Ir al contenido

Ir al índice

9 YACHAQANA

Allin yuyayniyoj warmi

Allin yuyayniyoj warmi

1-3. 1) ¿Imaraykú tawa pachaj soldados Nabalpa wasinman risharqanku? 2) ¿Imatá Abigailmanta yachakusunchej?

ABIGAIL, qosanpa ujnin kamachinta may mancharisqa jamushajta rikushasqanpi tʼukuriy. Abigailqa, uj jatun llakiypi kashasqankuta reparashan. ¿Imaraykú chay kamachi may mancharisqa kashan? Imaraykuchus tawa pachaj soldados espadaswan Abigailpa qosanta, wasinpi qharis kajkunata ima wañuchej jamushasqankuta yacharqa. ¿Imaraykú chay soldados chayta ruwayta munasharqanku?

2 Abigailpa qosan Nabal, mana allinta ruwasqanrayku. Payqa tukuywan may sajra runapuni karqa, imatapis wampu jinapuni ruwaj. Chay jina runa kasqanraykutaj chay soldadospa kamachejninkuman allinta ruwasqanman sajrata kuticherqa. Ajinata ruwaspataj mayta pantarqa, imaraykuchus chay kamachejqa may sumaj maqanakoj karqa jinallataj soldadosninpis. Chayrayku Nabalpa ujnin kamachin —ichá ovejasninta michejnin— Abigailman imatachus qosan Nabal ruwasqanta willaj rerqa, Abigail allinta umachakuspa imallatapis ruwananpaj. Chaywanpis, ¿imatá uj warmi wasinpi kajkunata salvananpaj ruwayta atinman karqarí?

¿Imatá uj warmi wasinpi kajkunata salvananpaj ruwayta atinmanrí?

3 Niraj kay tapuyman kutichishaspa, kay tapuykunamanraj kutichina: ¿Imayna warmitaj Abigail karqarí? ¿Imaraykutaj chay jina chʼampaypi rikukorqa? Creeyninmanta, ¿imatá yachakusunman?

Allin yuyayniyoj, kʼachitataj karqa

4. ¿Imayna runataj Nabal karqa?

4 Abigailqa, may kʼacha warmi karqa, qosantaj mana paypaj jinachu karqa. Ichá Nabalqa, manchay qhapaj runa kasqanrayku may kasqanta yuyakorqa. Chaywanpis waj runasqa mana paymanta allintachu parlaj kanku. Bibliaqa, payllamanta chay jina sajra runa kasqanmanta parlan, chayraykutaj sutinpis “ancha wampu runapuni” niyta munan. Mana yachakunchu nacekusqan pʼunchaychus, chayri tiempo pasasqanman jinachus mana allin yuyaywan imatapis ruwasqanrayku jinata sutichasqankuta. Chaywanpis chay suteqa, paypaj jinapuni karqa. Imaraykuchus Nabalqa, “phiña runa, sajrataj karqa” mana parlapayanapaj jina, chantapis anchata alcoholta ujyaj, chayraykutaj tukuypis mayta chejnikoj kanku (1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25).

5, 6. 1) ¿Ima kʼacha kaykunasniyojtaj Abigail karqa? 2) ¿Imaraykutaj Abigail, Nabalwan casarakorqarí?

5 Chaywanpis Nabalmanta nisqaqa, Abigail may kʼacha warmi karqa. Sutintaj “Tatayqa Kusikun”, niyta munan. Mayqen tatapis ususin kʼachita kasqanmanta mayta kusikunman, kʼacha kaykunasniyoj kanantapis munanman. Llakikunapaj jina, wakin kʼachita warmisqa, mana kʼacha kaykunata, nisunman allin yuyayniyoj, mana manchachikoj, creeyniyoj ima kayta, kausayninkupi rikuchinkuchu. Chaywanpis Abigailqa, kʼachita karqa, kʼacha kaykunatapis rikuchillarqataj. Paymanta parlaspataj Bibliaqa, “allin yuyayniyoj” kasqanta nin (1 Samuel 25:3 leey).

6 Chaywanpis, ¿imaraykutaj Abigail chay jina sajra runawan casarakorqarí? Imaraykuchus Abigailpa tiemponpeqa, tatas wawasninku piwanchus casarakunankuta ajllapoj kanku. Abigailpa tatasnin manapis payta casarachinankupaj Nabalta ajllaporqankuchu, ichá Nabalwan casarakunanpaj Abigailta tanqarqanku qhapaj runa kasqanrayku. Chaywanpis Nabalwan casarakusqanqa mana allinchu karqa.

7. 1) Qhariwarmi kausayta jatunpaj qhawayta yachachej tatas, ¿imatataj mana ruwankuchu? 2) ¿Imata ruwananpajtaj Abigail mayta kallpachakorqa?

7 Allin yuyayniyoj tatasqa, qhariwarmi kausayta wawasninkuman may jatunpaj qhawanankuta yachachinku. Chayrayku mana qolqerayku wawasninkuta casarachinkuchu, nitaj ancha waynallaraj chayri sipasllaraj kashajtinku pillawanpis rejsinakunankupaj tanqankuchu (1 Cor. 7:36, NM). Chaywanpis Abigailqa, Nabalwan casarasqaña kasharqa, allin warmi kananpajtaj mayta kallpachakorqa.

“Manchay phiña simiwan paykunata kuticherqa”

8. ¿Pitataj Nabal phiñacherqa, imaraykutaj chay ruwasqan mana allinchu karqa?

8 Abigailpa qosan Nabalqa, Diosman cheqa sonqo Davidta phiñacherqa. Jehovaqa, Saulpa cuentanmanta rey kananpaj profeta Samuelnejta Davidta ajllarqa (1 Sam. 16:1, 2, 11-13). Davidqa, Saúl wañuchiyta munasqanrayku, 600 kamachisninwan chʼin pampaman ayqerqa.

9, 10. 1) ¿Imaynatá David, kamachisnin ima kausakorqanku? 2) ¿Imaraykutaj Nabal, Davidman, kamachisninman ima may agradecesqa kanan karqa? (10 parrafoj sutʼinchayninta qhawariy.)

9 Nabalqa, Maón llajtapi tiyakorqa, Carmel llajtaj qayllanpitaj, ashkha uywasniyoj, ichá jallpʼasniyoj ima karqa. * Chay lugarqa 3.000 ovejasninta michinanpaj may allin karqa ashkha pasto kasqanrayku. Chay lugarpa ura ladonpitaj Parán chʼin pampa kasharqa; inti llojsimuy ladopitaj, orqospa wasanpi mar Salado nisqa kasharqa. Chay lugarespitaj David, kamachisnin ima, qaqa juskʼuspi tiyakorqanku, kʼita animalestataj wañuchispa mikhoj kanku. Ichá chay pampapi Nabalpa kamachisninwan tinkullajpuni kanku.

10 ¿Davidpa kamachisnin Nabalpa ovejasninta qhechojchu kanku? Mana, astawanqa sumajta jarkʼaj kanku, jinallataj kamachisnintapis (1 Samuel 25:15, 16 leey). Chaytaj Nabalpa kamachisninpaj sumaj karqa, imaraykuchus chaynejpi imaymana phiña animales karqa, chantá chay lugar Israelpa fronteranpi kashasqanrayku, waj suyumanta runas suwakoj jamoj kanku. *

11, 12. 1) ¿Imaynamanta David allin yuyayniyoj kasqanta, Nabalta jatunpaj qhawasqanta ima rikucherqa? 2) ¿Imaraykú Nabalpa kutichisqan mana allinchu karqa?

11 Ichá Davidqa, chay chʼin pampapi kamachisninpaj mikhunata churapuyta mana atillarqachu. Chayraykutaj Nabalman 10 kamachisninta kacharqa paypaj, kamachisninpaj ima mikhunata qorichikunanpaj. Davidqa, ovejasta ruthuy tiempopi kamachisninta kacharqa, imaraykuchus chay tiempopeqa runas jatuchaj raymista ruwaj kanku, ashkha mikhunatataj wakichej kanku, wajkunamanpis qorej kanku. Chantá Davidqa, imatachus Nabalman ninanpi sumajta tʼukurerqa, Nabal paymanta kuraj kasqanraykutaj tatanman jina jatunpaj qhawaspa kamachisninwan “wawayki jina noqaqa kanipis”, nispa nicherqa. Chayta uyarispa, ¿imatá Nabal ruwarqa? (1 Sam. 25:5-8.)

12 ¡Nabalqa mayta phiñakorqa! Ujnin kamachin Abigailman nisqanman jina, payqa Davidpa kamachisninta ‘phiña simiwan kuticherqa’. David patronninmanta ayqeshaj kamachilla kasqanta nerqa, nitaj tʼantata, yakuta, kankasqa aychata ima qoriyta munarqachu. Ichá Nabalqa, Saúl jina Davidta mayta chejnikoj. Chaywanpis Jehovaqa, Davidta mayta munakoj, Israelmanta reyta jinataj qhawarqa, nitaj ayqeshaj kamachita jinachu (1 Sam. 25:10, 11, 14).

13. 1) ¿Imatá David ruwarqa Nabalpa nisqanta yachaytawan? 2) ¿Imatachus Santiago 1:19, 20 nisqanman jina Davidpa ruwasqan allinchu karqa?

13 David imatachus Nabal nisqanta yachaytawan, mayta phiñakorqa kamachisnintataj, “armasta oqharikuychej”, nispa nerqa. Paypis armanta oqharikuspa 400 kamachisninwan Nabalta, wasinpi tukuy qharista ima wañuchej rerqa (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22). David phiñakusqan entiendenapaj jinalla kajtinpis, imatachus ruwayta munasqanqa mana allinchu karqa. Imaraykuchus Bibliaqa, “runaj phiñakuynenqa mana Diospa cheqan kaynintachu ruwan”, nispa niwanchej (Sant. 1:19, 20). Chaywanpis, ¿imatá Abigail wasinpi kajkunata salvananpaj ruwanman karqarí?

‘Sumajta umachakusqaykimanta bendecisqa kay’

14. 1) ¿Imatá Abigail ruwarqa, qosanpa ruwasqanta allinchananpaj? 2) Nabalwan, Abigailwan mana kikinchu kasqankumanta, ¿imatá yachakunchej? (Sutʼinchaynintawan qhawariy.)

14 Abigailqa, qosanpa ruwasqanta allinchayta munarqa. Nabalmanta nisqaqa Abigail wajkunata uyariyta yacharqa. Nabalpa kamachenqa, Nabal “ancha rumi sonqo” chantá “mana imatapis parlarikuna jinachu” kasqanta nerqa (1 Sam. 25:17). * Nabalqa may kasqanta yuyakusqanrayku ni pitapis uyariyta munajchu. Kunanpis pay jina runas kallankutaj. Chayrayku Nabalpa kamachenqa, Nabalman willananmantaqa Abigailman willarqa.

Nabalmanta nisqaqa, Abigail uyariyta yacharqa

15, 16. 1) ¿Imaynatá Abigail Proverbios libropi sumaj warmimanta parlasqan warmi jina kasqanta rikucherqa? 2) ¿Imaraykutaj ninchej Abigail qosanta mana pisipajchu qhawasqanta?

15 Abigailqa, qosan mana allintachu ruwasqanta yachaytawan, “usqhayllata” chay chʼampayta allinchayta maskʼarqa. Chaytaj, Abigail ima chʼampaytapis usqhayllata allinchaj kasqanta rikuchiwanchej. Chayrayku Bibliaqa, Davidman, kamachisninman ima, tʼantata, vinota, kankasqa aychata, trigo jankʼata, uvas kʼisasta, higo kʼisasta, tortillasta ima Abigail usqhayllata apasqanta niwanchej. Wasinpi ruwanasninta sumajta juntʼaj kasqanrayku, imaschus kapusqanta sumajta yachaj. Cheqamantapuni Abigailqa Proverbios libropi sumaj warmimanta parlasqan warmi jina karqa (Pro. 31:10-31). Chantá kamachisninta regaloswan ñaupashanankuta kamacherqa, paytaj qhepankuta rerqa. Biblia nin: “Chay tukuyta ruwarqa qosanman mana willaspalla”, nispa (1 Sam. 25:18, 19).

16 ¿Kay ninayanchu Abigail qosanta mana jatunpaj qhawasqanta? Mana. Nabalqa, Jehová Diospa ajllasqan Davidta pisipaj qhawasqanrayku, pay, kamachisnin ima wañunanku karqa. Abigail mana ni imata ruwanmanchu karqa chayqa, ichá chay runas wañusqankumanta juchayoj kanman karqa. Chayrayku Abigail qosanta kasunanmantaqa, Diosta kasukunan, Diosman cheqa sonqo kanan ima aswan allin kasqanta yacharqa.

17, 18. ¿Imayna sonqowantaj Abigail Davidwan parlaj rerqa, chantá imatataj nerqa?

17 Abigailqa, Davidta, kamachisninta ima rikuytawankama burronmanta uraykuspa pampakama kʼumuykorqa (1 Sam. 25:20, 23). Llampʼu sonqowantaj perdonta, chantá qosanmanta, wasinpi tiyakojkunamanta khuyakunanta ima mañakorqa. Davidpa sonqonman chayananpaj, ¿imatataj Abigail Davidman nerqarí?

“Mañarikuyki parlarejta saqenawaykita, nisqasniytataj uyarinawaykita”

18 Abigail nerqa: “Chay juchaqa noqaj pataypi kachun, wiraqochíy. [...] Qan ama kasuychu Nabaltaqa. Payqa ancha sajra runa, sutinman jina”, nispa. Kayta nispaqa, ichá Nabalta wañuchispa Diospa ñaupaqenpi juchallikunan, mana allinchu kasqanta nisharqa. Chantá Abigailqa, Davidta Diospa ajllasqanta jina qhawarqa, chayrayku David “Diospa sutimpi maqanakushasqa[nta]” nerqa. Chantá Davidta Dios reyta jina churanantapis sumajta yachallarqataj, chayrayku payman nerqa: “Dios [...] Israelpa kamachejnin kanaykipaj churasojtin”, nispa. Chantá, ‘sonqonta mana nanachikunanpaj’, mana juchayojkunata mana wañurachinanta nillarqataj (1 Samuel 25:24-31 leey). Chayta nispaqa, ¡allin yuyaywan parlasharqa!

19. ¿Imatá David Abigailman kuticherqa? ¿Imaraykutaj allinpaj qhawarqa?

19 ¿Imatá David Abigailman kuticherqa? Abigailpa regalosninta japʼikuytawan David jinata nerqa: “Bendecisqa kachun Israelpa Señornin Tata Diosqa pay kachamususqanmanta noqata taripawajta. Qampis bendecisqallataj kay, sumajta umachakusqaykimanta. Jinamanta qan jarkʼawarqanki wañuchimunay kashajtin”, nispa. Davidqa, Abigail mana manchachikuspa usqhayllata payman jamusqanta may allinpaj qhawarqa, chantá Abigailpa nisqan Diospa ñaupaqenpi mana juchallikunanpaj yanapasqanta nerqa. Llampʼu sonqowantaj, “allillanta ripuy wasiykiman [...] uyariykiña niwasqasniykita”, nispa nillarqataj (1 Sam. 25:32-35).

“Noqaqa paypa kamachin kani”

20, 21. 1) ¿Imaraykutaj Abigail maypichus Nabal kasharqa chayman kutipusqan may allin karqa? 2) ¿Imaynatá Abigail allin yuyayniyoj kasqanta rikucherqa Nabalwan parlaspa?

20 Ichapis Abigailqa, wasinman kutipushaspa Davidwan parlasqanpi tʼukurerqa. Ichá repararqa qosanmanta nisqaqa Diosman cheqa sonqo David may kʼacha kasqanta. Chaywanpis mana ajina runawanchu casarasqa kasqanpi, mana anchata tʼukurerqachu, imaraykuchus imayna runachus qosan kasqanta tijrachinanpaj mana ni imata ruwayta atisqanta yacharqa. Biblia nin: “Chantá Abigailqa kutiporqa, maypichus Nabal kasharqa, chayman”. Arí, sumaj warmi kayta munaspallapuni qosanpaman kutiporqa. Davidman regalosta apasqantataj qosanman willanan karqa, qosan yachananpuni kasqanrayku. Pay mana willajtin waj runamanta yachananqa mana allinchu kanman karqa, chayrayku willaytapuni munarqa. Wasinman chayaspataj mana willayta aterqachu qosan uj jatun fiestata ruwaspa sinchʼi machasqa kashasqanrayku (1 Sam. 25:36).

Abigailqa, Nabal mana wañuchisqa kananpaj imatachus ruwasqanta payman willarqa

21 Chayrayku Abigailqa, qʼayantinkama ni imatapis nerqachu Nabal machasqa kasqanmanta yuyayninman kutirinankama. Chayta ruwaspaqa, allin yuyayniyoj kasqanta rikucherqa. Chantá mana manchachikoj kasqantapis rikuchillarqataj, imaraykuchus qosanqa, yuyayninpiña kashaspa imatachus warmin ruwasqanta yachaspa mayta phiñakunman karqa. Chayta yachaspapis Abigailqa imatachus ruwasqanta qosanman sutʼita willarqa. Ichá payqa, paypaj phiñakunanta suyarqa, chaywanpis qosanqa, “wayraj qosqan jina mana kuyurej rikhurerqa” (1 Sam. 25:37).

22. ¿Imataj Nabalmanta karqa? ¿Imaynatataj Jehová qhawan familiapi qosa warminta ñakʼarichisqanta?

22 ¿Imaraykú Nabal ajina rikhurerqa? Mana yachakunchu, chaywanpis Nabalqa 10 pʼunchayninman wañorqa, Dios ‘onqochisqanrayku’ (1 Sam. 25:38). Ajinamanta Abigailpa chay sajra runawan casarasqa kasqanmanta llakiynin tukukaporqa. Ichá kay tiempopi Diosqa mana Abigailta jinachu uj chʼampaymanta salvawasunchej. Chaywanpis Abigailpa kausaynenqa, familiapi qosa warminta ñakʼarichisqanta Jehová mana qhawasqallantachu, manaqa maychus tiemponpi cheqan kajman jina chayta allinchananta rikuchiwanchej (Lucas 8:17 leey).

23. ¿Ima bendiciontataj Jehová, Abigailman qorqa? ¿Imaynatá llampʼu sonqo kasqanta rikuchillarqapuni?

23 Abigailpajqa qosan wañupusqan may allin karqa, chantá Jehovaqa payta waj jinamanta bendecillarqataj. David, Nabal wañupusqanta yachaspa wakin kamachisninta Abigailman kacharqa paywan casarakuyta munasqanta willachinanpaj. ¿Imatá Abigail kuticherqa? Pay nerqa: “Noqaqa paypa kamachin kani, kamachisnimpa chakisninkuta mayllanaypaj”, nispa. Chayta nispaqa, Davidwan casarakunan kashaspapis mana jatunchakuytachu munasqanta rikuchisharqa. Chantá usqhayllata wakichikuspa Davidwan tinkoj rerqa paywantaj casarakorqa (1 Sam. 25:39-42).

24. ¿Ima chʼampaykunapitaj Abigail rikukorqa Davidwan casarakuytawan? ¿Imaynatá Abigailta Jehová, qosan ima qhawarqa?

24 Davidwan casarakuspapis, Abigailqa llakiykunasniyojllapuni karqa. Imaraykuchus Davidqa, Ahinoamwan casarasqaña kasharqa. Jaqay tiempopeqa, Dios kamachisninta ashkha warmisniyoj kanankuta saqellaj. Chayrayku ichá Diosta yupaychaj wakin warmis jina, ashkha warmisniyoj qhariwan casarakusqanrayku llakiyniyoj kallarqataj. Chantá David niraj rey kashaspa, ashkha chʼampaykunataraj atipanan karqa. Abigail ima chʼampaypipis Davidwan khuska kasqanrayku, paypaj wawayoj kasqanrayku ima, Davidqa payta mayta munakorqa, chayrayku uj kuti amalecitas Abigailta presochasqata apakapojtinku, chay runasmanta kacharichimorqa (1 Sam. 30:1-19). Cheqamanta Jehová jina, Davidpis, allin yuyayniyoj, mana manchachikoj, cheqa sonqo warmita may jatunpaj qhawarqa.

^ párr. 9 Kay llajtaqa, Parán chʼin pampaj qayllanpi kasharqa, nitaj Carmelo orqo chaypichu, imaraykuchus chay orqoqa astawan pata ladopi kashan, maypichus Elías, qhepaman Baalpa profetasninta pʼenqaypi rikhuricherqa. (10 yachaqanata qhawariy.)

^ párr. 10 Jaqay tiempopeqa, Jehovaj munayninman jina Abrahampa, Isaacpa, Jacobpa ima mirayninku, chay jallpʼaspi tiyakunanku karqa. Chayrayku ichá Davidqa israelitasta, uywasninkuta ima waj suyusniyoj runasmanta jarkʼasqan, Diospajpis llankʼashanman jina kasqanta yuyarqa.

^ párr. 14 Nabalpa kamachin kayta nispaqa, Nabal “wampojpa wawan” kasqanta nisharqa. Nabalmanta parlaspa waj Bibliaqa, Nabal “mana parlapayanapaj jina kasqanta” nin.