JUK warmi, 25 watayuq nin: “Mamayjina uywakuwaqqa, 1981 watapi cancerwan wañupurqa. Wañupusqanmantataq, hermanoywan anchata llakikurqayku, paytapis mamanjina uywakullarqataq. Chay pacha ñuqaqa, 17 watayuq kachkarqani, paytaq 11 watayuq kachkarqa. Ñuqataq wañupuqtaqa anchata faltacharqani. Janaqpachapi kachkasqanta yachachiwasqankuraykutaq, paywan khuska janaqpachapi kanaypaq wañuchikuyta munarqani, imaraykuchus payqa juk chiqa amigay karqa”.

¡Wañupusqantaqa, mana creeyta atillankichu! Wañupuqwan manaña ni jaykʼaq parlarinaykita, asirinaykita, payta abrazaykunaykita ima, yuyaspataq mana sunquchakuyta atillankichu. Wañupuq janaqpachaman ripusqanta nisusqankutaq, mana llakiyniykita chinkachinchu nitaq sunquchasunkichu.

Chaywanpis, Bibliaqa juk suyakuyta quwanchik. Kay folletoq ñawpaq rakʼiykunasninpi parlasqanchikmanjina, Bibliaqa, wañupuqkuna kawsarimunankuta, paykunatataq mana janaqpachapichu rikukapunanchikta manaqa kay Jallpʼapi, allin kawsaypitaq rikukapunanchikta niwanchik. Chay tiempopi runasqa, manaña unqunqankuchu nitaq ni jaykʼaq juktawan wañupunqankuchu. Ichá wakin runasqa, ‘chayqa juk musquylla’, nispa yuyanku.

¿Imaynatá qam yachawaq kay suyakuy juntʼakunantapuni? Juk runap nisqanpi atienekunapaqqa, chay runaqa, nisqanta juntʼananpaq atiyniyuq kanan tiyan, juntʼaytataq munanan tiyan. ¿Pitaq wañupuqkuna kawsarimunankuta nin?

Qʼumir tiempopi, 31 kunan pacha watapi, Jesucristo nirqa: “Imaynatachus Dios Tataqa wañusqasta kawsarichispa, kawsayta paykunaman qon, ajinallatataj Churipis pikunamancha qoyta munan, chaykunaman kawsayta qon. [...] Ama chay nisqaymanta tʼukuychejchu. Hora chayamonqa, chaypachataj tukuy pʼampasqa kajkunaqa Runaj Churimpa [Jesuspa] parlasqanta uyarenqanku [...] jatarimonqanku”, nispa (Juan 5:21, 28, 29). Jesucristoqa, wañupuqkuna kay Jallpʼapi kawsarimunankuta, allin kawsaypitaq wiñaypaq kawsakunankuta nirqa (Lucas 23:43, NM; Juan 3:16; 17:3; kay Salmo 37:29 chantá Mateo 5:5, kikinchay). Wañupuqkuna kawsarimunankuta niqqa, Jesús  karqa, chayrayku mana nisunmanchu mana juntʼakunantaqa. Paypaq nisqanqa juntʼakunqapuni.

Imaraykuchus chay nisqanmanta niraq iskay wata juntʼakuchkaptin, wañupuqkunata kawsarichimunanpaq, pay atiyniyuq kasqanta, kawsarichiytataq munasqanta, rikuchirqa.

Jesús, Lazarota kawsarichimusqanqa tʼukunapaqjina karqa. Lazaroqa manchay unqusqa kachkarqa. Mariawan, Martawanqa, juk willaqta Jesusman kacharqanku, Jordán mayumanta juk ladopi kachkaptin, jinata nispa: “Señor, munasqa kawsaqeykeqa onqosqa kashan”, nispa (Juan 11:3). Paykunaqa Jesús, Lazarota munakusqanta yacharqanku. ¿Manachu amigonta unqusqa kachkaptin, waturiyta munanman karqa? Jesusqa, usqhayllata Betania llaqtaman rinanmantaqa, maypichus kachkarqa chaypi iskay pʼunchaymanta astawanraq qhipakurqa (Juan 11:5, 6).

Lazaroqa, Jesusman, unqusqa kachkasqanta willaqta kachasqankumanta pisi pʼunchaykunasninman wañupurqa. Jesusqa, ima ratochus Lázaro wañupusqanta yacharqa, manataq imatapis ruwayta atirqachu. Betania llaqtamanta chayamunanpaqtaq, amigon Lázaro wañupusqan pʼunchaymanta tawa pʼunchayña pasasqa (Juan 11:17, 39). Jesús, tawa pʼuchayña wañupuq runata, ¿kawsarichimunmanchu karqa?

Martaqa, Jesús chayamuchkasqanta uyariytawankama, usqhayta taripaq rirqa (Lucas 10:38-42, kikinchay). Jesustaq, Martata manchay llakisqata rikuspa nirqa: “Turayki kawsarimonqa”, nispa. Martaqa, qhipamanraq wañupuqkuna kawsarimunankupi iñiyninta churarqa, Jesustaq nirqa: “Noqa kani kawsarimuy, kawsaytaj; pichus noqapi creejqa, wañuchumpis kawsanqa”, nispa (Juan 11:20-25).

Jesusqa, Lázaro maypichus pʼampasqa kacharqa, chayman qayllaykuytawan, aya pʼampana  chhankamanta chay rumita ithirichinankuta nirqa. Chaymantataq tukuy uyarinankuta, Diosmanta mañakurqa, nirqataq: “¡Lázaro, llojsimuy!”, nispa (Juan 11:38-43).

Tukuy chaypi kaqkunataq, aya pʼampana chhankata, tʼukuspa qhawachkarqanku. Kaymantajinallataq chay laqha juskʼumanta, juk runa makisnin, chakisnin vendaswan maytʼusqa, uyantaq uma pañuwan qhatasqa lluqsimurqa. Chantá Jesús nirqa: “Phaskaraychej chay vendasninta”, nispa. Qhipa vendan tʼakakuptintaq, tawa pʼunchayña wañupuq, Lázaro kasqanta repararqanku (Juan 11:44).

Jesús, Lazarota, wañuymanta kawsarimusqanmanta sutʼinchayninqa, Juanpaq qillqasqanpi kachkan. Chayta, Jesús ruwasqanqa, mana juk cuentollachu nitaq musquyllachu, imaraykuchus achkha runas rikurqanku. Kay ruwasqanmanta iskaychakusunman chayqa, Biblia nisqanmanjina tukuy milagros ruwakusqanmanta, Jesucristo kawsarimusqanmanta ima, iskaychakuchkasunman. Jesucristo mana wañuymanta kawsarimusqanta nisqanchikwanqa, tukuy Jehovap kamachisnin llullata yachachichkasqankuta nichkasunman (1 Corintios 15:13-15).

Chaywanpis, Dios kasqantapuni yachanki chayqa, wañupuqkuna kawsarimunankumantaqa, mana iskaychakunaykichu tiyan. Sutʼinchanapaq, achkha runasqa, riqsisqa takiqkunata takiqta, riqsisqa kamachiqkunata parlaqta ima, telepi rikunkuman. Ichá chay takiq chayri kamachiq unayña wañupuptinpis, kawsachkallanmanpunipisjina telepiqa rikuchimuchkallankupuni. Pachak wata ñawpaqta, unayña wañupuqkunata, kawsachkallanmanpunipisjina telepi rikuchimusqankuqa, mana creenapaqjina, chayraykutaq wakinqa, kunankama juk milagrotajina qhawanku. Runas kayta ruwanku chayqa, ¿manachu Dios astawanraq ruwayta atinman? Pichus runata ruwaq, ¿manachu wañupuqta kawsarichimullanmantaq?

Lázaro wañuymanta kawsarimusqanqa, runas Jesuspi iñiyninkuta churanankupaq chantá wañupuqkuna kawsarimunankupi iñiyninkuta churanankupaq, may allin karqa (Juan 11:41, 42; 12:9-11, 17-19). Tukuy chaytaq, Jehová, Churin ima, wañupuqkunata kawsarichimuyta munasqankuta rikuchillarqataq.

Jesús, Lázaro wañupusqanmanta llakikusqanqa, Jehovap, Churin kasqanrayku may jatun munakuyniyuq kasqanta rikuchiwanchik. Llakiyninta chaypacha rikuchisqanqa, wañupuqkunata kawsarichimuyta munasqantapuni rikuchiwanchik. Biblia nin: “Chantá Mariaqa, maypichus Jesús kasharqa, chayman chayarqa. Payta rikuytawan, ñawpaqenman pampakama kʼumuykukuspa, nerqa: Señor, qanchus kaypi kawaj karqa chayqa, turay mana wañupunmanchu karqa, nispa. Chantá Jesusqa Mariata waqajta rikuspa, paywan jamoj judiostapis waqajllatataj rikuspa, payqa sinchʼita phutikorqa, sonqontaj wawayarqa. Nerqataj: Maypitaj payta pʼamparqankichej? nispa. Paykunataj nerqanku: Señor, jamuy ari, rikunki, nispa. Jinapi Jesús waqarikorqa. Chantá judíos nerqanku: Qhawaychej, imaynatapunichus payta munakusqa”, nispa (Juan 11:32-36).

Jesusqa, sunqun ukhumantapacha, ‘sinchita phutikuyninwan’, ‘sunqunta wawayachisqanwan’ chantá ‘waqasqanwan’ ima, khuyakuyninta rikuchirqa. Kay rimaykunaqa, Jesús, munasqa amigon Lázaro wañupusqanrayku, mayta llakikusqanta, wak runasta waqaqta rikuspa, waqayninta mana nitʼiykukuyta atisqanta rikuchiwanchik.

Jesusqa wak iskay runastaña, wañuymanta kawsarichispapis, amigon Lazarota kawsarichiyta munallarqataq (Juan 11:11, 23, 25). Lázaro  wañupusqanmantataq “waqarikorqa”. Jesusqa, wañupuqkunata kawsarichimunanpaq, mana tukuy imatachu ruwanan tiyan. Wañupuqkunata kawsarichispa munakuyninta rikuchisqanqa, qhipamanpis wañupuqkunata kawsarichimuyta munasqanta rikuchiwanchik.

Jesuspa kayninqa, ‘Dios Tataq kayninpuni’, kaytaq, Dios Jehovapi astawan atienekunanchikpaq yanapawanchik (Hebreos 1:3). Chiqa sunqu Jobqa, Jehová Dios, wañupuqkunata kawsarichiyta munasqanmanta parlaspa nirqa: “Sichus uj runa wañun chayqa, ujtawan kawsanmanchu? [...] Qan wajyariwankiman, noqataj uyarisuykiman. Munakuywan qhawawankiman, imaraykuchus ruwawajniy kanki”, nispa (Job 14:14, 15). “Munakuywan qhawawankiman”, nisqa rimayqa, Dios, wañupuqkunata kawsarichiytapuni munasqanta rikuchiwanchik (Génesis 31:30; Salmo 84:2). Chiqamanta Jehovaqa, wañupuqkunata kawsarichiyta may kusiywan suyachkan.

¿Chiqamantachu, wañupuqkuna kawsarimunankupi creesunman? Arí, imaraykuchus Jehová, wawan Jesús ima, wañupuqkunata kawsarichimuyta munanku, atiyniyuq kasqankuraykutaq chay nisqankuqa juntʼakunqapuni. ¿Imatá kay ninayan qampaq? Wañupuqkunawan kay Jallpʼapi, juk allin kawsaypi tinkukapunaykita.

Jehová, tukuy runasta ruwaq, ñawpa tatasninchikta juk kʼacha jardinpi churaq, Reinon ukhupi kay Jallpʼa juk paraisoman tukunanta nirqa (Génesis 2:7-9; Mateo 6:10; Lucas 23:42, 43, NM). Chay Paraisopitaq, familiasqa, mana unquspa nitaq wañuspa wiñaypaq kawsakunqanku (Apocalipsis 21:1-4; kay Job 33:25; Isaías 35:5-7, kikinchay). Chantá chiqninakuy, rikchʼayninkurayku phiñanakuy, maqanakuy, qullqimanta maqanakuy ima, wiñaypaq chinkanqa. Jehovaqa, Jesucristoniqta, wañupuqkunata kawsarichinqa, juk llimphu Jallpʼapi kawsakunankupaq.

Ñawpaq parrafopi, juk cristianamanta parlarqanchik, paytaq kunanqa kay suyakuyniyuq. Kay warmi wawataqa, pichus mamanjina uywakuq, wañupusqanmanta unayninmanraq, Jehovamanta sutʼinchaqkuna Bibliamanta yachachispa yanaparisqanku. Pay yuyarikuspa nin: “Biblia, wañupuqkuna kawsarimunankumanta yachachisqanta yachaytawanqa, waqarikurqani. Mamayjina uywakuwaq, kawsarimunanta yachasqayqa, mayta kusichiwarqa”.

Qampis, wañupuq familiarniykiwan tinkukapuyta munanki chayqa, juk suyakuyniyuq kanaykipaq, Jehovamanta sutʼinchaqkuna may kusiywan Bibliamanta yacharichisunkuman.