1-3. (a) Dlaczego Estera mogła mieć obawy, by stanąć przed mężem? (b) Na jakie pytania dotyczące Estery otrzymamy odpowiedzi?

ESTERA, drżąc z przejęcia, zbliża się do dziedzińca okazałego pałacu w Suzie. Pałac wznosi się na wysokiej platformie nad czystymi wodami rzeki Choaspes, nieopodal ośnieżonych gór Zagros. Zdobią go kamienne kolumny i ogromne posągi, a także barwne reliefy z glazurowanej cegły przedstawiające łuczników, lwy i skrzydlate byki. Każdy element tej imponującej budowli został tak zaprojektowany, by podkreślić potęgę człowieka, który nazywał siebie „wielkim królem”. Właśnie z nim Estera ma się za chwilę spotkać. Ten człowiek to król Aswerus *, jej mąż!

² Jakże różni się on od mężczyzny, o którym mogła marzyć bogobojna żydowska dziewczyna! Bez wątpienia nie bierze on przykładu z Abrahama, który zgodnie z Bożym poleceniem gotów był wysłuchać rady swojej żony, Sary (Rodz. 21:12). Zapewne też nic nie wie o Jehowie — Bogu, któremu służy Estera — ani o Jego Prawie. Zna natomiast prawa perskie, między innymi przepis zabraniający akurat tego, co Estera zamierza teraz uczynić. Zdecydowała się stanąć przed królem, mimo że nie została wezwana. A każdy, kto pojawia się przed perskim władcą bez wezwania, może to przypłacić życiem. Gdy Estera zbliża się do wewnętrznego dziedzińca, skąd może ją dostrzec monarcha siedzący na tronie, prawdopodobnie jest przekonana, że idzie na pewną śmierć (odczytaj Estery 4:11; 5:1).

³ Dlaczego podjęła takie ryzyko? Czego możemy się nauczyć z wiary tej niezwykłej kobiety? Najpierw zobaczmy, jak doszło do tego, że została królową Persji.

4. Co wiemy o rodzinie Estery?

⁴ Estera jest sierotą. Rodzice — o których niewiele wiemy — nadali jej imię Hadassa, co po hebrajsku znaczy „mirt”, czyli krzew o ślicznych białych kwiatach. Kiedy zmarli, życzliwie zaopiekował się nią jej kuzyn, Mardocheusz. Był od niej znacznie starszy i traktował ją jak córkę (Est. 2:5-7, 15).

5, 6. (a) Czego z pewnością nie zaniedbywał Mardocheusz, wychowując Esterę? (b) Jakie życie wiedli w Suzie Estera i Mardocheusz?

⁵ Mardocheusz i Estera mieszkali w stolicy Persji. Jako żydowscy wygnańcy, mogli być pogardliwie traktowani z powodu swojej religii i Prawa Mojżeszowego, którego starali się przestrzegać. Mardocheusz na pewno pouczał Esterę o Jehowie, miłosiernym Bogu, który niejeden raz wybawiał swój lud i bez wątpienia mógł to uczynić znowu (Kapł. 26:44, 45). Takie rozmowy musiały bardzo ich do siebie zbliżać. Między Esterą a jej kuzynem wytworzyła się silna więź.

⁶ Ponieważ Mardocheusz siadywał w bramie pałacu w Suzie razem ze sługami króla, najwyraźniej należał do urzędników dworskich (Est. 2:19, 21; 3:3). A czy wiemy coś o tym, jak dorastała Estera? Możemy się jedynie domyślać, że potrafiła zatroszczyć się o swojego starszego kuzyna i jego dom, położony zapewne w biedniejszej dzielnicy po drugiej stronie rzeki. Niewykluczone, że lubiła chodzić na rynek w Suzie, gdzie rzemieślnicy i kupcy wystawiali swoje towary, między innymi wyroby ze złota i srebra. Ani jej przez myśl nie przeszło, że z takich luksusowych przedmiotów będzie kiedyś mogła korzystać na co dzień. Nie miała pojęcia, jaka przyszłość ją czeka.

7. Dlaczego Waszti została zdetronizowana i co się stało potem?

⁷ Pewnego dnia w Suzie zaczęło huczeć od plotek na temat tego, co wydarzyło się na dworze królewskim. Podczas wystawnej biesiady Aswerus polecił przywołać swą piękną żonę, królową Waszti, która osobno ucztowała z kobietami. Ona jednak nie chciała przyjść. Upokorzony i rozwścieczony władca spytał swych doradców, jak powinien ją ukarać. Co z tego wynikło? Waszti została zdetronizowana, a słudzy królewscy zaczęli szukać w całym kraju pięknych młodych dziewic, spośród których Aswerus miał wybrać nową królową (Est. 1:1 do 2:4).

8. (a) Dlaczego Mardocheusz mógł się niepokoić o dorastającą Esterę? (b) Jak możemy pokazać, że podzielamy biblijny pogląd na piękno fizyczne? (Zobacz też Przysłów 31:30).

⁸ O Esterze czytamy, że „była ślicznej postaci oraz pięknego wyglądu” (Est. 2:7). Mardocheusz na pewno był dumny, że jego mała kuzynka wyrosła na kobietę o wyjątkowej urodzie. Jednocześnie jednak mógł patrzeć na nią z zatroskaniem. Biblia w zrównoważony sposób wypowiada się na temat piękna fizycznego — może ono zachwycać, ale powinno iść w parze z mądrością i pokorą. W przeciwnym razie staje się pożywką dla próżności, pychy i innych złych cech charakteru, co nietrudno dostrzec w dzisiejszym świecie (odczytaj Przysłów 11:22). A jak to będzie w wypadku Estery? Czy jej uroda okaże się zaletą, czy wadą? Odpowiedzi miał udzielić czas.

9. (a) Dokąd została zabrana Estera i dlaczego rozstanie z Mardocheuszem musiało być dla niej trudne? (b) Dlaczego Mardocheusz pozwolił Esterze poślubić poganina? (Zobacz ramkę).

⁹ Wdzięk Estery nie uszedł uwagi sług królewskich. Zabrano ją z domu Mardocheusza do imponującego pałacu za rzeką (Est. 2:8). Dla obojga rozstanie to musiało być bardzo bolesne. Przecież zżyli się ze sobą jak ojciec z córką. Mardocheusz na pewno nie chciał, by jego wychowanka poślubiła poganina — choćby to był król — ale niestety nie mógł nic zrobić *. Niewątpliwie przed rozstaniem nie szczędził jej rad, a ona słuchała go z przejęciem. W drodze do pałacu musiała zadawać sobie mnóstwo pytań. Co się z nią teraz stanie?

10, 11. (a) Czym groziło Esterze przebywanie w nowym otoczeniu? (b) Jak Mardocheusz pokazał, że leży mu na sercu dobro Estery?

¹⁰ Estera znalazła się w świecie zupełnie dla niej nowym i obcym. Z całego imperium perskiego „zebrano wiele młodych kobiet”. Mówiły różnymi językami, miały różne zwyczaje i przekonania. Powierzone opiece urzędnika Hegaja, przez rok były poddawane licznym zabiegom upiększającym, między innymi masażom wonnymi olejkami (Est. 2:8, 12). W takim środowisku łatwo popaść w obsesję na punkcie własnego wyglądu czy rozbudzić w sobie próżność i ducha rywalizacji. A jak ten styl życia wpłynął na Esterę?

¹¹ Mardocheusz bardzo przejmował się jej losem. Biblia podaje, że dzień w dzień podchodził jak najbliżej domu kobiet i próbował dowiedzieć się czegoś o przybranej córce (Est. 2:11). Gdy docierały do niego strzępy informacji — przypuszczalnie przez przyjaznych służących — musiała go rozpierać iście ojcowska duma. Dlaczego?

12, 13. (a) Jakie wrażenie robiła Estera na innych? (b) Dlaczego Mardocheusz mógł być zadowolony, gdy się dowiedział, że Estera nie wyjawiła swojego żydowskiego pochodzenia?

¹² Estera zyskała w oczach Hegaja wielki szacunek, tak że potraktował ją szczególnie życzliwie — przydzielił jej siedem służących i najlepsze miejsce w domu kobiet. Biblia mówi: „Przez cały ten czas Estera zyskiwała łaskę w oczach każdego, kto ją ujrzał” (Est. 2:9, 15). Czy takie silne wrażenie robiła tylko jej uroda? Nie, w grę wchodziło coś jeszcze innego.

¹³ Na przykład w sprawozdaniu biblijnym czytamy: „Estera nie powiedziała ani o swym ludzie, ani o swoich krewnych, gdyż Mardocheusz przykazał jej, by o tym nie mówiła” (Est. 2:10). Mardocheusz polecił Esterze, żeby nie wyjawiała swego żydowskiego pochodzenia, bo być może widział, że otoczenie króla jest bardzo uprzedzone do jego rodaków. Jakże więc musiał się cieszyć, kiedy słyszał, że Estera — choć nie podlegała już jego opiece — w dalszym ciągu była mu posłuszna i postępowała rozsądnie!

14. Jak dzisiaj młodzi mogą naśladować postawę Estery?

¹⁴ Dzisiaj młodzi ludzie podobnie mogą sprawiać radość rodzicom lub opiekunom. Robią tak, jeśli opierają się złym wpływom i trzymają słusznych zasad również wtedy, gdy rodzice ich nie widzą i gdy otaczają ich osoby płytkie bądź zdeprawowane. W rezultacie tak jak Estera rozweselają serce swojego niebiańskiego Ojca (odczytaj Przysłów 27:11).

15, 16. (a) Dzięki czemu Estera mogła zyskać miłość króla? (b) Dlaczego przystosowanie się do nowego życia mogło sprawiać Esterze trudności?

¹⁵ Nadszedł czas, kiedy Estera miała stawić się przed królem. Mogła zażyczyć sobie, czego tylko chciała, żeby na przykład wyglądać jeszcze atrakcyjniej. Ale „nie prosiła o nic oprócz tego, o czym wspomniał Hegaj” (Est. 2:15). Być może uznała, że sama uroda nie zrobi na władcy wrażenia — że na jego dworze znacznie trudniej jest o skromność i pokorę. Jak zareagował król?

¹⁶ Słowo Boże donosi: „Król pokochał Esterę bardziej niż wszystkie inne kobiety, tak iż zyskała u niego więcej łaski oraz lojalnej życzliwości niż wszystkie pozostałe dziewice. I włożył na jej głowę królewskie nakrycie głowy, i uczynił ją królową w miejsce Waszti” (Est. 2:17). Tej skromnej żydowskiej dziewczynie z pewnością niełatwo przyszło dostosować się do dworskiego życia — była teraz królową, żoną najpotężniejszego władcy tamtych czasów! Czy te zaszczyty wbiły ją w pychę? Ależ skąd!

17. (a) Jak Estera pokazała, że nadal jest posłuszna swojemu przybranemu ojcu? (b) Dlaczego w dzisiejszych czasach przykład Estery jest szczególnie cenny?

¹⁷ Estera w dalszym ciągu słuchała rad przybranego ojca. Nie zdradzała swego żydowskiego pochodzenia, a gdy Mardocheusz wykrył spisek na życie Aswerusa, posłusznie przekazała królowi jego ostrzeżenie, udaremniając zamach (Est. 2:20-23). Swą pokorą i uległością dowodziła, że wciąż odznacza się silną wiarą. Przykład Estery ma dla nas ogromną wartość — zwłaszcza w dzisiejszym świecie, w którym pokorna postawa nie jest w modzie, a wokoło szerzy się bunt i nieposłuszeństwo. Jednak ci, którzy przejawiają prawdziwą wiarę, wzorem Estery cenią uległość.

18. (a) Najprawdopodobniej z jakiego powodu Mardocheusz nie chciał kłaniać się Hamanowi? (Zobacz też przypis). (b) Jak oddani Bogu ludzie naśladują dziś postawę Mardocheusza?

¹⁸ Tymczasem na dworze Aswerusa karierę zrobił mężczyzna imieniem Haman. Król powierzył mu urząd pierwszego ministra, czyniąc go swym głównym doradcą i drugim co do znaczenia człowiekiem w imperium. Zarządził też, że temu dostojnikowi wszyscy mają się nisko kłaniać (Est. 3:1-4). Mardocheusz znalazł się w kłopotliwej sytuacji. Pragnął słuchać króla, ale nie chciał obrażać Boga. Haman był Agagitą, a więc najprawdopodobniej potomkiem Agaga, amalekickiego króla, którego z wyroku Bożego uśmiercił prorok Samuel (1 Sam. 15:33). Niegodziwi Amalekici byli wrogami Jehowy i Izraela. Dlatego Bóg potępił ich jako naród (Powt. Pr. 25:19) *. Czy w takim razie pobożny Żyd mógł kłaniać się Amalekicie? Dla Mardocheusza było to nie do pomyślenia. Nie uległ żadnym naciskom. Po dziś dzień lojalni słudzy Jehowy są gotowi narazić życie, by trzymać się zasady: „Musimy być bardziej posłuszni Bogu jako władcy niż ludziom” (Dzieje 5:29).

19. Co Haman chciał zrobić i w jaki sposób przekonał króla do swojego pomysłu?

¹⁹ Haman wpadł w furię. Zaczął szukać sposobu nie tylko, by zabić Mardocheusza, ale też by wytępić cały jego naród. W rozmowie z królem przedstawił Żydów w złym świetle. Nie wymienił ich z nazwy, lecz zasugerował, że chodzi o lud mało znaczący, „rozproszony i odłączony”. Co gorsza, powiedział, że nie respektują praw króla, a więc są niebezpiecznymi rebeliantami. Zobowiązał się wpłacić do skarbca królewskiego olbrzymią sumę na pokrycie kosztów wymordowania wszystkich Żydów w imperium *. Aswerus wręczył mu swój sygnet, by mógł nim opieczętować wszelkie niezbędne rozkazy (Est. 3:5-10).

20, 21. (a) Jak Żydzi w imperium perskim, w tym Mardocheusz, zareagowali na dekret sporządzony za namową Hamana? (b) O co Mardocheusz poprosił Esterę?

²⁰ Wkrótce do każdego zakątka rozległego imperium rozesłano konnych kurierów z wyrokiem śmierci na Żydów. Złowroga wieść dotarła również do odległej Jerozolimy, gdzie ostatek tego narodu po powrocie z niewoli babilońskiej ciężko pracował przy odbudowie miasta, którego nie chronił jeszcze żaden mur. Jakże musieli być przygnębieni! Kiedy Mardocheusz usłyszał o rozkazie króla, być może pomyślał o swoich rodakach w Jerozolimie, a także o znajomych i krewnych w Suzie. Zdruzgotany, rozdarł swe szaty, „okrył się worem i popiołem” i zaczął głośno lamentować na środku miasta. Tymczasem Haman spokojnie biesiadował z królem, zupełnie nieporuszony rozpaczą Żydów oraz ich przyjaciół (odczytaj Estery 3:12 do 4:1).

²¹ Mardocheusz wiedział, że musi działać. Ale co tu począć? Na wieść o jego smutku Estera wysłała mu nowe szaty, lecz Mardocheusz nie dawał się pocieszyć. Być może od dawna zastanawiał się, dlaczego Jehowa pozwolił, by odebrano mu ukochaną wychowankę i dano za żonę pogańskiemu władcy. Teraz sprawa zdawała się wyjaśniać. Mardocheusz przekazał Esterze wiadomość, prosząc, by interweniowała u króla — by wystąpiła w obronie swojego ludu (Est. 4:4-8).

22. Dlaczego Estera obawiała się pójść do męża? (Zobacz też przypis).

²² Kiedy do Estery dotarła prośba kuzyna, serce w niej zamarło. Stanęła przed największą próbą wiary. Swoje obawy szczerze wyjawiła w odpowiedzi przesłanej Mardocheuszowi. Przypomniała mu o prawie, zgodnie z którym pojawienie się przed monarchą bez wezwania groziło śmiercią. Winowajca uchodził z życiem tylko wtedy, gdy władca wyciągnął w jego kierunku złote berło. Czy Estera mogła na to liczyć? Wiedziała przecież, jaki los za nieposłuszeństwo wobec króla spotkał Waszti. Na dodatek, jak wyznała Mardocheuszowi, Aswerus nie zaprosił jej do siebie już od 30 dni. Miała więc powody przypuszczać, że popadła w niełaskę u kapryśnego władcy * (Est. 4:9-11).

23. (a) Co Mardocheusz powiedział, by umocnić wiarę Estery? (b) Dlaczego warto naśladować postawę Mardocheusza?

²³ Aby umocnić wiarę Estery, Mardocheusz udzielił jej stanowczej odpowiedzi. Oświadczył, że jeśli ona nie podejmie działania, ratunek dla Żydów przyjdzie z innej strony. Ale czy wtedy sama będzie mogła spodziewać się ocalenia? Mardocheusz dał wyraz głębokiej wierze w Jehowę, który nigdy nie pozwoli, by Jego lud został wytępiony, a Jego obietnice się nie spełniły (Joz. 23:14). Następnie spytał Esterę: „Któż wie, czy właśnie nie na taki czas dostąpiłaś godności królewskiej?” (Est. 4:12-14). Postawa Mardocheusza z pewnością jest godna naśladowania. Bezgranicznie ufał on Jehowie, swemu Bogu. Czy to samo można powiedzieć o nas? (Prz. 3:5, 6).

24. Jak Estera dowiodła wiary i odwagi?

²⁴ Estera podjęła decyzję. Poprosiła Mardocheusza, by razem z innymi Żydami przez trzy dni pościł tak jak ona. Przekazaną wiadomość zakończyła pamiętnymi słowami, które tchną wiarą i odwagą: „Jeśli mam zginąć, to zginę” (Est. 4:15-17). Zapewne w ciągu tych trzech dni modliła się żarliwiej niż kiedykolwiek przedtem. Aby zjednać sobie przychylność króla, zadbała o swój wygląd. Ubrała się w najpiękniejsze szaty i poszła.

25. Co się wydarzyło, gdy Estera poszła do króla?

²⁵ Wróćmy teraz do opisanej na wstępie sceny, gdy Estera zbliża się do królewskiego dziedzińca. Przez głowę przemykają jej rozmaite myśli, na pewno też gorąco się modli. Wreszcie wchodzi na dziedziniec, gdzie może zobaczyć Aswerusa siedzącego na tronie. Prawdopodobnie przypatruje się jego twarzy i próbuje coś z niej wyczytać. Jeśli musi czekać, każda chwila wydaje się jej wiecznością. Nagle mąż ją dostrzega. Niewątpliwie jest zaskoczony, lecz na jej widok się rozpogadza — i wyciąga ku niej złote berło! (Est. 5:1, 2).

26. (a) Dlaczego prawdziwi chrześcijanie potrzebują takiej odwagi, jaką odznaczała się Estera? (b) Co jeszcze czekało Esterę?

²⁶ Król zgodził się wysłuchać żonę. Estera zaryzykowała życie w obronie Boga i swego ludu, dając tym dowód wyjątkowej wiary. Jej przykład bardzo sobie cenią dzisiejsi chrześcijanie. Jezus powiedział, że jego naśladowcy mają się odznaczać ofiarną miłością (odczytaj Jana 13:34, 35). A okazywanie takiej miłości często wymaga podobnej odwagi, jaką przejawiała Estera. Jednak królowa musiała stawić czoła kolejnym wyzwaniom. Jak przekona męża, że jego faworyt, Haman, jest podłym intrygantem? Czy pomoże ocalić swój naród? Przeczytamy o tym w następnym rozdziale.