Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Military equipment: Anton Petrus/Moment via Getty Images; money: Wara1982/iStock via Getty Images Plus

POUSEHLAHTE MWASAMWASAHN!

Tala Trillion kei Kadoadoahk ong Mahwen—Ia Uhdahn Pweinen Met?

Tala Trillion kei Kadoadoahk ong Mahwen—Ia Uhdahn Pweinen Met?

 Pweinen mahwen inenen laud.

  •   “Mwohni me koperment en sampah pwon doadoahngkihong mahwen kan lella tala trillion 2.2.”—The Washington Post, February 13, 2024.

 Pweinen mahwen sohte pidadahte mwohni. Medewehla ehu karasepe: Mahwen nan Ukraine.

  •   Sounpei kan. Ekei saman kan kamehlele me kereniong sounpei 500,000 kamakamala de ohla sangete mahweno tepida sounpar 2 samwalahro.

  •   Aramas akan me sohte iang sounpei: United Nations kasalehda me aramas tohtohsang 28,000 melahr de ohlahr. Ahpw emen lapalap en UN koasoia: “Sohte me ese ia uwen tohtohn mouren aramas me ohkihla mahwen suwed wet.” a

 Aramas tohto lokolok laud pwehki mahwen oh pei me wiawi nan sampah pwon.

  •   Aramas sapw dep pahrar (114 million). Iei uwen tohtohn aramas me anahne keseula ehu wasa tohrohr pwehki mahwen oh pei nan sampah pwon ni sounpwong en September 2023.

  •   Aramas  isisapw walidep silirar (783 million). Iei uwen tohtohn aramas me duhpekla. “Pei kin wia kahrepen duhpek me keieu laud, mwein persent 70 en aramas duhpekla kan kin kousoan nan wasa me mahwen oh pei kin wiawi.”—World Food Programme.

 Ia duwe, mahwen pahn imwisekla? E pahn mie koapworopwor en ahneki popohl? E pahn mie ahnsou me sohte me pahn semwehmwe oh aramas koaros kak ahneki dahme sampah wiahda oh diren mwenge? Dahme Paipel mahsanih?

Ahnsoun mahwen

 Paipel kohpada me mahwen kan pahn wiawi nan sampah pwon ni eh kawehwehda nan karasaras en soundak oahs men.

  •   “Pil emen kohieido, oahs weitahta men, oh mweimwei kohieng me mwomwohd powe en kihsang popohl nin sampah pwe aramas akan en kemehla emenemen. Kedlahs lapala pwoat ahpw kohieng ih.”—Kaudiahl 6:4.

 Mwurin soundak oahs menet mie soundak oahs riemen me idawehn, me karasaraskihong lehk lapalap nan sampah pwon oh mehla pwehki soumwahu de kahpwal teikan. (Kaudiahl 6:5-8) Pwehn kalaudehla omw wehwehki duwen kokohp en Paipel wet oh kahrepen atail kak kamehlele me e uhdahn pahn pweida nan atail ahnsou, menlau wadek oaralap “Soun Dake Oahs Pahmeno—Ihs Irail?

Popohl ni ahnsou kohkohdo

 Ni ahnsou keren, kepwehn sampah solahr pahn kadoadoahk ong mahwen. Ahpw kaidehn aramas me pahn kapwaiada met. Paipel mahsanih:

  •   Koht pahn ketin “katokehdi mahwen wasa koaros nin sampah.”—Melkahka 46:9.

  •   Koht pahn ketin kamwahwihala lipwen mahwen kan. “E pahn ketin limwihasang pilen masarail kan koaros, oh mehla solahr pahn wiawi, solahr mwahiei, solahr sengiseng oh solahr medek. Mehkan en mahso sohralahr.”—Kaudiahl 21:4.

  •   Koht pahn ketikihda popohl ong aramas koaros. “Imwen sapwellimen Koht aramas akan pahn kin diren popohl oh nsenamwahu, oh re sohte pahn kin pwunodki mehkot.”—Aiseia 32:18.

 Nin duwen kokohp en Paipel, mahwen oh mwekid teikan me kitail kilang ahnsou wet kin kasalehda me ahnsoun popohl wet pahn pweida ni ahnsou keren.

 Ia duwen Koht eh pahn ketikihdo popohl ni ahnsou kohkohdo? E pahn ketin wia met sang ni sapwellime koperment en nanleng, de Wehio. (Madiu 6:10) Pwehn esehla dahkot Wehi wet oh dahme wehi wet pahn wiahiong uhk, menlau kilang kisin kasdo Dahkot Wehin Koht?

a Miroslav Jenca, United Nations assistant secretary-general for Europe, December 6, 2023.