwong sounkawehwe kan en kawehwehdi lepin lokaiao “soul” en pwungohng dahme ireo koasoia. Kawehwe kan ong lepin lokaiao “soul” kak dierek nan appendix en New World Translation of the Holy Scriptures—With References (lokaiahn wai). Iren sawas kan duwen lepin lokaiahn Ipru oh Krihk kan kin kalapw kohdiong ni mesen nting tikitik kan nan New World Translation kapwo pwe iren Paipelo en kak mengei en wadek oh wehwehki.

12. Ia ekei wekidekla kan me wiawihda nan New World Translation me wiawihda pahr 2013?

12 Peidek sang sounkawehwe kan kasalehda me pil kak mie sawehwe teikan nan Paipel. Eri nan September 2007, Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon mweidada kawehwe en New World Translation ni lokaiahn wai en pwurehng wiawihda. Pwihn en sounkawehwe kan en New World Translation onopki peidek kid kid kei me kohsang sounkawehwehn Paipel kan erein ar wia doadoahk wet. Lepin lokaiahn wai kapw kan wiliandi lepin lokaia kan me solahr kadoadoahk. Met kahrehda ire kan en mengei en wadek oh wehwe oh e pil kolokolte wehwe pwung en lokaiao. Kawehwe kan me ahpwtehn wiawihdahr ni lokaia teikan pil sewese kamwahwihala kawehwehn Paipel ni lokaiahn wai.​—Lep. Pad. 27:17.

KASALEHDA KALAHNGAN LAUD

13. Ia ahn me tohto ar pepehm duwen New World Translation me wiawihda nan pahr 2013?

13 Ia ahn me tohto ar pepehm duwen New World Translation me pwurehng wiawihda ni lokaiahn wai? Riatail Kristian kan kadaralahng poasen kaun en Sounkadehdehn Siohwa kan nan Brooklyn, New York kisinlikou kid kid kei pwehn kasalehda ar kalahngan. Me tohto ahneki soangen pepehmohte me emen sister ahneki ni eh ntingihedi: “Paipel iei kohpwa ehu me direkihla takai kesempwal kan. Omw doadoahngki kawehwe kapw wet me wiawihda pahr 2013 oh wadek ni sansal mahsen en Siohwa kak pahrekiong omw kilikilang ehuehu takai kesempwal, linganki keimw en takaio, uwen sansal, poh, oh kaselel en takaio. Paipel me kawehwehdi ni lokaia mengei sewese ie en uhdahn karanihala Siohwa, me duwehte pahpa men me pwoaleiehdi oh wadewadek ong ie lokaia kansenamwahu kan.”

14, 15. Ia ahn aramas akan ar pepehm ong New World Translation ni lokaia teikan?

14 Aramas akan me kin lokaiahki lokaia teikan likin lokaiahn wai pil kalahnganki New World Translation. Emen ohl mah sang Sofia, Bulgaria, ndahki New World Translation en lokaiahn Bulgaria: “I kin wadek Paipel erein sounpar tohto, ahpw I saikinte wadek kawehwe ehu me mengei en wehwehki oh me uhdahn sair mohngiong.” Duwehte met, emen sister sang Albania ntingihedi: “Ia uwen ngilamwahu en Mahsen en Koht ni lokaiahn Albania! Ia uwen eh wia kapai ehu me Siohwa kin ketin mahseniong kiht ni pein at lokaia!”

15 Nan sahpw tohto, Paipel kan kin pweilaud de uhdahn apwal en diar. E wia kapai laud ehu en alehdi Paipel! Ehu ripoht sang Rwanda koasoia: “Erein ahnsou werei, aramas tohto me riatail Kristian kan kin onop ong sohte kekeirda pwehki sohte neirail Paipel. Sohte neirail mwohni en pwainda soangen Paipel me pelien lamalam en arail wasao wiahda. Oh re kalapw sohte kak nohn wehwehki wehwehn ekei ire kan, oh met kerempwahla arail kekeirda.” Ahnsou me New World Translation wiawihda ni lokaiahn Rwanda, peneinei ehu me naineki seri pwulopwul pahmen nda: “Se uhdahn kalahngankihong Siohwa oh ladu lelepek oh loalokongo ar kihong kiht Paipel wet. Se uhdahn semwehmwe oh sohte nait mwohni en pwainda Paipel ong koaros nan at peneineio. Ahpw met, emenemen kiht mie pein nah Paipel. Pwehn kasalehda at kalahnganohng Siohwa, se kin wadek Paipel nin duwen peneinei ehu rahn koaros.”

16, 17. (a) Dahme Siohwa ketin kupwurki ong sapwellime kan? (b) Dahme kitail anahne koasoanehdi teng en wia?

16 New World Translation kapw pahn wiawihda ni lokaia tohto ni ahnsou kohkohdo. Sehdan kin song en kauhdi doadoahk wet, ahpw kitail ese me Siohwa ketin kupwurki sapwellime kan koaros en rong ih ni eh ketin mahseniong irail ni lokaia ehu me sansal oh wehwe mwahu. (Wadek Aiseia 30:21.) Ni ahnsou keren, “sampah pahn direkihla kupwurokong en KAUN-O, duwehte madau eh kin direkihla pihl.”​—Ais. 11:9.

17 Kitail en koasoanehdi teng en doadoahngki kisakis koaros me Siohwa ketikihong kitail, iangahki kawehwehn Paipel wet me kin kawauwih mwareo. Mweidohng en ketin mahseniong uhk rahn koaros ni omw kin wadek sapwellime Mahsen. E kak ketin karonge kanahieng atail kapakap kan koaros. Koasoakoasoipene wet pahn sewese kitail en uhdahn esehla Siohwa, oh atail limpoak ong ih pahn wie kekeirda.​—Sohn 17:3.

^ Menlau kilang Appendix A1 en New World Translation (lokaiahn wai) me kapw.

^ Nan Kawehwehpen Lepin Mahsen kan nan Paipel en Pohnpei: “KAUN-O—Nan kawehwe wet lepin mahsen lepet wiliandi Iahweh, mwaren [Koht] ni mahsen en Ipru.

^ Dead Sea Scroll ko wiawihda daulih sounpar 1,000 mwohn kawehwehn Ipru en mahs (Hebrew Masoretic text).

^ Ekei dikseneri kihda kawehwehn met, ahpw kaidehn koaros me saman kan kin pwungki.

^ Menlau kilang New World Translation of the Holy Scriptures​—With References (lokaiahn wai), Appendix 1A “The Divine Name in the Hebrew Scriptures,” pali 1561.