Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 15

“Congregacionesta kallpachaspa”

“Congregacionesta kallpachaspa”

Congregacionesta waturej hermanosqa congregacionesta waturinku hermanospa creeyninkuta kallpachanankupaj

Orqhosqa kashan Hechos 15:36–16:5 versiculosmanta

1-3. 1) ¿Pitataj Pablo willamunanpaj viajashaspa pusarqa? 2) ¿Imatataj Biblia Timoteomanta willawanchej? 3) ¿Imastataj kay capitulopi yachakusunchej?

 APÓSTOL Pabloqa Timoteowan khuska uj llajtamanta waj llajtaman viajarqa lomasninta, wayqʼosninta pasaspa. Rishaspataj Pabloqa Timoteopi piensarerqa. Timoteoqa 20 watasniyoj jina jovencito karqa, may kallpayojtaj. Timoteoqa Pablowan risqanman jina, wasinmanta karunchakusharqa, jinallataj Listra, Iconio jallpʼasmantapis. ¿Imaynataj Timoteota rinman karqa Pablowan viajasqanpi? Pabloqa willamunanpaj iskay kutistaña viajasharqa. Chayrayku payqa yacharqa mana facilchu chay viaje kananta, problemaspi rikukunankuta ima. Jinapis, ¿Timoteo aguantayta atinmanchu karqa?

2 Timoteoqa mana yacharqachu chay viajepi aguantanantachus manachus. Jinapis Pabloqa pay aguantananpi atienekorqa. Reciellanraj imachus pasasqanrayku Pabloqa uj sumaj compañerota necesitarqa. Paykunaqa congregacionesta waturikuspa kallpachaj risharqanku. Chayrayku Pabloqa yacharqa sumaj ujchasqas kananku kasqanta, ruwayninkuta juntʼanankupajpis kallpachakunanku kasqanta. Chaytataj yacharqa ichapis Bernabewan phiñanakusqanrayku. Paykunaqa uj kuti sinchʼita phiñanakuspa tʼaqanakorqanku.

3 Kay capitulopi yachakusunchej, pillawanpis mana kikintachu yuyanchej chayqa, imastachus ruwana kasqanta. Chantapis yachakullasuntaj imaraykuchus Pablo Timoteota pusasqanta, congregacionesta waturej hermanospa llankʼayninkutataj aswan sumajta entiendesun.

“Jaku kutina hermanosta waturikoj” (Hechos 15:36)

4. ¿Imaraykutaj Pablo willamunanpaj iskay kaj viajenta ruwarqa?

4 14 capitulopi yachakorqanchej jina, Pablo, Bernabé, Judas, Silas ima Antioquiapi kaj congregacionman rerqanku hermanosta kallpachaj, Diospa llajtanta kamachejkuna circuncisionmanta imatachus ajllasqankuta willaj ima. Chay qhepata, ¿imataj karqa? Pabloqa Bernabeman nerqa: “Jaku kutina hermanosta waturikoj, maypichus Jehová Diospa palabranta willarqanchej chay tukuy llajtasman, imaynachus kashasqankuta yachananchejpaj”, nispa (Hech. 15:36). Pablo willamunanpaj iskay kaj viajenpeqa reciellanraj bautizakoj hermanosta mana waturikojllachu rerqa. Chanta, ¿imamantaj rerqa? Hechos librollataj willawanchej iskay imasrayku risqanta. Uj kaj, Diospa llajtanta kamachejkuna circuncisionmanta imatachus ajllasqankuta willanallanpajpuni (Hech. 16:4). Iskay kaj, Congregacionesta waturej jina, hermanospa creeyninkuta sinchʼiyachinanpaj (Rom. 1:11, 12). ¿Imaynatataj kay tiempopi Jehovaj testigosnin ñaupa tiempomanta Diospa llajtanta kamachejkuna jina ruwanku?

5. Diospa Llajtanta Kamachejkuna, ¿imaynatá kamachiykunata qowanchej, chanta imaynatataj congregacionesta kallpachanku?

5 Kunanpis Cristoqa congregacionninta ñaupajman apashan Diospa Llajtanta Kamachejkunanejta. Diospa Llajtanta Kamachejkunaqa uj grupo ajllasqa cristianos kanku. Paykunataj cartasnejta, publicacionesnejta, reunionesnejta chantá waj imaynasmantawan kamachiykunata qowanchej. Paykunaqa ajinata mundontinpi kaj congregacionesta kallpachanku. Chantapis sapa congregación imaynachus kashasqanta yachanankupaj kallpachakunku. Chaypajtaj ashkha wakichisqa ancianosta churanku mundontinpi kaj congregacionesta waturinankupaj.

6, 7. Congregacionesta waturej hermanos, ¿imastataj ruwanku?

6 Congregacionesta waturej hermanosqa, ima congregaciontachus waturinku, chay congregacionmanta hermanosta yanaparinku, kallpacharinkutaj. ¿Imaynatá chayta ruwanku? Ñaupa tiempomanta cristianos jina ruwaspa, paykunamanta ujnenqa Pablo karqa. Pabloqa pay jinallataj congregacionesta waturej hermanoman nerqa: “Diospa palabranta usqhayllata willay allin tiempopi, mana allin tiempopipis, juchata reparachiy, kʼamiy, allinninmanta yuyaychay mayta pacienciakuspa, sumajta yachachispataj. [...] Sumaj willaykunata willallaypuni”, nispa (2 Tim. 4:2, 5).

7 Pablo chayta yuyaychasqanman jina congregacionesta waturej hermanosqa, congregacionmanta hermanoswan imaymanasmanta predicanku. Paykuna casado kanku chaytaj, señorankuwan khuska chayta ruwanku. Waturej hermanosqa sumaj yachachejkuna kanku, predicaytapis mayta gustachikunku, chaytaj tukuy hermanosta mayta kallpachan (Rom. 12:11; 2 Tim. 2:15). Waturej hermanosqa may munakuyniyoj kasqankurayku, hermanosrayku ashkha imasta ruwasqankurayku rejsisqa kanku. Paykunaqa tiempo mana allin kajtinpis, ñankuna mana allin kajtinpis, kausayninkuta wañuy pataman churananku kajtinkupis tiemponkuta, kallpankuta churanku wajkunata yanapanankupaj (Fili. 2:3, 4). Paykunaqa Bibliamanta sumaj discursosta qospa hermanosta kallpachanku, yachachinku, yuyaychanku ima. Allinpuni kanman paykuna allinta kausakusqankuta qhawarispa, tukuyninchej paykuna jina creeyniyoj kananchej (Heb. 13:7).

“Sinchʼita phiñanakuspa tʼaqanakorqanku”(Hechos 15:37-41)

8. ¿Imaynataj Bernabeman rijchʼarqa Pablo hermanosta waturikoj rinankuta nisqan?

8 Bernabemanqa allin rijchʼarqa Pablo “hermanosta waturikoj” rinankuta nisqan (Hech. 15:36). Paykunaqa iskayninku sumajta llankʼarqankuña, ima lugaresmanchus viajarqanku chay lugaresmanta congregacionestapis sumajta rejserqanku (Hech. 13:2–14:28). Chayrayku watejmanta hermanosta khuska waturikoj rinankoqa allin kaspa jinarqa. Jinapis mana yuyasqankuman jinachu karqa. Hechos 15:37 nin: “Bernabeqa pusaytapuni munarqa Marcosta, pitachus Juan nillajtaj kanku chayta”, nispa. Bernabeqa mana Pablota nerqachu: “¿Marcosta pusasunman chayrí?”, nispa. Manaqa primon Marcosta “pusaytapuni munarqa”.

9. ¿Imaraykutaj Pablowan Bernabewan phiñanakorqanku?

9 Pabloqa mana Marcosta pusayta munarqachu. ¿Imarayku? Biblia nin: “Pablomantajrí mana allinchu rijchʼarqa Marcosta pusayqa, imaraykuchus uj kuti Panfiliapi paykunata saqerparisqa, manataj paykunawan willaysikoj risqachu”, nispa (Hech. 15:38). Yachakorqanchej jina, Marcosqa Pablotawan Bernabetawan compañarqa Pablo willamunanpaj ñaupaj kaj viajenta ruwashajtin. Jinapis mana tukuynin viajenpichu compañarqa (Hech. 12:25; 13:13). Marcosqa Panfiliallapiraj kashajtinku Jerusalenman kutiporqa, imapajchus kachasqa kasqanta mana juntʼaspa. Bibliaqa mana niwanchejchu imaraykuchus Marcos Pablotawan Bernabetawan saqerparisqanta. Jinapis chayqa Pabloman manapuni allinchu rijchʼarqa. Chayrayku Pabloqa ichapis manaña Marcospi atienekorqachu.

10. ¿Imataj karqa Pablowan Bernabewan phiñanakusqankurayku?

10 Bernabeqa Marcosta pusaytapuni munarqa, Pablotajrí manapuni munarqachu Marcos paykunawan rinanta. “Chayrayku paykunapura sinchʼita phiñanakuspa tʼaqanakorqanku” (Hech. 15:39). Bernabeqa Marcoswan Chipre churuman riporqa. Chay churoqa paypa llajtan karqa. Pablotajrí willamunanpaj iskay kaj viajenta qallarerqa. Biblia nin: “Pablotaj Silasta ajllaspa riporqa, hermanos Jehová Diospa jatun khuyakuyninta paypaj mañapusqankutawan”, nispa (Hech. 15:40). Iskayninkutaj “Sirianta, jinallataj Cilicianta [rerqanku] tukuy congregacionesta kallpachaspa” (Hech. 15:41).

11. Uj hermano phiñachiwajtinchej, ¿paywan allinyakunapaj imayna runastaj kananchej tiyan?

11 Pablowan Bernabewan phiñanakusqankoqa yuyarichiwanchej tukuypis pantaj runas kasqanchejta. Chantapis Pablotawan Bernabetawanqa Diospa llajtanta kamachejkuna kacharqanku. Chantá ichá Pablopis aswan qhepaman Diospa llajtanta kamachejkunamanta karqa. Jinapis chay iskay sumaj hermanosqa chay kutipi pantaykorqanku. ¿Saqenkumanchu karqa chay pantaykusqanku tʼaqanachinanta? Mana. Paykunaqa pantaj runas kaspapis, Jesús jina ruwayta munarqanku, chayraykutaj kʼumuykukoj sonqos karqanku. Chantá paykunaqa purajmanta perdonanakorqanku, allinyakaporqankutaj (Efe. 4:1-3). Aswan qhepa watasmantaj, Pablowan Marcoswanqa khuska llankʼarqanku waj ruwaykunata ruwaspa (Col. 4:10). a

12. Kay tiempomanta ancianos, ¿imaynatá Pablo jina, Bernabé jina ruwankuman?

12 Pablowan Bernabewanqa mana phiñakuywan atipachikuyta yachasqankuraykuchu rejsisqa karqanku. Bernabeqa kʼacha, munakuyniyoj karqa. Chayrayku apostolesqa payman Bernabé sutita churarqanku, manataj “José” nispallachu nerqanku. Bernabé sutitaj “sonqochaj wawa” niyta munan (Hech. 4:36). Pablopis kʼacha kasqanrayku, munakuyniyoj kasqanrayku rejsisqa karqa (1 Tes. 2:7, 8). Ancianospis, congregacionesta waturej hermanospis, Pablo jinallataj, Bernabé jinallataj kananku tiyan. Paykunaqa tukuy hermanoswan, anciano masisninkuwanpis kʼumuykukoj sonqos, kʼachas kananku tiyan, munakuyninkutapis tukuyman rikuchinanku tiyan (1 Ped. 5:2, 3).

“Timoteomanta allinta parlaj kanku” (Hechos 16:1-3)

13, 14. 1) ¿Pitaj Timoteo karqa? 2) ¿Maykʼajtaj Pablo Timoteota rejserqa? 3) ¿Imatataj Pablo Timoteopi repararqa? 4) ¿Imata ruwanantataj Timoteota nerqanku?

13 Pabloqa willamunanpaj iskay kaj viajenpi Romamanta Galacia provinciaman rerqa. Chaypeqa wakin congregaciones karqaña. Biblia nisqanman jina, “Pabloqa Derbeman chayarqa, chaymantataj Listraman rerqa. Chaypeqa uj creej runa karqa Timoteo sutiyoj, paypa mamanqa creej judía karqa, tatantaj griego karqa” (Hech. 16:1). b

14 Pabloqa ichapis Timoteoj familianta 47 wata chayta rejserqa. Chay watapitaj ñaupaj kutirayku chay lugaresta visitarisharqa. Chaymanta iskay chayri kinsa watasninman jina, iskay kutirayku chay lugarta visitarishaspa, Timoteo sumajta ñauparishasqanta repararqa. Imaraykuchus llajtanpi kaj hermanospis, waj llajtaspi kaj hermanospis “Timoteomanta allinta parlaj kanku”. Hechos libro nisqanman jina, Listrapi, Iconiopi tiyakoj hermanospis Timoteomanta allinta parlasharqanku. Chaypis chay llajtasqa Timoteoj llajtanmanta 30 kilometrospi jina kasharqanku (Hech. 16:2). Ancianosqa espíritu santowan pusachikuspa, Timoteota nerqanku Pablotawan Silastawan yanapananta congregacionesta waturispa (Hech. 16:3).

15, 16. ¿Imaraykutaj hermanos Timoteomanta allinta parlaj kanku?

15 ¿Imaraykutaj hermanos Timoteomanta allinta parlaj kanku pay jovencitollaraj kajtinpis? ¿Sumaj yuyayniyoj joven kasqanraykuchu? ¿Alajito kasqanraykuchu? ¿Tukuy imata sumajta ruwasqanraykuchu? Runasqa chay imasta uj runapi qhawaspa jatunpaj qhawayta yachanku. Profeta Samuelpis uj kuti ajinata ruwarqa. Chayrayku Jehovaqa payman nerqa: “Diosqa mana runa jinallachu qhawan. Runaqa ñawisninpa rikusqallanta qhawan, Jehová Diostajrí runaj sonqonta qhawan”, nispa (1 Sam. 16:7). Hermanosqa Timoteota allinpaj qhawaj kanku allin sonqoyoj, kʼachataj kasqanrayku. Manataj rijchʼayninraykuchu, nitaj allin imasta ruwasqanraykuchu.

16 Aswan qhepamantaj Pabloqa Timoteo imaynachus kasqanmanta parlarqa. Pay nerqa Timoteo tukuy sonqo yanapakusqanta, hermanosta munakusqanta, paykunarayku mayta llankʼasqanta ima (Fili. 2:20-22). Chantapis Pablo nillarqataj Timoteo “tukuy sonqo” creesqanta (2 Tim. 1:5).

17. ¿Imaynatá jóvenes Timoteo jina ruwankuman?

17 Kay tiempopipis may chhika jóvenes Timoteo jina kanankupaj kallpachakunku. Paykunataqa Jehovapis hermanospis may sumajpaj qhawanku, jovencitosllaraj kajtinkupis (Pro. 22:1; 1 Tim. 4:15). Paykunapis tukuy sonqo creenku, llimphu kausayniyoj kanankupajtaj kallpachakunku (Sal. 26:4). Chayrayku chay jovenesqa Timoteo jinallataj congregacionpi ashkhata llankʼayta atinku. Tukuypis mayta kusikunchej chay jovencitos publicadoresman tukusqankumanta, tiempowantaj kausayninkuta Jehovaman qopuspa bautizakusqankumanta.

“Creeyninku sinchʼiyallarqapuni” (Hechos 16:4, 5)

18. 1) ¿Imatataj Pablowan Timoteowan ruwarqanku congregacionesta waturishaspa? 2) Pablowan Timoteowan yanapasqankurayku, ¿imataj karqa congregacioneswan?

18 Pablowan Timoteowanqa ashkha watasta khuska llankʼarqanku. Paykunaqa congregacionesta waturishaspa Diospa llajtanta kamachejkuna imatachus nisqankuta tukuyninta juntʼarqanku. Chayrayku Biblia nin: “Llajtamanta llajta rispa, hermanosman willarqanku imastachus Jerusalenpi kaj apostoleswan ancianoswan kamachisqankuta, chaykunata paykunapis juntʼanankupaj”, nispa (Hech. 16:4). Congregacionestaj chay kamachiykunata japʼikuspa juntʼarqanku. “Ajinamanta congregacionespa creeyninku sinchʼiyallarqapuni, sapa diataj creejkunaqa astawan astawan yapakusharqanku” (Hech. 16:5).

19, 20. ¿Imaraykutaj ñaupajman apajkunata kasukunanchej tiyan?

19 Kay tiempopis Jehovaqa ‘ñaupajman pusajkunata’ kasukoj kamachisninta bendecillantaj (Heb. 13:17). Diamanta día “kay mundoqa uj jinaman tukushan”. Chayrayku “allin kamachi yuyayniyoj” ima kamachiykunatachus qowasqanchejta japʼikuna, chayman jinataj ruwana, ama qhepakunachu (Mat. 24:45; 1 Cor. 7:29-31). Ajinamanta creeyninchejqa sinchʼillapuni kanqa, kay mundowantaj mana chʼichichakusunchu (Sant. 1:27).

20 Kay tiempopipis ancianoswan, Diospa Llajtanta Kamachejkunawanqa, Pablo jinallataj, Bernabé jinallataj, Marcos jinallataj, ñaupa tiempomanta ajllasqa ancianos jinallataj pantaj runas kanku (Rom. 5:12; Sant. 3:2). Jinapis Diospa Llajtanta Kamachejkunapi atienekunanchej tiyan. Imaraykuchus paykunaqa Bibliaj nisqanman jinapuni ruwanku, apóstoles jinataj ruwanku (2 Tim. 1:13, 14). Chayrayku congregacionesqa aswan kallpachasqas kanku, hermanospis aswan sinchʼi creeyniyoj kanku.