„Postanowiłem rzucić palenie ze względu na zdrowie naszego nowo narodzonego dziecka. Umieściłem w mieszkaniu znak ‚Zakaz palenia’. Ale już po godzinie dopadł mnie z siłą tsunami tak potworny głód nikotynowy, że zapaliłem” (Yoshimitsu, Japonia)

JAK pokazują przeżycia Yoshimitsu, kto odzwyczaja się od palenia, musi się liczyć z poważnymi trudnościami. Ponadto z badań wynika, że niemal 90 procent palaczy wraca do nałogu po pierwszej nieudanej próbie zerwania z nim. A zatem twoje szanse wygrania wzrosną, gdy odpowiednio przygotujesz się na przeciwności. Jakie należą do najczęstszych?

Głód nikotynowy: Najsilniejszy jest zwykle w okresie trzech dni po zgaszeniu ostatniego papierosa, ale mniej więcej po dwóch tygodniach ustępuje. W tym czasie „pragnienie powraca falami; nie jest stałe” — wyjaśnia pewien ekspalacz. Jednak nagła tęsknota za papierosem może owładnąć tobą nawet po latach. Gdyby tak się stało, nie ulegaj impulsowi. Odczekaj co najmniej pięć minut — pragnienie powinno minąć.

Inne symptomy abstynencyjne: Początkowo mogą się pojawić kłopoty z koncentracją, senność oraz tendencja do przybierania na wadze. Inne ewentualne objawy to bóle, swędzenie, potliwość, kaszel, jak również wahania nastroju objawiające się niecierpliwością, wybuchowością, a nawet depresją. Na szczęście większość symptomów ustępuje w ciągu sześciu tygodni.

Oto kilka praktycznych wskazówek, jak sobie pomóc w tym najtrudniejszym okresie:

● Staraj się więcej spać.

● Pij dużo wody lub soków; zdrowo się odżywiaj.

● Zażywaj ruchu.

● Rób głębokie wdechy i wyobrażaj sobie, że napełniasz płuca krystalicznie czystym powietrzem.

Czynniki skłaniające do palenia: Pewne czynności i emocje mogą wywołać tęsknotę za papierosem. Na przykład jeśli miałeś zwyczaj palić w trakcie picia różnych napojów, to w okresie rzucania nałogu staraj się wypijać je szybciej. Oczywiście po jakimś czasie znów będziesz mógł bez pośpiechu delektować się napojami.

Zauważono, że znacznie dłużej niż proces usuwania nikotyny z organizmu trwa psychiczne uniezależnianie się od niej. Wspomniany w poprzednim artykule Torben mówi: „Choć już od 19 lat nie palę, to jednak w przerwie na kawę dalej nachodzi mnie chętka na papierosa”. Ale w miarę upływu czasu ekspalaczowi różne czynności zwykle coraz mniej kojarzą się z paleniem.

Wyjątkiem jest alkohol. Podczas odzwyczajania się od palenia może zajść konieczność zrezygnowania z napojów alkoholowych oraz unikania miejsc, gdzie są serwowane, gdyż bardzo często powrót do palenia następuje właśnie przy kieliszku. Dlaczego tak się dzieje?

● Otóż nawet niewielka ilość alkoholu zwiększa uczucie przyjemności wywoływane przez nikotynę.

● Towarzyskie picie alkoholu często idzie w parze z paleniem.

● Alkohol przyćmiewa rozsądek i sprawia, że puszczają hamulce moralne. Biblia słusznie ostrzega: ‛Wino pozbawia dobrej pobudki’ (Ozeasza 4:11).

Towarzystwo: Bądź ostrożny. Staraj się unikać przebywania z ludźmi, którzy palą lub mogą cię do tego zachęcać. Trzymaj się też z dala od każdego, kto próbowałby osłabić twoją wolę zerwania z nałogiem, na przykład przez strojenie sobie żartów.

Emocje: Według pewnych badań prawie dwie trzecie tych, którzy wrócili do palenia, zrobiło to w chwili stresu lub gniewu. Jeżeli jakiś stan emocjonalny rozbudza w tobie chęć palenia, skieruj uwagę na coś innego — napij się wody, zacznij żuć gumę lub idź na spacer. Spróbuj myśleć o rzeczach pozytywnych, na przykład pomódl się o pomoc lub poczytaj sobie Biblię (Psalm 19:14).

Nie szukaj wymówek

● Zaciągnę się tylko ten jeden raz.

Fakty: To jedno zaciągnięcie potrafi aż na trzy godziny „zadowolić” nawet połowę receptorów nikotynowych w mózgu. Często kończy się nawrotem.

● Palenie pomaga mi uporać się ze stresem.

Fakty: Z badań wynika, że jest odwrotnie: nikotyna podnosi poziom hormonów stresu. To, co palacz odbiera jako złagodzenie napięcia, bywa głównie rezultatem chwilowego ustąpienia objawów abstynencyjnych.

● Już za bardzo wciągnąłem się w nałóg.

Fakty: Pesymizm odbiera wolę działania. W Biblii czytamy: „Okazałeś się zniechęcony w dniu udręki? Twoja moc będzie znikoma” (Przysłów 24:10). Dlatego nie zakładaj, że ci się nie uda. Każdy, kto naprawdę chce zerwać z paleniem i stosuje praktyczne wskazówki, takie jak podane wcześniej, może wygrać tę walkę.

● Nie poradzę sobie z objawami odstawienia.

Fakty: Objawy odstawienia bywają wprawdzie dość przykre, ale ustępują w ciągu zaledwie paru tygodni. Dlatego konsekwentnie dąż do celu! Gdyby silna chęć palenia pojawiła się po kilku miesiącach lub latach, to i ona przeminie, zwykle po paru minutach — pod warunkiem że nie zapalisz.

● Choruję psychicznie.

Fakty: Jeśli leczysz się na jakąś chorobę psychiczną, na przykład depresję lub schizofrenię, o pomoc w odstawieniu nikotyny poproś lekarza. Prawdopodobnie znajdziesz w nim sprzymierzeńca. Niewykluczone, że odpowiednie dostosowanie terapii oraz leków złagodzi odczuwane przez ciebie skutki porzucenia nałogu.

● Jeżeli zdarzy mi się nawrót, będę się czuć jak oferma.

Fakty: Jeśli złamałeś postanowienie i zapaliłeś — co nieraz zdarza się podczas kuracji odwykowej — bynajmniej nie oznacza to całkowitej klęski. Po prostu znów się zmobilizuj i podejmij walkę. Gdy maratończyk się przewróci, nie jest to równoznaczne z przegraną. Przegra wtedy, gdy się nie podniesie. Dlatego nie rezygnuj z ponawiania prób. W końcu na pewno ci się uda!

Pouczające są przeżycia Romualda. Ponad 30 lat temu rzucił nałóg, któremu ulegał przez 26 lat. „Już nawet przestałem liczyć nawroty” — napisał. „Za każdym razem czułem się fatalnie, jak kompletne zero. Jednak kiedyś mocno sobie postanowiłem zyskać uznanie Jehowy Boga. Wciąż modliłem się o wsparcie i w końcu na dobre pozbyłem się nałogu”.

W ostatnim artykule z tej serii rozpatrzymy jeszcze kilka innych praktycznych rad, które pomogą ci stać się szczęśliwym ekspalaczem.

[Ramka i ilustracja na stronie 7]

ZABÓJCZY W KAŻDEJ POSTACI

Tytoń występuje pod wieloma postaciami. Zawierają go nawet niektóre produkty sprzedawane w sklepach zielarskich i ze zdrową żywnością. Jednak według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) „tytoń jest zabójczy w każdej postaci”. Palenie go często prowadzi do śmiertelnych chorób — nowotworowych i układu krążenia. Paląca kobieta w ciąży wyrządza szkodę nienarodzonemu dziecku. A po jakie wyroby tytoniowe palacze sięgają najczęściej?

Papierosy bidi: Te niewielkie, ręcznie skręcane papierosy, popularne w krajach azjatyckich, dostarczają palaczowi kilka razy więcej smoły, nikotyny i tlenku węgla niż zwykłe papierosy.

Cygara: Są to zwitki pociętego tytoniu owinięte w liście tej rośliny lub w papier zrobiony z masy tytoniowej. W odróżnieniu od kwaśnego odczynu tytoniu zawartego w papierosie odczyn tytoniu w cygarze jest lekko zasadowy, co sprawia, że nikotyna wchłania się do krwi już w ustach, jeszcze przed zapaleniem cygara.

Papierosy kretek, zwane też goździkowymi: Zawierają one zwykle jakieś 60 procent tytoniu i 40 procent goździków. Wydzielają więcej smoły, nikotyny i tlenku węgla niż zwykłe papierosy.

Fajka: Palenie fajki nie jest bezpieczniejsze od palenia papierosów — jedno i drugie może prowadzić do powstania wielu tych samych typów nowotworów i innych schorzeń.

Bezdymne wyroby tytoniowe: Należy do nich tytoń do żucia, tabaka oraz aromatyzowana gutka, znana w Azji Południowo-Wschodniej. Nikotyna wchłania się do krwiobiegu w ustach. Korzystanie z bezdymnych wyrobów tytoniowych nie jest ani trochę mniej szkodliwe niż korzystanie z tytoniu w jakiejkolwiek innej postaci.

Fajka wodna (bong, hukah, nargile, szisza): Wdychany dym przechodzi wcześniej przez wodę, jednak niekoniecznie zmniejsza to ilość toksyn, w tym substancji rakotwórczych, które dostają się do płuc.

[Ramka i ilustracja na stronie 8]

JAK POMÓC KOMUŚ RZUCIĆ PALENIE

● Wypowiadaj się pozytywnie. Pochwały i nagrody są znacznie skuteczniejsze niż krytyka bądź prawienie kazań. O wiele więcej zdziała zachęta: „Następnym razem na pewno dasz radę” niż uwaga: „No i znowu ci się nie udało!”.

● Przebaczaj. Staraj się przymykać oczy na to, że ktoś walczący z nałogiem wyładowuje na tobie gniew i frustrację. Zdobywaj się na życzliwe wypowiedzi w rodzaju: „Wiem, że ci ciężko, ale szczerze cię podziwiam, że się nie poddajesz”. Nigdy nie mów: „Już lepiej było, kiedy paliłeś!”.

● Bądź prawdziwym przyjacielem. W Biblii czytamy: „Prawdziwy towarzysz miłuje przez cały czas i jest bratem urodzonym na czasy udręki” (Przysłów 17:17). A więc „przez cały czas” staraj się być cierpliwy i życzliwy dla kogoś, kto rzuca palenie — niezależnie od jego nastroju czy pory dnia.