Pabia ku no pirsisa di speransa?

NA Kumsada di purmeru artigu, no falaba di un joven Daniel ku na lutaba ku kankru, ke ku na akontisiba ku el si manti si speransa forti? Sera ki na konsigiba san? Sera ki i na sta inda di vida te aos? Mesmu kilis ku ta difindi ideia di kuma speransa pudi juda algin tene un bon saudi, talves ka pudi da resposta pa es purgunta. I tene un kusa importanti ku no pudi aprindi des. Speransa ka dibi di njutidu. Tambi i ka ta risolvi tudu purblemas.

Na un ntrivista di kanal di notisia CBS News, Dr. Nathan Cherney fala di pirigu di pensa kuma speransa i suluson pa tudu, ora ku no na lida ku un algin ku sta duenti risu: “No oja situasons nunde ku omis ta kritika se minjeris risu di kuma e ka ta toma tempu di pensa, i di kuma e ka tene pensamentu pusitivu.” Dr. Cherney fala mas: “Es i un ideia eradu di kuma algin pudi kontrola si kankru, i si bu tenel i sta na omenta i pabia abo ku ka pudi kontrolal, es i ka bon.”

Na bardadi, kilis ku pertu muri pabia di un duensa, ta sta na un luta ku ta fasi elis pirdi tudu se forsa. Buri kulpa riba di dur ku algin teneba ja, na bardadi i un kusa ku kilis ku ama elis ka na misti fasi. Sera ki no pudi fala gosi di kuma speransa ka tene nin un balur?

I klaru ki nau. Pur isemplu, Dr. Cherney spesializa na tratamentu ku ta kalma dur. Objetivu des tratamentu i ka pa kaba ku duensa o fasi algin vivi mas, ma i pa juda duenti pa i pudi vivi minjor nkuantu i na luta ku si duensa. Duturis ku forma nes aria ta fia di kuma es tratamentu pudi juda algin tene susegu mesmu si duensi risu. I tene provas ku ta mostra kuma speransa pudi fasi es, i mas di ki kila.

Balur di speransa

Dr. W. Gifford-Jones mediku i jornalista fala kuma “speransa i un tratamentu ku tene forsa.” I analisa rusultadu di manga di studus ku fasidu pa jubi kal ki  balur di anima duentis ku sta kuas pa muri. I pensadu di kuma es tipu di ajuda ta juda jintis tene mas speransa i pensa na kusas pusitivu. Piskisa ku fasidu na 1989 mostra kuma duentis ku risibi es tipu di ajuda vivi mas ciu, nkuantu ku piskisas ku fasidu nin i ka tarda ka muitu konkorda ku kila. Ma piskisas mostra di kuma duentis ku ta risibi animu, ta sufri menus depreson i menus dur di ki kilis ku ka ta animadu.

Jubi utru studu ku fasidu aserka di importansia di pensamentu pusitivu ku negativu pudi tene na algin ku tene duensa di korson. I fasidu un studu ku mas di 1.300 omi pa jubi si e tene un pensamentu pusitivu o negativu na manera di nkara vida. Des anu dipus i ojadu kuma mas di 12 pursentu des omis ta sufri di un di duensa di korson. Entri elis, kilis ku tene pensamentu negativu, sedu dus bias mas ciu di ki kilis ku tene pensamentu pusitivu. Laura Kubzansky, pursora ku ta juda na aria di saudi ku komportamentu di sosiedadi di Skola di Saudi Publiku di Harvard, fala sin: “Manga di provas ku ta difindi ideia di kuma ‘pensamentu pusitivu’ i bon pa saudi i ka basia na studu sientifiku, ma es studu da provas di medikus ku ta konfirma di kuma pensamentus pusitivu ta juda na duensa di korson.”

Alguns studus mostra di kuma kilis ku ta pensa e ka tene un bon saudi e ta tarda pa rekupera dipus di operason, nkuantu kilis ku pensa kuma e tene un bon saudi e mas ta rekupera sedu. Te mesmu e ta liga vida kumpridu ku pensamentu pusitivu. Un studu fasidu ku jintis di idadi pa jubi kuma ku pensamentu pusitivu ku negativu ta afeta manera di nkara bejisa. Ora ku jintis di idadi mostradu mensaẑen di kuma algin di idadi tene mas spiriensia, mas jiresa, kila ta juda elis yanda mas rapidu i ta da elis forsa. Na bardadi minjoria ku ojadu i komparadu ku rusultadu di ezersisiu di 12 semana!

 Pabia ku sintimentu suma speransa ku pensamentu pusitivu, pudi juda na saudi? Talves sientistas ku duturis ka ntindi inda diritu pensamentu ku kurpu di pekadur pa pudi da un resposta klaru pa es purgunta. Mesmu asin, sientistas ku duturis ku studa es asuntu basia na se spiriensia ku kuñisimentu. Pur isemplu, un pursor ku ta studa serebru fala: “I bon sedu filis i tene speransa. Kila ta juda pa ka bu tene manga di preokupason i ta pirmiti kurpu pa i tarbaja diritu. I un di kusas ku algin pudi fasi pa kontinua tene un bon saudi.”

Alguns duturis ku kilis ku ta studa i trata menti i komportamentu di jintis ku sientistas pudi fika adimiradu ku es ideia, ma es ka ta adimira studantis di Biblia. Kuas 3.000 anu atras, un rei jiru comadu Salomon nspiradu pa skirbi es palabras: “Korson kontenti ta da saudi, ma spiritu kebrantadu i ta bin seka os.” (Ditus 17:22) Nota un manera di pensa ekilibradu ku faladu del nes testu. Es versikulu ka sta na fala di kuma korson kontenti ta kura tudu duensa, ma i fala i “ta da saudi.”

Na bardadi i normal punta, si speransa i mesiñu, kal dutur ku ka na reseta jintis el? Alen di kila, speransa ka ta benefisianu so na aria di saudi.

Pensamentu pusitivu, pensamentu negativu, ku bu vida

Piskisaduris mostra kuma, jintis ku tene pensamentu pusitivu ta oja kusas di bon manera i kila ta juda elis ciu. E ta sai ben na skola, na tarbaju, te mesmu na disportu. Pur isemplu, i fasidu studu ku minjeris ku sta na ekipa ku ta kuri. Trenaduris analisa diritu kapasidadi ku es minjeris ku ta kuri tene. Na mesmu tempu, kada un des minjeris ntrivistadu pa jubi diritu konfiansa ku e tene. Rusultadu des ntrivista i mas izatu, i mostra konfiansa ke minjeris tene i mas forti di ki analisi ku fasidu pa se trenaduris. Ke ku manda konfiansa tene es forsa garandi asin?

I aprindidu ciu di studu ku fasidu di ke ki i kontrariu di pensamentu pusitivu, ku sedu pensamentu negativu. Na anus 1960, i fasidu piskisa aserka di komportamentu di limarias, kila leba piskisaduris na fasi un frasi ku ta da ideia, di sintimentu di ka pudi muda nada. E diskubri tambi kuma pekaduris pudi sufri des mesmu duensa. Pur isemplu, i fasidu un testi ku jintis nunde ki pudu baruju forti, e faladu kuma e pudi aprindi para kil baruju ora ke toka na botons. E konsigi para kil baruju.

Sugundu grupu faladu pa fasi mesmu kusa, ma e ka konsigi para baruju oca ke toka na botons. Suma ku bu pudi imaẑina, manga delis na ki sugundu grupu, tene sintimentu di ka pudi muda nada. Mas tardi i fasidu un utru testi, ma e staba na duvida se dibi di toka ki botons. E staba konvensidu di kuma nin ke fasi algun kusa kila ka na muda nada. Mesmu na ki sugundu grupu i ten kilis ku tene pensamentu pusitivu, e ka disisti e ka fika disanimadu.

Dr. Martin Seligman, ku juda na fasi algun des purmeru spiriensia, disidi studa pensamentu pusitivu ku negativu. I studa ku kuidadu pensamentu di jintis ku ta pensa di kuma e ka pudi judadu. I kaba pa nota di kuma, pensamentu negativu, ta leba jintis tene difikuldadi pa fasi atividadis normal di vida, e ta fika paradu. Seligman fasi un rusumu di pensamentu negativu ku si rusultadu des manera: “Nes vinti i sinku anu di studu, N kaba pa konvensi ña kabesa di kuma si no kustuma pensa suma kilis ku tene pensamentu negativu, di kuma tudu mal ku akontisi i no kulpa, es na kontinua i ka na juda na tudu ke ku no na fasi, i na sedu mas pior di ki ora ku bu tene pensamentu pusitivu.”

Es ku faladu pudi parsi nobu pa alguns aos, ma i ka nobu pa studantis di Biblia. Nota ke ke ditu fala: “Si bu mostra fraku na dia di foronta, na bardadi bu forsa i pikininu.” (Ditus 24:10) Biblia mostra di manera klaru di kuma si bu fika disanimadu ku pensamentu negativu, kila na rapati bu forsa di aẑi. Gosi ke ku bu pudi fasi pa luta kontra pensamentu negativu i tene mas pensamentu pusitivu ku speransa na bu vida?

[Foto na paẑina 4, 5]

Speransa pudi fasi manga di bon kusas