1. ¿Imayna familiayojtaj Santiago karqa?

 SANTIAGOQA Jesuspa hermanon karqa. Jehovata yupaychaypi sinchʼi sayasqa familiapitaj uywasqa karqa. * Paypa tatasnenqa Josewan Mariawan karqanku. Paykunaqa Jehovata sinchʼita munakorqanku. Jehovata tukuy atisqankuta sirvinankupajtaj mayta kallpachakorqanku. Chantapis paypa kuraj hermanonqa wiñarqoytawan Mesías karqa. Santiagopajqa ajina familiayoj kasqan may sumajpuni karqa.

2. ¿Imasraykutaj Santiago kuraj hermanonta may sumajpaj qhawayta atinman karqa?

² Santiagoqa kuraj hermanonta ashkha imasrayku may sumajpaj qhawayta atinman karqa (Mat. 13:55). Jesusqa 12 watitasniyoj kashaspa, Diospa Palabranta sumajta rejsej. Chayrayku Jerusalenpi yachachejkunaqa Jesuspa yachayninmanta tʼukushaj qhepakorqanku (Luc. 2:46, 47). Chantapis Santiagoqa ichá Jesuswan khuska carpinteriapi trabajarqa. Chayrayku Jesustaqa sumajtachá rejserqa. Hermano Nathan Knorrqa niyta yachaj: “Piwanpis trabajaspaqa payta sumajta rejsinchej”, nispa. * Chantapis “Jesusqa wiñashallarqapuni, yachaytataj astawan astawan japʼisharqa. Paytaqa Diospis runaspis aswan allinpaj qhawasharqanku”. Chaytataj Santiagoqa sutʼitachá repararqa (Luc. 2:52). Chayrayku Santiagomantaqa nisunman “payqa Jesuspa ñaupaj discipulonchá karqa” nispa. Chaywanpis mana jinachu karqa.

3. ¿Imatataj ichapis Santiago nerqa Jesús predicayta qallarejtin?

³ Santiagoqa Jesús kay jallpʼapi predicashajtin mana Jesuspa discipulonman tukorqachu (Juan 7:3-5). Uj pacha Jesustaqa,  familiallantaj nerqanku: “Locoyapun”, nispa. Santiagotaj ichapis chay nejkunamanta ujnin karqa (Mar. 3:21). Chantapis Jesusta ñakʼarina kʼaspipi wañuchishajtinku, Santiagoqa manasina maman Mariawan khuskachu kasharqa (Juan 19:25-27).

4. ¿Imastataj kay yachaqanapi yachakusun?

⁴ Aswan qhepaman Santiagoqa Jesuspi creerqa. Congregacionmanta hermanostaj mayta payta respetaj kanku. Kay yachaqanapeqa Santiagomanta iskay imasta yachakusunchej. 1) ¿Imajtintaj kʼumuykukoj sonqo kananchej tiyan? 2) ¿Imaynatá sumaj yachachejkuna kasunman?

5. ¿Imatá ruwarqa Santiago Jesús kausarimuytawan payman rikhurisqanmantapacha?

⁵ ¿Maykʼajtaj Santiago Jesuspa discipulonman tukorqa? Jesusqa kausarinpuytawan “Santiagoman rikhurerqa, chantá tukuynin apostolesman” (1 Cor. 15:7). Santiagoqa Jesús payman rikhurisqanmantapacha, Jesuspa discipulonman tukorqa. Uj pacha Jesuspa apostolesnenqa, Jerusalenpi uj wasej alto patanpi tantasqa kasharqanku. Paykunaqa espíritu santota japʼiyta suyakusharqanku, Santiagotaj paykunawan khuska kasharqa (Hech. 1:13, 14). Aswan qhepamantaj Santiagoqa Diospa llajtanta kamachejkunamanta ujnin karqa (Hech. 15:6, 13-22; Gál. 2:9). Kay 62 wata ñaupajtataj, Santiagoqa Jehovaj yuyaychasqanman jina ajllasqa cristianosman uj cartata qhelqarqa. Chay cartataj kay tiempopi yanapashallawanchejpuni, cielopi chayri kay jallpʼapi kausakuyta suyakojtinchejpis (Sant. 1:1). Ñaupa tiempomanta qhelqaj judío Josefo nisqanman jina, Santiagotaqa Anaspa wawan Ananías wañuchicherqa. Santiagoqa kay jallpʼapi wañupunankama Jehovata mana wasanchaspa sirverqa.

6. ¿Imatataj Santiago ruwarqa chanta imatataj judiospa religionninkuta kamachejkuna ruwarqanku?

⁶ Santiagoqa kʼumuykukoj sonqo karqa. ¿Imajtintaj chayta ninchej? Qhawarina imatachus Santiago ruwasqanta, imatatajchus judiospa religionninkuta kamachejkuna ruwasqankuta. Santiagoqa Jesús Diospa Wawanpuni kasqanta reparaspa, kʼumuykukoj sonqowan paypi creerqa. Jinapis Jerusalenmanta kuraj sacerdotesqa mana Jesuspi creerqankuchu. Paykunaqa yacharqanku Jesusqa Lazarota kausarichisqanta. Jinapis Jehovapuni Jesusta kachamusqanpi creenankumantaqa, Jesustawan Lazarotawan wañuchiyta munarqanku (Juan 11:53; 12:9-11). Aswan qhepamantaj Jesús kausarinpojtin, paykunaqa tukuy imata  ruwarqanku runas mana chayta yachanankupaj (Mat. 28:11-15). Judiospa religionninkuta kamachejkunaqa, mana kʼumuykukoj sonqos kasqankurayku Mesiasta qhesacharqanku.

7. ¿Imaraykutaj mana jatunchakunachu tiyan?

⁷ ¿Imatá yachakunchej? Kʼumuykukoj sonqo kanata, Jehová yachachinawanchejtataj saqekunata. Imaynatachus uj onqoy corazonninchejta mana allinta funcionajta saqenchu, ajinallatataj jatunchakuypis mana saqewasunmanchu Jehovata kasukojta. Jesuspeqa sutʼi karqa Diospa Wawanpuni kasqan, Diospa espíritu santontapis japʼisqan. Jinapis fariseosqa sonqonkuta rumiyachisqankurayku chayri jatunchakusqankurayku, manapuni paypi creerqankuchu (Juan 12:37-40). Paykunaqa ajina kasqankurayku wiñay kausayta pierderqanku (Mat. 23:13, 33). Tukuy atisqanchejta kallpachakunallapuni, Diospa Palabranwan espíritu santonwan kausayninchejpi, yuyayninchejpipis yanapachikunapaj. Chayman jinataj imatapis kausayninchejpi ruwana (Sant. 3:17). Santiagoqa kʼumuykukoj sonqo kasqanrayku, astawan Jehovamanta yachakuyta munallarqapuni. Chayraykutaj uj sumaj yachachej karqa. Chaytataj qhepan parrafospi qhawarisun.

8. ¿Imataj yanapawasun sumaj yachachejkuna kanapaj?

⁸ Santiagoqa mana sumaj escuelaspi yachachisqa runachu karqa. Chayrayku paytaqa, judiospa religionninkuta kamachejkuna Pedrotawan Juantawan jinallataj qhawarqanku, ‘mana yachakuyniyoj, mana kasuy runata jinalla’ (Hech. 4:13). Jinapis Santiagoqa uj sumaj yachachej karqa. Chaytataj sutʼita reparanchej paypa qhelqasqan libropi. Ichá noqanchejpis Santiago jina mana universidadespi yachachisqachu kanchej. Jinapis Jehovaj yanapanwan, llajtanpi imaynatachus yachachiwasqanchejwan, sumaj yachachejkunallataj kayta atisunman. ¿Imajtintaj Santiago sumaj yachachej karqa? ¿Imatá paymanta yachakusunman? Chayta qhawarina.

9. ¿Imaynatá Santiago yachacherqa?

⁹ Santiagoqa entiendeyta atinapaj jinalla yachacherqa. Chayrayku runasqa sutʼita yachaj kanku imatachus ruwanankuta, imaynatatajchus ruwanankutapis. Santiagoqa sutʼita yachacherqa,  qhasimanta sufrichiwajtinchejpis mana vengakuspalla aguantanata. Qhawarina imaynatachus chayta ruwasqanta. Santiago nerqa: “Pikunachus aguantarqanku chaykunata, kusisqas kasqankuta ninchej. Qankunaqa Job ñakʼariykunata aguantasqanmanta uyarerqankichej, yachankichejtaj Jehová Dios payta bendecisqanta. Chayrayku yachankichej Jehová Diosqa manchay munakuyniyoj, khuyakuyniyojtaj kasqanta”, nispa (Sant. 5:11). Santiagoqa yachachinanpaj Diospa Palabrantapuni oqharej. Payqa Diospa Palabranwan runasman yachacherqa, Jehovaqa Job jina mana payta wasanchajkunata bendecisqantapuni. Ajinata yachacherqa, runas entiendenankupaj jina palabrasllawan. Ajinamanta runasqa mana paypa yachachisqanta jinallachu japʼikorqanku, manaqa Jehovaj yachachisqanta jina.

10. ¿Imaynatá Santiago jina yachachisunman?

¹⁰ ¿Imatá yachakunchej? Runas entiendenankupaj jinalla, Diospa Palabranwanpunitaj yachachinata. Runasman yachachishaspaqa Jehová may yachayniyoj kasqanta, paykunamantataj llakikusqanta rikuchiyta munanchej, manataj noqanchej yachayniyoj kasqanchejtachu (Rom. 11:33). Chaytataj ruwasun Bibliawanpuni yachachispa. Estudiosninchejman imastachus ruwanankuta ninamantaqa, imastachus ñaupa tiempomanta Jehovaj kamachisnin ruwasqankupi piensarinankupaj yanaparina. Chantá yanaparinallataj imatachus Jehová imamantapis yuyasqanta, imaynatatajchus qhawasqanta reparanankupaj. Ajinamanta paykunaqa yachakusqankuman jina ruwayta qallarenqanku Jehovata kusichiyta munaspa, manataj noqanchejtachu.

11. Santiagoj tiemponpi, ¿imaynataj wakin cristianos kasharqanku chanta imastataj Santiago paykunaman yuyaycharerqa? (Santiago 5:13-15).

¹¹ Santiagoqa yacharqa runas mana cambiayta atinallankuta. Santiagoj qhelqasqan libropeqa reparanchej, payqa hermanos imaspichus rikukushasqankuta yachasqanta, imatachus ruwanankutataj yuyaycharisqanta. Wakin cristianosqa mana Diospa Palabranta usqhayta kasukuyta atillarqankuchu (Sant. 1:22). Wakin cristianostajrí qhapajkunallata aswan allinpaj qhawaj kanku (Sant. 2:1-3). Wakintajrí imatapis parlarparillaj kanku (Sant. 3:8-10). Chay cristianosqa manapuni allintachu ruwasharqanku. Jinapis Santiagoqa yacharqa paykuna cambiayta atisqankuta. Chayrayku paykunata kʼachallamanta, sutʼitataj yuyaycharerqa. Diosta yupaychaypi pisi kallpas kajkunatataj, yuyaycharerqa ancianoswan yanapachikunankuta (Santiago 5:13-15 leey).

12. ¿Imajtintaj suyasunman runas cambiayta atinankutapuni?

¹² ¿Imatá yachakunchej? Runasqa ichapis mana cambiayta atillanqankuchu, jinapis cambianqankupuni. Bibliamanta yachakojkunamanta ashkhasqa, mana Bibliaj nisqanta kasukuyta atillankuchu (Sant. 4:1-4). Ichá wakenqa cristianos jina kausakunankupaj mana sajra kausayninkuta saqeyta atillanqankuchu. Chayrayku Santiago jina paykunaman sutʼita ninanchej tiyan, imaspichus cambianankuta. Paykunaqa cambiayta atenqankupuni. Jehovaqa kʼumuykukoj sonqo runasta llajtanman pusamushan, kallpatataj qon cambianankupaj (Sant. 4:10).

13. Santiago 3:2 nisqanman jina, ¿imatataj Santiago nerqa?

¹³ Santiagoqa mana may kasqanta yuyakorqachu. Payqa Diospa llajtanpi sumaj llankʼaykunata japʼispapis, Jesuspa hermanon kaspapis, mana waj cristianosmanta aswan sumaj kasqantachu yuyakorqa. Astawanpis paykunata nerqa: “Munasqa hermanosníy”, nispa (Sant. 1:16, 19; 2:5). Payqa sutʼita yacharqa pantaj runa kasqanta. Chayrayku nerqa:  “Tukuyninchej ashkha kutista pantanchej”, nispa (Santiago 3:2 leey).

14. ¿Imaraykutaj estudiosninchejta mana yuyachinachu tiyan ni imapi pantasqanchejta?

¹⁴ ¿Imatá yachakunchej? Tukuy pantaj runas kasqanchejta. Estudiosninchejtaqa noqanchejmanta nisqa, aswan kurajta jina qhawana. Estudiosninchejta ni imapi pantasqanchejta yuyachisunman chayqa, ichá piensankuman Diospa kamachisqanman jina kausakuyta ni jaykʼaj atinankuta. Jinapis estudiosninchejman willarisunman, Bibliaj yuyaychaykunasninta kasukunanchejpaj mayta kallpachakusqanchejta, kausayninchejta cambianapajtaj Jehová mayta yanapawasqanchejta. Ajinamanta reparanqanku paykunapis Jehovata sirviyta atinankuta.

15. ¿Imaynataj Santiagoj qhelqasqan cartapi kikinchaykuna? (Santiago 3:2-6, 10-12).

¹⁵ Santiagoj kikinchaykunasnenqa runaj sonqonman chayaj. Paytaqa Diospa espíritu santon yanaparqa. Jinapis sumaj yachachej kananpajqa ichá mayta yachakullarqataj, kuraj hermanon Jesús kikinchaykunawan yachachisqanmanta. Santiagoj qhelqasqan cartapi kikinchaykunaqa entiendenapaj jinalla, sutʼita yachakunapaj jinataj (Santiago 3:2-6, 10-12 leey).

16. ¿Imaraykutaj runaj sonqonman chayanapaj jina kikinchaykunawan yachachinanchej tiyan?

¹⁶ ¿Imatá yachakunchej? Runaj sonqonman chayanapaj jina kikinchaykunawan yachachinata. Ajinata yachachispaqa, runasta yanapasunchej sumajta tʼukurinankupaj. Ajinamantataj Bibliaj yachachiykunasninta yuyarikonqankupuni. Jesusqa kikinchaykunawan sumajta yachachej. Hermanon Santiagopis pay jinallataj yachacherqa. Santiagoj ujnin kikinchayninmanta parlarina. Reparanataj imajtinchus may sumajpuni chay kikinchay kasqanta.

17. Santiago 1:22-25 versiculospi rikhurej kikinchay, ¿imajtintaj may sumajpuni?

¹⁷ (Santiago 1:22-25 leey). Santiago espejowan kikincharispa yachachisqanqa, may sumajpuni karqa. ¿Imatataj Santiago chay kikinchaywan yachachiyta munarqa? Diospa Palabranwan yanapachikuyta munaspaqa, mana leenallachu kasqanta, manaqa chayman jina kausakunanchej kasqanta. Santiagoqa uyanta espejopi qhawarikoj runawan kikincharispa yachacherqa. Chaytataj runasqa entiendeyta atillarqanku. Santiago imatachus yachachiyta  munasqanqa sutʼi karqa. Pillapis espejopi qhawarikuspa imallatapis reparakun chayqa, arreglaykukunpuni. Ajinallatataj Bibliata leespa imapipis cambiananchej kasqanta reparakuspaqa, cambiananchejpuni tiyan.

18. ¿Imastataj ruwasunman kikinchaykunawan sumajta yachachinapaj?

¹⁸ Santiago jina kikinchaykunawan sumajta yachachina. Chaypajqa kay kinsa imasta ruwasunman: 1) Kikinchaykunasninchejqa imamantachus yachachishanchej chayman jina kanan tiyan. 2) Kikinchaykunasninchejqa runas entiendeyta atinankupaj jina kanan tiyan. 3) Kikinchaykunasninchejwanqa imatachus yachachiyta munasqanchej sutʼi kanan tiyan. Ichapis mana atillanchejchu ima kikinchaywanchus sumajta yachachiyta, jina kajtenqa allin kanman qhawaykurinanchej kay Índice de las publicaciones Watch Tower nisqata. Chaypeqa “Ejemplos” nisqa ukhupi ashkha kikinchaykuna tiyan. Jinapis amapuni kayta qonqanachu, kikinchaykunaqa uj micrófono jina kanku. Microfonoqa parlasqanchej aswan sumajta uyarikunanpaj yanapawanchej. Ajinallatataj kikinchaykunapis yachachisqanchej aswan sutʼi kananpaj yanapawanchej. Chayrayku ashkha kikinchaykunata ujllapi oqharinamantaqa, imatachus sutʼita entiendechiyta munanchej chaykunallapi kikinchaykunata oqharina. Noqanchejqa sumaj yachachejkuna kanapaj kallpachakushanchej. Chaytataj ruwanchej ashkha runasta Jehovaj llajtanman yaykumunankupaj yanaparinapaj, manataj sumaj yachayniyoj kasqanchejta rikuchinapajchu.

19. ¿Imastataj ruwanchej hermanosninchejta munakusqanchejrayku?

¹⁹ Santiagoqa ni imapi pantaj kuraj hermanoyoj karqa, noqanchej mana ajina hermanoyoj kajtinchejpis, jallpʼantinpi ashkha hermanos tiyapuwanchej. Chay hermanoswan khuskataj Jehová Diosta sirvishanchej. Paykunata munakusqanchejrayku, paykunawan karinapaj tiempochakunchej, paykunamanta yachakunchej, paykunawan khuskataj predicanchej, runasmanpis yachachinchej. Tukuy atisqanchejta kallpachakunallapuni Santiago jina kanapaj, ruwanapaj, yachachinapaj ima. Chayta ruwaspaqa Jehová Diosninchejta jatunchasun. Kʼacha sonqoyoj runastataj yanapasun munakuyniyoj Tatanchej Jehovaman qayllaykunankupaj.