Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 10

“Jehová Diospa palabrantaj tukuynejpi willakushallarqapuni”

“Jehová Diospa palabrantaj tukuynejpi willakushallarqapuni”

Pedro kacharichisqa karqa, cristianostaj qhatiykachasqa kaspapis sumaj willaykunata willallarqankupuni

Orqhosqa kashan Hechos 12:1-25 versiculosmanta

1-4. 1) ¿Imapitaj Pedro rikukorqa? 2) Qan Pedro kawaj karqa chay, ¿imatá ruwawaj karqa?

 FIERROMANTA uj jatun punku Pedroj qhepanta ujllata “qhon” nispa wisqʼaykukorqa. Chanta, ¿maypitaj Pedro kasharqa? Pedroqa carcelpi kasharqa. Paytaqa iskay soldados cadenaswan wataykuspa chayman aparqanku. Payqa mana yacharqachu mashkha unaytachus chaypi wisqʼasqa kananta. Carcelpeqa ni ima karqachu, perqaswan, rejaswan, cadenaswan, soldadoswan imalla karqa.

2 Jinallapi Pedroman willarqanku mana allin willaykunata. Paytaqa rey Herodes Agripa I wañuchinanta nisqa. a Herodesqa Pascua Fiesta pasayta Pedrota runasman jaywaykuyta munarqa, wañuchisqa kanantataj niyta munasharqa. Pedroqa yacharqa Herodes payta wañuchiyta atinanta, imaraykuchus apóstol Santiagota wañuchicherqaña.

3 Pedro kasharqa chay carcelqa, tutan manchay laqhachá karqa. Chantá wañuchinankuta yachaspa, ¿imapitaj Pedro yuyashanman karqa? ¿Pay yuyarikunmanchu karqa ñaupaj wataspi imatachus Jesús nisqanta? Jesusqa nerqa, uj pʼunchay mana munashajtin makisnin watasqata apanankuta, wañuchinankutataj (Juan 21:18, 19). Chay kuti, ¿Jesuspa nisqanchu juntʼakusharqa?

4 Qan Pedro kawaj karqa chay, ¿imatá ruwawaj karqa? Ashkha runasqa ajinapi rikukuspa ni imata ruwayta atinkuchu, llakiywantaj atipachikunku. Jinapis cheqa cristianosqa ajinapi rikukuspa allin imas kananta suyakullankupuni. Kaypi yachakusun Pedromanta, qhatiykachasqa kaj hermanosmantawan imatachus yachakuyta atisqanchejta.

“Hermanostaj Diosmanta tukuy sonqo” mañakusharqanku (Hechos 12:1-5)

5, 6. 1) ¿Imaraykutaj rey Herodes ñaupa tiempopi cristianosta qhatiykachayta qallarerqa, chantá imaynatataj chayta ruwarqa? 2) ¿Imaraykutaj congregacionmanta hermanosta mayta llakicherqa Santiago wañuchisqa kasqan?

5 Jisqʼon capitulopi yachakorqanchej jina, Corneliowan familianwan cristianosman tukusqankoqa congregacionpi ashkha imasta cambiarqa. Mana cristiano kaj judiosqa maytachá tʼukorqanku, judiostawan mana judiostawan khuska Diosta yupaychajta rikuspa.

6 Rey Herodesqa manchay vivo karqa. Judioswan allinpaj qhawachikunanpajtaj cristianosta qhatiykachayta qallarerqa. Payqa Juanpa hermanon Santiagota espadawan wañuchicherqa. Ichapis payqa yachanman karqa Santiago Jesuspa ujnin munasqa apostolnin kasqanta (Hech. 12:2). Chay pasasqanqa hermanospaj may llakiypunichá karqa. Santiagoqa iskay apostoleswan khuska Jesusta “uj jina rijchʼayniyojman” tukojta rikorqa. Chantapis paywan wakin apostolesllawan rikorqanku Jesuspa wakin milagrosninta (Mat. 17:1, 2; Mar. 5:37-42). Jesusqa Santiagota, hermanon Juantawan “qhon qhonpa wawasnin” nispa suticharqa, imaraykuchus paykunaqa imatapis sonqo kʼajaywan ruwaj kanku (Mar. 3:17). Santiagoqa tukuy sonqo kasukoj, mana manchachikojchu, may munasqataj karqa. Chayrayku payta wañuchisqankoqa hermanospaj may llakiy karqa.

7, 8. ¿Imatataj congregacionmanta hermanos ruwarqanku Pedro carcelpi kashajtin?

7 Herodes yuyasqanman jinapuni, judiosqa mayta kusikorqanku Santiagota wañuchichisqanmanta. Chaytaj Herodesman kallpata qorqa Pedrotañataj wañuchiyta munananpaj. Chayrayku Pedrota carcelman wisqʼaykucherqa, imaynatachus kay capituloj qallariyninpi leerqanchej jina. Jinapis aswan ñaupajllata wakin apostolesqa uj milagronejta carcelmanta kacharichisqa karqanku, imaynatachus kay libroj 5 capitulonpi yachakorqanchej jina. Chaytataj Herodesqa sumajta yacharqa, chayrayku kamacherqa Pedrota iskay soldadosman wataykunankuta, 16 soldadostataj churarqa tuta pʼunchay Pedrota qhawanankupaj, ajinamanta Pedro mana ayqekunanpaj. Pedro ayqekunman karqa chayqa, chay soldados wañuchisqa kankuman karqa. Chanta, ¿imaynatá congregacionmanta hermanos Pedrota yanapankuman karqa?

8 Hechos 12:5 nin: “Pedroqa carcelpi wisqʼasqa kasharqa, congregacionmanta hermanostaj Diosmanta tukuy sonqo paypaj mañapusharqanku”, nispa. Arí, congregacionmanta tukuy hermanosqa tukuy sonqo, maytataj Pedropaj mañapusharqanku. Santiago wañuchisqa kajtinpis paykunaqa mana creeyninkuta pisiyacherqankuchu, creellarqankupunitaj Dios mañakusqankuta uyarisqanta. Paykunamantaqa maytapuni yachakusunman. Jehovaqa may jatunpaj qhawan paymanta mañakusqanchejta, chaytaqa amapuni qonqanachu. Paypa munayninman jina mañakojtinchejqa, payqa uyariwanchejpuni (Heb. 13:18, 19; Sant. 5:16). 

9. ¿Imatá yachakunchej hermanos Pedropaj mañapusqankumanta?

9 ¿Yachankichu pillamanpis churanakushasqankuta, chayri pillapis qhatiykachasqa kashasqanta, chayri desastres kasqanrayku sinchʼi llakiypi rikukushasqanta? Ajina chayqa tukuy sonqo paypaj mañapuy. Chantá mañapullawajtaj familiapi problemasniyoj kajkunapaj, desanimasqa kajkunapaj chayri creeyninkurayku waj pruebaspi rikukojkunapaj. Niraj mañakushaspa tʼukurinki chayqa ashkha hermanosmanta yuyarikunki. Paykunapajtaj sutisninkuta oqharispa mañapuwaj, imaraykuchus Diosqa mañakusqanchejta uyarinpuni (Sal. 65:2). Qanpis llakiykunapi rikukuspaqa necesitallankitaj wajkuna qanpaj mañapusunankuta.

Creeyninkurayku carcelpi kaj hermanospaj Diosmanta mañapunchej.

“Qhepayta jamuy” (Hechos 12:6-11)

10, 11. ¿Imaynatataj Jehovaj angelnin Pedrota kacharicherqa?

10 Paywan imachus kananta yachaspa, ¿Pedro llakisqachu kasharqa? Mana yachanchejchu. Jinapis chay chʼisi Pedroqa iskay soldadospa chaupinpi wañusqata puñusharqa. Payqa sinchʼi creeyniyoj kasqanrayku yacharqa wañojtinpis kausajtinpis Jehová paymanta mana qonqapunanta (Rom. 14:7, 8). Imayna kajtinpis, Pedroqa ni yuyallarqapischu imachus pasananta. Kaymanta jinalla uj kʼanchay juntʼaykorqa Pedro kasharqa chayman. Arí, chay kʼanchayqa uj angelpa kʼanchaynin karqa. Soldadostaj nisina rikullarqankupischu chay angelta. Chantá chay ángel Pedrota rijchʼaricherqa, Pedroj makisninpi kasharqa chay rakhu cadenastaj urmararqanku.

“Chayarqankutaj llajtaman llojsej fierro punkuman. Chay punkutaj sapallanmanta kicharikorqa” (Hechos 12:10).

11 Angelqa Pedroman sutʼinta kamacherqa kay imasta ruwananta, nerqataj: “Usqhayta sayariy”, nispa. Chantá nillarqataj: “Alistakuy, jukʼutasniykitapis churakuy”, nispa. Chaymantataj nerqa: “Mantoykiwan qhataykukuspa qhepayta jamuy”, nispa. Pedrotaj angelpa tukuy ima nisqanta chay ratopacha kasukorqa. Angelwan Pedrowanqa carcelmanta llojsiyta qallarerqanku, guardiaspa ñaupaqenta pasarqanku, chʼinllamantataj jatun fierro punkuman rerqanku. Chanta, ¿imaynatá chay jatun fierro punkunta llojsinkuman karqa? Sichus ajinata Pedro yuyarqa chayqa, chay ratopacha yacharqa imaynatachus chay punku kichakunanta. Biblia nin: “Chay punkutaj sapallanmanta kicharikorqa”, nispa. Paykunataj chay ratopacha calleman llojserqanku, chantá khuska rillarqankupuni. Chaymantataj angelqa ujllata chinkarerqa, Pedrotaj sapan qhepakorqa. Chaypiraj Pedroqa cuentata qokorqa imachus pasashasqanqa mana mosqoypi jinallachu kasqanta, chayqa sutʼipipuni pasasharqa. Arí, Pedroqa manaña carcelpichu kasharqa (Hech. 12:7-11).

12. Jehová Pedrota kacharichisqanta yachay, ¿imaraykutaj mayta sonqochawanchej?

12 Jehová Dios mana tukukoj atiyninwan kamachisninta salvasqanta yachayqa mayta sonqochawanchej. Kaypi tʼukurina: Herodesqa manchay atiyniyoj nacionpa yanapanwan kaspapis, ni imata ruwayta aterqachu Pedro chay jina facilitota carcelmanta mana ayqenanpaj. Jinapis Jehovaqa mana tukuynin kamachisnintachu uj milagrota ruwaspa salvan. Santiagotaqa mana wañuymanta salvarqachu, nillataj Pedrotapis salvarqachu Jesuspa profecian juntʼakushajtin. Kay tiempopi cristianospis nillataj suyanchejchu Jehová uj milagronejta salvanawanchejta. Jinapis yachanchej Jehovaqa kikillanpuni kasqanta, tumpamantawantaj Wawannejta may chhika runasta wañuymanta kacharichinanta, mayqenchus mana ayqenapaj cárcel jina chaymanta (Mal. 3:6; Juan 5:28, 29). Chay imasta yachaytaj mayta kallpachawanchej problemaspi kajtinchej.

“Pedrota rikuspa mayta tʼukorqanku” (Hechos 12:12-17)

13-15. 1) Mariaj wasinpi tantasqa kasharqanku chay hermanos, ¿imaynataj kasharqanku Pedro chayman chayajtin? 2) Pedro Mariaj wasinmanta ripusqanmantapacha, ¿imamantataj Hechos libro parlan? 3) Pedro waj ladoman ripuspa, ¿imatataj ruwallarqapuni?

13 Pedroqa tutapacha callepi piensarisharqa maymanchus rinanpi, chantá Mariaj wasinman kachaykukorqa. Mariaqa uj cristiana karqa, chay qayllallapitaj tiyakorqa. Payqa ichapis qhapaj viuda karqa, imaraykuchus payqa jatun wasiyoj karqa, chaypitaj uj congregación entero tantakoj kanku. Mariaqa Juan Marcospa maman karqa. Juan Marcosmantataj Hechos libropi kay kutipi recién parlakun. Aswan qhepamantaj payqa Pedroj wawan jina karqa (1 Ped. 5:13). Chay chʼiseqa manchay tutaña kajtinpis, ashkha hermanos Mariaj wasinpi tukuy sonqo mañakushallarqankupuni. Paykunaqa Pedro kacharichisqa kananpajchá mañakusharqanku. Jinapis mana yuyarqankuchu Jehová chay jina tʼukunata mañakuyninkuman kutichinanta.

14 Calle punkuta Pedro takaykojtintaj Rode sutiyoj sipas kamachi qhawarej rerqa. Chay suteqa griego parlaypi sumaj rejsisqa karqa, “Rosa” niytataj munan. Payqa mana creeyta aterqachu Pedro chaypi kashasqanta. Pedroj parlayninta uyarispataj mayta kusikuspa mana punkullatapis kicharerqachu. Astawanpis usqhayllata kutiykuspa wasi ukhupi kajkunaman willamorqa calle punkupi Pedro kashasqanta. Hermanostaj nerqanku: “¿Imatá parlashanki?”, nispa. Rodetaj Pedropuni kasqanta nerqa. Wakin hermanostaj nerqanku: “Paypa angelninchari”, nispa (Hech. 12:12-15). Chaykamataj Pedroqa punkuta takashallarqapuni. Chaymantaraj punkuta kicharerqanku.

15 Paykunaqa “punkuta kichariytawan, Pedrota rikuspa mayta tʼukorqanku” (Hech. 12:16). Paykuna may kusisqapuni kashasqankurayku Pedroqa chʼinyakunankuta nerqa imachus pasasqanta paykunaman willarinanpaj. Chantá nillarqataj discípulo Santiagoman, hermanosmanwan chayta willamunankuta. Chantá chaymanta riporqa niraj Herodespa soldadosnin taripashajtinku. Payqa waj lugarman riporqa Jehovata sirvinallanpajpuni. Chaymantapacha Hechos libroqa Pabloj willasqanmanta, viajasqanmanta imallaña parlan, apóstol Pedromantataj Hechos 15 capitulollapiña parlan, circuncisionmanta chʼajwa allinchakusqanmanta parlaspa. Pedro mayman ripuspapis hermanospa creeyninta kallpachallarqapunichá. Mariaj wasinpi tantasqa kasharqanku chay hermanospis, nichá jaykʼajpis qonqarqankuchu chay chʼisi mayta kusikusqankuta.

16. ¿Imaraykutaj ninchej aswan qhepaman kusisqa kausakunanchejta?

16 Wakin kutis Jehovaqa kamachisninman imatachus japʼiyta yuyasqankumantapis astawanraj qon, chaytaj paykunata mayta kusichin. Ñaupa tiempomanta cristianosqa ajina kusisqas kasharqanku Pedro kacharichisqa kasqanmanta. Noqanchejpis ajina kusisqallataj kanchej Jehová kay tiempopi bendeciwasqanchejrayku (Pro. 10:22). Aswan qhepamantaj rikusun imaynatachus Jehovaj nisqasnin jallpʼantinpi juntʼakusqanta. Jehovaj ruwasqasnenqa yuyasqanchejmantapis astawanraj kanqa. Sichus Jehovata kasukuspa tukuy sonqo sirvillasunpuni chayqa, aswan qhepaman may kusisqa kausakusun.

“Jehová Diospa angelnenqa Herodesta onqoykucherqa” (Hechos 12:18-25)

17, 18. ¿Imaraykutaj wakin runas Herodesta jatuncharqanku?

17 Pedro ayqekusqanmantaqa Herodespis mayta tʼukullarqataj. Jinapis chayqa payta mayta phiñacherqa. Chayrayku Herodesqa chay ratopacha kamacherqa Pedrota sumajta maskʼamunankuta. Chantá “guardiasta allinta taporqa, castigasqa kanankutataj kamacherqa”, ichapis wañuchisqa kanankuta kamacherqa (Hech. 12:19). Sutʼita reparanchej jina, Herodesqa mana khuyakoj rey karqa. ¿Paypaj nichu ima castigopis kanman karqa?

18 Herodesqa Pedrota mana wañuchiyta atisqanrayku ichapis pʼenqaypi rikhurerqa. Jinapis chayta usqhayllata allincharqa. Herodesmanqa waj llajtayoj wakin autoridades rerqanku paywan allinyakapunankupaj. Chayrayku Herodesqa chay kutipi ashkha runaspa ñaupaqenkupi parlarqa. Lucas nisqanman jinataj, Herodesqa “kamachina ropanta” churaykukorqa. Ñaupa tiempomanta qhelqaj Josefo nisqanman jina, Herodespa ropanqa qolqe metalwan ruwasqa karqa, chaytaj intej kʼanchayninwan mayta lliphipirerqa. Chayrayku Herodesqa uj diosman rijchʼakorqa. Paytaj mayta jatunchakuspa runaspa ñaupaqenpi parlarqa. Chaypi tantasqa kaj runastajrí paywan allinpaj qhawachikuyta munaspa qhaparerqanku: “¡Dios parlashan, mana runachu!”, nispa (Hech. 12:20-22).

19, 20. 1) ¿Imaraykutaj Jehová Herodesta castigarqa? 2) ¿Imaraykutaj sonqochawanchej imachus Herodesta pasasqan?

19 Jehovalla jatunchasqa kanan tiyan. Paytaj Herodespa tukuy ima ruwasqanta qhawamusharqa. Herodesqa ama jatunchanankuta niyta aterqa, chayri chay jatunchasqankuta mana japʼikunanchu karqa. Jinamanta Diospa castigonmanta librakunman karqa. Paytaqa Proverbios 16:18 nisqanman jina pasarqa, chaypi nin: “Runaykachajqa desgraciaman chayanqa”, nispa. Ajinapunitaj Herodeswan karqa. Chay kikinpi “Jehová Diospa angelnenqa” mayta jatunchakoj “Herodesta onqoykucherqa”. Payqa ‘khuroj tukusqan wañorqa’ (Hech. 12:23). Josefopis nillarqataj Herodesqa kaymanta jinalla onqoykusqanta, Herodes kikintaj reconocesqanta chay onqoykusqanqa runaswan jatunchachikusqanrayku kasqanta. Chantapis Josefoqa nillarqataj, Herodesqa phishqa diasta nanaywan mayta ayqosqanta. b

20 Wakin kutisqa sajra runaspa mana castigo kaspa jinanchu. Chaytaj mana tʼukunapajchu, imaraykuchus yachanchej ‘mundontin Diabloj makinpi kasqanta’ (1 Juan 5:19). Chayrayku Diospa kamachisnenqa wakin kutis ni imata ruwayta atinkuchu mana justicia ruwakojtin. Sajra runas castigomanta mana lluspʼisqankuta yachaytaj sonqochawanchej. Imaraykuchus chaywan reparanchej Jehovaqa justiciata ruwasqantapuni. Chantapis ama qonqanachu Jehová cheqan kajta munakusqanta (Sal. 33:5). Arí, Jehovaqa justiciata ruwanqapuni.

21. ¿Imatataj Hechos 12 capitulomanta yachakunchej? ¿Imaraykutaj chayta yachay mayta kallpachawanchej?

21 Herodesmanta parlayta tukuytawan, Biblia nin: “Jehová Diospa palabrantaj tukuynejpi willakushallarqapuni, ashkha runastaj creerqanku”, nispa (Hech. 12:24). Chay tiempopi tukuynejpi willakusqanta yachayqa mayta kallpachawanchej. Yuyarichiwanchejtaj Jehová chay ruwayllatataj kay tiempopi bendecishasqanta. Hechos 12 capituloqa parlan uj apóstol wañuchisqa kasqanmanta, waj apostoltaj kacharichisqa kasqanmanta. Jinapis mana chayllamantachu parlan, astawanqa parlan imaynatachus Jehová congregacionta yanapasqanmanta. Jehovaqa mana saqerqachu Satanás congregacionta chinkachinata, nitaj willaytapis sayachinanta. Satanás willayta sayachinanpaj tukuy imata ruwasqanqa qhasilla karqa, kunan willayta sayachinanpaj imata ruwasqanpis qhasillataj kanqa (Isa. 54:17). Pikunachus Jehovata yupaychanchej, Jesustataj qhatinchej chaykunaqa, uj sumaj ruwaypi yanapakushanchej. Chay ruwaytaj ni jaykʼaj qhasillachu kanqa. Chayta yachayqa mayta kallpachawanchej. May sumajpuni “Jehová Diospa palabranpi” ashkha runas creenankupaj yanapakuyta atisqanchejqa.

a Herodes Agripa I” nisqa recuadrota leeriy.

b Uj doctor uj libropi sutʼincharqa Josefoj nisqanmanta, Lucaspa nisqanmantawan. Pay sutʼinchasqanman jinaqa, ichapis Herodes ajinata sufrinman karqa chʼunchulasninta kʼuyka khurus tapaykusqanrayku. Uj runaj wijsanpi kʼuykas kajtenqa chay kʼuykasta lansayta yachan, wañupojtintaj chay kʼuyka khurus cuerponmanta llojsiyta yachan. Uj libro nisqanman jina, Lucasqa doctor kasqanrayku sumajta sutʼinchayta aterqa Herodes mayta sufrispa wañusqanta.