Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 2

Diospa ñaupaqenpi llimphu sonqoyoj kana

Diospa ñaupaqenpi llimphu sonqoyoj kana

“Llimphu sonqoyojllapuni kaychej” (1 PEDRO 3:16).

1. ¿Imaraykutaj mana rejsisqanchej lugarpi kashaspa pillatapis tapurikusunman?

1 MANA rejsisqanchej chʼin lugarman rispaqa, ichapis chinkasunman chayri wañusunmanchus kanpis. Mana chinkanapajtaj pi runallatapis tapurikusunman. Ajinata waturikuspataj mana chinkasunchu, maymanchus riyta munanchej chay lugarmanpis allillanta chayasun.

2. ¿Imatataj reparayta atinchej?

2 Kausayninchejpeqa ashkha llakiykunapi rikukusqanchejrayku, wakin kutis chinkasqa jina kasunman. Chayrayku Jehová Diosqa imachus allin, imatajchus mana allinchu kasqanta reparayta atinapaj jina ruwawarqanchej (Santiago 1:17). Kunantaj yachakusunchej imaynatachus allin kajta, mana allin kajta reparayta atisqanchejta, wajkunata mana pantachinamanta, llimphu sonqoyoj kanamanta ima.

¿IMATATAJ REPARAYTA ATINCHEJ?

3. ¿Imaynatá yanapawanchej imachus allin imatajchus mana allin kasqanta reparayta atisqanchej?

3 Jehová Diosninchejqa imachus allin, imatajchus mana allinchu kasqanta reparayta atinapaj jina ruwawarqanchej. Allinta reparayta yachaspataj imayna runachus kasqanchejta yachanchej. Ajinamantataj allin kajtapuni ruwanchej, manataj sajra kajtachu. Chantapis allin kajta ruwaspaqa kusikunchej, sajra kajta ruwajtinchejtaj llakikunchej, sonqonchejtaj juchachawanchej (“Llimphu sonqoyoj kana” nisqata leeriy).

4. ¿Imataj kasqa Adanwan Evawan?

4 Sapa ujninchejmanta kashan allin kajta chayri mana allin kajta ajllananchejqa. Adanwan Evawanqa yachashaspa mana allin kajta ruwayta ajllarqanku. Chayraykutaj paykunata sonqonku juchacharqa, jinapis pantarqankuña (Génesis 3:7, 8). Adanwan Evawanqa mana pantaj runaschu kasqankurayku, yacharqanku Diosta mana kasukuy jucha kasqanta. Jinapis mana kasukorqankuchu.

5. ¿Imataj kasqa Jobwan Davidwan ima?

5 Ashkha runasqa pantaj runas kaspapis, allinta reparayta aterqanku imachus allin kasqanta. Paykunamanta ujnintaj Job karqa. Payqa allin kajtapuni ajllarqa, chayrayku nerqa: “Mana imapis kanchu sonqoypa yuyaynin chaymanta juchachanawampaj”, nispa (Job 27:6). Jobqa “sonqoypa yuyaynin” nispa, imachus allin, imatajchus mana allinchu kasqanta reparayta atisqanmanta parlasharqa. Rey Davidtajrí wakin kutis allin kajta mana reparasqanrayku Diosta mana kasukorqachu. Payqa uj kutipi rey Saulta mana allinpajchu qhawarqa. Chayraykutaj Biblia nin jina “sonqonta nanachikorqa” (1 Samuel 24:5). Sichus allinta reparanman karqa chayqa mana pantanmanchu karqa.

6. ¿Imatataj Diosta mana yupaychaj runaspis reparayta atinku?

6 Diosta mana yupaychaj runaspis reparayta atinku imachus allin, imatajchus mana allinchu kasqanta. Chayrayku Biblia nin: “Paykunataqa kikin sonqonku reparachin, ruwasqanku allinchus manachus kasqanta”, nispa (Romanos 2:14, 15). Ashkha runasqa runata wañuchiy chayri suwakuy jucha kasqanta yachanku. Jinapis Jehová Dios munasqanman jina allin kajta ruwashanku. Diospa yuyaychaykunasninman jinataj allin kajta ajllashanku.

7. ¿Imaraykutaj wakin kutis mana allin kaj allin rijchʼawasunman?

7 Wakin kutis imachus mana allin kajqa, allin rijchʼawasunman, imajtinchus pantaj runas kanchej. Chayrayku imachus allin kasqanta reparanapajqa Bibliamanta sumajta yachakuna. Ñaupa tiempomanta José sutiyoj runaqa, allinta reparayta yachasqanrayku mana juchaman urmarqachu (Génesis 39:1, 2, 7-12). Jehová Diosqa imachus allin kasqanta reparanapaj atiyninwan yanapawanchej, Biblianejtataj yuyaychawanchej (Romanos 9:1). Kunantaj imaynatachus allin kajta reparanata yachakuna.

IMACHUS ALLIN KASQANTA REPARANA

8. 1) ¿Pantaj runas kasqanchejrayku imatataj ruwayta qallarisunman? 2) Niraj imatapis ruwashaspa, ¿imapitaj piensarisunman?

8 Wakin runasqa munasqankuta ruwaspa allin kajta ruwasqankuta yuyanku. Paykunaqa yuyanku munasqallankuta ruwananku kasqanta. Jinapis pantaj runas kasqanchejrayku mana allin imasta ruwayta munasunman, sonqonchejtaj engañawasunman. Chayrayku Bibliaqa nin: “Tukuy imamanta nisqaqa runaj sonqonmin aswan chʼawka, nitaj chaypaj jampi kanchu. Pitaj chayta entiendeyta atinmanri?”, nispa (Jeremías 17:9). Chayrayku mana allin kajtaqa, allillanpaj qhawayta qallarisunman. Apóstol Pabloj kausayninpi tʼukurina. Payqa niraj cristiano kashaspa Diospa kamachisninta mana khuyarikuspa qhatiykacharqa. Allinta ruwashasqanta yuyasqanraykutaj, sonqon mana juchacharqachu. Jinapis aswan qhepamanraj repararqa mana allintachu ruwasqanta (Hechos 23:1; 1 Corintios 4:4; 2 Timoteo 1:3). Chayta reparakuspataj, kausayninta cambianan kasqanta yacharqa. Chayrayku niraj imatapis ruwashaspa, imatachus Jehová Dios ruwanata munasqanpi piensarisunman.

9. ¿Imastataj ruwanchej Diosta manchachikusqanchejrayku?

9 Pillatapis munakuspaqa payta kusichinapaj jina imatapis ruwayta munanchej. Ajinallatataj Jehová Diostapis munakusqanchejrayku kusichiyta munanchej. Chayrayku mayta manchachikunchej imata ruwaspapis sonqonta nanachiyta. Nehemiaspa kausayninmanta parlarina. Payqa ‘Diosta manchachikusqanrayku’ kamachej kashaspa mana qhapajyayta maskʼarqachu (Nehemías 5:15). Nehemiasqa Jehová Diosta kusichiyta munaspapuni imatapis ruwarqa. Noqanchejpis Diosta manchachikusqanchejrayku mana llakichiyta munanchejchu. Chayrayku Bibliata leespa sumajta yachakuna imaschus Diospa sonqonta nanachisqanta, imastajchus kusichisqanta (“Diosta manchachikuy” nisqata leeriy).

10. ¿Bibliaj mayqen yuyaychaykunasnintaj yanapawasunman tomanatachus manachus yachanapaj?

10 Sapa cristiano ajllanan tiyan machanapaj ujyanasta tomanantachus chayri manachus. Chayta sumajta ajllananpaj, ¿ima yuyaychaykunataj tiyan? Bibliaqa mana ninchu mana tomanata. Astawanpis nin vinoqa sonqota kusichisqanta (Salmo 104:14, 15). Jesustaj yachachisqasninman nerqa “anchata ujyaywan” mana atipachikunankuta (Lucas 21:34). Pablotajrí nerqa: “Amataj purinachu millay fiestaspi, machaykunapi”, nispa (Romanos 13:13). Chantapis Pablo nillarqataj machajkunaqa “Diospa Gobiernonta herenciata jina” mana japʼinankuta (1 Corintios 6:9, 10).

11. ¿Imatataj ruwasunman imatachus ruwanata yachanapaj?

11 Sapa cristiano tapurikusunman: “¿Tomanaypunichu tiyan? ¿Llakiykunasniyta qonqanaypajchu tomani? ¿Mana manchachikunaypajchu tomani? ¿Yachanichu mashkhatachus tomanayta? ¿Qhawarikunichu sapa kutichus manachus tomasqayta? ¿Mana tomaspalla amigosniywan kusirikuyta atinichu?”, nispa. * Jehová Diosmanta yanapata mañakuna tiyan imatachus ruwananchejta yachanapaj (Salmo 139:23, 24 leey). Bibliaj yuyaychaykunasninpi tʼukurejtinchej, Bibliaj nisqanman jina qhawarikojtinchej, Dios munasqanman jina imatapis ruwasun. Jinapis uj imatawanraj ruwananchej tiyan.

WAJKUNAJ YUYASQANKUTA RESPETANA

12. ¿Imaraykutaj mana tukuychu kikinta yuyanchej?

12 Mana tukuychu kikinta yuyanchej. Ichá noqanchejmanqa wakin imasta ruway allin rijchʼawasunman, wakinmantaj mana. Ichá noqanchejqa machana ujyanata tomallanchej, jinapis wakenqa mana tomankuchu. ¿Imajtintaj mana tukuychu kikinta yuyanchej? Imajtinchus mana tukuychu kikin familiamanta kanchej, nitaj kikin lugarmantachu kanchej, nillataj kikin imastachu ruwanchej.

Jehová Diosmanta sumajta yachakuspaqa, tomananchejtachus chayri manachus ajllayta atisun.

13. Pillapis mana noqanchej jinachu yuyajtin, ¿imatá ruwasunman?

13 Ichá wakenqa ñaupajta manchayta tomaj kanchej, kunantaj manaña ni imaynitata tomayta munanchejchu (1 Reyes 8:38, 39). Pillamanpis aqhetata, cervezata chayri waj machana ujyanata jaywarejtiyki mana japʼikusojtin, ¿imatá ruwawaj? ¿Phiñakuwajchu? ¿Tomachiytapunichu munawaj? ¿Tapuwajchu imaraykuchus mana tomasqanta? Chayta ruwananchejqa mana allinchu kanman. Imajtinchus wajkunaj yuyasqankuta jatunpaj qhawayta munanchej.

14. ¿Imapitaj cristianos rikukusqanku apóstol Pabloj tiemponpi?

14 Apóstol Pabloj tiemponpi imaschus kasqanqa, rikuchiwanchej mana tukuychu kikinta yuyasqanchejta. Chay tiempopeqa lantisman chayri santosman jaywasqa aychastawan mercadospi vendej kanku (1 Corintios 10:25). Pablotaj chay aychasta rantiyta, mikhuyta mana juchapajchu qhawarqa. Imaraykuchus payqa yacharqa tukuy ima mikhunaqa Jehová Diosmanta jamusqanta. Jinapis wakin cristianosqa aswan ñaupajta lantista, santosta yupaychaj kanku. Chayraykutaj chay aychasta mikhuyta mana allinpajchu qhawaj kanku. Jinapis apóstol Pabloqa mana yuyarqachu: “Paykuna imanakuchunkupis, noqaqa derechoyoj kani imatachá munasqayta mikhunaypaj. Mana sonqoy juchachawanchu”, nispa.

15. ¿Ima sumaj yuyaychaytataj Pablo qowasqanchej?

15 Pabloqa hermanospa allinninkuta maskʼarqa. Chayraykutaj mana munasqallantachu ruwarqa. Pay nerqa: “Amataj allinnillanchejtaqa maskʼanachu. Cristopis mana paypa allinnillantachu maskʼarqa”, nispa (Romanos 15:1, 3). Pabloqa Jesús jina wajkunaj allinninkuta maskʼarqa (1 Corintios 8:13; 10:23, 24, 31-33 leey).

16. ¿Imaraykutaj wajkuna imatapis ruwasqankumanta mana sajrata rimanachu?

16 ¿Imatataj ruwasunman wakinkuna yuyasqanchejman jina mana allintachu ruwajtinku? Sumajta qhawarikunanchej tiyan mana wajkunapaj sajrata rimanapaj, nitaj yuyasqanchej allin kasqanta yuyanapaj (Romanos 14:10 leey). Jehová Diosqa tukuyta ruwawarqanchej pantasqanchejta reparakuyta atinapaj jina, manataj wajkunaj pantasqankuta juzganapajchu (Mateo 7:1). Mana munanchejchu imatachus yuyasqanchej chayri ruwasqanchej congregación ukhupi tʼaqanachinawanchejta. Astawanpis tukuy imata ruwayta munanchej wajkunawan allinta kausakunapaj, ujchasqataj kanapaj (Romanos 14:19).

LLIMPHU SONQOYOJ KAYQA YANAPAWANCHEJ

17. ¿Imajtintaj ashkha runas imachus allin, imatajchus mana allinchu kasqanta niña reparayta atinkuchu?

17 Apóstol Pedro nerqa: “Llimphu sonqoyojllapuni kaychej”, nispa (1 Pedro 3:16). Ashkha runasqa Diospa yuyaychaykunasninta mana kasukunkuchu. Chayrayku imachus allin, imatajchus mana allinchu kasqanta manaña reparayta atinkuchu. Pablo nerqa chay runaspa sonqonkoqa “parisqa fierrowanpis marcasqa kashanman jina” kasqanta (1 Timoteo 4:2). Maykʼajllapis makinchejta chayri imallanchejtapis sinchʼita ruphaykuchikojtinchej manaña ima nanaytapis chay lugarpi sientenchejchu. Ajinallataj wakinkunawanpis, sajra imasta ruwallajtinkupuneqa sonqonku thaluyan, niñataj sajra ruwasqankumanta juchachanchu.

Llimphu sonqoyoj kaspaqa sumajta, kusisqataj kausakusun, nitaj sonqonchej juchachawasunchu.

18. ¿Imajtintaj sonqonchej juchachawasunman?

18 Wakin kutisqa imatapis mana allintachu ruwasqanchejrayku sonqonchej juchachawanchej. Chaytaj yanapawanchej manaña pantanapaj. Chantapis pantasqanchejmanta yachakuyta munanchej, manaña ujtawan pantanapaj. Rey Davidpa kausayninpi tʼukurina. Payqa juchallikorqa, sonqon juchachasqanraykutaj pesachikorqa. Mana allin kajta ruwasqantataj mayta chejnikorqa, chaymantapachataj manaña Jehová Diosta wasancharqachu. Jehová perdonasqanrayku pay nerqa: “Qanqa kʼacha kanki, perdonanapaj wakichisqa”, nispa (Salmo 51:1-19; 86:5; “Pesachikuy” nisqata leeriy).

19. ¿Imatá ruwasunman ñaupajpi juchallikusqanchejmanta sonqonchej manaña juchachanawanchejpaj?

19 Juchallikusqanchejmanta unayña pasajtinpis, ichá sonqonchej juchachallawasunmanpuni. Ajinapi rikukuspataj ichá yuyasunman ni imapaj sirvisqanchejta. Ajinapi rikukuspaqa yuyarikuna tiyan manaña qhepaman kutiriyta atisqanchejta. Chantapis chay kutipi ruwasqanchej mana allinchu kasqanta yachajtinchej chayri mana yachajtinchejpis, Jehová Diosqa perdonawanchejña, niñataj chaymanta yuyarikunchu. Payqa llimphu runasta jinaña qhawawanchej, paypa munayninta ruwanapajtaj kallpachakushanchej. Jinapis ichá sonqonchej juchachallawasunmanpuni. Jina kajtin, “Diosqa sonqonchejmanta aswan kuraj” kasqanta yuyarikuna (1 Juan 3:19, 20 leey). Arí, Jehová Diosqa munakuwasqanchejrayku, khuyakuwasqanchejrayku, ñaupajpi juchallikusqanchejta manaña yuyarikunapaj yanapawanchej. Jehová Dios perdonawasqanchejmanta manapuni iskayrayanachu tiyan. Ajinamanta niña sonqonchej juchachawasunchu, kusisqataj Jehová Diosta sirvisun (1 Corintios 6:11; Hebreos 10:22).

20. ¿Imapajtaj kay libro ruwasqa kashan?

20 Kay libroqa ruwasqa kashan imachus allin, imatajchus mana allinchu kasqanta sumajta reparayta yachakunapaj. Ajinamanta kay tiempopi allin kajtapuni ruwanapaj. Chantapis kay libroqa yanapawasun Bibliaj yuyaychaykunasninman jinapuni imatapis ruwanapaj. Kay libroqa mana niwanchejchu imastachus ruwanata, imastatajchus mana ruwanata. Imajtinchus ‘Cristoj leyninta juntʼanchej’. Chay leytaj Diospa yuyaychaykunasninman jina kashan (Gálatas 6:2). Mana tukuy imapajpunichu kamachiykuna kajtinpis, mana munasqallanchejtachu ruwanchej (2 Corintios 4:1, 2; Hebreos 4:13; 1 Pedro 2:16). Astawanpis allin kajta ajllayta atinapaj jina ruwasqa kasqanchejrayku, Jehová Diosta munakusqanchejta rikuchiyta munanchej payta kasukuspa.

21. Allin kajta ajllanapaj ruwasqa kasqanchejrayku, ¿imatá ruwasunman?

21 Bibliaj yuyaychaykunasninpi tʼukurispa, chayman jinataj kausakuspaqa, yachakushanchej imachus allin, imatajchus mana allinchu kasqanta reparayta, Jehová Dios jina yuyayta ima (Hebreos 5:14). Chaytaj yanapawasun Diospa munakuyninpi kanallapajpuni, jinallataj kausayninchejpipis.

^ párr. 11 Ashkha doctoresqa ninku, pikunachus machana viciota saqejkuna manaña tomanankuta. Imajtinchus pisisitullata tomarejtinkupis watejmanta chay vicioman urmankuman.