Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IRELAUD 5

“Se Anahne Peikiong Koht nin Duwen Kaun Emen”

“Se Anahne Peikiong Koht nin Duwen Kaun Emen”

Wahnpoaron kan wiahda mehn kahlemeng ong Kristian mehlel koaros ren idawehn

Poahsoankihda Wiewia 5:12–6:7

1-3. (a) Dahme kahrehda wahnpoaron ko wisikla mwohn Sanedrin, oh dahme ireo pidada? (b) Dahme kahrehda kitail men ese ia duwen wahnpoaron ko ar mwekidki met?

 EN SOUNKOPWUNG en Sanedrin kan ar lingeringer wie lalaudla! Sapwellimen Sises wahnpoaron ko uh mwohn mwoalen kopwung lapalapo. Dahme kahrehda? Sosep Kaiapas, samworo lapalap oh president en Sanedrin ndaiong irail ni lokaia lemei: “Se ruwese kumwail en dehr kin padahk ni ahd wet.” Kaiapas uhdahn lingeringer oh sohte pil men ndahla mwaren Siseso. Ahpw, e pousehla nda, “kumwail kadirehkihla Serusalem amwail padahk oh kumwail koasoanedier en kapwukoahkin kiht eh mehla.” (Wiewia 5:28) Eh koasoio sansal: Ieremenehr kalohk, pwe ma soh, kumwail pahn ale kalokolok!

2 Ia duwen wahnpoaron kan arail pahn mwekidki met? Arail pwukoahn kalohk kohsang rehn Sises, me sapwellimanki manaman sang rehn Koht. (Mad. 28:18-20) Ia duwe, wahnpoaron kan pahn dukula pahn masak aramas oh sohla kalohk? De re pahn ahneki eimah pwe ren kesihnenda teng oh pousehlahte kalohk? Ireo pidada met: Irail pahn peikiong Koht de aramas? Wahnpoaron Piter wilian wahnpoaron ko koaros oh mwadangete sapeng ni eimah oh inen.

3 Nin duwen Kristian mehlel kan, kitail uhdahn men ese ia duwen wahnpoaron ko ar mwekidki uhwong kan sang Sanedrin. Kehkehlik en kalohk pil kin kohwong kitail. Ni atail kin kapwaiada kehkehlik wet me Koht ketikihong kitail, ele kitail pil pahn lelohng uhwong kan. (Mad. 10:22) Sounuhwong kan ele pahn song en keinapwihdi atail doadoahk. Dahme kitail pahn wia? Kitail kak paiekihda atail pahn medemedewe duwen dahme sewese wahnpoaron ko ren uhdahn eimah oh pil dahme wiawi ni arail ale kopwung mwohn Sanedrin. a

“Sapwellimen Siohwa Tohnleng Men Ahpw Ritingada Wenihmw kan” (Wiewia 5:12-21a)

4, 5. Dahme kahrehda Kaiapas oh Sadusi ko “uhdahn peirinkihda” wahnpoaron ko?

4 Taman me ni ahnsou me re tepin ruwese wahnpoaron ko ren uhdihsang kalohk, Piter oh Sohn sapengki: “Se sohte kak uhdihsang koasoia duwen soahng kan me se kilangehr oh rongehr.” (Wiewia 4:20) Mwurin arail ale kopwung nan Sanedrin, Piter oh Sohn iangahki wahnpoaron teikan pil pousehlahte kalokalohk nan tehnpas sarawio. Wahnpoaron ko pil kin wiahda manaman kan me duwehte kamwahwihala aramas soumwahu kan oh kausasang ngehn suwed akan. Irail kin wia met “ni Palangk en Solomon,” ni paliepeng en tehnpas sarawio, wasa laud ehu me oasdi, wasa me mehn Suhs tohto kin pokonpene ie. En aramas akan soumwahu pil kin mwahula ni mwetehn paliweren Pitero eh kin lel pohrail! Aramas soumwahu tohto me mwahula sang arail soumwahu ko mwekidki rongamwahwo. Kahrehda “me pwosonlahr Kauno kin wie tohtohla, irail me ngedehrie, ohl oh lih akan.”—Wiewia 5:12-15.

5 Kaiapas oh Sadusi kan, pwihn en pelien lamalam me e iango, “uhdahn peirinkihda” wahnpoaron ko oh kesehlong irail nan imweteng. (Wiewia 5:17, 18) Dahme kahrehda Sadusi kan uhdahn lingeringerda? Wahnpoaron ko wie padapadahngki me Sises ketin iasada, ahpw Sadusi kan sohte kin kamehlele kaiasada. Wahnpoaron ko kin nda me irail kante me kin pwoson Sises me kak komourala, ahpw Sadusi ko masak me koperment en Rom pahn kaloke irail ma aramas akan kilangwohng Sises nin duwen arail Kaun. (Sohn 11:48) Ihme kahrehda Sadusi ko koasoanehdi teng en kauhdi en wahnpoaron ko arail kalohk!

6. Ihs me kin keieu kahrehiong sapwellimen Siohwa ladu kan ren lokolok, oh dahme kahrehda met sohte kapwuriamwei?

6 Pil duwehte rahnpwukat, irail kan me kin keieu kahrehiong sapwellimen Siohwa ladu kan ren kin lokolok iei, kaunen pelien lamalam likamw akan. Irail kin kalapw doadoahngki arail manaman pwehn kamwakid koperment kan oh palien nuhs kan pwehn kauhdi atail doadoahk en kalohk. Ia duwe, kitail anahne pwuriamweikihla met? Soh. Dahme kitail kin kalohki kin sewese aramas akan ren wehwehki me dahme kaunen pelien lamalam likamw kan kin padahngki kin likamw. Ni irail me mohngiong mehlel kan ar kamehlelehla padahk mehlel kan en Paipel, re kin saledeksang tiahk de padahk likamw kan. (Sohn 8:32) Ihme kahrehda dahme kitail kin kalohki kin kahrehiong kaunen pelien lamalam kan ren kailongki oh kalokei kitail! 

7, 8. Ia duwen en tohnlengo eh kaweido kamwakid wahnpoaron ko? Dahme kitail en pein idek rehtail?

7 Ni wahnpoaron ko ar mi nan imweteng oh awiawih arail kopwungo, ele re medemedewe ma arail imwintihti kan pahn kemeirailla pwehki ar pwoson. (Mad. 24:9) Ahpw erein pwohngo, mehkot me re sohte kasik wiawi—“sapwellimen Siohwa tohnleng men ahpw ritingada wenihmw kan en imwetengo.” b (Wiewia 5:19) Tohnlengo ahpw kihong irail kaweid sansal ni eh nda: ‘Kesihnenda nan tehnpas sarawio, oh koasoiong aramas akan.’ (Wiewia 5:20) Kaweido uhdahn kamehlelehiong wahnpoaron ko me re wiewia dahme pwung. En tohnlengo koasoi ele pil kakehlaka irail en pousehlahte kalokalohk mendahki kalokolok kan. Ni pwoson kehlail oh eimah, wahnpoaron ko “pedolong nan tehnpas sarawio nimensehngie oh tepida padapadahk.”—Wiewia 5:21.

8 Emenemen kitail en pein idek rehtail, ‘I ahneki soangen pwoson oh eimah me anahn pwehn pousehlahte kalokalohk nan soangen irairo?’ Ele kitail pahn kehlailkihda atail ese me tohnleng kan kin utung doadoahk kesempwal wet en “kadehdehda ni unsek duwen Wehin Koht.”—Wiewia 28:23; Kaud. 14:6, 7.

“Se Anahne Peikiong Koht nin Duwen Kaun Emen, A Kaidehn Aramas” (Wiewia 5:21b-33)

“Irail eri wairaildo oh kasihnenihrailda nan Sanedrino.”​—Wiewia 5:27

9-11. Dahme wahnpoaron ko sapengki en Sanedrin ndaiong irail en uhdihsang kalohk, oh ia duwen met eh wia mehn kahlemeng ong Kristian mehlel kan?

9 Kaiapas oh sounkopwung en Sanedrin teiko onopadahr ren kaloke wahnpoaron ko. Pwehki irail sehse dahme wiawi nan imwetengo, irail kadarala sounsilasil kan pwehn wahdohsang wahnpoaron ko nan imwetengo. Medewehla sounsilasil ko ar pwuriamweikihla me irail me sensel ko solahr mie, mendahki imwetengo eh loakdi teng oh “silepe ko ar kesikesihnen ni wenihmw ko.” (Wiewia 5:23) Eri sounapwalih en tehnpas sarawio esehda me wahnpoaron ko pwuralahr nan tehnpaso, kalokalohki duwen Sises—doadoahkohte me re selikihdi! Sounapwaliho oh nah sounsilasil ko mwadangete kohla ni tehnpas sarawio pwehn salihedi wahnpoaron ko oh kapwureiraillahng ni Sanedrino.

10 Duwehte me tepin irelaud wet kawehwehda, kaunen pelien lamalam lingeringer ko ndaiong wahnpoaron ko ni sansal me irail en uhdihsang kalohk. Dahme wahnpoaron ko sapengki? Ni eimah Piter wiliandi wahnpoaron ko pwon nda: “Se anahne peikiong Koht nin duwen kaun emen, a kaidehn aramas.” (Wiewia 5:29) Wahnpoaron ko wiahda mehn kahlemeng ong Kristian koaros ren alasang sangete ahnsowo leledo rahnwet. Mendahki Koht ketin mahsanihong kitail en peikiong kaun akan, irail sohte ahneki manaman en kauhdi kitail sang wia kupwuren Koht. Eri rahnpwukat, ma “irail kan me ahneki manaman” keinapwihdi atail doadoahk en kalohk, kitail anahne pousehlahte kapwaiada sapwellimen Koht kehkehlik en kalohki rongamwahwo. (Rom. 13:1) Kitail pahn pousehlahte kadehdehda ni unsek duwen Wehin Koht sang ni atail kin kalohk ni ahl me kaun akan sohte pahn esehda.

11 Sounkopwung ko eri uhdahn lingeringerkihda en wahnpoaron ko ar sapeng irail ni eimah. Irail eri koasoanehdi teng en “kemeirailla.” (Wiewia 5:33) Wahnpoaron eimah oh ngoang ko medewe me irail pahn kamakamala. Ahpw sawas pahn kohdo ni ahl kapwuriamwei ehu!

“Kumwail Sohte Pahn Kak Kasohrirailla” (Wiewia 5:34-42)

12, 13. Kaweid dah me Kamaliel kihong ienge ko, oh dahme re wia? (b) Ia duwen Siohwa eh kin ketin sewese sapwellime aramas akan rahnpwukat, oh dahme kitail kak kamehlele ma Koht ketin mweidohng kitail en lelohng “lokolok pwehki me pwung”?

12 Kamaliel, “sounpadahk en Kosonnedo men me aramas koaros kin wauneki,” uhki wahnpoaron ko. c Iengen Kamaliel ko uhdahn kin wauneki ih, kahrehda e tiengla mwowe oh “ruwese me [wahnpoaron ko] en wisikieila liki erein ahnsou kis.” (Wiewia 5:34) Kamaliel koasoia duwen uhwong kan me wiawihong mehn Rom ko mahso. E nda me ni ahnsou me kaun en uhwong pwukat mehla, uhwong ko mwadangete uhdi. Ih eri ndaiong sounkopwung ko me irail anahne kanengamahiong wahnpoaron ko oh dehr song en kauhdi irail pwe arail Kauno Sises ahpwtehn pwoula. Kamaliel nda mehkot me kamwakid irail: “Dehr kedirepwe ohl pwukat, ahpw piseksang irail. Pwe ma koasoandi wet de doadoahk wet tepisang rehn aramas, a e pahn sohrala; ahpw ma e tepisang rehn Koht, kumwail sohte pahn kak kasohrirailla. Pwe ma kumwail kedirepwe irail, mwein kumwail pahn pelianda Koht.” (Wiewia 5:38, 39) Sounkopwung ko eri idawehn eh kaweido. Ahpw re koasoanehdi me wahnpoaron ko en wowoki oh ruwese irail “en uhdihsang arail koasoi ni mwaren Sises.”—Wiewia 5:40.

13 Pil rahnpwukat Siohwa ele kin ketin doadoahngki aramas akan me ahneki manaman, me duwehte Kamaliel, pwehn sewese sapwellime aramas akan. (Lep. Pad. 21:1) Siohwa kin kak ketin doadoahngki sapwellime manaman pwehn kamwakid kaun manaman akan, sounkopwung kan, de sounkou kosonned akan pwe ren wia dahme e ketin kupwurki. (Neh. 2:4-8) Ahpw ma e ketin mweidohng kitail en “lokolok pwehki me pwung,” kitail kak kamehlele soahng riau. (1 Pit. 3:14) Keieu, Koht kak ketikihong kitail kehl pwe kitail en dadaurete. (1 Kor. 10:13) Keriau, sounuhwong kan “sohte pahn kak kasohrehla” sapwellimen Koht doadoahk.—Ais. 54:17.

14, 15. (a) Ia duwen wahnpoaron ko ar mwekidki ar kalokolok, oh dahme kahrehda? (b) Dahme wiawihong emen brother me kasalehda me sapwellimen Siohwa aramas akan kin dadaur ni peren?

14 Ia duwe, wahnpoaron ko mworusala oh luwetala pwehki re kalokolok? Soh! Irail ‘pedoisang nan Sanedrino, pereperen.’ (Wiewia 5:41) Dahme re pereperenki? Irail pereperen pwehki arail ese me arail loalopwoat ong Siohwa oh arail alasang Sises me re kalokolongki mendahki e kamedek.—Mad. 5:11, 12.

15 Duwehte riatail ko ni mwehin tepin Kristian akan, kitail kin dadaur ni peren, ni atail kin lokolok pwehki rongamwahwo. (1 Pit. 4:12-14) Kitail sohte men aramas en kamasak, kaloke de salihkitaildi. Ahpw, kitail pahn diar peren ni atail kin loalopwoatohng Siohwa. Karasepe, medewehla Henryk Dornik me dadaur pahn kalokolok sang koperment lemei kan. E tamanda me nan August 1944, irail me ahneki manaman koasoanehdi ren kadarala ih oh rie pwutako nan concentration camp. Sounuhwong ko nda: “E apwal en kahrehiong ira en wia mehkot. Ara pahn mehkihla ara pwoson me kahrehiong ira en peren.” Brother Dornik kawehwehda: “I sohte men mehla. Ahpw erein ei lokolok, I kak kolokol ei loalopwoatohng Siohwa ni eimah oh wahu, oh ih met me kahrehiong ie I en peren.”—Seims 1:2-4.

Duwehte wahnpoaron ko, kitail kin kalohk “sang ihmw lel ihmw”

16. Ia duwen wahnpoaron ko ar kasalehda me re koasoanehdi teng ren kalohk ni unsek, oh ia duwen atail kin alasang wiepen kalohk me wahnpoaron kan kin wia?

16 Wahnpoaron ko mwadangete pwurehng wia arail doadoahk en kalohk. Ni soh masak, irail kin usehlahte padapadahk “rahn koaros nan tehnpas sarawio oh sang ihmw lel ihmw,” oh ‘kalokalohki rongamwahwo duwen Krais.’ d (Wiewia 5:42) Sounkalohk ngoang pwukat koasoanehdi teng ren kalohk ni unsek. Tehk me re kin kohla ni imwen aramas akan pwe ren kalohk, duwehte me Sises Krais ketin kaweidkin irail. (Mad. 10:7, 11-14) Ni mehlel, ih duwen arail kadirehkihla Serusalem arail padahk. Rahnpwukat, aramas kin esehki Sounkadehdehn Siohwa kan ar kin wia doadoahk en kalohk ni ahlohte me wahnpoaron ko kin wia. Ni atail kin kohla ni ehuehu ihmw nan atail wasahn kalohk, kitail kin kasalehda ni sansal me kitail pil kin men kalohk ni unsek, oh kihong koaros ahnsou mwahu pwe ren rong rongamwahwo. Ia duwe, Siohwa ketin kapaiadahr atail doadoahk en kalohk ihmw lel ihmw? Ei! Aramas rar kei mwekidkier rongen Wehio ni ahnsoun imwi wet. Oh ong me tohto, ehdin ar rong rongamwahwo ni ahnsou me Sounkadehde kan kohla ni imwarail kan.

Ohl Koahiek kei me Apwalih “Anahn” Ehu (Wiewia 6:1-6)

17-19. Kahpwal dah me kak kahrehda saminimin me pwarada, oh kaweid dah me wahnpoaron ko kihda pwehn kamwahwihala?

17 Pil mie ehu kahpwal me keper me pwarada nan mwomwohdiso kapwo. Dahieu mwo? Tohnpadahk tohto papidaisla ni arail mwemweitla Serusalem oh re men kalaudehla dahme re sukuhlki mwohn ar pwurala ni imwarail ko. Tohnpadahk me kin kousoan nan Serusalem ko kin perenki kihda mwohni pwehn sewese apwalihala anahn en mwenge oh soahng teikan ong irail me mwemweitla ko. (Wiewia 2:44-46; 4:34-37) Ahpw, kahpwal ehu pwarada me wahnpoaron ko anahne apwalihala ni keneinei pwehn pere miniminpenehn mwomwohdiso. “Ni arail kin nehkpeseng kanarail mwenge ehuehu rahn,” liohdi kan me kin lokaiahki lokaiahn Krihs ‘sohte kin epwella mwahu.’ (Wiewia 6:1) Ahpw liohdi kan me kin lokaiahki lokaiahn Ipru kin epwella mwahu. Eri e sansal me kahpwalo kin pidada lipilipilki aramas. Met kak mwadangete kahrehda saminimin nan mwomwohdiso kapwo.

18 Wahnpoaron ko me kin apwahpwalih mwomwohdisou me kin wie tohtohla oh lalaudla, kin pohnese me e sohte konehng ‘ren pwilikihdi mahsen en Koht pwe ren nehk mwenge.’ (Wiewia 6:2) Pwehn apwalihala kahpwalo, re kaweidki tohnpadahk ko ren rapahkihda ohl isimen “me diren sapwellimen Koht manaman oh erpit,” me wahnpoaron ko kak idihada pwehn apwalihala “anahn wet.” (Wiewia 6:3) Ohl koahiek kan kin anahn pwe doadoahko sohte pidadahte nehk mwenge, ahpw e pil pidada apwalih mwohni, pwainda kepwe oh ntingihedi soahng koaros me re kin wia. Ohl ko koaros me pilipilda adaneki eden mehn Krihs, oh ele met kahrehda en mengeiong liohdi pwukat ren likih irail. Mwurin arail medemedewe duwen ohl pwukat oh kapakapki, wahnpoaron ko eri idihada ohl isimen pwukat en apwalih “anahn wet.” e

19 Ia duwe, ohl isimeno me idihdida en apwalih doadoahk en nehk mwenge solahr pwukoahki kalohki rongamwahwo? Uhdahn soh! Emen rehn me iang pilipilda ko iei Stipen, me pahn kasalehda me ih sounkalohk ngoang oh eimah men. (Wiewia 6:8-10) Pilip pil wia kisehn ohl isimeno, oh e adaneki “sounkalohki rongamwahwo.” (Wiewia 21:8) Eri e sansal me ohl isimeno pousehlahte wia sounkalohki Wehio ngoang kei.

20. Ia duwen sapwellimen Koht aramas akan rahnpwukat ar kin idawehn mehn kahlemeng en wahnpoaron ko?

20 Rahnpwukat, sapwellimen Siohwa aramas akan kin idawehn mehn kahlemeng en wahnpoaron ko. Ohl akan me pahn idihdida pwehn apwalih mwomwohdiso anahne ahneki sapwellimen Siohwa madamadau oh pil kasalehda wahn sapwellime manaman nan arail mour. Pahn kaweid en Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon, ohl akan me kin kapwaiada dahme Paipel kaweidki kin idihdida pwe ren wia elder kan de sounsawas kan nan mwomwohdiso. f (1 Tim. 3:1-9, 12, 13) Irail kin kapwaiada dahme Paipel kin kaweidki, kahrehda kitail kak nda me sapwellimen Koht manaman me idihirailda. Ohl pwukat kin doadoahk laud pwehn apwalih soangsoangen anahn tohto. Karasepe, elder kan ele kin wiahda koasoandi kan pwehn sewese me mah lelepek kan me kin anahne sawas. (Seims 1:27) Ekei elder kin sawas laud nan doadoahk en kauwada Wasahn Kaudok kan, koasoanehdi mihting tohrohr kan, de iang Pwihn me Kin Ehuiong Imwen Wini kan (HLC). Sounsawas kan kin sewese mwomwohdiso ni soangsoangen ahl akan me sohte kin pidada apwalih oh padahkih irail nan mwomwohdiso. Mendahki elder kan oh sounsawas akan ar kin apwalih pwukoa tohto nan mwomwohdiso oh nan sapwellimen Siohwa pwihn, re anahne pousehlahte kalohki rongamwahu en Wehio.—1 Kor. 9:16.

“Mahsen en Koht Eri Lolohkseli” (Wiewia 6:7)

21, 22. Dahme kasalehda me Siohwa ketin kapaia mwomwohdiso kapwo?

21 Sang ni sapwellimen Siohwa sawas, mwomwohdiso kapwo pitsang en sounuhwong kan kalokolok oh pil kahpwal me kakete kahrehda saminimin nan mwomwohdiso. E sansal me Siohwa ketin kapaia met pwehki kitail wadek: “Mahsen en Koht eri lolohkseli, oh tohnpadahk kan nan Serusalem ahpw wie tohtohla; oh me tohto rehn samworo ko pil pwosonla.” (Wiewia 6:7) Met iei ehu kisehn soahng tohto kan me ntingdi nan pwuhken Wiewia me koasoia duwen pweidahn doadoahk en kalohk. (Wiewia 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) Ia duwe, kitail sou pil kin ngoangkihda ni atail kin rong rongen pweidahn doadoahk en kalohki Wehio nan sahpw teikan rahnpwukat?

22 Ni mwehin tepin Kristian ko, kaunen pelien lamalam ko me lingeringer sohte uhdihsang ar kaloke Kristian ko. Ni ahnsou keren kalokoloko pahn laudla. Stipen pahn kereniong lelohng kalokolok laud, duwehte me kitail pahn koasoiapene nan irelaud en mwurin met.

b Ih wasaht me lepin lokaiao “tohnleng” tepin pwarada nan wasa 20 ko nan pwuhken Wiewia. Nan Wiewia 1:10 kawehwehda tohnleng ko nin duwen “ohl riemen me likou pwetepwet.”

c Menlau kilang koakon “ Kamaliel—Waunla Rehn Rapai kan.

d Menlau kilang koakon “ Kalohk ‘Sang Ihmw Lel Ihmw.

e Mwein ohl pwukat kin kasalehda irair mwahu me elder kan anahne ahneki pwe irail en apwalih “anahn wet” me wia pwukoa laud ehu. Ahpw Paipel sohte kin kasalehda iahd me ohl akan tepida idihdida nin duwen elder oh sounapwalih kei en mwomwohdisohn Kristian.

f Ni mwehin tepin Kristian akan, ohl koahiek kan ahneki manaman en idihada elder kan. (Wiewia 14:23; 1 Tim. 5:22; Taitus 1:5) Rahnpwukat, Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon kin idihada sounapwalih me kin seiloak, oh sounapwalih pwukat kin pwukoahki idihada elder kan oh sounsawas kan.