Purguntas di kilis ku ta lei no publikasons
Sera ki israelitas teneba algun kusa di kume na lala fora di maná ku kodornizis?
Maná seduba kumida prinsipal di israelitas duranti 40 anu na lala. (Sai 16:35) Jeova daba elis tambi kodornizis dus bias. (Sai 16:12, 13; Num 11:31) Ma alen di maná, israelitas teneba tambi un bokadu di utrus tipu di kumida.
Pur isemplu, na alguns mumentu Jeova leba si povu pa un “lugar di diskansu” nunde ki ta tenba yagu di bibi ku kusas di kume. (Num 10:33) Un des lugaris verdi na lala i Elin, “nunde ki tenba dozi fonti di yagu ku setenta palmera”, sin duvida i pe di tamara. (Sai 15:27) Livru comadu Plants of the Bible (Plantas di Biblia) fala di kuma pe di tamara ku “ta kirsi na diferenti lugaris, . . . i planta ku jintis mas ta kume si frutu na lala. I ta padi tamara, i da azeiti ku sombra pa milyons di jintis.”
Talves israelitas baiba tambi na un di lugaris verdi na lala mas garandi ku kunsidu aos suma Feiran, i fasi parti di lagua di Feiran. a Di akordu ku livru Discovering the World of the Bible (Diskubri Mundu di Biblia) es lagua o riu, “tene 130 kilometru di kumprimentu. I lugar verdi di lala mas kumpridu, mas bonitu, i mas famosu di Sinai”. Livru kontinua fala sin: “Si algin viaẑa 45 kilometru apartir di lugar nunde ku es riu kontra ku mar, i na ciga na lugar verdi na lala di Feiran. Es lugar verdi na lala tene 610 metru riba di nivel di mar, i tene kumprimentu di 4,8 kilometru. I tene manga di palmeras, i bonitu dimas tok i ta komparaduba ku jardin di Eden. Pa milyaris di anus jintis ta bin li pabia di milyaris di pe di tamaras ku ten li.”
Pe di tamaras na un lugar verdi na lala di Feiran.
Oca ku israelitas na sai di Ejitu, e bin ku se masa sin fermentu, ku basias ke ta masal nel, i talves e bin ku alguns sereal ku azeiti. Ma na bardadi es kusas ka pudi duraba pa manga di tempu. Povu tambi tisi “manga di limarias, suma karnel ku baka.” (Sai 12:34-39) Talves manga di limarias muri pabia di mau kondison ku tenba na lala. Talves alguns delis sirbi suma kumida pa israelitas. Talves utrus limarias usadu pa fasi sakrifisiu, te mesmu pa deusis falsu. b (At 7:39-43) Mesmu asin, israelitas teneba alguns limarias, suma ku no pudi nota na palabras ku Jeova fala elis pabia di se garandi falta di fe: “E yanda-yanda [sedu bakiaduris, TNM] ne lala korenta anu, tok bo kaba muri tudu na lala.” (Num 14:33) Asin i pudi sedu di kuma, se limarias da liti, i na alguns mumentu karni, ma i ka sufisienti pa alimenta serka di tris milyon di jintis pa 40 anu. c
Nunde ku ki limarias ta oca kumida ku yagu? d Na ki tempu talves cuba mas ta cubiba, i asin i tenba mas plantas na lala. Estudo Perspicaz das Escrituras, na entrada Arábia fala kuma serka di 3.500 atras, “reserva di yagu ku tenba na Arabia i mas ciu di ki kil ku ten aos. No sibi es pabia i ten manga di laguas seku. Es laguas seku teneba yagu na ki tempu.” (Lei 8:14-16) Israelitas ku se limarias na muriba, si kontra Jeova ka daba elis yagu di manera milagrosu. — Sai 15:22-25; 17:1-6; Num 20:2, 11.
Moisés fala israelitas di kuma Jeova alimenta elis ku maná “pa nsina [elis] kuma i ka son kumida ku ta da omi vida, ma tambi i tudu palabra ku sai na boka di Deus.” — Lei 8:3.
a Jubi Sintinela di 1 di Maiu di 1992, paẑina 24 ku 25.
b Biblia fala di dus mumentu nunde ku limarias sakrifikadu pa Jeova na lala. Purmeru bias i oca ku tarbaju di saserdotis na kumsa, i sugundu bias i na Paskua. Tudu es dus mumentus kontisi na anu 1512 AEK serka di un anu dipus ku israelitas sai di Ejitu. — Sir 8:14–9:24; Num 9:1-5.
c Kuas na fin di 40 anu na lala, israelitas toma milyaris di limarias ke ngaña na gera. (Num 31:32-34) Ma mesmu asin, e kontinua kume maná tok e yentra Tera di Purmesa. — Jos 5:10-12.
d Nada ka ta indika kuma limarias ta kumeba maná, pabia Jeova falaba israelitas pa e toma kuantidadi ku kada pekadur pudi kume i ka fala di limarias. — Sai 16:15, 16.
