Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 11

‘Churayki qhawaj guardia kanaykipaj’

‘Churayki qhawaj guardia kanaykipaj’

EZEQUIEL 33:7

KAYTA YACHAKUSUN: Jehovaqa uj qhawaj guardiata churan, sutʼinchantaj imatachus ruwananta.

1. ¿Imatataj ashkha watasta Jehová willachisqa profetasninnejta? Chanta, ¿imataj pasarqa Jerusalenta?

 INTI yaykupusharqaña, Jerusalenpa alto perqasninpitaj uj qhawaj guardia kasharqa. Ñawisninta taparikuspa qhawasharqa imachus karuta jamushasqanta. Ujllata ukhuta samarispataj sinchʼita putututa waqacherqa: “Babilonios jamushanku”, nispa. Jerusalenpi tiyakojkunataj niña imatapis ruwayta atinkumanchu karqa. Jehovaqa 100 watas kurajtaña chay pʼunchay chayamunanta willacherqa profetasninwan, nisunman churasqan qhawaj guardiasninwan, runastaj nipuni kasukorqankuchu. Babilonio soldadosqa chaypiña kasharqanku. Ashkha killasta llajtata muyuykuspataj, yaykuykuytawan templota thuñerqanku, Jerusalenpi tiyakojkunata wañuracherqanku, wakintataj presosta japʼerqanku.

2, 3. 1) ¿Imatataj Diospi mana creejkuna ruwayta atinkuraj? 2) ¿Ima tapuykunamantaj kutichisunchej?

2 Jehovaqa paypi mana creejkunata chinkachenqa cielopi kaj ejercitonwan. Chay ejercitotaj chay guerrapaj wakichikushanña (Apo. 17:12-14). Manchay ñakʼariy tiempoqa chay guerrawan tukukaponqa (Mat. 24:21). Kunanpis tiempo kashanraj ashkha runas Diospa churasqan qhawaj guardiasta kasukunankupaj.

3 ¿Imaraykú Jehová qhawaj guardiasta churan? ¿Imayna willaytataj paykuna willanku? ¿Pikunataj chay guardias jina karqanku? Noqanchejrí, ¿imatá ruwananchej tiyan? Chay tapuykunaman kutichina.

“Sutiypi paykunata kʼaminki”

4. ¿Imaraykutaj Jehová qhawaj guardiasta churarqa? (Qallariypi kaj dibujota qhawariy).

4 (Ezequiel 33:7 leey). Qhawaj guardiasqa alto perqaspi sayaj kanku, llajtapi tiyakojkuna cuidasqa kanankupaj. Chay guardiasta qhawarispa llajtayojkunaqa reparaj kanku kamachejninku cuidashasqanta. Chaupi tutata putututa waqajta uyarispaqa mancharisqachá camankumanta saltamoj kanku, chayta kasukojkunataj salvakuyta atej kanku. Ajinallatataj Jehovapis qhawaj guardiasta jina israelitaspaj churarqa mana mancharichiyta munaspachu, manachayqa cuidayta munaspa, salvayta munaspataj.

5, 6. ¿Imaynatá Jehová rikuchin cheqan Dios kasqanta?

5 Jehová Ezequielta qhawaj guardiata jina churashajtin rikucherqa imayna Dioschus kasqanta. Chaytaj mayta sonqochawanchej. Chaykunamanta iskayta qhawarina.

6 Cheqan Dios. Jehovaqa cheqan Dios, payqa mana uj grupota jinachu qhawawanchej, manachayqa sapa ujninchejpa sonqonchejta yachan. Ashkha israelitas Ezequielpa nisqanta uyarispa mana kasukojtinkupis, Jehovaqa mana chayraykuchu nerqa tukuynin israelitas mana kasukoj runas kasqankuta. Astawanqa yachayta munarqa imaynatachus sapa israelita kasukunanta. Ashkha kutista parlan ‘sajra runamanta’, ‘cheqan runamantawan’. Chayrayku nisunman Jehovaqa sapa runata juzgasqanta willayta uyarispaña imatachus ruwasqanman jina (Eze. 33:8, 18-20).

7. ¿Imaynatá Jehová runasta juzgan?

7 Jehovaqa cheqan Dios kasqanta rikuchillantaj imaynatachus runasta juzgasqanpi. Pillamantapis cuentata mañashaspaqa mana qhawanchu imatachus chay runa unayña ruwasqanta, manachayqa willayta uyariytawan imatachus ruwasqanta. Jehovaqa Ezequielman nerqa: “Sichus sajra runata nisaj ‘wañunkipuni’ nispa, paytaj juchanmanta kutirikamuspa allin kajta, cheqan kajta ruwanqa chayqa [...], kausallanqapuni”, nispa. Chantá nillarqataj: “Mana mayqen juchanpis contranta yuyarisqachu kanqa”, nispa (Eze. 33:14-16). Chantapis ichá wakenqa yuyanku unaytaña Diosta sirvisqankurayku Dios socapananta sajra imasta ruwajtinku. Jehovaqa nerqa, sichus uj runa “allin imasta ruwasqanpi atienekuspa sajra kajta ruwanman chayqa, chay allin imasta ruwasqanqa mana yuyarisqachu kanqa. Astawanqa sajra kajta ruwasqanrayku wañonqa” nispa (Eze. 33:13).

8. ¿Imaynamantawantaj Jehová cheqan Dios kasqanta rikuchin?

8 Jehovaqa cheqan Dios kasqanta rikuchillantaj imatapis tiempowan willachispa. Ezequielqa babilonios Jerusalenta thuñiykunankuta willarqa sojta watas ñaupajtaña. Jinapis mana paychu ñaupajta willarqa israelitas Jehovaman cuentata qonankuta. Jehovaqa Jerusalén niraj thuñisqa kashajtin, 100 watas ñaupajtaña profetasninta kachamorqa, qhawaj guardias jina willanankupaj: Oseasta, Isaiasta, Miqueasta, Odedta, Jeremiasta ima. Jehovaqa Jeremiasman nerqa kayta israelitasman yuyarichinanta: “Noqa churarqani chay qhawaj guardiasqa nerqanku: ‘Uyariychej pututoj waqasqanta’, nispa” (Jer. 6:17). Jehová nisqanman jina babilonios chay runasta wañurachisqankumantaqa mana juchachasunmanchu ni Jehovata, ni qhawaj guardias jina willajkunatapis.

9. ¿Imaynatataj Jehová jatun munakuyninta rikucherqa?

9 Munakuyniyoj Dios. Jehovaqa jatun munakuyniyoj kasqanrayku qhawaj guardiasta mana cheqan runasllamanchu kachamorqa, manachayqa sajra runasmanpis, sonqonta nanachejtinkupis, sutinta pisipaj qhawachejtinkupis. Israelitasqa Jehovaj llajtan kashaspapis kutin kutita payta wasanchaspa llulla diosesninkuta yupaychaj kanku. Chayrayku Jehovaqa sonqonta mayta nanachikuspa paykunata ‘qhenchachakoj warmiwan’ kikincharqa (Eze. 16:32). Ni chaywanpis Jehovaqa paykunata qhesacharqachu, astawanpis paykunawan allinyakuyta munarqa, manataj vengakuytachu. Mana chay ratochu llajtanta chinkarparicherqa, manachayqa suyarerqaraj. ¿Imarayku? Pay kikin Ezequielman kayta nerqa: “Sajra runa wañojtenqa mana kusikunichu, astawanqa kusikuni sajra runa kausayninta cambiajtin, nitaj wañojtin”, nispa (Eze. 33:11). Kunanpis Jehovaqa kikillantapuni yuyashan (Mal. 3:6).

10, 11. ¿Imatá yachakunchej imaynatachus Jehová llajtanta qhawasqanmanta?

10 Jehová israelitasman cheqan kayninta, munakuyninta ima rikuchisqanmanta, ¿imatá yachakunchej? Predicanchej chay runasqa mana tukuychu kikin kausayniyoj kasqankuta. Manallataj piensanachu kanman uj runa ñaupa kausayninrayku, rijchʼayninrayku, waj llajtayoj kasqanrayku, imayna kausayniyojchus kasqanrayku, manachayrí imaynatachus parlasqanrayku mana Diospa palabranmanta uyarinanpaj jinachu kasqanta. ¡Maytachá pantasunman ajinata piensaspaqa! Pedroqa Jehovamanta kayta yachakorqa: “Diosqa tukuy runasta uj rejllata qhawasqanta. Payqa allinpaj qhawan mayqen nacionllamantapis payta manchachikojta, allin kajtataj ruwajta” (Hech. 10:34, 35).

¿Jehová jinachu runasta qhawanchej? (10 parrafota qhawariy).

11 Kayta yachakullanchejtaj: Ama piensanachu unayña Jehovata kasukusqanchejrayku sajra kajta ruwayta atillasqanchejta. Yuyarikuna, predicanchej chay runas jinallataj juchaman urmayta atisqanchejta. Apóstol Pablo Corintomanta cristianosman yuyaychasqanqa mayta yanapallawasunmantaj. Payqa nerqa: “Pichus sinchʼita sayashasqanta yuyakojqa, allinta qhawakuchun ama urmananpaj. Qankunaqa tukuy runas jinallataj juchaman tanqasqa kankichej”, nispa (1 Cor. 10:12, 13). Nillataj kayta munasunmanchu pichus “allin imasta ruwasqanpi atienekuspa” sajra kajta ruwan chay runa jina. Chay runaqa allin imasta ruwajtinpis castigasqapuni kanqa sajra imasta ruwasqanrayku (Eze. 33:13). Unaytaña Jehovata sirvispapis, kʼumuykukoj sonqollapuni kana, kasukunataj.

12. Ñaupajta jatuchaj juchasta ruwarqanchej chayqa, ¿imatataj yuyarikunanchej tiyan?

12 Ichapis unayña jatuchaj juchasta ruwarqanchej, chayraykutaj sonqonchej juchachashallawanchejpuni. Ezequielpa willasqanmanta yachakunchej Jehovaqa castigananta pikunachus juchallikuspa mana pesachikunkuchu chaykunata. Yachakullanchejtaj Jehovaqa munakoj Dios kasqanta, manataj vengakoj Dioschu (1 Juan 4:8). Sichus ruwasqasninchejwan pesachikusqanchejta rikuchinchej chayqa, amapuni piensanachu juchasninchejqa may jina jatuchaj kasqanta, mana Dios perdonanawanchejpaj jinaqa (Sant. 5:14, 15). Jehovaqa wasanchaj israelitasta perdonarqa, noqanchejtapis perdonawasunpuni (Sal. 86:5).

“Llajta masisniykiman kayta nimuy”

13, 14. 1) ¿Imayna willaytataj qhawaj guardias willarqanku? 2) ¿Ima willaykunatataj Isaías willarqa?

13 (Ezequiel 33:2, 3 leey). Jehovaj qhawaj guardiasnenqa imachus runaswan pasananta willaj kanku, chantapis sumaj willaykunata willallajtaj kanku. Chaykunamanta wakinta qhawarina.

14 Isaiasqa profeta jina willarqa 778 watamantapacha 732 watakama Jesús niraj jamushajtin. Payqa willarqa babilonios Jerusalenta japʼikapunankuta, chaypi tiyakojkunatataj presosta apakapunankuta (Isa. 39:5-7). Kayta willallarqataj: “Uyariy, perqa patamanta qhawajkunasniykeqa qhaparishanku, tukuyninku ujllata kusisqas qhaparishanku. Paykunaqa sutʼita rikonqanku Jehová Dios Sionta watejmanta tantamojtin”, nispa (Isa. 52:8). Isaiasqa sumaj willayta willarqa: ¡Jehovallata yupaychay watejmanta sayarichisqa kananta!

15. ¿Imasmantataj Jeremías willarqa?

15 Jeremiasqa profeta jina willarqa 647 watamantapacha 580 watakama Jesús niraj jamushajtin. Paytaqa desgraciasta willaj runata jina qhasillamanta tumparqanku. Payqa ima ñakʼariykunatachus Jehová sajra israelitasman apachimunallanta willarqa. a Jinapis sumaj willaykunata willallarqataj: Diospa llajtan Jerusalenman kutipunanta, chaypitaj Diosllata yupaychay watejmanta sayarichisqa kananta (Jer. 29:10-14; 33:10, 11).

16. ¿Imaynatataj preso apasqa judiosta Ezequielpa willasqan yanaparqa?

16 Diosqa Ezequielta churarqa Israel nacionpa qhawajnin kananpaj 613 watapi Jesús niraj jamushajtin, sirverqataj 591 wata chaynejkama. Kay libromanta capítulo 5, 6 sutʼinchan, Ezequielqa mana saykʼuspa willasqanta Israel nacionman Jerusalén thuñisqa kananta. Jinamanta runas wañusqankumanta mana juchayojchu kanman karqa. Ezequielqa Babiloniapi presos kasharqanku chay judiosman willarqa, Jehovaqa Jerusalenpi payta wasanchajkunata castigananta. Chay willasqantaj judiosta yanaparqa Diosta yupaychaypi rijchʼarisqallapuni kanankupaj, ima ruwanaschus kanan karqa chayta ruwanankupajpis wakichisqa kanankupaj. Babiloniapi presos kasqankumanta 70 watas pasajtin, Jehovaqa Israelman uj grupo judiosta kutipunankuta saqenan karqa chaypi tiyakapunankupaj (Éxo. 36:7-11). Chay kutipojkunaqa karqanku Ezequielta kasukojkunaj wawasninku, allchhisninku ima. Kay libroj 3 kaj tʼaqanpa capitulosninpi sutʼinchan jina, Ezequielqa sumaj willaykunata willanan karqa, chaytaj sutʼita rikuchin Jehovallata yupaychayqa Jerusalenpi watejmanta sayarichisqa kananta.

17. ¿Ima kutispitaj Jehová qhawaj guardiasta willanankupaj churan?

17 Parlarqanchej chay profetasqa israelitasman willarqanku Jerusalén niraj thuñisqa kashajtin, chantá Jerusalén thuñisqaña kasqanmanta qhepatapis. Jerusalenqa 607 watapi thuñisqa karqa Jesús niraj jamushajtin. Jinapis, ¿paykunallatachu Jehovaqa qhawajkunata jina willanankupaj churarqa? Mana. Jehovaqa munaynin juntʼakunanpaj imata ruwanan kajtinpis qhawajkunata churan sajra runasman willachinanpaj, sumaj willaykunatapis willachinanpaj.

Ñaupa cristianospa tiemponkupi willajkuna

18. ¿Ima ruwaytataj Juan Bautista ruwarqa?

18 Jesuspa tiemponpi Juan Bautistaqa qhawaj guardia jina willarqa. Payqa israelitas tumpamantawan qhesachasqa kanankuta willarqa (Mat. 3:1, 2, 9-11). Mana chayllachu, Jesuspis Juanmanta parlaspa, qhelqasqa kasqanman jina nerqa Diospa willajnin kasqanta, pichus Mesiaspa ñanta picharqa chay (Mal. 3:1; Mat. 11:7-10). Juanqa sumaj willaykunata willarqa: “¡Kaymin Diospa Corderonqa!”, nispa. Jesusqa chayamusqaña, kay ‘mundomanta juchatataj’ chinkachinan karqa (Juan 1:29, 30).

19, 20. ¿Imaynatataj Jesuswan discipulosninwan qhawaj guardias jina willarqanku?

19 Tukuy qhawaj guardiasmanta Jesús aswan kuraj karqa. Jehovaqa Ezequielta jinallataj kacharqa ‘Israel nacionman’ willananpaj (Eze. 3:17; Mat. 15:24). Jesusqa israelitasman willarqa tumpamantawan qhesachasqa kanankuta, Jerusalenpis thuñisqa kananta (Mat. 23:37, 38; 24:1, 2; Luc. 21:20-24). Astawanpis sumaj willaykunata willananpaj kachamusqa karqa (Luc. 4:17-21).

20 Jesusqa kay jallpʼallapiraj kashaspa discipulosninman sutʼita nerqa: “Rijchʼarisqallapuni kaychej”, nispa (Mat. 24:42). Paykunaqa kamachisqanta kasukuspa qhawaj guardias jina runasman willarqanku Israel naciontapis, Jerusalén llajtatapis Jehová qhesachasqanta (Rom. 9:6-8; Gál. 4:25, 26). Diospa churasqan willajkuna jinallataj paykunapis sumaj willaykunata willarqanku. Kay sumaj willayta willarqanku: Espíritu santowan ajllasqa cristianos ukhupeqa, nisunman ‘Diospa llajtan Israel’ ukhupeqa waj nacionesmanta runas kanallankutataj, paykunataj Cristota yanapanankuta kay jallpʼapi Jehovallata yupaychay watejmanta sayarichisqa kananpaj (Hech. 15:14; Gál. 6:15, 16; Apo. 5:9, 10).

21. ¿Imatataj apóstol Pablomanta yachakusunman?

21 Apóstol Pablopis ñaupa cristianospa tiemponkupi qhawaj guardia jina sumajta willarqa. Paypis Ezequiel jinallataj sumajta yacharqa ruwayninta allinta juntʼajtenqa, ‘mana juchayojchu kananta pillapis mana salvakojtenqa’ (Hech. 20:26, 27). Pabloqa chay waj willajkuna jinallataj, sumaj willaykunatapis willallarqataj (Hech. 15:35; Rom. 1:1-4). Chantapis Cristoj discipulosnin Diospa Gobiernonmanta willasqankumanta parlaspa, Pabloqa espíritu santoj yanapayninwan Isaiaspa profecianta oqharispa nerqa: “Orqosninta sumaj willaykunata apajpa chakisnenqa may kʼachitus kanku”, nispa (Isa. 52:7, 8; Rom. 10:13-15).

22. ¿Imataj karqa apóstoles wañupusqankumanta qhepaman?

22 Apóstoles wañupusqankumanta qhepata, Diospa contranpi oqharikojkunaqa cristiana congregacionman juntʼaykuyta qallarerqanku (Hech. 20:29, 30; 2 Tes. 2:3-8). Unay watasta cizaña qhorawan ninakoj llulla cristianosqa ashkhayallarqankupuni, trigowan ninakoj cheqa cristianostaj pisiyarqanku. Chantapis Diospa Gobiernonmanta kʼanchay jina willayqa llulla yachachiykunawan pakasqa karqa (Mat. 13:36-43). Chantá tiempo chayamorqa Jehová runasta yanapananpaj. Payqa munakuyninta, cheqan kaynintawan rikuchinanpaj qhawaj guardiasta jina willanankupaj churarqa. Paykunaqa sutʼita willananku karqa imachus pasananta, sumaj willaykunatapis. ¿Pikunataj karqanku chay willajkuna?

Jehovaqa willajkunata churallantaj sajra runasman willachinanpaj

23. ¿Ima ruwaytataj Charles Russellwan yanapajkunasninwan ruwarqanku?

23 Charles Russellwan yanapajkunasninwan 1914 wata ñaupajta Diospa kachamusqan ‘willajnin’ jina willarqanku. Paykunaqa ñaupajta ñanta kicharqanku Diospa Gobiernonpi Jesús niraj kamachiyta qallarishajtin (Mal. 3:1). b Kay grupopis qhawaj guardia jinallataj willarqa inglespi La Torre del Vigía de Sion y Heraldo de la Presencia de Cristo (Zionʼs Watch Tower and Herald of Christʼs Presence) nisqa revistawan. Chay revistapi willarqa Diospa juicio pʼunchaynin jamunanta, Diospa Gobiernonmanta sumaj willaykunatapis.

24. 1) ¿Imaynatataj allin kamachi yuyayniyoj uj qhawaj guardia jina willarqa? 2) ¿Imatataj yachakunki qhawaj guardiasmanta? (“Qhawaj guardias jina willajkuna” nisqa recuadrota qhawariy).

24 Diospa Gobiernon sayarichisqa kasqantawan Jesusqa uj juchʼuy grupo runasta churarqa allin kamachi yuyayniyoj kananpaj (Mat. 24:45-47). Chay kutimantapacha allin kamachi yuyayniyojtaqa Diospa Llajtanta Kamachejkuna sutiwan rejsikullantaj. Paykunaqa qhawaj guardia jina llankʼashanku, ñaupajpi kashanku Diospa ‘vengakunan pʼunchaymanta’ willaspa, Diospa ‘khuyakunan watamantapis’ willaspa (Isa. 61:2; 2 Cor. 6:1, 2).

25, 26. 1) ¿Ima ruwaytataj Cristoj kamachisnin ruwananku tiyan, chanta imaynatataj chayta ruwashanku? 2) ¿Imatataj qhepan capitulopi yachakusunchej?

25 Allin kamachi yuyayniyoj qhawaj guardia jina willashajtinpis, Jesusqa ‘tukuy’ kamachisninman nerqa “rijchʼarisqallapuni” kanankuta (Mar. 13:33-37). Chay kamachiyta kasukunchej Diosta yupaychayninchejpi rijchʼarisqallapuni kaspa, allin kamachi yuyayniyojta yanapakuspa, tukuy atisqanchejta predicaspa ima (2 Tim. 4:2). Chaytataj ruwanchej runas salvakunankuta munasqanchejrayku (1 Tim. 4:16). Tumpitamantawan ashkha runas wañonqanku, kay tiempopi allin kamachi yuyayniyoj qhawaj guardia jina willasqanta mana kasukusqankurayku (Eze. 3:19). Jinapis sonqonchej astawan aysawanchej kay sumaj willayta willananchejpaj: Jehovallata yupaychayqa watejmanta sayarichisqaña kasqanta. Kunanqa Jehová Diospa ‘khuyakunan watapi’ kashanchej. Chayrayku tiempo kanraj ashkha runas munakoj Diosninchejta noqanchejwan khuska yupaychanankupaj. Tumpitamantawan sajra runasqa chinkachisqa kanqanku, kausashaj qhepakojkunataj Jesucristo kamachishajtin bendicionesta japʼenqanku. Paymin Jehovaj khuyakoj Wawanqa. Kay tiempopi qhawaj guardia jina sumaj willaykunata willajta tukuy sonqo yanapakuna. ¡Kunan tiempo kashan willanapaj! (Mat. 24:14).

Mayta kusikunchej allin kamachi yuyayniyojta yanapakuspa, sumaj willaykunata willaspa (25 parrafota qhawariy).

26 Jehovaqa niraj sajra runasta chinkachishajtin, llajtanta sumajta ujchaykun, chaytaj uj milagro. Qhepan capitulopi yachakusunchej iskay kʼaspismanta parlaj profeciata.

a Ñakʼariy, llakiy palabrasqa Jeremías libropi rikhurin uj 100 kutista jina.

b Chay profeciamanta, imaynatachus juntʼakusqanmanta ima astawan yachanaykipajqa Diospa Reinonqa kamachishanña nisqa libroj 2 yachaqananta leeriwaj, “Diospa Reinon janaj pachapi kamachiyta qallarin” nisqata.