1, 2. Jakie poglądy na temat raju mają ludzie?

TO BYŁA naprawdę poruszająca scena. Kiedy delegaci z różnych krajów zaczęli opuszczać po kongresie stadion w Seulu, zebrał się wokół nich tłum miejscowych Świadków. Wielu z nich machało im i wołało: „Do zobaczenia w raju!”. Jak sądzisz, jaki raj mieli na myśli?

² Dla różnych ludzi słowo „raj” oznacza różne rzeczy. Niektórzy mówią, że to tylko bajka. Dla innych to miejsce, gdzie czują się szczęśliwi. Głodujący człowiek, który znalazł się na uczcie, może mieć wrażenie, że jest w raju. Kiedyś pewna kobieta na widok pięknej doliny usianej kwiatami z wrażenia zawołała: „Ależ to raj!”. Po dziś dzień miejsce to nosi nazwę Paradise („raj”), chociaż każdego roku spada tam ponad 15 metrów śniegu. A czym raj jest dla ciebie? Czy masz nadzieję, że kiedyś się w nim znajdziesz?

3. Gdzie w Biblii znajdujemy pierwszą wzmiankę o raju?

³ Biblia mówi o raju, który istniał kiedyś, oraz o takim, który dopiero ma nadejść. Temat raju pojawia się już na samym początku tej Księgi. W katolickim przekładzie Jakuba Wujka (1962), który jest tłumaczeniem z łaciny, słowa Księgi Rodzaju 2:8 oddano tak: „Zasadził był Pan Bóg raj rozkoszy od początku i w nim umieścił człowieka” (kursywa nasza). W tekście hebrajskim mowa jest o ogrodzie Eden. Słowo Eden oznacza „rozkosz” — i rzeczywiście ogród ten był niezwykle przyjemnym miejscem. Można było tam cieszyć się piękną scenerią, dostatkiem jedzenia i towarzystwem wielu zwierząt (Rodz. 1:29-31).

4. Dlaczego ogród Eden możemy nazwać rajem?

⁴ Greckim odpowiednikiem hebrajskiego słowa oznaczającego „ogród” jest parádeisos, czyli „raj”. W dziele Cyclopaedia M’Clintocka i Stronga tak wyjaśniono znaczenie tego określenia: „Rozległy, otwarty park, który ogrodzono w celu zabezpieczenia przed zniszczeniem, którego naturalne piękno jeszcze nie uległo skażeniu i w którym stoją okazałe drzewa leśne, a wiele z nich wydaje owoce; park nawadniany jest przez czyste strumienie, a nad ich brzegami wędrują wielkie stada antylop lub owiec — oto krajobraz, który łączył się w umyśle greckiego podróżnika ze słowem parádeisos” (por. Rodz. 2:15, 16).

5, 6. Jak raj został utracony i jakie nasuwają się w związku z tym pytania?

⁵ W takim właśnie ogrodzie, w raju, Bóg umieścił Adama i Ewę. Jednak z powodu nieposłuszeństwa utracili oni zaszczyt życia w raju i odebrali tę możliwość również swoim potomkom (Rodz. 3:23, 24). Chociaż w ogrodzie Eden już nie mieszkali ludzie, wydaje się, że istniał on aż do potopu z czasów Noego.

⁶ Ktoś może się jednak zastanawiać: „Czy na ziemi będzie jeszcze kiedyś raj?”. Na co wskazują fakty? Jeśli masz nadzieję, że będziesz żył ze swoimi bliskimi w raju, to czy ma ona solidne podstawy? Czy potrafisz wyjaśnić, dlaczego możemy być pewni, że w przyszłości na ziemi znowu będzie istniał raj?

7, 8. (a) Jaką obietnicę Bóg dał Abrahamowi? (b) O czym mógł pomyśleć Abraham, kiedy usłyszał obietnicę Boga?

⁷ W poszukiwaniu odpowiedzi na pytania związane z rajem najlepiej sięgnąć do Biblii — Księgi spisanej pod natchnieniem Tego, kto stworzył raj. Zwróćmy uwagę na to, co Bóg powiedział swojemu przyjacielowi Abrahamowi. Zapewnił go, że pomnoży jego potomstwo „jak ziarnka piasku na brzegu morza”. Następnie Jehowa dał Abrahamowi taką obietnicę: „Dzięki twojemu potomstwu wszystkie narody ziemi otrzymają błogosławieństwo — dlatego że posłuchałeś mojego głosu” (Rodz. 22:17, 18). Później Bóg powtórzył tę obietnicę synowi i wnukowi Abrahama (odczytaj Rodzaju 26:4; 28:14).

⁸ Nic w sprawozdaniu biblijnym nie sugeruje, że Abraham spodziewał się, by ludzie otrzymali nagrodę w raju znajdującym się w niebie. Kiedy więc Bóg powiedział, że „wszystkie narody ziemi otrzymają błogosławieństwo”, Abraham musiał pomyśleć o błogosławieństwach czekających je na ziemi. Ale czy jest to jedyny biblijny dowód na to, że będzie istniał ziemski raj?

9, 10. Jakie późniejsze obietnice dają nam podstawy, żeby wierzyć w przyszły raj?

⁹ Jeden z potomków Abrahama, Dawid, pod natchnieniem mówił o czasach, kiedy „już nie będzie niegodziwych” (Ps. 37:1, 2, 10). Zamiast nich „potulni posiądą ziemię i będą się rozkoszować obfitym pokojem”. Dawid zapowiedział również: „Prawi posiądą ziemię i będą na niej żyć na zawsze” (Ps. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2). Jak twoim zdaniem obietnice te wpłynęły na ludzi, którzy chcieli wykonywać wolę Boga? Mieli powód, żeby spodziewać się, że pewnego dnia na ziemi będą żyć tylko dobrzy ludzie i że znowu stanie się ona rajem takim jak ogród Eden.

¹⁰ Z czasem większość Izraelitów, którzy twierdzili, że służą Jehowie, odwróciła się od Niego oraz od czystego wielbienia. Dlatego Bóg pozwolił, żeby Babilończycy ich podbili, zniszczyli kraj i uprowadzili wielu jego mieszkańców do niewoli (2 Kron. 36:15-21; Jer. 4:22-27). Jednak posłani przez Boga prorocy zapowiedzieli, że po 70 latach Jego lud powróci do ojczyzny. Proroctwa te się spełniły. Mają one znaczenie także dla nas. Omówmy niektóre z nich i zwróćmy uwagę na to, jakie dają podstawy, żeby oczekiwać przyszłego raju na ziemi.

11. W jaki sposób spełniła się zapowiedź z Izajasza 11:6-9 i jakie pytania nadal się nasuwają?

¹¹ Odczytaj Izajasza 11:6-9. Bóg zapowiedział przez proroka Izajasza, że kiedy Jego słudzy powrócą do ojczyzny, będą mogli się w niej cieszyć pokojem. Nikt nie będzie musiał się obawiać ataku ze strony dzikich zwierząt albo zezwierzęciałych ludzi. Młodzi i starzy mieli być bezpieczni. Czy nie przywodzi to na myśl warunków, które Bóg stworzył w ogrodzie Eden? (Izaj. 51:3). Proroctwo Izajasza zapowiadało też, że „wiedza o Jehowie napełni ziemię”, czyli nie tylko kraj Izraelitów, „tak jak wody wypełniają morze”. Kiedy się to stanie?

12. (a) Jakich błogosławieństw zaznali wygnańcy powracający z Babilonu? (b) Co wskazuje na to, że należy się jeszcze spodziewać spełnienia zapowiedzi z Izajasza 35:5-10?

¹² Odczytaj Izajasza 35:5-10. Izajasz jeszcze raz zapowiedział, że powracający z Babilonu Izraelici nie zostaną zaatakowani przez zwierzęta ani ludzi. Ich ziemia będzie dostarczać dużo żywności, bo będzie dobrze nawodniona, tak samo jak ogród Eden (Rodz. 2:10-14; Jer. 31:12). Czy miało to być jedyne spełnienie tego proroctwa? Nic nie wskazuje na to, żeby powracający wygnańcy zostali w cudowny sposób uleczeni — na przykład ślepi nie odzyskali wzroku. Była to więc zapowiedź, że Bóg uzdrowi chorych w przyszłości.

13, 14. Jak zapowiedzi z Izajasza 65:21-23 spełniły się po powrocie Izraelitów z Babilonu i jaka część tych słów dopiero się spełni? (Zobacz ilustrację tytułową).

¹³ Odczytaj Izajasza 65:21-23. Żydzi nie powrócili do wygodnych domów ani do zadbanych winnic i pól. Jednak z czasem dzięki błogosławieństwu Boga miało się to zmienić. Wyobraźmy sobie, jak Żydzi musieli się cieszyć, kiedy budowali domy, w których mogli zamieszkać, oraz obsiewali pola, a potem korzystali z plonów.

¹⁴ Zwróćmy uwagę na ważny szczegół. Czy kiedyś nasze dni „będą jak dni drzewa”? Niektóre drzewa żyją tysiące lat. Żeby żyć tak długo, ludzie musieliby cieszyć się znakomitym zdrowiem. Gdyby mogli żyć w takich warunkach, jak te opisane przez Izajasza, byłoby to spełnienie marzeń, prawdziwy raj! A proroctwo to na pewno się urzeczywistni!

15. Jakie błogosławieństwa zapowiedziano w Księdze Izajasza?

¹⁵ Pomyśl o tym, jak omówione właśnie obietnice wskazują na przyszły raj. Mieszkańcy całej ziemi będą się cieszyć błogosławieństwem Boga. Nikt nie będzie się obawiał ataku ze strony zwierząt lub ludzi. Niewidomi, niesłyszący i kulawi zostaną uzdrowieni. Ludzie będą mogli budować sobie domy, uprawiać ziemię i cieszyć się zdrowym jedzeniem. Będą żyli dłużej niż drzewa. Tak, w Biblii znajdujemy wypowiedzi wskazujące, że nadchodzi raj. Jednak ktoś mógłby powiedzieć, że próbujemy się doszukać w tych proroctwach czegoś, czego tak naprawdę w nich nie ma. Jak byś mu odpowiedział? Czy są jakieś bezsprzeczne dowody na to, że możemy oczekiwać raju na ziemi? Owszem, dostarczył ich największy ze wszystkich ludzi, którzy kiedykolwiek żyli.

16, 17. W jakiej sytuacji Jezus wypowiedział się na temat raju?

¹⁶ Chociaż Jezus był niewinny, skazano go na śmierć i powieszono na palu. Obok niego powieszono też dwóch przestępców, którzy byli Żydami. Jeden z nich przed śmiercią przyznał, że Jezus jest Królem, i zwrócił się do niego z prośbą: „Jezusie, pamiętaj o mnie, gdy się znajdziesz w swoim Królestwie” (Łuk. 23:39-42). Odpowiedź Jezusa, którą znajdujemy w Ewangelii według Łukasza 23:43, ściśle wiąże się z naszą przyszłością. Niektórzy współcześni uczeni uważają, że dosłowne tłumaczenie jego słów powinno brzmieć: „Amen ci mówię, dzisiaj ze mną będziesz w raju” (Łuk. 23:43, Grecko-polski Nowy Testament, wyd. Vocatio). Zwróć uwagę na słowo „dzisiaj”. Co miał na myśli Jezus, kiedy go użył? Zdania na ten temat są podzielone.

¹⁷ Obecnie w wielu językach używa się znaków interpunkcyjnych, takich jak przecinki czy dwukropki, żeby jasno przekazać znaczenie zdania. Ale w najstarszych dostępnych greckich rękopisach interpunkcją nie posługiwano się konsekwentnie. Czy więc Jezus powiedział: „Zapewniam cię dzisiaj, będziesz ze mną w raju”, czy raczej: „Zapewniam cię, dzisiaj będziesz ze mną w raju”? W zależności od tego, jak tłumacze rozumieją słowa Jezusa, umieszczają przecinek przed słowem „dzisiaj” lub po nim. Obie wersje można znaleźć w powszechnie używanych przekładach.

18, 19. Co pomaga nam zrozumieć znaczenie wypowiedzi Jezusa?

¹⁸ Pamiętajmy jednak, że Jezus powiedział wcześniej swoim uczniom: „Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w grobie”. Powiedział też: „Syn Człowieczy będzie wydany w ręce ludzi i zabity, a trzeciego dnia zostanie wskrzeszony” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Marka 10:34). Apostoł Piotr potwierdził, że tak właśnie się stało (Dzieje 10:39, 40). Tak więc Jezus nie poszedł do raju w dniu, w którym on i przestępca zginęli. Przez kilka dni, dopóki Bóg go nie wskrzesił, Jezus był „w grobie [lub „Hadesie”]” (Dzieje 2:31, 32; zobacz przypis) *.

¹⁹ Widzimy więc, że słowa Jezusa „zapewniam cię dzisiaj” miały być wprowadzeniem do obietnicy, którą dał przestępcy. Taki sposób wyrażania myśli był w powszechnym użyciu już w czasach Mojżesza, który powiedział: „Słowa, które ci dzisiaj przekazuję, mają być w twoim sercu” (Powt. Pr. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15).

20. Co jeszcze przemawia za naszym zrozumieniem słów Jezusa?

²⁰ Pewien tłumacz Biblii z Bliskiego Wschodu tak skomentował słowa Jezusa: „Akcent pada w tym wersecie na słowo ‚dziś’ i powinno się go czytać: ‚Zaprawdę mówię ci dziś: będziesz ze mną w raju’. (...) Obietnicę złożono tamtego dnia, ale miała ona zostać spełniona później. Cechą charakterystyczną stosowanego na Wschodzie sposobu wypowiadania się jest zaznaczanie, że obietnicę uczyniono w określonym dniu i że na pewno będzie ona spełniona” (G. Lamsa, Gospel Light). Tak właśnie oddano ten werset w pewnym tłumaczeniu na język syryjski z V wieku n.e.: „Amen, powiadam ci dziś, że ze mną będziesz w ogrodzie Eden”. Obietnica ta powinna nas bardzo podnosić na duchu.

21. Co nie spotkało umierającego przestępcy i dlaczego możemy tak powiedzieć?

²¹ Umierający przestępca nie wiedział o tym, że Jezus zawarł z wiernymi apostołami przymierze, na mocy którego mieli oni razem z nim panować w niebie (Łuk. 22:29). Co więcej, nie był on nawet ochrzczony (Jana 3:3-6, 12). A więc obietnica Jezusa musiała dotyczyć raju na ziemi. Lata później apostoł Paweł opisał wizję człowieka, który został „porwany do raju” (2 Kor. 12:1-4). W przeciwieństwie do wspomnianego przestępcy Paweł i inni wierni apostołowie zostali wybrani, by razem z Jezusem sprawować władzę w niebie. Ale czy to możliwe, żeby wizja raju, którą otrzymał Paweł, dotyczyła także ziemi? * Czy możesz znaleźć się w tym raju?

22, 23. Na co możesz mieć nadzieję?

²² Pamiętajmy o słowach Dawida: „Prawi posiądą ziemię” (Ps. 37:29; 2 Piotra 3:13). Mówił on o czasach, kiedy wszyscy ludzie na ziemi będą stosować się do prawych zasad ustanowionych przez Boga. W Księdze Izajasza 65:22 zapowiedziano: „Dni mojego ludu będą jak dni drzewa”. Oznacza to, że ludzie będą żyć tysiące lat. Czy możemy na to liczyć? Tak, ponieważ zgodnie z Księgą Objawienia 21:1-4 Bóg będzie błogosławił ludziom i w rezultacie między innymi „nie będzie już śmierci”.

²³ Mamy więc wyraźny obraz tego, czego uczy Biblia: Adam i Ewa utracili możliwość życia bez końca w raju, ale kiedyś ziemia znowu się nim stanie. Bóg obiecał, że będzie błogosławił ludziom żyjącym na ziemi. Dawid pod natchnieniem zapowiedział, że potulni i prawi ludzie posiądą ziemię i będą na niej żyć na zawsze. A proroctwa z Księgi Izajasza sprawiają, że nie możemy się już doczekać życia na pięknej, przeobrażonej w raj ziemi. Ale kiedy nadejdą te czasy? Gdy spełni się obietnica, którą Jezus złożył umierającemu przestępcy. Możesz się znaleźć w tym raju. Wtedy spełnią się też słowa braci i sióstr uczestniczących w kongresie w Korei: „Do zobaczenia w raju!”.