Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 11

¿Imaynatá casado kausayniykipi kusisqa kawaj?

¿Imaynatá casado kausayniykipi kusisqa kawaj?

“Munakoyqa manapuni jaykʼajpis tukukonqachu” (1 CORINTIOS 13:8).

1, 2. Qhariwarmis problemaspi kaspa, ¿tʼaqanakunankuchu kanman?

1 QHARIWARMI kausaytaqa Jehová Dios rikhuricherqa. Casarasqa kajkunataj kusisqa kausakuyta atinku. Jinapis tukuy casarasqa kajkunaqa problemasniyoj kanku. Wakin kutistaj chay problemasqa ni jaykʼaj tukukuyniyoj jina kanman. Jina kajtintaj casarasqa kajkunaqa, ichapis niña qallariypi jinachu ujchasqa kankuman.

2 Casarasqa kajkunaqa mana anchata llakikunankuchu tiyan kausayninkupi problemas kajtin. Nitaj yuyanankuchu tiyan tʼaqanakunanku kasqanpi. Imajtinchus wakin casadosqa manchay problemaspi rikukuspapis kallpachakullarqankupuni khuska kanankupaj. Imaynatachus chayta ruwasqankuta yachakuna.

DIOSMAN ASTAWAN QAYLLAYKUY, CASADO KAUSAYNIYKIPITAJ UJCHASQA KAY

3, 4. ¿Wakin casarasqa kajkuna imapitaj rikukunkuman?

3 Casarasqa kajkunaqa mana kikin gustosniyojchu kanku, nitaj kikintachu yuyanku, nillataj imatapis kikintachu ruwanku. Chantapis mana kikin lugarpichu uywasqa kanku, nitaj kikin costumbresniyojchu kanku. Chayrayku sumajta rejsinakunankupaj, entiendenakunankupaj imaqa kallpachakunanku, tiempochakunanku ima tiyan.

4 Tiempo pasasqanman jinaqa, ruwanasninkupi ocupasqas kasqankurayku ichapis niña ñaupajta jinachu ujchasqa kankuman. Ajinamantataj manapis casarasqachu kankuman jina kausayta qallarinkuman. Chayrayku aswan ujchasqa kanankupaj imatachus ruwayta atisqankumanta yachakuna.

Bibliaj yuyaychaykunasnenqa casado kausayninchejpi yanapawasunman.

5. 1) ¿Imataj casadosta yanapanman casado kausayninkupi? 2) Hebreos 13:4 nin jina, ¿imaynatá casado kausayta qhawana tiyan?

5 Jehová Diosqa casarasqaspaj Bibliapi sumaj yuyaychaykunata churan. Chaykunataj casadosta Jehová Diosman astawan qayllaykunankupaj, qhariwarmi kausayninkupi aswan ujchasqa kanankupaj yanapan (Salmo 25:4; Isaías 48:17, 18). Jehová Dios niwanchej: “Qhariwarmi kausaytaqa tukuypis jatunpaj qhawachunku”, nispa (Hebreos 13:4). Imatapis jatunpaj qhawaspaqa cuidanchej. Ajinallatataj qhariwarmi kausayninchejtapis cuidana tiyan. Jehová Diostaj chayta ruwanata munan.

DIOSTA MUNAKOYQA CASADO KAUSAYNIYKICHEJPI YANAPASONQACHEJ

6. ¿Imatataj Jehová Dios munan casarasqa kajkunapaj?

6 Adantawan Evatawanqa Jehová Dios casaracherqa. Chayrayku Jesús nerqa: “¿Manachu leerqankichej, Diosqa runasta qallariypi qharitawan warmitawan ruwasqanta? Nerqataj: ‘Chayrayku qhareqa tatanta, mamantawan saqespa, warminman ujchaykukonqa, iskayninkutaj ujllaña kanqanku’, nispa. Ajinapeqa manaña iskaychu kanku, manachayqa ujllaña. Chayrayku Diospa ujchasqantaqa, ama pipis tʼaqachunchu”, nispa (Mateo 19:4-6). Jesús nerqa jina, Jehová Diosqa mana munarqachu casarasqas tʼaqanakunankuta. Payqa munarqa familias ujchasqas kusisqastaj kausakunankuta.

7. ¿Imataj casarasqasta yanapanman ujchasqallapuni kanankupaj?

7 Kay tiempopi casarasqasqa astawan problemaspi rikukunku. Wakin kutisqa problemasninkuta mana allinchayta atispa separakuyta munanku. Jinapis imaynatachus Jehová Dios casado kausayta qhawasqanta yachayqa, paykunata yanapanman ujchasqallapuni kanankupaj (1 Juan 5:3).

8. ¿Diospa yuyaychaykunasninta kasukunapunichu kasqa?

8 Yachakorqanchej jina, Jehová Diosqa niwanchej: “Qhariwarmi kausaytaqa tukuypis jatunpaj qhawachunku”, nispa (Hebreos 13:4; Eclesiastés 5:4). Jehová Diosqa allinninchejpaj yuyaychawanchej. Chayrayku mana atikojtinpis kasukunapuni tiyan. Kasukojtinchejtaj allin riwasun (1 Tesalonicenses 1:3; Hebreos 6:10).

9. ¿Imatá ruwanchej matrimonionchejta jatunpaj qhawasqanchejrayku?

9 Casado kausayninchejta jatunpaj qhawanchej. Chayrayku qosanchejta chayri warminchejta mana kʼumuykachachinanchejchu tiyan. Astawanpis kallpachakuna tiyan casados jina allinta kausakunapaj. Kunantaj chaymanta astawan yachakuna.

RUWASQAYKIWAN PARLASQAYKIWAN CASADO KAUSAYNIYKITA JATUNPAJ QHAWAY

10. ¿Ima problemaspitaj wakin casados rikukunku?

10 Wakin qhariwarmisqa imaymanamanta sonqosninkuta nanachinakunku. Cristiano qhariwarmistaj ni jaykʼaj maqanakunankuchu tiyan. Jinapis wakin kutisqa parlasqankuwan sonqosninkuta nanachinakunkuman. Imajtinchus parlasqanchejqa cuchillo jina kanman. Uj warmi nerqa: “Qosayqa tukuy imata niwan, chaytaj sonqoyta nanachiwan. Chay niwasqantaqa mana qonqayta atinichu. Sapa kuti niwan: ‘Waj mantienena kanki, ni imapaj valenkichu’, nispa”. Uj runataj nin: “Warmeyqa sapa kuti qhapariykuwan, kʼumuykachachiwantaj. Millay palabrasta niwasqantaqa mana wajkunaman willariyta atillaymanchu. Chayrayku mana warmiywan parlayta atillanichu, trabajoypitaj aswan tardekama qhepakuni. Imajtinchus trabajoypi aswan tranquilo kakuni wasiypi kanaymanta nisqaqa”, nispa. Kay tiempopi runasqa millay palabrasta parlallanku, chaytaj runaj sonqonta nanachin.

11. ¿Imajtintaj qhariwarmis millay imasta mana ninakunankuchu tiyan?

11 Qhariwarmi kajkuna millay imasta ninakuspaqa sonqosninkuta nanachinakunku. Chaytataj mana qonqayta atillankuchu. Jehová Diosqa mana munanchu casarasqa kajkuna millay imasta ninakunankuta. Jinapis qosaykej chayri warmiykej sonqonta mana reparakuspalla nanachiwaj. Ichapis yuyawaj kʼachallamanta imatapis nishasqaykita. Jinapis warmillayki chayri qosallayki yachan imaynatachus parlashasqaykita. Chayrayku qosaykej chayri warmiykej sonqonta parlasqaykiwan nanacherqanki chayqa, amaña chayta ruwanaykipaj kallpachakuy (Gálatas 5:15; Efesios 4:31 leey).

12. ¿Imajtintaj Diosta yupaychasqanchej qhasi manakajlla kanman?

12 Jehová Diosqa qhariwarmi kajkuna wasipi kashaspa chayri callepi kashaspa imaynatachus parlapayanakusqankuta qhawamushan (1 Pedro 3:7 leey). Biblia nin: “Sichus pipis yuyan Diosta yupaychaj runa kasqanta, chaywanpis imatapis parlarparillan chayqa, sonqonta chʼaukiyakushan, Diosta yupaychasqantaj qhasi manakajlla”, nispa (Santiago 1:26).

13. ¿Imata ruwaspataj qosanchejpa chayri warminchejpa sonqonta nanachisunman?

13 Casarasqa kajkunaqa warminkuta chayri qosankuta jatunpaj qhawasqankuta rikuchillankumantaj khuska kanankupaj tiempochakuspa. Mana jina kajtenqa sonqosninkuta nanachinakunkuman. Ichapis qosa chayri warmi uj hermanota chayri hermanata yanapariyta munaspa paywan predicaj llojsinman, paywantaj astawan tiempota kanman. Chayta ruwaspataj ichapis qosanpa chayri warminpa sonqonta nanachinman. Uj hermana nerqa: “Qosayqa uj hermanata yanapananpaj tukuy tiemponta churan, chaytaj mayta sonqoyta nanachiwan, pisipajtaj qhawachiwan”, nispa.

14. 1) ¿Imatataj Génesis 2:24 versiculomanta yachakunchej? 2) ¿Imapitaj piensarinanchej tiyan?

14 Tatasninchejta qhawananchejpuni tiyan, hermanostapis yanaparinanchejpuni tiyan. Casarakuspataj ñaupajta warminchejtaraj chayri qosanchejtaraj qhawana tiyan. Jehová Diosqa nerqa, qhareqa ‘warminwan ujchakunanta’ (Génesis 2:24). Chayrayku qosanchej chayri warminchej primero kanan tiyan. Sapa ujpis piensarina tiyan qosanchejwan chayri warminchejwan khuska kanapaj tiempochakusqanchejpichus manachus, payta munakusqanchejpichus manachus.

15. ¿Imajtintaj warminchejwan chayri qosallanchejwan astawan masichakunanchej tiyan?

15 Qosanchejwan chayri warminchejwan masichakunamanta nisqa wajkunawan astawan masichakojtinchejqa, casado kausayninchejpi problemasniyoj kasun. Imaraykuchus wajwan astawan tiempota pasaspaqa, ichá payta munakuyta qallarisunman (Mateo 5:28). Payta astawan astawan munakuspataj, ichapis millay imasta ruwasunman, casado kausayninchejtataj pisipaj qhawachisunman.

“CASARASQASPA PUÑUNANKUPIS LLIMPHU KACHUN”

16. Casarasqa kajkunapaj, ¿ima kamachiytaj Bibliapi tiyan?

16 Bibliaqa niwanchej: “Qhariwarmi kausaytaqa tukuypis jatunpaj qhawachunku. Casarasqaspa puñunankupis llimphu kachun. Imaraykuchus Diosqa khuchichakoj runasta, qhenchachakojkunatapis juzganqa”, nispa (Hebreos 13:4). Bibliaqa ‘casarasqaspa puñunankumanta’ parlaspa, casados qhariwarmi jina puñuykuyta atisqankumanta parlashan (Proverbios 5:18). Imaynatachus casados qhariwarmi jina puñuykuyninkupi llimphu kanankuta qhawarina.

17. 1) ¿Wakin runas imatataj qhenchachakuymanta yuyanku? 2) ¿Imaynatataj cristianos qhawananchej tiyan qhenchachakuyta?

17 Wakin runasqa qosankuta chayri warminkuta wasanchay mana juchachu kasqanta yuyanku. Noqanchejtajrí kallpachakunanchej tiyan mana ajinata yuyanapaj. Jehová Diosqa sutʼita nin khuchichakuyta, qhenchachakuyta ima chejnikusqanta (Romanos 12:9 leey; Hebreos 10:31; 12:29). Qhenchachakusunman chayqa, casado kausayninchejta chʼichichasunman, Diospa leyesninta pisipaj qhawasqanchejta rikuchisunman, niñataj pay allinpajchu qhawawasunman. Chayrayku mana yuyanallapischu tiyan waj runawan khuchichakushasqanchejpi. Imajtinchus ajinata yuyaspaqa, qhenchachakusunman (Job 31:1).

18. 1) ¿Imapí qhenchachakuy jucha llulla diosesta yupaychayman rijchʼakun? 2) ¿Imaynatá Jehová Dios qhawan qhenchachakuyta?

18 Moisesman qosqa Leyman jina, qhenchachakoyqa jatun jucha karqa, llulla diosesta yupaychay jina. Chaykunata ruwajkunataj wañuchisqa kananku karqa (Levítico 20:2, 10). ¿Imapitaj qhenchachakuy jucha llulla diosesta yupaychayman rijchʼakorqa? Uj israelita llulla diosesta yupaychaspaqa Jehová Diosta wasanchaj. Qhenchachakuspataj qosanta chayri warminta wasanchaj (Éxodo 19:5, 6; Deuteronomio 5:9; Malaquías 2:14 leey). Yachakunchej jina, qhenchachakoyqa Jehová Diospaj may jatun jucha.

19. ¿Ima yanapawasun qhenchachakuy juchapi mana urmanapaj?

19 Manaña Moisesman qosqa Leyman jinachu kausakojtinchejpis, Jehová Diosqa qhenchachakuyta jatun juchata jinallapuni qhawan. Imaynatachus llulla diosesta mana yupaychasunmanchu, ajinallatataj qosanchejta chayri warminchejta ni jaykʼaj wasanchanachu tiyan (Salmo 51:1, 4; Colosenses 3:5). Qhenchachakuspaqa casado kausayninchejta, Jehová Diostapis pisipaj qhawasunman (“Divorciakuymanta, separakuymantawan” nisqata leeriy).

CASADOS SUMAJTA KAUSAKUYTA ATINKU

20. ¿Imatataj yachayniyoj runa ruwan warminwan chayri qosanwan sumajta kausakunanpaj?

20 Qhariwarmi kajkuna aswan sumajta kausakunankupaj Biblia yuyaychan: “Yachaywan waseqa ruwasqa, sumaj unanchakuywantaj cimiento rumispis churakun”, nispa (Proverbios 24:3). Uj waseqa chʼusajlla, chiritaj kanman chayri qʼoñisitu, chaypi tiyakunapaj jinataj kanman. Casado kausaypis ajinallataj kanman. Chayrayku yachayniyoj runaqa mayta kallpachakonqa warminwan chayri qosanwan sumajta kausakunanpaj, kusisqataj kananpaj.

21. ¿Imaynatataj Bibliamanta yachakusqayki casado kausayniykipi yanapasunkiman?

21 Biblia nin: “Sumaj yuyaywan waseqa juntʼa kanqa munanapaj jina valorniyoj imaswan”, nispa (Proverbios 24:4). Bibliamanta yachakusqaykeqa casado kausayniykipi aswan sumajta kausakunaykipaj yanapasunkiman (Romanos 12:2; Filipenses 1:9). Bibliata, publicacionesta leeriytawan, parlarikuychej imaynatachus yachakusqaykichejman jina kausakunaykichejta. Kallpachakullaychejpuni astawan munanakunaykichejpaj, respetanakunaykichejpaj, kʼachas kanaykichejpaj, ama qankunallapi yuyanaykichejpaj ima. Sapa ujpis Jehová Diosmanta yanapata mañakuychej casado kausayniykichejpi aswan sumajta kausakunaykichejpaj. Ajinamantataj astawan munanakunkichej (Proverbios 15:16, 17; 1 Pedro 1:7).

Familiapi Diosta yupaychashaspa Dioswan yanapachikuna.

22. ¿Imaraykutaj qosanchejta chayri warminchejta munakunapaj, respetanapaj, jatunpaj qhawanapaj kallpachakuna tiyan?

22 Mayta kallpachakuna tiyan qosanchejta chayri warminchejta astawan munakunapaj, respetanapaj, jatunpaj qhawanapaj ima. Ajinamanta qhariwarmi jina aswan sumajta kausakusunchej, kusisqataj kasunchej. Jehová Diosninchejtaj chayta rikuspa mayta kusikonqa (Salmo 147:11; Romanos 12:10).