Ir al contenido

Ir al índice

1 YACHAQANA

Diospa Palabranqa “cheqanpuni”

Diospa Palabranqa “cheqanpuni”

2023 WATAPAJ TEXTO: “Nisqasniykeqa tukuynin cheqanpuni kanku” (SAL. 119:160).

96 TAKIY Diospa Palabranqa may sumajpuni

¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN? a

1. ¿Imajtintaj ashkhas mana Bibliapi confiankuchu?

 KAY tiempopi ashkha runasqa manaña yachankuchu pipichus confianankuta. Ashkhasqa politicosta, cientificosta, jatuchaj negociosniyoj kajkunatapis jatunpaj qhawanku. Jinapis mana sutʼita yachankuchu chay runasqa paykunaj allinninkutapunichus manachus maskʼasqankuta. Chantapis Iglesiasta kamachejkunata mana anchata respetankuchu. Chay kamachejkunaqa ninku Bibliaj nisqanman jina ruwasqankuta, nitaj chayman jinachu ruwanku. Chayrayku ashkhasqa ni Bibliapipis confiankuchu.

2. Salmo 119:160 nisqanman jina, ¿imamantataj mana iskayrayanachu tiyan?

2 Jehovaj kamachisnenqa mana iskayrayanchejchu Diosqa ‘cheqa kajta parlaj Diospuni’ kasqanmanta, allinninchejtapunitaj munasqanmanta (Sal. 31:5; Isa. 48:17). Yachanchej Bibliaj nisqanpi confiayta atisqanchejta, imajtinchus Diospa Palabranqa “tukuynin cheqanpuni” (Salmo 119:160 leey). Noqanchejpis Bibliamanta uj yachaj runa jinallataj yuyanchej. Pay nerqa: “Diospa tukuy nisqasninpeqa mana ima llullapis kanchu, tukuy nisqasnintaj juntʼakonqapuni. Diospa llajtanqa Diospi confiasqankurayku nisqanpipis confiayta atillankutaj”, nispa.

3. ¿Imatataj kay yachaqanapi qhawarisun?

3 ¿Imaynatá runasta yanapasunman noqanchej jina Diospa Palabranpi confianankupaj? Kay yachaqanapi kinsa razonesrayku Bibliapi confiasqanchejta qhawarisun: Bibliaj nisqanqa kikillanpuni kasqanta, profeciasnin juntʼakusqantapuni, runaspa kausayninkuta cambiananpajtaj atiyniyoj kasqanta.

BIBLIAJ NISQANQA KIKILLANPUNI

4. ¿Imaraykutaj wakin runas tapukunku kay tiempopi Bibliaj nisqan kikillanpunichus manachus kasqanta?

4 Jehovaqa payta yupaychaj 40 runaswan jina Bibliaj librosninta qhelqacherqa. Jinapis chay ñaupa qhelqasqasqa, manaña kay tiempopi kanchu. Kay tiempopeqa tiyan copiasmanta copiasqasllaña. Chayrayku wakin runasqa tapukunku kay tiempopi Bibliapi leesqanchej qallariypi qhelqarqanku chaywan kikillanpunichus manachus kasqanta. ¿Imaynapí yachasunman Bibliaj nisqan kikillanpunichus manachus kasqanta?

Hebreo Qhelqasqasmanta sumajta copiayta yachaj runa Diospa Palabranta sumajsituta copiashan kikisitunpuni kananpaj (5 parrafota qhawariy).

5. ¿Imaynatataj Hebreo Qhelqasqas copiakorqa? (Kay revistaj tapanpi dibujota qhawariy).

5 Jehovaqa Palabran mana chinkananpaj copiasta ruwanankuta kamacherqa. Payqa Israelmanta reyesman kamacherqa Leymanta copiata ruwakunankuta, levitastataj nerqa Leyta llajtanman sutʼinchanankuta (Deu. 17:18; 31:24-26; Neh. 8:7). Judíos Babiloniamanta kacharichisqa kasqankutawan, uj grupo sumajta copiayta yachajkuna Hebreo Qhelqasqasmanta ashkha copiasta orqhoyta qallarerqanku (Esd. 7:6, sutʼinchaynin). Chay runasqa kallpachakoj kanku kikisitunta copianankupaj. Tiemponmantaj copiajkunaqa copiasqanku kikisitunpuni kasqanta asegurakunankupaj palabrasta, letrastapis yupaj kanku. Pantaj runas kasqankuraykutaj copiashaspa wakin imitaspi pantaykorqanku. Jinapis kikin textomanta ashkha copiasta orqhosqankurayku, chay pantasqasninkoqa aswan qhepaman sutʼi yachakorqa. Qhawarina imaynatachus chay pantasqasninku yachakusqanta.

6. ¿Imaynatá copiajkunaj pantasqasninkuta tariyta atinku?

6 Bibliamanta yachajkuna, ¿imaynatataj Bibliata copiajkunaj pantasqasninkuta tarinku? Chayta entiendenapaj kaypi piensarina: 100 runasta ninkuman uj capitulomanta uj paginata copianankuta. Chay runasmanta ujnintaj copiashaspa uj imitapi pantaykunman. ¿Imaynatá chay pantasqanta tarinkuman? Chay 100 copiasta kikinchaspa. Ajinallatataj Bibliamanta yachajkunapis ruwanku. Paykunaqa ñaupa qhelqasqasmanta ashkha copiasta kikinchaspa, tariyta atinku copiajkunaj pantaykusqankuta chayri imachus faltasqanta.

7. ¿Imajtintaj nisunman Bibliata copiajkuna sumajsitutapuni copiasqankuta?

7 Bibliata copiajkunaqa sumajsitutapuni copiarqanku. Qhawarina imajtinchus chayta nisqanchejta. Hebreo Qhelqasqasmanta aswan unayniyoj ñaupa qhelqasqaqa sutikun Códice de Leningrado, chaytaj completo kashan. Chay qhelqasqaqa kashan 1008 chayri 1009 watasmanta. Manaraj ancha unaychu Bibliamanta ashkha ñaupa qhelqasqasta, parti qhelqasqastapis tarerqanku. Chay qhelqasqasqa 1.000 wataswan aswan unayniyoj kanku Códice de Leningrado nisqamanta. Wakenqa ichapis yuyankuman 1.000 wataspi ashkha kutista copiasqankurayku Códice de Leningrado nisqaqa, chay aswan ñaupa qhelqasqaswan niñapuni kikinchu kasqanta, pero mana ajinachu. Bibliamanta yachajkuna, ¿imatataj repararqanku ñaupa qhelqasqasta, mosoj qhelqasqaswan kikinchaspa? Sutʼita repararqanku qhelqasqa kasqankupi tumpa uj jina kajtinkupis, Bibliaj nisqanqa kikillanpuni kasqanta.

8. ¿Imapitaj mana kikinchu kanku Griego Qhelqasqasmanta copiaswan ñaupa librosmanta copiaswan?

8 Ñaupa cristianosqa Hebreo Qhelqasqasta copiajkuna jinallataj, Griego Qhelqasqaspa 27 librosninta sumajta copiarqanku. Chaytaqa apaykachaj kanku reunionespi, predicacionpi ima. Bibliamanta yachaj uj runa, Griego Qhelqasqasmanta ñaupa qhelqasqasta chay tiempollamantataj waj libroswan kikincharqa. Chay ñaupa qhelqasqasmanta parlaspa pay nin: ‘Copiasqa Griego Qhelqasqasmanta astawan tiyan, aswan completostaj kanku’, nispa. Griego Qhelqasqasmanta parlaspa uj libropi nin: “Mana iskayrayanchejchu kay tiempopi sumaj traducisqa Bibliata leesqanchejqa, ñaupa tiempopi qhelqakusqanman jinapuni kasqanmanta”, nispa (Anatomy of the New Testament).

9. ¿Imatataj Isaías 40:8 niwanchej Diospa Palabranmanta?

9 May chhika watasta ashkha copiajkunaqa mayta kallpachakorqanku Bibliata sumajsituta copianankupaj. Chayrayku kay tiempopi leenchej, estudianchej chay Bibliaqa ñaupa qhelqasqasman jinapuni kashan. b Yachanchej Jehovapuni Palabranta kay tiempokama kikisitunta chayachimusqanta (Isaías 40:8 leey). Jinapis ichá wakin ninkuman Biblia ñaupa tiempomanta kay tiempokama kikisitullanpuni kajtinpis, mana Diosmantapunichu jamusqanta. Biblia Diospa yuyaychasqanpuni kasqanmanta wakin pruebasta qhawarina.

BIBLIAJ PROFECIASNENQA JUNTʼAKUNPUNI

Lloqʼe: C. Sappa/DeAgostini/Getty Images; paña: Image © Homo Cosmicos/Shutterstock

Bibliaj profeciasnenqa ñaupa tiempopi juntʼakorqaña, kunanpis juntʼakushallantaj (10, 11 parrafosta qhawariy). d

10. ¿Imaynatá uj profeciaj juntʼakusqan rikuchin 2 Pedro 1:21 versiculoj nisqan cheqapuni kasqanta? (Dibujosta qhawariy).

10 Bibliamanta ashkha profeciasqa juntʼakunña. Chaykunamanta wakenqa juntʼakusqankumanta may chhika watas ñaupajtaña qhelqasqa karqanku. Runas ñaupa tiempopi imaschus pasasqanmanta estudiasqankutaj, chay profecías juntʼakusqanta sutʼita rikuchin. Chaytaj mana tʼukuchiwanchejchu. Noqanchejqa yachanchej chay profeciasqa Jehovamanta jamusqanta (2 Pedro 1:21 leey). Manchay atiyniyoj Babilonia llajta chinkarparichisqa kasqanpi piensarina. Jaqay 778, 732 watas chaynejpi Jesús niraj jamushajtin, Jehovaqa profeta Isaiasta yuyaycharqa Babilonia llajta atipasqa kananmanta qhelqananpaj. Chantapis chay llajtata atipajqa Ciro kananta nerqa, sumajsitutataj sutʼincharqa imaynatachus llajtaman yaykuykunanta (Isa. 44:27–45:2). Nillarqataj tiempowanqa Babilonia thuñisqa kananta, niñataj ni pi chaypi tiyakunanta (Isa. 13:19, 20). Chay nisqantaj tukuysitunpuni juntʼakorqa. 539 watapi Jesús niraj jamushajtin, medoswan persaswanqa Babiloniaman yaykuykuspa japʼikaporqanku. Kunanqa maypichus chay sumaj jatun llajta karqa chay lugarqa raqayllaña kashan, nisunman laqayasllaña (tabletaykipi chayri celularniykipi, Wiñaypaj kusisqa kausakuy libropi lección 03 punto 5 nisqapi Bibliaqa Babilonia llajta chinkananta nerqa nisqa videota qhawariy).

11. ¿Imaynatá Daniel 2:41-43 juntʼakushan?

11 Bibliaj profeciasnenqa mana ñaupa tiempollapichu juntʼakorqanku. Kay tiempopipis waj profeciasnin juntʼakusqanta rikushallanchejtaj. Piensarina imaynatachus tʼukunapaj jina Danielpa ujnin profecian juntʼakushasqanpi. Chay profecianpeqa parlan uj atiyniyoj gobiernomanta. Chay atiyniyoj gobiernotaj kashan Reino Unidowan Estados Unidoswan (Daniel 2:41-43 leey). Chay profecía nisqanman jina, chay atiyniyoj gobiernoqa ‘wakinpi fierro jina kallpayoj’ kanan karqa, ‘wakinpitaj tʼuru jina pisi kallpayoj’. Kay tiempopitaj chaytapuni rikushanchej. Chay iskay suyusqa iskaynin guerras mundialespi atipanankupaj paykuna astawan yanapakorqanku, kunankamapis guerraspaj manchay atiyniyojllapuni kanku. Chayrayku fierro jina kallpayoj kanku. Jinapis chay nacionespi tiyakojkunaqa, chay gobiernospa atiyninkuta pisiyachinku sindicatospi organizakuspa, derechosninkuta valechiyta munaspa campañasta ruwaspa, gobiernoj contrantapis marchasta ruwaspa. Mundontinpi imaynachus política kasqanmanta parlaj runa, niraj unaychu kay jinata nerqa: “Kay tiempopi mayqen nacionespichus runaspa nisqankuta astawan valechinku chay nacionesmantaqa, Estados Unidos politicarayku astawan tʼaqanasqa kashan”, nispa. Reino Unidomantarí, ¿imatá nisunman? Chay nacionpis kay qhepa wataspi manchay tʼaqanasqallataj kashan. Imaraykuchus chaypi tiyakoj runasqa mana kikintachu yuyanku Unión Europeapi nacioneswan imaynatachus apanakunankumanta. Runas ajina tʼaqanasqas kasqankurayku, Reino Unidowan Estados Unidoswanqa, atiyniyoj gobierno jina manapuni imatapis munasqankuman jina ruwayta atillankuchu.

12. Bibliaj profeciasnin juntʼakusqanña, ¿imamanta seguros kanapajtaj yanapawanchej?

12 Bibliaj ashkha profeciasnenqa juntʼakunña. Chayta yachaytaj Dios imastachus aswan qhepaman ruwasaj nisqasninmanta aswan seguros kanapaj yanapawanchej. Noqanchejqa uj salmista Jehovaman orakushaspa nerqa ajinallatataj ninchej: “Mayta munani salvanawaykita. Palabraykipi atienekuni”, nispa (Sal. 119:81). Jehovaqa munakuywan Biblianejta niwanchej ‘aswan qhepaman allinta kausakunanchejta’ munasqanta (Jer. 29:11). Aswan qhepapaj suyakuyninchejqa Jehovaj nisqasninmanta kashan, manataj runa imatachus ruwananmantachu. Bibliaj profeciasninta sumajta estudianallapuni, ajinamanta Diospa Palabranpi astawan confianapaj.

BIBLIAJ YUYAYCHAYKUNASNIN MAY CHHIKA RUNASTA YANAPAN

13. ¿Imajtintaj Bibliapi confiallanchejtaj? (Salmo 119:66, 138).

13 Bibliaj yuyaychaykunasnenqa kasukojkunata yanapan. Chayrayku Bibliapi confiallanchejtaj (Salmo 119:66, 138 leey). Ashkha qhariwarmisqa divorciakunankupajña kasharqanku. Bibliaj yuyaychaykunasninta kasukusqankuraykutaj kunanqa kusisqas, ujchasqastaj kashanku. Chayrayku chay cristiana familiaspeqa munanakuy tiyan, wawasninkupis sumaj cuidasqas, munasqastaj kanku (Efe. 5:22-29).

14. ¿Imaynatataj Jackpa kausaynin rikuchin Bibliaj yuyaychaykunasnin allin runas kanapaj yanapayta atiwasqanchejta?

14 Bibliaj sumaj yuyaychaykunasnenqa manchay sajra imasta ruwaj runastapis cambiachiyta atin. Qhawarina imaynatachus Jack sutiyoj runata yanapasqanta. c Payqa carcelpi kasharqa, chaypi wañunankupaj juchachasqa kajkunamantataj pay astawan manchachikunapaj jina karqa. Uj pʼunchaytaj, hermanos Bibliamanta yachachishajtinku chayman uyarej chukuykorqa. Chay hermanos kʼacha kasqankoqa sonqonta kuyuricherqa. Chayraykutaj paypis Bibliamanta yachakuyta qallarerqa. Bibliaj yuyaychaykunasninta kasukusqanman jinataj, kausaynin cambiayta qallarerqa, genionpis. Tiemponmantaj publicador kayta aterqa, chantá bautizakorqa. Payqa kusiywan Diospa Gobiernonmanta carcelpi kajkunaman willarej, tawa runasta jinataj yanaparqa Bibliata estudianankupaj. Juchanrayku wañuchisqa kanan karqa chay pʼunchay chayamojtin, Jackqa cambiasqanrayku waj runa jinaña karqa. Ujnin abogadon nerqa: “Jackqa 20 watas ñaupajta rejsishajtiy mana ajinachu karqa. Jehovaj testigosninwan yachakusqanrayku kausayninta cambiarqa”, nispa. Jack wañuchisqa kajtinpis, kausaynenqa sutʼita rikuchiwanchej Diospa Palabranpi atienekuyta atisqanchejta, allin runas kanapajtaj yanapayta atiwasqanchejta (Isa. 11:6-9).

Bibliaj yuyaychaykunasnenqa tukuy ladomanta ashkha runaspa kausayninkutaña cambian (15 parrafota qhawariy). e

15. ¿Imaraykutaj Jehovaj kamachisnin waj runaswan mana kikinchu kanchej? (Fotosta qhawariy).

15 Jehovaj kamachisnenqa Bibliaj cheqa yachachiykunasninman jina kausakusqanchejrayku sonqo tiyasqas, ujchasqastaj kanchej (Juan 13:35; 1 Cor. 1:10). Kay mundomanta runasqa manchay tʼaqanasqa kashanku politicarayku, maymantachus kasqankurayku, qhapajchus chayri wajchaschus kasqankurayku. Noqanchej ujchasqas kasqanchejtaj sutʼi reparay. Jehovaj llajtan ujchasqa kasqanqa, maytapuni tʼukucherqa Africamanta Jean sutiyoj joventa. Payqa nacionninpi guerra civil qallarejtin guerraman rerqa. Jinapis tiemponmanqa waj qaylla nacionman ayqekorqa, chaypitaj Jehovaj testigosninta rejserqa. Jean nin: “Yachakorqani cheqa religionpi kajkunaqa mana politicaman satʼikusqankuta, nitaj tʼaqanasqaschu kasqankuta, astawanpis purajmanta munanakusqankuta”, nispa. Pay nillantaj: “Nacionniyrayku maqanakunaypaj kausayniyta qorqani. Bibliamanta yachakuspataj Jehovaman kausayniyta qoporqani”, nispa. Payqa kausayninta qʼalata cambiarqa. Kunanqa manaña waj lugaresmanta runaswan maqanakunchu, astawanpis Bibliaj yachachiyninta tukuy runasman willarin. Bibliaj yuyaychaykunasnenqa tukuy ladomanta runasta yanapan. Chaytaj sutʼita reparachiwanchej Diospa Palabranpi confiayta atisqanchejta.

BIBLIAJ CHEQA YACHACHIYNINPI CONFIANALLAPUNI

16. ¿Imajtintaj Diospa Palabranpi confiasqanchejta astawan sinchʼiyachinanchej tiyan?

16 Kay mundoqa aswan mana allinman tukonqa, cheqa kajpi creesqanchejtaj pruebaman churasqa kanqa. Noqanchejqa yachanchej Bibliaqa cheqa kajtapuni yachachisqanta, allin kamachi yuyayniyojtataj Jehová churasqanta llajtanta pusananpaj. Runastaj chaymanta iskayrayachiyta munawasunman. Sichus noqanchej Diospa Palabran cheqanpuni kasqanmanta seguros kashanchej chayqa, mana chay nisqankuta kasusunchu. Chantapis Jehovaj kamachiykunasninta ‘wañunanchejkama wiñaypaj’ kasukusunpuni (Sal. 119:112). ‘Mana pʼenqakusunchu’ wajkunaman cheqa kajmanta willariyta, Bibliaj yuyaychaykunasninman jina kausakunankupajpis yanapariyta (Sal. 119:46). Chantapis “pacienciawan, kusiywantaj” aswan sinchʼi pruebasta aguantayta atisun, qhatiykachasqa kaytapis (Col. 1:11; Sal. 119:143, 157).

17. ¿Imatá yuyarichiwasun 2023 watapaj texto?

17 Maytapuni agradecekunchej Jehová cheqa kajta rejsichiwasqanchejmanta. Kay mundopeqa diamanta día astawan chʼajwaslla tiyan, runastaj má yachankuchu imatachus ruwanankuta. Noqanchejtatajrí cheqa kaj yanapawanchej sonqo tiyasqa kanapaj, imatachus kausayninchejwan ruwanata yachanapaj, allintataj kausakunapaj. Chantapis cheqa kajta yachasqanchejrayku Diospa Gobiernon kamachishajtin allin kausay kananta suyakushanchej. Maytapuni munanchej kay 2023 watapaj texto yanapanawanchejta, Diospa Palabranqa tukuynin cheqanpuni kasqanpi atienekunanchejpaj (Sal. 119:160).

94 TAKIY Jehová gracias Palabraykimanta

a Kay 2023 watapaj ajllakusqan textoqa creeyninchejta maytapuni sinchʼiyachenqa. Chay textoqa kashan Salmo 119:160. Chaypi nin: “Nisqasniykeqa tukuynin cheqanpuni kanku”, nispa. Noqanchejqa ajinapuni kasqanmanta mana iskayrayanchejchu. Ashkha runastajrí mana creenkuchu Bibliaj nisqasnin cheqanpuni kasqanta, yuyaychaykunasninpis yanapayta atiwasqanchejta. Kay yachaqanapeqa kinsa razonesta qhawarisunchej. Chaywantaj kʼacha sonqoyoj runasta yanapariyta atisunchej Bibliapi, yuyaychaykunasninpipis atienekunankupaj.

b Biblia mana chinkananpaj imastachus ruwakusqanmanta astawan yachakunaykipajqa, jw.org nisqa paginaman yaykuspa, maskʼanapaj nisqapi “Bibliawan historiawan” nisqata maskʼay.

c Wakin sutisqa cambiakun.

d DIBUJOS: Diosqa ñaupajmantaña nerqa sumaj jatun Babilonia llajtaqa thuñisqa kananta.

e FOTO: Uj joven ñaupajta runaswan maqanakoj, Bibliapitaj yachakorqa wajkunawan allinpi kausakuyta, kunantaj wajkunata chayta ruwanankupaj yanapashan. Fotopi kashan chay hermanoqa mana chay jovenpunichu.