Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 16

Diosta munayninman jina yupaychana

Diosta munayninman jina yupaychana

1, 2. ¿Imatataj sapa uj ajllananchej tiyan?

1 BIBLIATA estudiasqanchejpi, yachakorqanchej ashkha runas “Diosta yupaychani” nispapis, pantasqata yachachisqankuta chayri Diospa chejnisqan imasta ruwasqankuta (2 Corintios 6:17). Chayrayku Jehová Diosqa, llulla religionmanta llojsipunanchejta niwanchej, nisunman ‘Jatun Babiloniamanta’ (Apocalipsis 18:2, 4). Sapa ujninchejmanta kashan imatachus ruwananchejqa. Chayrayku ajllananchej tiyan, Diosta munayniyman jinachus chayri munayninchejman jinallachus yupaychananchejta.

2 Iglesiaykimanta llojsipunkiña chayqa, allinta ruwanki. Jinapis ichá wakin costumbresta ruwayta munankiraj, chayri wakin fiestasta suyakushankiraj. Kunanqa wakin costumbresmanta, fiestasmanta ima parlarisunchej. Yachakusuntaj imatachus Jehová Diosninchej chay costumbresmanta nisqanta, imaraykuchus noqanchej pay jina yuyananchej kasqantapis.

SANTOSMANTA, WAÑUSQASPAJ REZANAMANTAWAN

3. 1) ¿Imaraykutaj wakin runas santosninkuta mana qonqayta atillankuchu? 2) ¿Imatataj Dios Palabranpi niwanchej santosman qonqorikunamanta?

3 Ashkha runaspataqa Diosman chimpanankupaj tiyapun santonku. Wakin runastaj Diosta yupaychanankupaj wasinkupi uj lugarta wakichinku. Chay runastaj watastaña Diosta ajinata yupaychanku. Sichus qanpis Diosta kikinta yupaychanki chayqa, ichapis ninki: “Chanta, ¿imaynatataj Diosman chimpaymanri?”, nispa. Jinapis Jehová Diosninchejqa, imaynatachus payta yupaychananchej kasqanta willawanchej. Palabranpitaj sutʼita niwanchej, ama ima lantimanpis chayri ima santomanpis qonqorikunanchejta (Éxodo 20:4, 5 leey;  Salmo 115:4-8; Isaías 42:8;  1 Juan 5:21).

4. 1) ¿Wañusqaspaj costumbresta ruwanachu tiyan? 2) ¿Imajtintaj Jehová Diosninchej israelitasman kamacherqa aysirista ama tapukamunankuta?

4 Wakin runasqa imaymana costumbresta wañusqa familiaresninkupaj ruwanku: rezapunku, almamanta yanapata mañakunku, chayri almata mana phiñachinankupaj tukuy imata ruwanku. Tukuy chay imasta ruwaspa tiemponkuta usuchinku, kallpankuta tukuchinku, qolqenkutapis gastanku. Bibliapi yachakorqanchejña, chay costumbresqa qhasi manakaj kasqanta. Imajtinchus wañusqasqa mana yanapayta atiwanchejchu, nitaj ima sajratapis ruwayta atiwanchejchu. Paykunaqa mana maymanpis ripunkuchu. Chantapis aysirista watukamoyqa mana allinchu. Chayta ruwaspaqa Supaypa sajra angelesnillanwan parlashasunman. Chayrayku Jehová Diosqa israelitasman kamacherqa, aysirista ama tapukamunankuta, nitaj layqasmanpis rinankuta (Deuteronomio 18:10-12; “Layqeríosnisqata leeriy, “Supaykuna” nisqata leeriy).

5. ¿Imataj yanapasunkiman santosta chayri costumbresta qonqanaykipaj?

5 Ichapis Diosman chimpanaykipaj santoyki kapusoj, chayri wañusqaspaj imaymana costumbresta ruwaj kanki. ¿Imataj yanapasunkiman chaykunata qonqanaykipaj? Chaypajqa Bibliata leeriy, imatachus Jehová Dios chay ruwaykunamanta yuyasqanpitaj tʼukuriy. Chay ruwaykunaqa, Jehová “Diospa ñawpaqempi ancha millay” (Deuteronomio 27:15). Jehová Diospa yanapanta sapa día mañakuy. Paytaj yanapasonqa pay jina yuyanaykipaj, munasqanman jina yupaychanaykipajpis (Isaías 55:9). Santosta, costumbrestapis qonqanaykipajqa, Jehová Dios kallpata qosonqa.

¿NAVIDADTA RUWANACHU TIYAN?

6. ¿Imaynapitaj Navidad costumbre qallarerqa?

6 Navidadtaqa tukuynejmanta runas ruwanku. Ashkha runastaj ninku: “Navidadpeqa Jesús nacekusqanta yuyarikunchej”, nispa. Jinapis Navidadqa qhasi dioskunata yupaychaywan chajrusqa kashan. Uj diccionario nisqanman jina, unay tiempopi Roma llajtamanta runasqa 25 de diciembrepi intipaj fiestata ruwaj kanku. Chay tiempomanta iglesiasta ñaupajman apajkunataj, chay runasta cristianosman tukuchiyta munasqanku. Chayrayku 25 de diciembreta Navidad ruwakunanta nisqanku (Lucas 2:8-12). Jesuspa yachachisqasnenqa, mana Navidadta ruwajchu kanku. Los orígenes sagrados de las cosas profundas nisqa libroqa, nin: ‘Jesús nacekusqanmanta 200 watasninkama, ni pipis yacharqachu maykʼajchus Jesús nacekusqanta. Wakillantaj chayta yachayta munarqanku’, nispa. Navidadtaqa Jesús nacekusqanmanta, 300 watasninman jinaraj ruwayta qallarerqanku.

7. Cristianos, ¿Navidadta ruwanchejchu?

7 Runasqa Navidadpi regalosta jaywanakunku, sumaj mikhunasta waykʼunku, waj imastawan ruwanku. Ashkha runastaj yachanku, chay costumbres mana Bibliapichu kasqanta. Chayrayku unay watasqa, Inglaterra suyupi, Estados Unidos chaynejpi ima, Navidadta ruwayqa jucha karqa. Pichus chayta ruwajtaj castigasqa kanan karqa. Jinapis aswan qhepaman, runasqa watejmanta Navidadta ruwayta qallarerqanku. Cristianosrí tukuy ima ruwasqanchejwan Diosta kusichiyta munanchej. Chayrayku Navidadta mana ruwanchejchu.

¿CUMPLEAÑOSTA RUWANACHU TIYAN?

8. Ñaupa tiempomanta cristianos, ¿cumpleañosta ruwajchu kanku?

8 Runasqa diachakusta chayri cumpleañosta, tukuynejpi ruwallankutaj. Jinapis Bibliaqa iskay diachakusllamanta parlan. Chayta ruwaj runastaj, mana Jehová Diosta yupaychajchu kanku (Génesis 40:20; Marcos 6:21). Ñaupa tiempo runasqa, llulla dioskunata yupaychanankupaj diachakusta ruwaj kanku. Chay tiempomanta cristianospis, diachakusta “qhasi manakaj diosta yupaychayta jina” qhawaj kanku (Las cosas nuestras de cada día). Chayrayku ñaupa cristianosqa, cumpleañosta mana ruwajchu kanku.

9. ¿Cristianos cumpleañosta ruwananchejchu kanman?

9 Unay tiempopeqa, Diosta mana yupaychaj runaslla cumpleañosta ruwaj kanku. Paykunaqa chayta ruwaj kanku sajramanta jarkʼakunankupaj, chay wata allin rinanpaj ima. Runasqa chaymantapacha cumpleañosta tukuynejpi ruwayta qallarerqanku. Chayrayku cristianosqa mana cumpleañosta ruwanchejchu.

10. ¿Imaraykutaj cristianos cumpleañosta mana ruwanchejchu?

10 ¿Diosninchej allinpajchu qhawanman qhasi dioskunata yupaychaymanta jamoj fiestasta? Mana (Isaías 65:11, 12). Chayrayku kunan tiempopi, cristianosqa mana cumpleañosta ruwanchejchu, nillataj qhasi dioskunata yupaychaymanta jamoj fiestastapis.

¿PITATAJ KUSICHINA TIYAN?

11. 1) ¿Imaraykutaj wakin runas costumbresta ruwallankupuni? 2) ¿Pitataj astawan kusichiyta munanki?

11 Ashkha runasqa yachanku Navidad, jinallataj waj costumbrespis, mana Diosmantachu jamusqanta. Jinapis chay costumbresta ruwallankupuni. Paykunaqa yuyanku, chay fiestasqa familiankuwan tantarikunallankupaj kasqanta. Ichá qanpis ajinallatataj yuyanki. Familianchejwan khuska karikunanchejqa mana juchachu. Jehová Diosninchej tukuy familiasta rikhuricherqa, munantaj familianchejwan allinta kausakunanchejta (Efesios 3:14, 15). Jinapis, ¿allinchu kanman familianchejta kusichinanchejrayku Diospa chejnisqan costumbresta ruwananchej? Mana. Chayrayku apóstol Pablo nerqa: “Imaschus Señorta kusichisqanta reparallaychejpuni”, nispa (Efesios 5:10).

12. ¿Ima costumbrestataj Jehová Dios mana ruwananchejta munanchu?

12 Ashkha runasqa uj costumbre qhasi dioskunata yupaychaymanta jamusqanta yachaspa, ninku: “Unaychá mana allinchu karqa, kunanqa manaña jinachu”, nispa. Jehová Diostajrí mana ajinatachu yuyan. Payqa mana munanchu qhasi dioskunata yupaychaymanta jamoj costumbresta ruwananchejta. Nillataj munanchu uj runata chayri uj nacionta jatunchaj fiestata ruwananchejta. Unay tiempo, Egipto llajtamanta runasqa, qhasi dioskunata yupaychanankupaj imaymana fiestasta ruwaj kanku. Israelitastaj paykunamanta yachakuspa, Egiptomanta llojsimuytawan uj fiestata ruwarqanku. Chantataj “Tata Diospa uj fiestata” ruwashayku nerqanku. Jehová Diostajrí chayta ruwajkunata wañuracherqa (Éxodo 32:2-10). Chayrayku profeta Isaiaspa nisqanta kasukunanchej tiyan. Pay nerqa: “Amataj chʼichipaj qhawasqa imastaqa llankhaychejchu”, nispa (Isaías 52:11 leey).

KʼACHALLAMANTA PARLARIY

13. Costumbresta manaña ruwajtiyki, ¿imataj kanman?

13 Wakin runasqa Diospa chejnisqan fiestasta chayri costumbresta qonqayta munanku. Jinapis paykunaqa llakikunku, Navidadta manaña ruwasqankumanta trabajonkupi tapunankumanta. Wakintaj mana yachankuchu, cumpleañosninkupi regalota jaywajtinku, japʼikunankutachus manachus. Wakintajrí qosan chayri warmin uj costumbreta ruwayta munajtin, imatachus ninankuta mana yachankuchu. Wakin tatamamastaj ninku: “Wawasniy cumpleañosta chayri waj fiestasta antojakojtinku, ¿imanasajtaj?”, nispa. Ichá qanpis paykuna jinallataj llakikunki.

14. ¿Imatataj ruwasunman pillapis “feliz año nuevo” chayri “feliz navidad” niwajtinchej?

14 Niraj imatapis nishaspa chayri ruwashaspa, allinta yuyaychakunanchej tiyan. Pillapis “feliz año nuevo” chayri “feliz navidad” niwajtinchejqa, “gracias” nisunman. Chay fiestasta mana ruwasqanchejmanta yachayta munajtintaj, kʼachallamanta entiendechisunman, amataj sonqonta nanachinachu. Ichapis nisunman: “Costumbresta ruwaytaqa qonqaniña. Waj diasqa wajkunawan tantarikullani, regalosta jaywaytapis mana juchapajchu qhawani”, nispa. Bibliaqa niwanchej: “Kʼacha simiwanpuni parlaychej, kachiwan kachinchasqata jina. Ajinamanta yachankichej, sapa runaman imaynatachus kutichinaykichej kasqanta”, nispa (Colosenses 4:6).

15. Navidad día chayri cumpleañonchejpi, ¿regalosta japʼikunachu kanman?

15 Wakenqa Navidad diapuni chayri cumpleañonchej diapuni uj regalota jaywayta munawanchej. ¿Japʼikunachu kanman? Bibliapeqa mana tukuy imapajchu uj kamachiy tiyan. Jinapis niwanchej, sonqonchej chʼuwa kananta chayri mana juchachana kananta (1 Timoteo 1:18, 19). Regalota qoyta munawanchej chay runaqa, ichapis mana yachanchu chay fiestata mana ruwasqanchejta. Manachayri ichá niwasunman: “Yachani cumpleañota mana ruwasqaykita, jinapis kaysituta japʼirikuy”, nispa. Sapa ujninchejmanta kashan, chay regalota japʼikunanchejchus manachus. Jinapis ama imatapis ruwanachu, sonqonchej juchachanawanchejpaj jinaqa. Noqanchejqa Diosta mana phiñachiyta munanchejchu.

FAMILIAYKIWAN ALLINTA KAUSAKUY

Jehová Diospa kamachisnenqa kusisqa kanku.

16. ¿Imatataj ruwawaj familiayki Diospa chejnisqan fiestata ruwayta munajtin?

16 ¿Imatataj ruwawaj familiayki Diospa chejnisqan fiestata ruwayta munajtin? Ama paykunawan siminakuychu. Paykunaqa imatachus ruwanankuta ajllayta atinku. Chayrayku kʼachallamanta paykunata entiendechiy, ruwasqankutataj respetay, imaynatachus qanpis respetasunankuta munanki, ajinata (Mateo 7:12 leey). ¿Imatataj ruwawaj chay fiestankupi kanaykita nisojtinku? Niraj imatapis ruwashaspa, Jehová Diosmanta yanapata mañakuy imatapis allinta ruwanaykipaj. Diosninchej imatachus chay fiestamanta yuyasqanpi piensariy, imaynatachus chay fiesta rikhurisqanmantataj Bibliamanta orqhosqa publicacionespi chayri waj librospi yachakuy. Amapuni qonqaychu Jehová Diosta kusichiyta munasqaykitaqa.

17. Wawasniyki kay mundoj fiestasninta mana antojakunankupaj, ¿imatá ruwawaj?

17 Wawasniyki kay mundoj fiestasninta mana antojakunankupaj, ¿imatá ruwawaj? Sapa kuti imallatapis paykunapaj ruwarqapuwaj. Chantapis waj kutispi regalosta jaywariwaj. Wawasniykiwan kanaykipaj tiempochakuy, paykunatataj munarikuy. Chaymin aswan sumaj regaloqa.

DIOSTA MUNAYNINMAN JINA YUPAYCHANA

18. ¿Imajtintaj tantakuykunaman mana fallakunachu tiyan?

18 Jehová Diosta kusichiyta munanchej chayqa, llulla religionmanta llojsipunanchej tiyan, costumbrestapis qonqananchej tiyan. Chantapis Diosmanta yachakusqanchejman jina kausakunanchej tiyan. Chaypajtaj tantakuykunaman mana fallakunachu tiyan (Hebreos 10:24, 25 leey). Diospa wasinpeqa payta yupaychanchej, purajmantataj kallpachanakunchej (Salmo 22:22; 122:1; Romanos 1:12).

19. ¿Imaraykutaj Bibliapi yachakusqanchejmanta wajkunaman willarina tiyan?

19 Diosmanta yachakusqanchejman jina kausakunapajqa, imatachus Bibliapi yachakusqanchejta wajkunaman willarina tiyan. Ashkha runasqa kay mundopi sajra imas kasqanmanta llakisqa kashanku. Ajina runasta rejsinki chayqa, imatachus  Diosninchej qhepaman ruwananmanta willariy. Chantapis tantakuykunaman rillaypuni, Bibliapi yachakusqaykitapis wajkunaman willarillaypuni. Ajinamanta sutʼita reparanki, llulla religionmanta llojsipuspa, costumbresta qonqaspapis, allinta ruwasqaykita. Chantapis kusisqa kanki. Jehová Diostaj munayninman jina yupaychanaykipaj kallpachakusqaykimanta bendecisonqa (Malaquías 3:10).