1. Hebreos 12:1 nisqanman jina, ¿imatá ruwananchej tiyan tukukuykama correnapaj?

 BIBLIAQA nin cristianosqa uj carrerapi jina kashasqanchejta. Tukukuykama correjkunataj wiñay kausayta premiota jina japʼenqanku (2 Tim. 4:7, 8). Tukuy atisqanchejta kallpachakunanchej tiyan correnallapajpuni, tukukuyninman chayanapaj niña unaychu faltasqanrayku. Apóstol Pabloqa tukukuykama chay carrerapi correrqa. Pay niwarqanchej imachus yanapanawanchejta noqanchejpis tukukuykama correnapaj. Pay nerqa: “Imaschus llasaykuwanchej chayta wijchʼupunachej. Mana saykʼuspa correnachej, correnanchej kashan chay atipanakupi”, nispa (Hebreos 12:1 leey).

2. “Imaschus llasaykuwanchej chayta wijchʼupunachej” nispa, ¿imatá Pablo niyta munasharqa?

² “Imaschus llasaykuwanchej chayta wijchʼupunachej” nispa, ¿imatá Pablo niyta munasharqa? Chaywan nisharqachu cristianos, ¿ni imata qʼepita jina apananchej kasqanta? Mana. Payqa nisharqa imaschus qhasita llasaykushawanchej chay imasta wijchʼunanchej kasqanta. Chay imasqa mana usqhayllata correjta saqewasunmanchu, saykʼuchiwasunmantaj. Wiñay kausayman pusaj ñanpi correnallapajpuneqa, qhawarikunanchej tiyan imaschus qhasita llasaykushawasqanchejta, chay ratotaj chaykunata wijchʼupuna. Pero wakin imastaqa apananchejpuni tiyan nisunman ruwananchejpuni tiyan. Mana chaykunata ruwasunmanchu chayqa, chay carreramanta llojsipusunman (2 Tim. 2:5). Qhawarina imaschus chaykuna kasqanta.

3. 1) Gálatas 6:5 nisqanman jina, ¿imatataj sapa ujninchej juntʼananchej tiyan? 2) ¿Imatá kay yachaqanapi qhawarisun, chanta imata ruwanapajtaj chay yanapawasun?

³ (Gálatas 6:5 leey). Kay versiculopi Pabloqa nerqa sapa cristiano  “ruwananta juntʼanan” kasqanta. ¿Ima ruwanastaj chaykuna kanku? Jehová Diospaj ruwanasninchej, chaykunataqa ni pi noqanchejpaj ruwapuwasunmanchu. Kay yachaqanapi yachakusun imaschus chay ‘ruwanasninchej kasqanta’, imatajchus yanapawasunman chaykunata juntʼanapaj. Chantapis qhawarillasuntaj imastachus ichapis qhasita apashasqanchejta, chantá imatachus ruwananchej kasqanta chaykunata wijchʼunapaj. Allin kanman necesitasqallanchejta apananchej. Ajinamanta tukukuykama correyta atisunchej, wiñay kausaytataj japʼisunchej.

4. ¿Imaraykutaj mana llasa qʼepi jinachu Jehovata wiñaypaj sirvinanchejta nisqanchej? (Fotostawan qhawariy).

⁴ Jehovata wiñaypaj sirvinanchejta nisqanchej. Jehovaman kausayninchejta qopushaspaqa, payta yupaychananchejta, munaynintataj ruwananchejta nerqanchej. Chay nisqanchejtaqa juntʼananchejpuni tiyan. Chay nisqanchej mana pisillachu kajtinpis, mana uj llasa qʼepi jinachu. Jehovaqa munayninta ruwanapaj ruwawarqanchej (Apo. 4:11). Payqa sonqonchejman churarqa, payta rejsiyta munayta, payta yupaychayta  munayta ima. Chantapis rijchʼayninman jina ruwawarqanchej. Chayrayku payman qayllaykuyta atinchej, munayninta ruwaspataj kusisqas kayta atinchej (Sal. 40:8). Mana chayllachu, Jehovaj munayninta ruwaspa, Wawan jinataj kaspaqa, samarikunchej (Mat. 11:28-30).

5. ¿Imataj yanapawasun Jehovaman nisqanchejta juntʼanapaj? (1 Juan 5:3).

⁵ ¿Imataj yanapawasun? Ñaupaj kaj, Jehovata astawan munakuna. Chay munakuyninchej astawan wiñananpajtaj, tʼukurina imastachus noqanchejrayku ruwasqanpi, ima bendicionestachus qhepaman qonawanchejpipis. Diosninchejta astawan munakusun chayqa, atillasun payta kasukuyta, nitaj yuyasunchu kamachiykunasnenqa mana juntʼay atina kasqanta (1 Juan 5:3 leey). Iskay kaj, Jesús jina ruwana. Payqa Diospa yanapayninta mañakojpuni, ima premiotachus japʼinanpitaj yuyaynin karqa. Chayrayku Diospa munayninta ruwayta aterqa (Heb. 5:7; 12:2). Noqanchejpis Jesús jina Jehovamanta kallpata mañakuna, wiñay kausayta japʼinanchejpitaj yuyayninchej kachun. Sichus Jehovata astawan munakusun chay, Wawan jinataj ruwasun chayqa, payta wiñaypaj yupaychananchejta nisqanchejta juntʼayta atisun.

6. ¿Imaraykutaj familiapi ruwanasninchejta juntʼananchejpuni tiyan? (Fotostawan qhawariy).

⁶ Familianchejpi ruwanasninchej. Wiñay kausayta japʼinapaj correshaspaqa, Jehovatawan Jesustawan astawan munakunanchej tiyan familianchejmanta nisqaqa (Mat. 10:37). Chaywanqa mana nishanchejchu, familianchejpi ruwanasninchejta manaña juntʼanchejchu kasqanta. Chayqa Jehovata sirvinanchejpaj mana uj jarkʼay jinachu. Astawanpis Jehovatawan, Jesustawan kusichiyta munanchej chayqa, familianchejpi ruwanasninchejta juntʼananchejpuni tiyan (1 Tim. 5:4, 8). Chayta ruwasun chayqa aswan kusisqas kasun. Jehovaqa familiasta rikhuricherqa kusisqa kausakunankupaj. Pero chaypajqa qhariwarmi munanakunanku tiyan, respetanakunankutaj tiyan. Tatasqa wawasninkuta munakunanku tiyan, yachachinankutaj tiyan. Wawastaj tatasninkuta kasukunanku tiyan (Efe. 5:33; 6:1, 4).

7. ¿Imataj yanapasonqa familiapi ruwanasniykita juntʼanaykipaj?

⁷ ¿Imataj yanapawasun? Warmipis, qosapis, wawapis kay, Bibliaj yuyaychaykunasninpi atienekuy. Ama imatapis ruwaychu imachus qanman allin rijchʼasunki chayman jinalla, lugarniykimanta runas imatachus ruwasqankuman jinalla, chayri yachayniyoj runaspa nisqankuman jinalla (Pro. 24:3, 4). Publicacionesninchejwan yanapachikuy. Chaypi sumaj yuyaychaykunata tarinki, imaynatachus Bibliaj yuyaychaykunasninman jina ruwanamanta. Jw.org paginanchejpi ashkha yanapas tiyan casarasqaspaj, tataspaj, jovenespajpis, ima kajtinpis imatachus ruwanankuta yachanankupaj. b Familiaykimanta ni mayqen chayta ruwajtinpis, qanqa kallpachakuypuni Bibliaj yuyaychaykunasninman jina ruwanaykipaj. Chayta ruwanki chayqa, tukuynin familiaykipaj sumaj kanqa, Jehovataj bendecisonqapuni (1 Ped. 3:1, 2).

8. Imatapis kausayninchejpi ajllasqanchej, ¿imapitaj rikhurichiwasunman?

⁸ Imastachus ajllasqanchejrayku imaspichus rikukusqanchej. Imatapis sapallanchejmanta ajllayta atisqanchejqa Jehovamanta uj sumaj regalo. Paytaj munan imatapis allinta ajllaspa kusisqa kausakunanchejta. Pero imatapis mana allinta ajllajtinchej imaspichus rikukunanchejmantaqa mana jarkʼawanchejchu (Gál. 6:7, 8). Chayrayku sichus imatapis mana allintachu ajllanchej, chayri mana piensarispalla imatapis ninchej chayri ruwanchej chayqa, chaymanta cargollikunanchej tiyan. Wakin kutisqa imatapis  mana allinta ruwasqanchejmanta sonqonchej mayta nanawasunman, juchachawasunmantaj. Imata ruwasqanchejmantapis noqallanchejtaj juchayoj kasqanchejta reparakoyqa yanapawanchej juchanchejta rimarinapaj, allin kajta ruwanapaj, niñataj ujtawan kikinta pantanapaj. Chayta ruwasun chayqa, wiñay kausayman pusaj ñanpi correllasunpuni.

9. ¿Imatá ruwawaj imapipis pantaykunki chay? (Fotostawan qhawariy).

⁹ ¿Imataj yanapawasun? Imatapis mana allintachu ajllarqanchej chay, ¿imatá ruwasunman? Reparana ruwasqaqa ruwasqaña kasqanta. Ama wajkunata chay ruwasqanchejmanta juchachanachu, nitaj ninachu “noqaqa chayrayku ruwarqani” nispa. Chayta ruwaspaqa tiempollanchejta, kallpallanchejta usuchisunman. Reparakuna pantasqanchejta, tukuy imatataj ruwana chay pantasqanchejta allinchanapaj. Chay ruwasqanchejmanta may llakisqa kashanchej chayqa, kʼumuykukoj sonqowan orakuna, Jehovaman nina pantasqanchejta, perdontataj mañakuna (Sal. 25:11; 51:3, 4). Pejpa sonqontapis nanacherqanchej chayqa, paymanta perdonta mañarikuna. Chantapis necesitanchej chayqa, ancianospa yanapayninta maskʼana (Sant. 5:14, 15). Pantasqasninchejmanta yachakuna, amataj watejmanta kikinta pantanachu. Jehovaqa yanapawasunpuni, khuyakuwasunpunitaj (Sal. 103:8-13).

10. Mana atisqanchejta ruwayta munay, ¿imaraykutaj uj llasa qʼepi jina? (Gálatas 6:4).

¹⁰ Mana atisqanchejta ruwayta munay. Chayta ruwasunman wajkunawan kikinchakuspa, chaytaj uj llasa qʼepi jina kanman (Gálatas 6:4 leey). Chayta ruwayman yachasqa kasunman chayqa, hermanosninchejwan atipanakupi jina kasunman, envidianakusunmantaj (Gál. 5:26). Wajkuna jinapuni imatapis ruwayta munasunman chayqa, mana atisqanchejtawan ruwayta munasunman. Biblia nin: “Uj runaj suyakusqan mana usqhayta juntʼakojtin sonqonpi phutiylla tiyan”, nispa (Pro. 13:12). Chayrayku imatachus ni jaykʼaj atisunchu chayta ruwayta munaspaqa astawanraj llakikusun. Chayqa mayta saykʼuchiwasunman, niñataj usqhayta correyta atisunmanchu kausayman pusaj ñanpi (Pro. 24:10).

11. ¿Imataj yanapawasun atisqallanchejta ruwanapaj?

¹¹ ¿Imataj yanapawasun chayta wijchʼunapaj? Jehovaqa ni jaykʼaj mañawasunchu imatachus mana qoyta atisqanchejtaqa. Chayrayku noqanchejpis ama ruwayta munanachu imatachus mana atisqanchejtaqa (2 Cor. 8:12). Kayta yuyarikunapuni: Jehovaqa ni piwan kikinchawanchejchu (Mat. 25:20-23). Jehovaqa noqanchejpi kaykunata may valorniyojpaj qhawan: tukuy sonqo payta sirvisqanchejta, mana wasanchasqanchejta, aguantasqanchejtapis. Kʼumuykukoj sonqo kayqa yanapawasun manaña ñaupajta jinachu imatapis ruwayta atisqanchejta reparakunapaj, ichapis edadninchejrayku, onqosqa kasqanchejrayku, chayri waj imasrayku. Onqosqa kasqanchejrayku congregacionpi ima ruwaytapis mana juntʼayta atisunchu chayqa, Barzilái jina ama japʼikunallachu (2 Sam. 19:35, 36). Chayri Moisés jina wajkunawan yanapachikuna, atikojtintaj wajkunaman ruwaykunata qona (Éxo. 18:21, 22). Kʼumuykukoj sonqo kasun chayqa, atisqallanchejta ruwasun, manataj mana atisqanchejtaqa. Ajinamanta mana kallpanchejta qhasita usuchisunchu.

12. ¿Noqanchejchu juchayoj kanchej wajkuna pantajtinku?

¹² Wajkuna pantasqankumanta noqanchej juchayoj kasqanchejta yuyay. Noqanchejqa mana wajkunapaj ajllapuyta atisunmanchu, mana allinta ajllajtinkutaj mana jarkʼayta atisunmanpunichu ima llakiykunaspichus rikukunankumanta. Ichapis uj wawaqa Jehovamanta karunchakapunman, chaytaj tata mamanpa sonqonkuta maytapuni pʼakinman. Sichus tatas  wawankoj pantasqanmanta paykuna juchayoj kasqankuta yuyankuman chayqa, manchay llasa qʼepita jina qʼepiriykukunkuman, Jehovataj mana munanchu chayta ruwanankuta (Rom. 14:12).

13. ¿Imatá uj tata ruwanman wawan Jehovamanta karunchakapojtin?

¹³ ¿Imataj yanapawasun chayta wijchʼunapaj? Jehovaqa sapallanchejmanta imatapis ajllakunanchejpaj jina ruwawarqanchej. Chayrayku noqanchej kikin imatapis ajllakunanchejta saqewanchej. Ujnintaj kashan payta sirviytachus manachus ajllakunanchej. Chantapis Jehovaqa yachan pantaj runas kasqanchejta. Jehovaqa munan sumaj tata kanallaykipaj kallpachakunaykita. Chayrayku wawayki Jehovata sirviyta saqepun chayqa pay juchayoj, mana qanchu (Pro. 20:11). Jinapis ichá yuyallankipuni imaspichus tata jina pantasqaykipi. Imaynachus kashasqaykita Jehovaman willakuy, perdontataj mañakuy. Payqa yachan ruwasqaqa ruwasqaña kasqanta, nitaj chayta cambiayta atikusqanta. Chantapis Jehovaqa mana suyanchu wawaykita jarkʼanaykita pantasqanrayku imaspichus rikukunanmanta. Jinapis kayta yuyarikuypuni: Sichus wawayki Jehovaman kutinpunanpaj kallpachakonqa chayqa, payqa chunka makiwan japʼikaponqa (Luc. 15:18-20).

14. ¿Imaraykutaj mana allinchu sonqonchej anchatañataj juchachanawanchej?

¹⁴ Anchatañataj sonqonchej juchachawajtinchej. Juchallikojtinchejqa sonqonchej juchachawanchejpuni. Pero anchatañataj sonqonchej juchachawasunman chayqa, uj llasa qʼepi jina kanman, Jehovataj mana munanchu chay qʼepita apananchejta. Chayrayku wijchʼupunanchej tiyan. ¿Imaynamantá yachasunman sonqonchej anchatañataj juchachashawasqanchejta? Sichus juchanchejta rimarinchejña, arrepientekunchejña, manaña chay juchapi urmanapajtaj kallpachakushanchej chayqa, ama iskayrayanachu Jehová perdonawasqanchejmanta (Hech. 3:19). Sichus chaykunata ruwanchejña chayqa, Jehovaqa munan manaña sonqonchej juchachanawanchejta. Payqa yachan ancha unaytañataj sonqonchej juchachawajtinchej, manapuni allinchu noqanchejpaj kasqanta (Sal. 31:10). Llakiywan atipachikusunman  chayqa, wiñay kausayta japʼinapaj correshanchej chay ñanmanta llojsipusunman (2 Cor. 2:7).

15. ¿Imataj yanapawasunman sonqonchej anchatañataj juchachawanchej chay? (1 Juan 3:19, 20; fotostawan qhawariy).

¹⁵ ¿Imataj yanapawasun chayta wijchʼunapaj? Sonqonchej anchatañataj juchachashawanchej chayqa, piensarina Diosninchej ‘perdonaspaqa perdonasqatapuni’ perdonawasqanchejpi (Sal. 130:4). Pipis sonqomantapacha arrepientekun chayqa, Jehová kayta nin: “Manañataj juchankumanta yuyarikusajchu”, nispa (Jer. 31:34). Chayqa niyta munan Jehová Diosninchejqa chay juchanchejta niña ujtawan yuyarichinawanchejta. Juchallikuspaqa llakiykunapi rikukunchejpuni. Pero chayqa mana niyta munanchu Jehová mana perdonawasqanchejta. Juchanchejrayku congregacionpi ruwanasta mana japʼiyta atinchej chayqa, ama saqenachu sonqonchej juchachanallawanchejtapuni. Jehovaqa qonqapunña ima juchastachus ruwasqanchejmanta. Noqanchejpis kikillantataj ruwana (1 Juan 3:19, 20 leey).

16. ¿Imatataj sutʼita yachananchej tiyan?

¹⁶ Wiñay kausayta premiota jina japʼinapajqa kay yuyaychayman jina ruwananchej tiyan: “Qankunapis premiota japʼinaykichejpaj jina correychej” (1 Cor. 9:24). Chayta ruwanapajqa sutʼita yachananchej tiyan ima qʼepistachus apananchej kasqanta, imastatajchus wijchʼupunanchej kasqanta. Kay yachaqanapeqa uj mashkha imasmanta parlarerqanchej, pero mana chaykunallachu kanku. Jesusqa kayta nerqa: “Pajtataj sonqoykichej atipachikunman anchata mikhuywan, anchata ujyaywan, kay kausaypa llakiykunasninwan ima”, nispa (Luc. 21:34). Kay versículo, waj versiculospis yanapawasun cambiananchej kajtenqa cambianapaj, ajinamanta wiñay kausayta japʼinanchejkama correnallapajpuni.

17. ¿Imaynapí yachanchej tukukuykama correyta atisqanchejta?

¹⁷ Jehová kallpata qowasun tukukuykama correnapaj. Chayrayku sutʼita yachanchej wiñay kausayta japʼinakama correyta atisqanchejta (Isa. 40:29-31). Chayrayku ama saykʼunachu. Apóstol Pablo jina kana. Payqa tukuy atisqanta kallpachakorqa premiota japʼinanpaj (Fili. 3:13, 14). Ni pi noqanchejpaj correpuwasunmanchu, noqanchejpuni correnanchej tiyan. Jinapis Jehová chaypi kashan yanapanawanchejpaj. Pay qʼepinchejta apaysiwasun, yanapawasuntaj mana necesitasqanchej qʼepista wijchʼupunapaj (Sal. 68:19). Paypa yanapayninwanqa tukukuykama correllasunpuni, atipasuntaj.