1, 2. Jak zmienił się świat od potopu i jakie uczucia mogło to budzić w Abrahamie?

ABRAHAM * unosi głowę i spogląda na ziggurat górujący nad jego rodzinnym miastem Ur. Słyszy zgiełk i widzi unoszący się dym. To pogańscy kapłani boga księżyca znowu składają ofiary. Wyobraź sobie, jak Abraham marszczy czoło i z obrzydzeniem odwraca wzrok. Idąc do domu przez zatłoczone ulice, na pewno ze smutkiem myśli o tym, jak ten haniebny odstępczy kult rozplenił się od czasów Noego.

² Noe zmarł jakieś dwa lata przed narodzinami Abrahama. Kiedy wraz z rodziną wyszedł z arki, złożył ofiarę dla Jehowy Boga, który w odpowiedzi sprawił, że na niebie pojawiła się tęcza (Rodz. 8:20; 9:12-14). W tamtym czasie na ziemi oddawano cześć tylko prawdziwemu Bogu. Ale teraz, za dni Abrahama, który żyje w dziesiątym pokoleniu po Noem, czyste wielbienie należy do rzadkości. Niemal wszyscy czczą pogańskie bóstwa, nawet ojciec Abrahama, Terach, który prawdopodobnie wyrabia bożki (Joz. 24:2).

3. Czym wyróżniał się Abraham i czego nauczymy się z jego przykładu?

³ Abraham wyraźnie różni się od otoczenia, a z upływem lat staje się to coraz bardziej widoczne. To człowiek o głębokiej wierze. Wiele stuleci później apostoł Paweł pod natchnieniem od Boga nazwał go „ojcem wszystkich, którzy wierzą” (odczytaj Rzymian 4:11). Zobaczmy, dzięki czemu zasłużył sobie na takie miano. Dowiemy się przy tym, jak możemy umacniać swoją wiarę.

4, 5. Od kogo Abraham mógł się dowiedzieć o Jehowie i co za tym przemawia?

⁴ Od kogo Abraham usłyszał o prawdziwym Bogu? Wiadomo, że w tamtych czasach Jehowa miał na ziemi wiernych sług. Należał do nich Sem. Choć najprawdopodobniej nie był on najstarszy spośród trzech synów Noego, jest wymieniany w Biblii jako pierwszy — przypuszczalnie dlatego, że odznaczał się wyjątkową wiarą *. Jakiś czas po potopie Noe nazwał Jehowę „Bogiem Sema” (Rodz. 9:26). Sem musiał więc okazywać Jehowie należny szacunek i wielbić Go we właściwy sposób.

⁵ Czy Abraham znał Sema? Jest to bardzo prawdopodobne. Był przecież jego potomkiem i żył z nim współcześnie przez większą część swojego życia. Można sobie wyobrazić, jaki musiał być podekscytowany, gdy jako mały chłopiec dowiedział się, że jeden z jego żyjących przodków na własne oczy oglądał wydarzenia sprzed czterystu lat. Sem widział potop, który oczyścił ziemię ze zła; obserwował, jak potem na świecie przybywa ludzi i jak Nimrod wszczyna bunt przy wieży Babel. Ale on pozostał wierny Jehowie i nie przyłączył się do rebeliantów. Dlatego gdy Bóg pomieszał języki budowniczym wieży, Sem i jego rodzina, w tym Abraham, dalej mówili pierwotnym językiem ludzi, językiem Noego. W dorastającym Abrahamie Sem z pewnością budził ogromny podziw. Wiele więc przemawia za tym, że Abraham usłyszał o Jehowie właśnie od niego.

6. (a) Jak Abraham dowiódł, że wziął sobie do serca lekcję wynikającą z potopu? (b) Jakie życie wiedli Abraham i Sara?

⁶ Jakkolwiek było, Abraham dobrze rozumiał, dlaczego Jehowa sprowadził potop. I tak jak Noe starał się chodzić z Bogiem. Właśnie z tego powodu trzymał się z daleka od bałwochwalstwa — w przeciwieństwie do mieszkańców Ur, a być może nawet najbliższej rodziny. Z czasem znalazł sobie wspaniałą towarzyszkę życia. Sara * była nie tylko piękna, ale też przejawiała głęboką wiarę w Jehowę. Chociaż nie mieli dzieci, niewątpliwie znajdowali radość we wspólnej służbie dla Boga. Przyjęli też do swojego domu Lota, osieroconego bratanka Abrahama.

7. Pod jakim względem naśladowcy Chrystusa powinni brać wzór z Abrahama?

⁷ Abraham nigdy nie porzucił Jehowy dla bożków czczonych w Ur. Oboje z Sarą byli gotowi postępować inaczej niż ich otoczenie. Jeżeli pragniemy rozwinąć prawdziwą wiarę, musimy przejawiać podobne nastawienie. Musimy odróżniać się od otaczających nas ludzi. Jezus powiedział, że jego naśladowcy nie będą „częścią świata” i że w związku z tym świat ich znienawidzi (odczytaj Jana 15:19). Odtrącenie przez rodzinę czy znajomych może sprawiać ból. Jeżeli spotkało cię coś takiego, ponieważ postanowiłeś służyć Jehowie, pamiętaj, że nie jesteś sam. Znalazłeś się w doborowym towarzystwie wiernych sług Bożych, którzy naśladują wspaniały przykład Abrahama i Sary.

8, 9. (a) Co szczególnego spotkało Abrahama? (b) Co Jehowa polecił Abrahamowi?

⁸ Pewnego dnia Abrahama spotyka coś, co na zawsze zostanie w jego pamięci. Biblia wprawdzie nie podaje szczegółów tego wydarzenia, ale wiemy, że ukazuje mu się „Bóg chwały” (odczytaj Dzieje 7:2, 3). Być może za pośrednictwem anielskiego posłańca Abraham ogląda namiastkę zdumiewającej chwały Władcy Wszechświata. Musi być tym niezwykle poruszony. Jakże potężny jest żywy Bóg! I jakie to żałosne, że ludzie czczą martwe bożki!

⁹ Jehowa mówi do Abrahama: „Odejdź ze swej ziemi i od swoich krewnych, a wejdź do ziemi, którą ci pokażę”. Nie precyzuje, o którą ziemię chodzi. Zapowiada jedynie, że pokaże ją Abrahamowi. Abraham musi więc zostawić rodzinne strony oraz swoich krewnych. W starożytnych kulturach Bliskiego Wschodu rodzinę ceniono niezmiernie wysoko. Jeśli ktoś musiał przeprowadzić się daleko od bliskich, często uważał to za największą tragedię — gorszą nawet niż śmierć.

10. Dlaczego pozostawienie domu w Ur było ze strony Abrahama i Sary prawdziwym poświęceniem?

¹⁰ Opuszczenie rodzinnych stron wymagało od Abrahama wyrzeczeń. Ur najwidoczniej było miastem bogatym i tętniącym życiem (zobacz ramkę  „Miasto, które opuścili”). Jak wskazują odkrycia archeologiczne, budowano tam bardzo wygodne domy, wyposażone w instalację wodno-kanalizacyjną. Niektóre miały kilkanaście pokoi dla rodziny i służby, usytuowanych wokół wybrukowanego dziedzińca wewnętrznego. Nie zapominajmy też, że Abraham i Sara nie byli już pierwszej młodości. On przypuszczalnie miał ponad 70 lat, a ona przekroczyła sześćdziesiątkę. Abraham z pewnością chciał — tak jak każdy dobry mąż — by jego żonie żyło się w miarę wygodnie i bezpiecznie. Pomyśl, co mogli czuć, gdy usłyszeli polecenie Jehowy. Bez wątpienia do głowy cisnęły im się różne pytania, a w sercu rodziły się obawy. Jednak oboje postanowili zostawić wygodny dom i udać się w zupełnie obce strony. Jakże szczęśliwy musiał być Abraham, że jego żona podjęła to wyzwanie.

11, 12. (a) Jakie przygotowania i decyzje wiązały się z opuszczeniem Ur? (b) Jak mógł wyglądać dzień wymarszu z Ur?

¹¹ Abrahama i Sarę czeka teraz mnóstwo pracy. Mają tyle spraw do załatwienia i tyle rzeczy do spakowania. Muszą zdecydować, co ze sobą wziąć, a co zostawić. Jeszcze trudniejsze decyzje czekają ich w związku z ludźmi — sługami i najbliższymi członkami rodziny. Mogą się martwić zwłaszcza o sędziwego ojca Abrahama, Teracha. Postanawiają go zabrać i się nim opiekować. Terach najwyraźniej całym sercem poparł tę wyprawę, bo relacja biblijna właśnie jemu jako głowie rodu przypisuje zorganizowanie wymarszu z Ur. Wygląda na to, że porzucił bałwochwalstwo. Do podróżnych dołącza też bratanek Abrahama Lot (Rodz. 11:31).

¹² Nadchodzi dzień wyprowadzki. Wyobraź sobie, jak za murami miasta zbiera się karawana. Krewni i słudzy Abrahama przyprowadzają swoje stada oraz wielbłądy * i osły objuczone tobołkami. Zapewne wszyscy są bardzo przejęci. Być może spoglądają na Abrahama i w napięciu czekają na sygnał do drogi. W końcu wyruszają. Już nigdy nie wrócą do Ur.

13. W jaki sposób wielu dzisiejszych sług Jehowy przejawia takie nastawienie jak Abraham i Sara?

¹³ Dzisiaj wielu sług Jehowy postanawia przeprowadzić się tam, gdzie potrzeba więcej głosicieli Królestwa. Inni, chcąc poszerzyć zakres służby, uczą się nowego języka. Jeszcze inni zaczynają stosować formy głoszenia, w których nie czują się komfortowo. Wszyscy oni zdobywają się na poświęcenia. Taka postawa jest godna pochwały i jakże przypomina nastawienie Abrahama i Sary. Jeśli okazujemy podobną wiarę, możemy być pewni, że Jehowa z nawiązką wynagrodzi nam wszelkie wyrzeczenia. On nigdy nie zapomina o swoich wiernych sługach (Hebr. 6:10; 11:6). Jak przekonał się o tym Abraham?

14, 15. Jak mogła przebiegać podróż do Charanu i dlaczego Abraham zdecydował się tam zatrzymać na dłużej?

¹⁴ Wyobraźmy sobie, jak Abraham i Sara wędrują z całą karawaną. Jedni idą pieszo, inni jadą na osłach lub wielbłądach. Odgłosy rozmów mieszają się z dźwiękiem dzwonków zawieszonych przy uprzęży zwierząt. Stopniowo wszyscy wdrażają się w rytm wędrownego życia. Nawet ci mniej doświadczeni coraz sprawniej rozbijają i zwijają obóz. Codziennie ktoś pomaga Terachowi usadowić się na zwierzęciu. Karawana cały czas wolno podąża na północny zachód wzdłuż rzeki Eufrat. Tak mijają dni i tygodnie.

¹⁵ W końcu po przebyciu prawie 1000 kilometrów wędrowcy dostrzegają stożkowate dachy domów w Charanie. To kwitnące miasto leżało u zbiegu szlaków prowadzących ze wschodu na zachód. Tutaj zatrzymują się na dłużej. Być może Terach jest zbyt słaby, żeby dalej podróżować.

16, 17. (a) Jak Jehowa potwierdził przymierze z Abrahamem? (b) Jak Jehowa pobłogosławił Abrahamowi w Charanie?

¹⁶ Po pewnym czasie Terach umiera w wieku 205 lat (Rodz. 11:32). Dla pogrążonego w żałobie Abrahama niewątpliwie wielkim pocieszeniem jest to, że Jehowa znowu do niego przemawia. Powtarza wskazówki, które mu dał, zawierając z nim przymierze w Ur, oraz przyrzeka, że uczyni z niego „wielki naród” i że za jego pośrednictwem „będą sobie błogosławić wszystkie rodziny ziemi” (odczytaj Rodzaju 12:2, 3). Abraham musi być niezwykle przejęty. Rozumie, że pora ruszać dalej.

¹⁷ Tym razem rodzina Abrahama ma jeszcze więcej pracy przy pakowaniu, ponieważ podczas pobytu w Charanie Jehowa obficie im błogosławił. Biblia wspomina o „całym dobytku, który nagromadzili, i duszach, które nabyli w Charanie” (Rodz. 12:5). Jehowa postanowił, że Abraham, przyszły protoplasta wielkiego narodu, będzie miał majątek i licznych sług. Oczywiście Bóg nie obiecuje swojemu ludowi bogactwa, jednak zapewnia mu wszystko, co niezbędne, by mógł on spełniać Jego wolę. Teraz Abraham jest dobrze przygotowany, żeby poprowadzić swoją karawanę w dalszą podróż.

18. (a) Kiedy Abraham przekroczył Eufrat i co się wydarzyło tego dnia? (b) Jakie ważne wydarzenia rozegrały się 14 Nisan w późniejszych latach? (Zobacz ramkę „ Ważna data w historii biblijnej”).

¹⁸ Parę dni drogi od Charanu leży Karkemisz, gdzie karawany zwykle przeprawiają się przez Eufrat. Przypuszczalnie tutaj rzekę tę przekracza też Abraham. Najwyraźniej ma to miejsce w roku 1943 p.n.e., w 14 dniu miesiąca, który później nazwano Nisan (Wyjścia 12:40-43). Właśnie tego dnia przymierze Boga z Abrahamem wchodzi w życie. Jest to historyczne wydarzenie w dziejach ludu Bożego. Gdy Abraham znajduje się już po drugiej stronie Eufratu, kieruje się na południe, do kraju, który Jehowa obiecał mu pokazać.

19. Co Jehowa obiecał Abrahamowi i o czym mogło mu to przypomnieć?

¹⁹ Karawana zatrzymuje się niedaleko wielkich drzew More w pobliżu Szechem. Tutaj Jehowa ponownie zwraca się do Abrahama. Obiecuje mu, że jego potomstwo posiądzie ten kraj. Czy Abrahamowi przychodzi na myśl wypowiedziane przez Jehowę w Edenie proroctwo o potomstwie, które wybawi ludzkość? (Rodz. 3:15; 12:7). Niewykluczone. Może zaczyna sobie uświadamiać, że odgrywa jakąś rolę we wspaniałym zamierzeniu Bożym co do ludzkości.

20. Jak Abraham okazywał Jehowie wdzięczność za otrzymane wyróżnienie?

²⁰ Abraham był bardzo wdzięczny Jehowie za to niezwykłe wyróżnienie. Gdy podróżował — niewątpliwie ostrożnie, bo przecież ziemia ta należała do Kananejczyków — zatrzymywał się i stawiał ołtarze dla Jehowy, najpierw przy wielkich drzewach More, a później koło Betel. Wzywał tam imienia Jehowy, zapewne składając Mu szczere podziękowania za obietnicę dotyczącą jego potomstwa. Przypuszczalnie opowiadał też o Jehowie swoim kananejskim sąsiadom (odczytaj Rodzaju 12:7, 8). Co jeszcze czekało Abrahama? Miał przed sobą poważne próby wiary. Ale ten mądry sługa Boży nigdy nie oglądał się wstecz, nie wspominał wygód, jakie pozostawił w Ur. Koncentrował się na przyszłości. W Liście do Hebrajczyków 11:10 napisano o nim: „Oczekiwał bowiem miasta mającego rzeczywiste fundamenty, którego budowniczym i twórcą jest Bóg”.

21. Co w porównaniu z Abrahamem wiemy dzisiaj na temat Królestwa Bożego i do czego powinno nas to skłaniać?

²¹ Dzisiejsi słudzy Jehowy wiedzą o tym symbolicznym mieście, czyli Królestwie Bożym, znacznie więcej niż Abraham. Wiemy, że rząd ten panuje już w niebie, że na jego czele stoi obiecane potomstwo Abrahama, Jezus Chrystus, i że wkrótce położy on kres obecnemu systemowi rzeczy. Czy chciałbyś doczekać czasów, kiedy Abraham zmartwychwstanie i w pełni zrozumie, jak Jehowa zrealizował swoje zamierzenie? Czy pragniesz na własne oczy zobaczyć spełnienie wszystkich obietnic Bożych? W takim razie przejawiaj ofiarność, posłuszeństwo i okazuj głęboką wdzięczność za wszelkie zadania, które otrzymujesz od Jehowy. Gdy będziesz w ten sposób naśladować wiarę Abrahama, „ojca wszystkich, którzy wierzą”, stanie się on ojcem również dla ciebie!